Η ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ

Παρουσίαση

Στα βουνά της Βόρειας Ελλάδας, στο Μπούλκες της Βοϊδοδίνας -τη μεγαλύτερη κοινότητα προσφύγων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου-, στις υπόλοιπες λαϊκές δημοκρατίες συγκροτήθηκαν, από την αρχή της εμφύλιας σύρραξης και με ευθύνη του ελληνικού κομμουνιστικού κόμματος, εκδοτικά συνεργεία. Στην παραγωγή τους συγκαταλέγονται έντυπα προορισμένα για την εκπαίδευση και την εμψύχωση του Δημοκρατικού Στρατού, αλλά και ξενόγλωσσα φυλλάδια για την ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης, καθώς και σχολικά εγχειρίδια για τα "παιδιά του εμφυλίου", που μετακινήθηκαν στις λαϊκές δημοκρατίες. Μετά την ήττα και την υποχώρηση, το συνεργείο του Βουκουρεστίου μετεξελίσσεται σε κεντρικό κομματικό εκδοτικό μηχανισμό. Από αυτό το "Εκδοτικό Νέα Ελλάδα", που λειτουργεί σε δικό του τυπογραφείο ώς το 1954 και στη συνέχεια από τις "Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις", σε ρουμάνικες κατά κύριο λόγο εγκαταστάσεις, ώς τη διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, θα κυκλοφορήσουν εκατοντάδες βιβλία και τεύχη περιοδικών, που δεν περιορίζονται μόνο στην κομματική χρήση, αλλά αποβλέπουν στην πολιτικοϊδεολογική αγωγή, την πνευματική καλλιέργεια και την ψυχαγωγία των προσφύγων, Ελλήνων και Σλαβομακεδόνων, όσοι βρέθηκαν εγκατεσπαρμένοι στις χώρες του ανατολικού συνασπισμού. Πλάι στις μεταφράσεις των κλασικών του μαρξισμού και τα πολιτικά εκλαϊκευτικά-προπαγανδιστικά φυλλάδια, συναντά κανείς χρονικά και μαρτυρίες, ιστορικά συνθετικά έργα, λογοτεχνικά σε μετάφραση ή πρωτότυπα -της "κληρονομιάς" ή σύγχρονων συγγραφέων "εμιγκρέδων" και μη-, σχολικά εγχειρίδια για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και εξωσχολικά νεανικά αναγνώσματα, τα περισσότερα με ιδιαίτερα καλαίσθητη εμφάνιση και με εντυπωσιακά για την εποχή τραβήγματα. Το σύνολο αυτό των 1500 εκδόσεων του "βουνού" και της υπερορίας καταγράφουν συστηματικά και παρουσιάζουν διεξοδικά οι ιστορικοί Άννα Ματθαίου και Πόπη Πολέμη. Η βιβλιογραφία καθαυτή συμπληρώνεται από ένα σύνολο στοιχείων που προέκυψαν από το αρχείο της Επιτροπής Διαφώτισης του ΚΚΕ των χρόνων αυτών, αρχείο το οποίο απόκειται στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας. Στη βιβλιοθήκη των ΑΣΚΙ εξάλλου έχουν συγκεντρωθεί και τα δύο τρίτα περίπου των εν λόγω εντύπων. Από το αρχείο της Επιτροπής Διαφώτισης, οργάνου υπεύθυνου, μεταξύ άλλων, και για την έγκριση των προς έκδοση έργων, πηγάζει και ένα αντιπροσωπευτικό ανθολόγιο κειμένων, το οποίο επιτρέπει στον αναγνώστη να εξοικειωθεί με τον κριτικό λόγο και τον προβληματισμό που αναπτύσσεται στους κόλπους του κομμουνιστικού κόμματος την περίοδο αυτή, ενώ την εικόνα ολοκληρώνει ο κατάλογος των έργων που στάλθηκαν για να εκδοθούν, αλλά απορρίφθηκαν. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Αντί προλόγου
Άνθρωποι και βιβλία
1. Βιβλία στα βουνά
Οι πρώτοι πρόσφυγες
Τα τυπογραφεία του βουνού
Το κλιμάκιο Βελιγραδίου και οι εκδόσεις του Μπούλκες
Η διακίνηση
Περιπλοκές
Από το Μπούλκες στο Βουκουρέστι
Ανάγκη συντονισμού
Συνεργείο Βουδαπέστης
Επιτροπή "Βοήθεια στο Παιδί "
Το τέλος
2. Τα βιβλία σε νέα μέτωπα
Α. 1949 - 1956
ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ :
Το προσφυγικό τοπίο μετά την ήττα
Η εκδοτική "επιχείρηση" του Βουκουρεστίου
Νέες εργασιακές σχέσεις
Κομματική ζωή
Το τέλος του τυπογραφείου
Η "Σύνταξη" στο Ντέζ
Επιτροπή Διαφώτισης
Ιδεολογικό μέτωπο
Κριτική και αυτοκριτική
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Οι κλασικοί του μαρξισμού
Νέος Κόσμος - Κομματικές εκδόσεις
Πολιτικοκοινωνικές και ιστορικές εκδόσεις
Ήρωες και μάρτυρες
"Προπαγάνδα εξωτερικού"
Γυναικείες εκδόσεις
Σχολικές και νεανικές εκδόσεις
Εκδόσεις στις άλλες λαϊκές δημοκρατίες
Εκδόσεις σε μακεδονική γλώσσα
Λογοτεχνικές εκδόσεις
Τμήμα Λογοτεχνικών Εκδόσεων - Λογοτεχνικός Κύκλος
Η "κληρονομιά" και ο "κανόνας" των ελλήνων λογοτεχνών
Η ανάγκη της γραφής
Οι "εμιγκρέδες λογοτέχνες"
Β. 1956 - 1968
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΦΩΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οι αποσύρσεις των βιβλίων
Ανακατατάξεις και αποσυντονισμός
Πρώτες προσπάθειες ανασυγκρότησης
Οι κεραίες στην Ελλάδα
Παλαιά και νέα μέσα προπαγάνδας
Το πραξικόπημα
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
Αλλαγές στους ρυθμούς των εκδόσεων
Οι αμοιβές των συγγραφέων
Ο συντονισμός των εκδόσεων με το "Θεμέλιο"
Οι κλασικοί του μαρξισμού
Κομματικές και προπαγανδιστικές εκδόσεις
Πολιτικές και ιστορικές εκδόσεις
Το περιοδικό Πυρσός
Τα αναγνωστικά
Εκδόσεις σε μακεδονική γλώσσα
Λογοτεχνικές εκδόσεις
"Αντί επιλόγου"
Κατάλογος εφημερίδων
Πηγές - Συντομογραφίες
Εκδόσεις (1947 - 1968)
Σχέδια - Απορρίψεις (1950 - 1968)
Παράρτημα Ανθολόγιο κειμένων
Γενικό ευρετήριο