ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ (ΤΟΜΟΣ Δ' - ΜΕΡΟΣ Α')

Παρουσίαση

Στο διάγγελμά του της απελευθέρωσης, στις 18 Οκτωβρίου 1944, ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, εξήγγειλε, ανάμεσα σε άλλα, ότι "το ιδεώδες μας είναι να πραγματοποιήσωμεν συγχρόνως και την οικονομικήν ευημερίαν και την κοινωνικών δικαιοσύνην. Πιστεύομεν εις την Λαοκρατίαν". Η ταυτόχρονη αναφορά στη "Λαοκρατία" και στην "ηγέτιδα τάξιν" που δεν "απεδείχθη αξία του λαού", καθώς και η υπόσχεση "σκληρών κυρώσεων κατά των προδοτών της Πατρίδος και των εκμεταλλευτών της δυστυχίας του Λαού μας" προοιωνίζονταν ότι το λαμπρότερο οικονομικό μέλλον θα κατακτιόταν με διαφορετικούς συσχετισμούς κοινωνικής ισχύος και μέσα σε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο. Έχοντας ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της Κατοχής στην Ελλάδα, πριν διαφύγει την άνοιξη του 1944 στη Μέση Ανατολή, ο Γ. Παπανδρέου γνώριζε από πρώτο χέρι την ανάγκη για ένα νέο ξεκίνημα πάνω σε διαφορετικές βάσεις, καθώς και τη σημασία μιας τέτοιας υπόσχεσης για την εξασφάλιση ευρείας συναίνεσης στην προσπάθειά του.
Παρ' όλο, όμως, το βάρος της άμεσης ελληνικής εμπειρίας, η προσέγγισή του δεν διέφερε από τις υποσχέσεις και τα προγράμματα των πολιτικών ηγεσιών του λεγόμενου δυτικού κόσμου, αρχής γενομένης από τη Χάρτα του Ατλαντικού, με την οποία ο Ρούζβελτ και ο Τσώρτσιλ υποσχέθηκαν στις 14 Αυγούστου 1941 στους λαούς της γης την απελευθέρωση από το φόβο και την ανάγκη. Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα, διάφορες χώρες, όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, υιοθέτησαν κατά την πρώτη μεταπολεμική περίοδο ενισχυμένους μηχανισμούς κοινωνικής πρόνοιας και προχώρησαν στην εθνικοποίηση μεγάλων επιχειρήσεων. Ο νεοϊδρυμένος το 1945 Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών ενδιαφέρθηκε από τα πρώτα βήματά του για τα οικονομικά ζητήματα. Ενώ τα πρώτα χρόνια δόθηκε προτεραιότητα στην αποκατάσταση των ζημιών και την ανακούφιση των θυμάτων του πολέμου μέσω της UNRRA, από την άνοιξη του 1947 η έμφαση δόθηκε στην ανάπτυξη πάνω σε νέες βάσεις, με τη δημιουργία πρώτα της UNECE, της οικονομικής επιτροπής για την Ευρώπη, το 1947, και τον επόμενο χρόνο της CEPAL, της αντίστοιχης επιτροπής για τη Λατινική Αμερική. Οι επιτροπές αυτές, τα πρώτα χρόνια της δράσης τους, δεν ήταν γραφειοκρατικοί μηχανισμοί, αλλά, κάτω από την έμπνευση των πρώτων γραμματέων τους, του Σουηδού Γκούναρ Μύρνταλ και του Αργεντινού Ραούλ Πρέμπις, αποτέλεσαν κέντρο παραγωγής οικονομικής σκέψης πάνω στο ζήτημα της οικονομικής ανάπτυξης. ("Η υπόσχεση ενός καλύτερου μέλλοντος", του Χρήστου Χατζηιωσήφ)

Περιεχόμενα

ΚΕΦ.1. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
ΚΕΦ.2. ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
ΚΕΦ.3. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ ΤΩΝ ΔΩΣΙΛΟΓΩΝ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ (1944-1949)
ΚΕΦ.4. ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ
ΚΕΦ.5. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΛΕΜΗ ΕΛΛΑΔΑ (1940-1950)
ΚΕΦ.6. ΗΤΤΗΜΕΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ: ΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ 1945-1950
ΚΕΦ.7. ΟΙ ΔΥΟ ΣΤΡΑΤΟΙ, 1945-1949
ΚΕΦ.8. Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
ΚΕΦ.9. ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ '40
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
Γράφουν οι: ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΤΖΗΙΩΣΗΦ, ΚΩΣΤΗΣ ΚΑΡΠΟΖΗΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΣΟΥΡΗΣ, ΑΛΕΚΑ ΚΑΡΑΔΗΜΟΥ ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΥ, ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΨΑΡΡΑ, ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΤΑΣΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ ΒΟΓΛΗΣ, ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ