ΤΟ Α΄ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Παρουσίαση

Στις 6.5.1834, εκδίδεται το Διάταγμα "Περί των Νεκροταφείων και του ενταφιασμού των νεκρών", σύμφωνα με το οποίο απαγορεύεται ο ενταφιασμός των νεκρών στους περιβόλους των ναών, για λόγους υγιεινής, και καθορίζεται ότι κάθε δήμος πρέπει να κατασκευάσει με δική του δαπάνη νεκροταφείο που να απέχει τουλάχιστον εκατό μέτρα από την πόλη. Ο χώρος πρέπει να βρίσκεται βόρεια ή ανατολικά της πόλης, αν είναι δυνατόν σε κάποιο λόφο, όπου πνέουν άνεμοι, ώστε να αερίζεται καλά, να είναι ευρύχωρος και να περιτειχίζεται με φράκτη. Το δε προς την πόλιν αντικρύζον μέρος να ήναι δενδρόφυτον. Σε κάθε νεκροταφείο πρέπει να κτιστεί ένα μικρό οίκημα, όπου να παραμένουν οι νεκροί μέχρι τον ενταφιασμό τους, και ταυτόχρονα να διοριστεί φύλακας που να το επιτηρεί. Με βάση λοιπόν το Βασιλικό Διάταγμα επιλέγεται ο λόφος του Μετς που βρισκόταν νοτιοανατολικά της πόλης, σε τόπο καλά αεριζόμενο. Εκεί βρίσκονταν τότε και οι ανεμόμυλοι της Αθήνας, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο.
Για την ίδρυση του νεκροταφείου ίσως να συνετέλεσε το γεγονός ότι υπήρχε ήδη χαραγμένη εκεί η σημερινή οδός Αναπαύσεως, η οποία ταυτίζεται με την αρχαία οδό που οδηγούσε από τις Διομείες Πύλες στο Σούνιο. Ο ίδιος αυτός δρόμος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας συνέδεε την περιοχή με την πόλη μέσω της Πύλης του Αδριανού. Πιθανώς στην επιλογή συνετέλεσε επίσης η παριλίσια θέση του, ώστε να διατηρούνται οι παλιές θρησκευτικές και μεταφυσικές δοξασίες σχετικά με το νερό ως στοιχείο καθαρμού, αλλά και για τη διατήρηση της υγιεινής. Αρκετά κοντά άλλωστε, μεταξύ του λόφου του Μουσείου (ή των Μουσών) και του Ιλισού ποταμού, και ίσως για παρόμοιους λόγους, είχαν οριοθετήσει οι αρχιτέκτονες Κλεάνθης και Schaubert, στο προτεινόμενο σχέδιο της πόλης των Αθηνών (1 833), το νεκροταφείο της πόλης, που δεν υλοποιήθηκε όμως ποτέ.
Το Α' Κοιμητήριο της Αθήνας ιδρύθηκε με βάση το Βασιλικό Διάταγμα της 4ης Νοεμβρίου 1837 (αρ. πρωτ. 17119 της Επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Γραμματείας της Επικρατείας), επί δημάρχου Αθηναίων Δημητρίου Καλλιφρονά (1837-1841). Ίσως η καθυστέρηση αυτή να έχει σχέση με τις συζητήσεις που γίνονταν την περίοδο αυτή σχετικά με την εφαρμογή του Σχεδίου Πόλεως της πρωτεύουσας. [?] (Απόσπασμα από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

-Κείμενο του Δημάρχου Αθηναίων
-Κείμενο του Προέδρου Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
-Αντί Προλόγου
-Εισαγωγή
-Ταφές ξένων δογμάτων
Διαμαρτυρόμενοι - Καθολικοί
-Το Ισραηλιτικό τμήμα
-Μια υπαίθρια γλυπτοθήκη
-Επίσκεψη στο χώρο
-Μνημεία
-Ταφικοί τύποι
Επιτάφιες στήλες - Το πενθούν πνεύμα ή ο άγγελος του πένθους - Ναϊσκόμορφα επιτύμβια μνημεία - Ο τύπος του Λυσικράτειου - Σαρκοφάγοι - Τεφροδόχες - Μνημεία με αιγυπτιακά στοιχεία - Ολόσωμες γλυπτές μορφές - Ξαπλωμένη γυναικεία μορφή - Προτομές - Σταυροί-επιτύμβιες πλάκες - Νεότερης μορφολογίας
-Κατηγορίες ενταφιασμένων προσωπικοτήτων
Αγωνιστές - Αρχαιολόγοι-Αρχιτέκτονες - Δημογέροντες-Δήμαρχοι Αθηναίων - Εικαστικοί - Ευεργέτες - Ηθοποιοί-Σκηνοθέτες - Κληρικοί - Ιστορικοί-Λόγιοι-Λογοτέχνες-Συγγραφείς - Μουσικοί [Συνθέτες Κλασικής Μουσικής] - Μουσικοί [Συνθέτες και Τραγουδιστές Ελαφράς Μουσικής] - Πολιτικοί - Ισραηλιτικό τμήμα
-Βιογραφικά σημειώματα
Αρχιτέκτονες - Γλύπτες - Μεταλλοτεχνίτες
-Οδηγίες χρήσης χαρτών
-Χάρτες
-Ευρετήριο
-Βιβλιογραφία
-Ευχαριστίες