Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ Β' ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΟ 1935

Παρουσίαση

Επιτρέπεται σε περιόδους κρίσεων να παρεκκλίνουμε από το συνταγματικό κείμενο χάριν του δημοσίου συμφέροντος; Αποτελεί η σωτηρία της πατρίδας μια υπερσυνταγματική αρχή που υπερισχύει της "τυπικής" συνταγματικής νομιμότητας κατά το "salus populi suprema lex esto"; Μήπως στην ελληνική πολιτική και συνταγματική ιστορία υπερτονίζουμε τον ρόλο των ξένων δυνάμεων και την οικονομική διάσταση εις βάρος του ρόλου των προσωπικοτήτων; Στα ερωτήματα αυτά τοποθετείται ο συγγραφέας μέσα από την ανάλυση των συνταγματικών γεγονότων του 1935, από το βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου έως την παλινόρθωση της βασιλείας την 3η Νοεμβρίου 1935. Η μελέτη επιχειρεί να αναδείξει άγνωστα γεγονότα ή νέες διαστάσεις γνωστών γεγονότων της περιόδου, όπως και να εντάξει τα συνταγματικά γεγονότα του 1935 στο γενικότερο κλίμα της κρίσης του κοινοβουλευτισμού στον μεσοπόλεμο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: ΣΚΟΠΟΣ, ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΤΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ 1935 ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ
Α. Τα συνταγματικά γεγονότα του 1935
Ο συνταγματικός και πολιτικός βίος πριν από το κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935
Το κίνημα
Ο πολιτειακός βίος μετά το κίνημα
Το πραξικόπημα του Γ. Κονδύλη την 10η Οκτ. 1935 και η παλινόρθωση της βασιλείας την 3η Νοεμ. 1935
Β. Η σημασία των συνταγματικών γεγονότων του 1935
Από το κίνημα της 1ης Μαρτ. στην παλινόρθωση της βασιλείας: Οκτώ μήνες που καθόρισαν σαράντα χρόνια ελληνικής συνταγματικής ιστορίας
Η νοηματοδότηση διατάξεων του ισχύοντος συνταγματικού δικαίου
Τα γεγονότα του 1935 ως αφορμή για την επαναξιολόγηση ορισμένων παραδοσιακών τάσεων προσέγγισης της ελληνικής πολιτικής και συνταγματικής ιστορίας
Υπερτονισμός του ρόλου των ξένων δυνάμεων;
Υπερτονισμός της οικονομικής και θεσμικής διάστασης εις βάρος του ρόλου των προσωπικοτήτων;
Το κεντρικό και πάντα επίκαιρο ζήτημα: Σεβασμός του Συντάγματος ή εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος σε περιόδους κρίσεων ακόμη και κατά παρέκκλιση του Συντάγματος;
ΚΕΦ.1ο ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ, ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ κ' ΟΙ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ
Α. Η κρίση του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη την περίοδο του μεσοπολέμου
Η πολυσημία του όρου "κρίση του κοινοβουλευτισμού" - Από την αμφισβήτηση του κοινοβουλευτικού συστήματος μέχρι την αμφισβήτηση της ίδιας της δημοκρατίας
Τα αίτια της κρίσης του κοινοβουλευτισμού
Η κυρίαρχη ερμηνεία: Η μετάβαση από το φιλελεύθερο στο παρεμβατικό κράτος και η αδυναμία προσαρμογής του κοινοβουλευτισμού στα νέα δεδομένα
Η κατοχύρωση "επικίνδυνων" ατομικών δικαιωμάτων
Η δυσλειτουργία του πολιτικού συστήματος στον μεσοπόλεμο
Ο κοινοβουλευτισμός σε αναζήτηση νέου ρόλου ύστερα από την κατάρρευση των βασιλικών καθεστώτων στην Ευρώπη
Β. Οι κύριες απόψεις για έξοδο από την κρίση
Η ακραία άποψη: Επιβολή προσωρινής ή μόνιμης δικτατορίας
Η κυριαρχία των δικτατορικών καθεστώτων στην Ευρώπη και η επιρροή τους
Κοινοβουλευτισμός ή δικτατορία; Το δίλημμα της εποχής
Οι συζητήσεις της Παντείου Σχολής το 1932
Η έρευνα της Καθημερινής το 1934
Οι αντιλήψεις περί προσωρινής ή μόνιμης δικτατορίας
Αντίστοιχα διλήμματα στο εξωτερικό
Η ήπια άποψη: Ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας
Οι υποστηρικτές μιας πιο ισχυρής εκτελεστικής εξουσίας
Τα μέσα ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας
Η θεωρία των θεσμικών αντιβάρων - Ο "μοναχικός" δρόμος των Α. Σβώλου και Α. Παπαναστασίου
Οι προσπάθειες ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας στο συνταγματικό κείμενο [...]
Γ. Οι παρεκκλίσεις από τη συνταγματική νομιμότητα την περίοδο του μεσοπολέμου, το θεωρητικό θεμέλιο και το μέσο επιβολής τους
Οι συχνές παραβιάσεις του Συντάγματος
Το θεωρητικό θεμέλιο των παραβιάσεων: Η αρχή "salus populi suprema lex esto"
Το μέσο επιβολής των παραβιάσεων: Οι παρεμβάσεις του στρατού στην πολιτική
ΚΕΦ.2ο ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ Β' ΕΛΛ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΝΟΡΘΩΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ
Α. Η πρώτη πράξη της θραύσης του συνταγματικού πλαισίου και οι συνέπειές της: Η κήρυξη της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας και οι δίκες στα στρατοδικεία
Η κήρυξη της κατάστασης πολιορκίας την 1η Μαρτ. 1935
Η μεταχείριση του πολιτικού αντιπάλου στον μεσοπόλεμο: Κράτος δικαίου και δίκες των κινηματιών το 1935
Β. Το "παρασύνταγμα" της περιόδου: Οι συντακτικές πράξεις των Κυβερνήσεων Π. Τσαλδάρη και Γ. Κονδύλη κ' τα ψηφίσματα της Ε' Εθν/λευσης
Οι συντακτικές πράξεις κ' τα ψηφίσματα της περιόδου γενικά και η σημασία τους στη δημιουργία του "παρασυντάγματος"
Οι κυριότερες συντακτικές πράξεις
Η αντιμετώπιση των συντακτικών πράξεων από τη νομολογία
Τα ψηφίσματα της Ε' Εθν/λευσης
Γ. Η ιδιοποίηση της νομοθετικής λειτουργίας από την εκτελεστική εξουσία
Δ. Το τέλος της Β' Ελλ. Δημοκρατίας: Η πορεία από την αβασίλευτη στη βασιλευόμενη δημοκρατία
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: ΤΥΠΟΣ Ή ΟΥΣΙΑ; ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Ή ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΧΑΡΙΝ ΤΟΥ "ΚΟΙΝΟΥ ΚΑΛΟΥ"; ΕΝΑ ΑΝΥΠΑΡΚΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ