Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΟΥΤΟΠΙΩΝ

Παρουσίαση

Η λέξη «ουτοπία» ήταν για πολύν καιρό συνώνυμη του εξωπραγματικού και του ανέφικτου. Θεωρήσαμε την ουτοπία αντίθετο του πραγματικού κόσμου. Κι όμως, αυτό, αυτό που κάνει υποφερτόν τον πραγματικό κόσμο, είναι οι ουτοπίες μας: οι άνθρωποι κατοικούν εν τέλει τις πόλεις που ονειρεύονται.
Όσο περισσότερο αντιδρούν οι άνθρωποι στο περιβάλλον τους και το τροποποιούν με βάση ένα ανθρώπινο σχέδιο, τόσο περισσότερο ζουν στην ουτοπία - μα όταν υπάρχει ρήγμα ανάμεσα στον κόσμο των οικονομικών συναλλαγών και τον υψιπετή κόσμο της ουτοπίας, αντιλαμβανόμαστε τον ρόλο, που έπαιξε στη ζωή μας η θέληση για ουτοπία και βλέπουμε την ουτοπία μας ως ξεχωριστή πραγματικότητα. Αυτήν ακριβώς την ξεχωριστή πραγματικότητα θα εξερευνήσουμε το βιβλίο μας - την Ουτοπία ως αυθύπαρκτον κόσμο, διαιρεμένον σε ιδεώδεις κοινοπολιτείες, με όλες της τις κοινότητες αρμαθιασμένες σε περήφανες πόλεις, που θαρρετά αποσκοπούν στην καλή ζωή. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η έμφαση του στοχαστή στη σημασία της τοπικής και περιφερειακής κοινότητας, σε αντίθεση με το κράτος, τον κάνει έναν επίγονο του Θορό και του ιδιότυπου αμερικάνικου αναρχισμού του. Αλλά ο Μάμφορντ δεν παύει να διεκδικεί και τη μεγαλούπολη για τη δική του ουτοπία. Αυτό που αντλεί από τις ουτοπικές παραδόσεις δεν είναι οδηγίες για δράση και συνταγές γενικής ευτυχίας. Είναι περισσότερο η ώθηση για έμπνευση νέων μορφών αγαθού βίου, νέων ειδώλων πολιτισμού. Η ανάγκη του αυτή στηρίζεται στην κεντρική ιδέα του βιβλίου: πως από την έρευνα των ουτοπιών μπορούμε να μάθουμε περισσότερα για την πραγματικότητά μας. Να μάθουμε, κυρίως, να κοιτάμε τα πράγματα στο φως της μετάπλασης και αναδιαμόρφωσής τους. Έτσι, λέει ο Μάμφορντ, θα απαλλαγούμε και από τις "κίβδηλες ουτοπίες", εννοώντας τους ολοκληρωτικούς μύθους. (Νικόλας Σεβαστάκης, Βιβλιοθήκη της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, 9/10/1998)

Ο Μάμφορντ διακρίνει τις ουτοπίες φυγής από τις ουτοπίες ανασυγκρότησης, τις ατομικιστικές από εκείνες που είναι προσανατολισμένες στο μέλλον. Δεν του διαφεύγει, πάντως, ότι τα ουτοπικά οράματα μπορεί εύκολα να εκτραπούν σε εφιάλτες: από τη θρησκευτική σημασία που μπορεί να τους δοθεί, από τον συγκεντρωτισμό, από την τεχνολογική ανάπτυξη, από την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να ρυθμιστούν υποδειγματικά οι ατομικές συμπεριφορές και οι κοινωνικές σχέσεις.
Με τους φόβους και τις επιφυλάξεις του (λ.χ. ότι η ουτοπία δεν μπορεί να είναι εθνική ή εθνικιστική, όπως δεν μπορεί να είναι και επαναστατική ή ταξική), ο Μάμφορντ πίστευε ότι από τη μελέτη των ουτοπιών μπορούμε να διδαχθούμε πώς να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα υπό το φως της μετάπλασης και της αναδιαμόρφωσής τους. (Γιώργος Κορδομενίδης, ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ, 11/6/2000)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΧΕΝΤΡΙΚ ΒΑΝ ΛΟΟΝ
1. ΠΩΣ Η ΘΕΛΗΣΗ ΓΙΑ ΟΥΤΟΠΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΝΑ ΖΟΥΝ ΣΕ ΔΥΟ ΚΟΣΜΟΥΣ, ΚΑΙ ΠΩΣ, ΚΑΤΑ ΣΥΝΕΠΕΙΑ, ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΟΥΤΟΠΙΩΝ - ΤΟ ΕΤΕΡΟΝ ΗΜΙΣΥ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ.
2. ΠΩΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΖΗΣΑΝ Σ’ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ Η ΟΥΤΟΠΙΑ ΦΑΝΗΚΕ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΠΟΛΥ ΚΟΝΤΑ. ΠΩΣ Ο ΠΛΑΤΩΝ, ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΜΕ ΤΟ ΤΙ ΘΑ ΣΥΝΕΧΕΙ ΤΗΝ ΙΔΕΩΔΗ ΠΟΛΗ.
3. ΠΩΣ ΚΑΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗΝ ΟΥΤΟΠΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΕΡ ΤΟΜΑΣ ΜΩΡ - ΚΑΙ ΠΩΣ Η ΟΥΤΟΠΙΑ ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΗΚΕ ΞΑΝΑ, ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΝΕΟ ΚΟΣΜΟ.
4. ΠΩΣ Ο ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΣ ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΦΕΡΝΕΙ ΣΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΜΑΣ ΠΕΔΙΟ ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΠΟΛΗ - ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΩΤΑΝΤΙΚΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΝΕΟΤΕΡΙΚΗΝ ΟΥΤΟΠΙΑ
5. ΠΩΣ Ο ΜΠΑΙΗΚΟΝ ΚΑΙ Ο ΚΑΜΠΑΝΕΛΑ, ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΕΓΑΛΗ ΦΗΜΗ ΩΣ ΟΥΤΟΠΙΚΟΙ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΙΠΟΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΜΙΜΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, ΠΟΥ ΕΖΗΣΑΝ ΠΡΙΝ ΑΠ’ ΑΥΤΟΥΣ.
6. ΠΩΣ ΚΑΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΤΟΝ 18ΟΝ ΑΙΩΝΑ, ΠΟΥ ΕΚΑΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ «ΝΑ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ ΑΧΑΛΙΝΩΤΑ», ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΟΜΑΔΑ ΟΥΤΟΠΙΩΝ ΞΕΦΥΤΡΩΣΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΣΚΑΜΜΕΝΟ ΧΩΜΑ ΤΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.
7. ΠΩΣ ΜΕΡΙΚΟΙ ΟΥΤΟΠΙΚΟΙ ΕΚΡΙΝΑΝ ΟΤΙ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΒΑΘΟΣ ΣΤΗΝ ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΓΗΣ - ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΕΒΑΛΑΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΖΩΑ.
8. ΠΩΣ Ο ΕΤΙΕΝ ΚΑΜΠΕ ΟΝΕΙΡΕΥΤΗΚΕ ΕΝΑΝ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΟΝΟΜΑΤΙ ΙΚΑΡΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΟΝΟΜΑΤΙ ΙΚΑΡΙΑ - ΚΑΙ ΠΩΣ Η ΟΥΤΟΠΙΑ ΤΟΥ, ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΟΥΤΟΠΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΜΠΕΛΑΜΥ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ «ΚΟΙΤΑΖΟΝΤΑΣ ΠΙΣΩ», ΜΑΣ ΣΚΙΑΓΡΑΦΕΙ ΥΠΑΙΝΙΚΤΙΚΑ ΤΟ ΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΟΙ ΜΗΧΑΝΕΣ, ΑΝ ΗΤΑΝ ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ.
9. ΠΩΣ Ο ΟΥΙΛΙΑΜ ΜΟΡΙΣ ΚΑΙ Ο Γ.Χ. ΧΑΝΤΣΟΝ ΑΝΑΝΕΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΟΥΤΟΠΙΩΝ - ΚΑΙ ΠΩΣ, ΕΝ ΤΕΛΕΙ, Ο Κ. Χ. ΤΖ. ΟΥΕΛΣ ΣΥΝΟΨΙΖΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΖΕΙ ΤΙΣ ΟΥΤΟΠΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ, ΚΑΙ ΤΙΣ ΦΕΡΝΕΙ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ.
10. ΠΩΣ ΤΟ ΕΞΟΧΙΚΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ Η ΚΑΡΒΟΥΝΟΥΠΟΛΗ ΕΓΙΝΑΝ ΟΙ ΟΥΤΟΠΙΕΣ ΤΩΝ ΝΕΟΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ - ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΤ’ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥΣ.
11. ΠΩΣ ΑΠΟΤΙΜΟΥΜΕ ΤΙΣ ΜΟΝΟΠΛΕΥΡΕΣ ΟΥΤΟΠΙΕΣ ΤΩΝ ΟΠΑΔΩΝ.
12. ΠΩΣ ΦΕΥΓΟΥΝ ΟΙ ΜΙΣΟΙ ΚΟΣΜΟΙ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΡΘΕΙ Η ΕΥΤΟΠΙΑ - ΚΑΙ ΤΙ ΜΑΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ, ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΟΡΘΩΣΟΥΜΕ ΝΑ ΚΤΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΝΕΑ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΣΕ ΜΙΑ ΚΑΤΑΠΡΑΣΙΝΗ ΚΑΙ ΤΕΡΠΝΗ ΧΩΡΑ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ