Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΧΑΣΜΕΝΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ

Παρουσίαση

Και στη νέα της έκδοση, η "Ψυχανάλυση του διχασμένου υποκειμένου" προσφέρεται στον αναγνώστη χωρίς ουσιαστικές ανακατατάξεις κι αλλαγές, μ' όλο που ο συγγραφέας αναγνωρίζει τις αδυναμίες της, τις πολύ σημαντικές περιοχές του ψυχαναλυτικού πεδίου που παρέλειψε να επισκεφθεί και τις όλως δευτερεύουσες, κάποτε, στις οποίες καθυστέρησε. Όμως, προσπάθεια για διόρθωση όλων αυτών των αδυναμιών θα σήμαινε, όπως το βλέπω, γράψιμο μιας νέας Εισαγωγής, και για ένα τέτοιο διάβημα δεν διαθέτω πια σήμερα ούτε το χρόνο ούτε τη διάθεση. Κι έτσι όπως είναι όμως το βιβλίο εξακολουθεί, ελπίζω, να είναι χρήσιμο στην ελληνική ψυχαναλυτική βιβλιογραφία και στον αναγνώστη που δεν αρκείται στον «ηχούντα χαλκό» - τον ίδιο πάντα χαλκό...
Μ' όλα ταύτα, όσοι έχουν υπόψη τους τις προηγούμενες εκδόσεις, χωρίς να βρεθούν τώρα μέσα σε νέα τοπία, έχουν πάντως να δοκιμαστούν σε μια προσεκτικότερη αποστολή κάποιων σημαινόντων, κυρίως όταν τα σημαίνοντα αυτά μεταγράφουν τις κλείδες της κεντροευρωπαϊκής γλωσσολογίας και τον «εξανθρωπισμό» της, όπως λέγεται, στις σελίδες των λακανικών Γραπτών. Ο αναπροσανατολισμός αυτός, που είχε και τώρα να αντιμετωπίσει τη φοβερή συρρίκνωση του εν ενεργεία νεοελληνικού λεξιλογίου (είναι λυπηρό, για παράδειγμα, δεδομένης της φτώχειας που μας δέρνει, να βρίσκεται πρακτικά εκτός κυκλοφορίας ένα σημαίνον όπως το «έπος», παροπλισμένο σχεδόν σ' ένα τελειωμένο ποιητικό είδος και στην έκφραση «πτερόεντα έπη», την ίδια στιγμή που ψάχνουμε όλα τα διαθέσιμα «λόγια» για να εξελληνίσουμε το «parole»), το ξαναζύγιασμα των λέξεων, με τρόπο που να βαραίνουν στη ζυγαριά όσο μπορούν περισσότερο οι συνέπειές τους, δεν έχει γίνει παρά σε πολύ μικρή έκταση, αλλά το θεωρώ αποφασιστικό: η χρήση του όρου «ένστικτο», με τον οποίο η στερεότυπη αγγλική έκδοση των φροϋδικών Απάντων αποδίδει απερίσκεπτα όχι μόνο το Instikt (το βιολογικό καταφύγιο της φιλοσοφίας του 19ου αιώνα στην έξοδό της από τον Θεό - σε ανυποληψία σήμερα από την ίδια τη βιολογία) αλλά και το πολύ λιγότερο ισοπεδωτικό Trieb, περιορίζεται στις ιστορικές της κατά κανόνα συνάφειες, παραχωρώντας τη θέση της στην «ενόρμηση» και τα γραμματικά παράγωγά της. Έτσι, αν το ένστικτο, με το οποίο επιχειρηματολόγησαν όλες οι εκδόσεις του νατουραλισμού, είναι «φύση», η απουσία του από τη γλωσσική μερίδα μας υπαινίσσεται τουλάχιστον αυτό που ο Κ. Καστοριάδης δηλώνει απερίφραστα, ότι δηλαδή ο άνθρωπος μπορεί και να μην έχει φύση. [...] (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
1. Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΧΑΣΜΕΝΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ
2. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
3. ΑΠ' ΤΙΣ ΔΟΜΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗ ΔΟΜΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
4. ΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ SIGNORELLI
5. ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΡΕΦΤΗ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ
6. ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ
7. ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ
8. Ο ΠΛΗΡΗΣ ΛΟΓΟΣ
9. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΥΣΤΡΕΡΟΓΡΑΦΟ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1988