Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΞ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ

Παρουσίαση

Ο στοχασμός του Μέσαρος εκδιπλώνεται με βάση το πρόγραμμα μιας διαλεκτικής άρνησης της αλλοτρίωσης. Διαλεκτική άρνηση σημαίνει υπέρβαση-ξεπέρασμα και συνάμα διατήρηση του δεδομένου που αρνούμαστε. Σ' αυτή τη συνάφεια χρειάζεται να πούμε πως η αλλοτρίωση από μόνη της δεν είναι κάτι το αρνητικό με την τρέχουσα έννοια της λέξης. Κάθε έργο του πολιτισμού, κάθε τι που δημιουργεί ο άνθρωπος -πνευματικό ή υλικό αγαθό- είναι μια αλλοτρίωση, μια πραγμοποίηση του εαυτού. Η ίδια η πολιτική και κοινωνική ζωή, η πολιτική κοινότητα είναι μια αλλοτρίωση του εαυτού, του ιδιωτικού μας εαυτού, που απαλλοτριώνεται από το κοινωνικό σύνολο. Ό, τι ο Μαρξ ζητά να ξεπεραστεί διαλεκτικά είναι ο αλλοτριωμένος κόσμος του καπιταλισμού, ο φετιχισμός του εμπορεύματος. Φετιχισμός για τον Μαρξ, λέει ο Μέσαρος, είναι να θεωρείται ο πλούτος που παράγει ο άνθρωπος σαν κάτι ξένο, εξωτερικό από τον ίδιο, σαν κάτι που έχει τη μορφή της απόλυτης αντικειμενικότητας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Πρόλογος στη δεύτερη έκδοση
Πρόλογος στην τρίτη έκδοση
Πρόλογος στην τέταρτη έκδοση
Εισαγωγή
ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΡΞ
- Καταγωγή της έννοιας της αλλοτρίωσης
Η ιουδαιο-χριστιανική προσέγγιση
Η αλλοτρίωση ως "καθολική πωλησιμότητα"
Ιστορικότητα και η εμφάνιση της Ανθρωπολογίας
Το τέλος του "μη κριτικού θετικισμού"
- Γένεση της θεωρίας του Μαρξ για την αλλοτρίωση
Η διδακτορική διατριβή του Μαρξ και η κριτική του για το σύγχρονο κράτος
Το εβραϊκό ζήτημα και το πρόβλημα της γερμανικής χειραφέτησης
Η συνάντηση του Μαρξ με την πολιτική οικονομία
Μονιστικός υλισμός
Η μεταβολή της εγελιανής ιδέας της "δραστηριότητας"
- Εννοιολογική δομή της θεωρίας του Μαρξ για την αλλοτρίωση Βάσεις του μαρξικού συστήματος
Εννοιολογικό πλαίσιο της μαρξικής θεωρίας της αλλοτρίωσης
Αλλοτρίωση και τελεολογία
ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΗΣ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ
- Οι οικονομικές πλευρές
Η κριτική της πολιτικής οικονομίας από τον Μαρξ
Από τη μερική στην καθολική αλλοτρίωση
Από την πολιτική στην οικονομική αλλοτρίωση
Καταμερισμός και αλλοτρίωση της εργασίας
Συναγωνισμός και πραγμοποίηση
- Οι πολιτικές πλευρές
Οι σχέσεις ιδιοκτησίας
Καπιταλιστική αντικειμενοποίηση και ελευθερία
Πολιτική "άρνηση της άρνησης" και χειραφέτηση
- Οι οντολογικές και ηθικές πλευρές
Η "αυτο-διαμεσολαβούμενη ύπαρξη της φύσης"
Τα όρια της ελευθερίας
Ανθρώπινες Ιδιότητες
Η αλλοτρίωση των ανθρώπινων δυνάμεων
Μέσα και σκοποί, αναγκαιότητα και ελευθερία: το πρακτικό πρόγραμμα της ανθρώπινης χειραφέτησης
Νομιμότητα, ηθική και αγωγή
- Οι αισθητικές πλευρές
Νόημα, αξία και ανάγκη: ένα ανθρωπομορφικό πλαίσιο αξιολόγησης
Η άποψη του Μαρξ για τον ρεαλισμό
Η "χειραφέτηση των ανθρώπινων αισθήσεων"
Παραγωγή και κατανάλωση και η σχέση τους με την Τέχνη
Η σημασία της αισθητικής αγωγής
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΡΞ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ - Η διαμάχη γύρω από τον Μαρξ
Ο "νεαρός Μαρξ" εναντίον του "ώριμου Μαρξ"
"Φιλοσοφία" κατά "Πολιτικής οικονομίας"
Πνευματική εξέλιξη του Μαρξ
Θεωρία της αλλοτρίωσης και φιλοσοφία της Ιστορίας
- Άτομο και κοινωνία
Η καπιταλιστική ανάπτυξη και η λατρεία του ατόμου
Άτομο και σύνολο
Αυτοδιαμεσολάβηση του κοινωνικού ατόμου
- Η αλλοτρίωση και η κρίση της εκπαίδευσης
Εκπαιδευτικές ουτοπίες
Η κρίση της εκπαίδευσης
Σημειώσεις
Βιβλιογραφία