ΥΠΕΡΕΙΔΟΥ 11

Παρουσίαση

Προλογίζω το βιβλίο του αγαπητού φίλου Μιχάλη Αράπογλου με συγκίνηση. Θυμάμαι τις διηγήσεις των τόσο ενδιαφερόντων οικογενειακών ιστοριών πριν πολλές δεκαετίες στην Αρίστη Ζαγορίου, όπου υπηρετούσα ως αγροτικός ιατρός και φιλοξενούσα τον πάντα δραστήριο φίλο που ακούραστα οργάνωνε εκδηλώσεις, όπως το Ανοιχτό Σχολειό.
Ο Μιχάλης αποφάσισε να παρουσιάσει αυτό το πολύτιμο υλικό που παράλληλα αποτυπώνει ανάγλυφα την πολυκύμαντη ιστορία της κατοχικής και μετακατοχικής Θεσσαλονίκης. Στις σελίδες του βιβλίου διαφαίνεται μέσα στο σκοτάδι της κατοχής και την ταραγμένη περίοδο που ακολούθησε η ανθρώπινη αλληλεγγύη που υπερβαίνει τους διαχωριστικούς φραγμούς.
Κεντρικό πρόσωπο η τραγική φυσιογνωμία της εβραίας Αλέγκρας Μπενβενίστε που στη συνέχεια μετά τη βάπτισή της έζησε ως Αλίκη Νικολαΐδη -που χάνει όλη της την οικογένεια στα στρατόπεδα του θανάτου- κοινή μοίρα όλων των ομοθρήσκων της στην κατοχική Ευρώπη, διασώζεται χάρη στη συμπαράσταση και αλληλεγγύη των χριστιανών φίλων της, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και η οικογένεια του Μιχάλη και ανταπέδωσε την ευεργεσία θηλάζοντας το 1945 τον Μιχάλη, αφού η μητέρα του δεν είχε γάλα για να τον θηλάσει και το αγελαδινό γάλα σε σκόνη δεν επαρκούσε για τις ανάγκες της οικογένειας.
Παράλληλα το βιβλίο αναδεικνύει διαμέσου των ιστοριών της οικογένειας του συγγραφέα τη διαμόρφωση της Θεσσαλονίκης και την καθοριστική συνεισφορά του προσφυγικού στοιχείου αλλά και τη σημασία για το μέλλον της πόλης της ολοκληρωτικής καταστροφής της δραστήριας εβραϊκής κοινότητας της πόλης.
Θα πρέπει επίσης να υπογραμμίσω τη σημασία των φωτογραφιών και των παραρτημάτων με το απαραίτητο γλωσσάρι που βοηθούν καθοριστικά τον αναγνώστη στην κατανόηση των τραγικών γεγονότων της εποχής και την τοποθέτησή τους στο ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο. (Μωυσής Ελισάφ, από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του Μωυσή Ελισάφ
Προοίμιο
Μέρος Α' - Παιδικές μνήμες
Υπερείδου, ένα δρομάκι της Θεσσαλονίκης
Ο ευρύτερος γενέθλιος τόπος
Το Κεντρικό Νεκροταφείο των Σεφαραδιτών Εβραίων
Αρχιτεκτονική και ανθρωπογεωγραφία της ευρύτερης γειτονιάς μου
Το σπίτι, που γεννήθηκα και μεγάλωσα
Μέρος Β' - Εθνικές, φυλετικές και θρησκευτικές διώξεις
Λάζαρος Αράπογλου
Μιχάλης Καρυδάς
Ηλίας Αράπογλου
Θωμάς Νικολαΐδης
Μωσέ Μπενβενίστε
Φιλήμονας Νικολαΐδης
Μέρος Γ' - Αλέγρα και γερμανική κατοχή
1940-1944, διαρκής καταφυγή και καταφύγια
Ένα ελπιδοφόρο εργαστήρι ζαχαροπλαστικής
Επίμετρο του συγγραφέα
Παράρτημα 1
Η Εβραϊκή Κοινότητα της Θεσσαλονίκης - Χρονολόγιο
Αλέγρα Μπενβενίστε - Χρονολόγιο
Τη μνήμη μου ενίσχυσαν
Παράρτημα 2. Σκιαγραφήματα, έντυπα, carte postale
Επίμετρο της Ρένα Μόλχο