ΚΥΡΙΑΡΧΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ [1880-1920]

Παρουσίαση

Η Αυτόνομη Κρητική Πολιτεία ήταν το επιστέγασμα πολλών δεκαετιών εθνικοπολιτισμικών συγκρούσεων και πολιτικών ζυμώσεων στο νησί και την μελετάμε συνήθως ως το προτελευταίο στάδιο στη μακρά πορεία της Κρήτης προς την ένωση με την Ελλάδα. Η πορεία αυτή, της οποίας οι βασικές φάσεις ήταν αποτέλεσμα πρωτοβουλιών που ελήφθησαν κυρίως στην Κρήτη και όχι στην Αθήνα, είχε την δική της ενδογενή δυναμική. Οι Κρητικοί, όντως, επέβαλαν την Ένωση -ή, ακριβέστερα, διάλεξαν οι ίδιοι τον χρόνο και την μορφή των συγκρούσεων και των εξεγέρσεων- και επέδρασαν αποφασιστικά στις διαπραγματεύσεις και τις παρεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, που αποφάσιζαν κάθε φορά την συμβιβαστική επίλυση κάθε νέας κρίσης του "Κρητικού ζητήματος", εν αναμονή της επόμενης.
Με τον τόμο αυτό, η έρευνα επικεντρώνεται σε τρεις νέες εστίες. Καταρχήν αντιμετωπίζονται οι πολιτικές εξελίξεις και οι διαδοχικές θεσμικές αλλαγές στο νησί ως μια διαδικασία συγκρίσιμη με εκείνη που παρατηρήθηκε σε άλλες περιοχές της αυτοκρατορίας, λαμβανομένου υπόψη ότι αυτές οι εξελίξεις δεν βρίσκονταν κατ' ανάγκη σε μετωπική αντίθεση με τις ευρύτερες επιλογές των Οθωμανών μεταρρυθμιστών του Τανζιμάτ. Στη συνέχεια, τίθεται το ερώτημα της αποτύπωσης των θεσμικών και πολιτικών μεταλλαγών στο πεδίο των συνειδήσεων, του δημόσιου λόγου και των πολιτισμικών πρακτικών. Τέλος, εξετάζονται οι μακροπρόθεσμες γεωοικονομικές αλλαγές κατά την περίοδο της πρώτης παγκοσμιοποίησης και οι γεωπολιτικές ισορροπίες και συγκρούσεις που τις συνόδεψαν. Η Κρητική Πολιτεία, κάτω από την πραγματική συλλογική επικυριαρχία των Μεγάλων Δυνάμεων, κινδύνευσε να μετατραπεί σε αποικία. Η αποτροπή του κινδύνου αυτού και η ένωση με την Ελλάδα αποτέλεσαν ίσως την μεγαλύτερη επιτυχία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΖΕΗ
Η "ένωση" της Κρήτης με την Ελλάδα: παλαιότερες και σύγχρονες ιστοριογραφικές αναζητήσεις
ΗΛΕΚΤΡΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ
Τα πολλά πρόσωπα της Αυτονομίας: Οθωμανική Μεταρρύθμιση και η Κρήτη του 19ου αιώνα
ZORKA PARVANOVA
Κρήτη και Ανατολική Ρωμυλία: Το πρότυπο της αυτονομίας στην ευρωπαϊκή Τουρκία (τέλη 19ου-αρχές 20ού αιώνα)
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΥΜΠΕΡΑΤΟΣ
Ασταθείς κυριαρχίες, ισχυρές συνειδήσεις: Ανατολική Ρωμυλία και Κρήτη μετά το Συνέδριο του Βερολίνου (1878)
ΜΑΝΟΣ ΠΕΡΑΚΗΣ
Επιστροφή στην οθωμανική κυριαρχία και απο-οθωμανοποίηση των Χριστιανών στην Κρήτη (1889-1895)
ΕΛΕΟΝΩΡΑ ΝΑΞΙΔΟΥ
Συγκλίνουσες εθνικές ιδέες και αποκλίνουσες εθνικές βλέψεις: Ελληνορθόδοξοι και Βούλγαροι στην Κωνσταντινούπολη του 19ου αιώνα
ΝΤΕΝΙΖ-ΧΛΟΗ ΑΛΕΒΙΖΟΥ
Η συμβολή της ορθόδοξης εκκλησιαστικής ζωγραφικής της Κρήτης στην διαλεκτική του Κρητικού ζητήματος
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΡΟΥΧΑΚΗΣ
Ιωσήφ Χατζιδάκης. Η "λυσσώσα αρχαιολογία" της Κρητικής Πολιτείας και οι αντιφάσεις της
ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΪΜΑΚΗΣ - BEN PETRE
Πολιτισμικός ιμπεριαλισμός και σπορ στην ανατολική Μεσόγειο και την Κρήτη: Ο ρόλος των βρετανικών στρατευμάτων (1880-1912)
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΕΧΡΙΩΤΗΣ
Οι Κρήτες Μουσουλμάνοι στη Σμύρνη και τα περίχωρά της, σύμφωνα με τις εκθέσεις των Γάλλων και Βρετανών προξένων
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΚΚΙΝΑΚΗΣ
Από την Κρήτη στις Φιλιππίνες: Το διεθνές πλαίσιο του νομισματικού συστήματος της Κρητικής Πολιτείας
ΝΙΚΟΣ ΑΝΔΡΙΩΤΗΣ
Η διεθνής επέμβαση στην Κρήτη 1896-1909
ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΜΟΥ