Η ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΖΑΝ

Παρουσίαση

Σαν να βγαίνω από μια βαθιά, υπόγεια σήραγγα που βγαίνει στη γη σε ένα οροπέδιο της ελληνικής επαρχίας, ανοίγω τα μάτια και στέκομαι να κοιτάω τη ζωγραφική του Γιάννη Καστρίτση. Πιο σωστό, θα ήταν να πω ότι βρίσκομαι αντιμέτωπος με ένα ολόκληρο σύμπαν, πυκνό και στέρεο όσο ένα κουκούτσι σε έναν καρπό, ταυτόχρονα, όμως απέραντο και αχανές σαν ένας μολυβένιος ορίζοντας. Και λέω "σύμπαν", γιατί πέραν από τη ζωγραφική, ο Γιάννης Καστρίτσης είναι ένας σημαντικός γλύπτης, που παίρνει στα χέρια του το ξύλο και του δίνει ζωή, με ένα τρόπο βαθύτατα συγκινητικό, γιατί οι μορφές που ζωντανεύουν καθώς πελεκάει το ξύλο είναι μορφές προσφιλείς και οικείες, σε κείνον -τον δημιουργό- αρχικά, και μετέπειτα σε μας. Βλέπω τον πατέρα του ζωγράφου ή τις φιγούρες του μικρού-μεγάλου τόπου και νιώθω τα ξυλόγλυπτα αυτά σαν "ακρόπρωρα" μίας ορεινής ζωής χωρίς θάλασσα αλλά με λίμνες που γυαλίζουν στο φως που λιγοστεύει. Έχει δύναμη η μορφή στον Γιάννη Καστρίτση, ευγένεια και μαζί μια αγιοσύνη. Γι' αυτό οι ξυλόγλυπτες μορφές του μου θυμίζουν καθολικούς αγίους σε μπαρόκ εκκλησιές της Πορτογαλίας. Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, ίσως, η επαφή μου με την τέχνη του Γιάννη Καστρίτση μου ανοίγει έναν κόσμο τόσο μεγάλο, που ξεφεύγει κατά πολύ από τον τόπο που την γέννησε και που την τροφοδοτεί και ξανοίγεται στα πλάτη της γης, τόσο γεωγραφικά, όσο και ιστορικά, στη χοάνη του χρόνου. Τα άδεια τοπία του Γιάννη Καστρίτση περιμένουν σκιές να τα περπατήσουν. Παρότι δεν είναι σε καμία περίπτωση τοπιογραφίες με την κλασική έννοια, έχω την αίσθηση ότι εντάσσονται σε μία ευρύτατη, ιστορικά ορισμένη, θεματολογία που μέσα στη χιονισμένη γύμνια τους με πάνε πίσω ακόμη και στα ολλανδικά τοπία του "χρυσού" 16ου αιώνα. Δεν βλέπω παγοδρόμους ή Φλαμανδούς ξυλοκόπους, αλλά τους ανθρώπους της ελληνικής υπαίθρου, ακόμη κι όταν δεν είναι μέσα στο τοπίο. Ο Γιάννης Καστρίτσης έχει επιτύχει, πιστεύω, να αναδείξει τη βαθιά εσωτερικότητα του τοπίου της ελληνικής γης, ως μίας κοιτίδας έντονου συμβολισμού, ευανάγνωστου και κατανοητού από ένα μεγάλο, διεθνές ακροατήριο. Και αυτό, πιστεύω, συμβαίνει, διότι χρησιμοποιείτο κλειδιά-σύμβολα μίας μεγάλης λαϊκής παράδοσης, αυτής που αν και προέρχεται από τον Μεσαίωνα μέσα από μύθους και θρύλους (αναβαπτισμένους από τους αρχαίους χρόνους) εκβάλει στους νεότερους χρόνους μέσα από την επανάχρησή τους από τον Ρομαντισμό. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)