ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Παρουσίαση

Ο Λογικός Εμπειρισμός δεν είναι δημοφιλής στην Ελλάδα. Η διάχυτη εικόνα του, ακόμη και μεταξύ πολλών από εκείνους που ασχολούνται με τα συναφή ζητήματα, φαίνεται να παραπέμπει σε λογικά σχήματα που τυποποιούν το αυτονόητο, στις ισχνότατες εμπειρίες που χαρακτηρίζουν τα γυμνά αισθητηριακά όργανα, σε αδιάφορα ζητήματα μεθόδου και επιστημονικής προόδου, με μια λέξη, σε σχολαστικές ενασχολήσεις με ιδέες χωρίς δυναμική, ιδέες που στερούνται παντελώς έμπνευσης. Η αίσθηση του τετριμμένου και του βαρετού που συνοδεύει αναφορές στον Λογικό Εμπειρισμό μπορεί ίσως να εξηγηθεί. Αν ανατρέξουμε στα βιβλία του Λυκείου που αφορούν τις φυσικές επιστήμες ή, ακόμη περισσότερο, στους προλόγους των αντίστοιχων πανεπιστημιακών εγχειριδίων, δεν θα λείψουμε να διαπιστώσουμε ότι οι κατευθυντήριες ιδέες του Λογικού Εμπειρισμού δομούν έκτων έσω τη διδακτική παρουσίαση των επιστημονικών θεωριών, Η λογική και μαθηματική αυστηρότητα, τα εμπειρικά δεδομένα, η πειραματική μέθοδος, η αέναη επιστημονική πρόοδος εκτίθενται εν τη ρύμη του λόγου ως το προφανές παραπλήρωμα της επιστήμης, ως τα αυτονόητα βάθρα στα οποία η επιστήμη στηριζόταν ανέκαθεν προκειμένου να προχωρήσει. Έτσι ο Λογικός Εμπειρισμός, τις πιο πολλές φορές χωρίς καν να ονομάζεται, έχει φτάσει να αναχθεί στην ανεπίγνωστη -στην ανεπίγνωστη ως αυτονόητη- "φιλοσοφία" όλων όσοι έχουν αντιμετω-πίσει στα μαθητικά θρανία και στα πανεπιστημιακά έδρανα τις φυσικές επιστήμες. Φυσική επιστήμη και Λογικός Εμπειρισμός φαίνεται να πηγαίνουν αξεδιάλυτα μαζί, σαν η φυσική επιστήμη να είναι από τη φύση της αυτό που ένας έτσι απονευρωμένος και ουσιαστικά ανώνυμος Λογικός Εμπειρισμός μοιάζει να ισχυρίζεται πως είναι. (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Περιεχόμενα

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ Πρόλογος
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
Α' ΜΕΡΟΣ
Φυσική Επιστήμη και Μεταφυσική
Το Μοντέλο στη Φυσική Επιστήμη
Χαρακτηριστικά μιας Φυσικής Θεωρίας Φυσική Θεωρία και "Φυσική Ταξινόμηση"
Οι "Πρωτεύουσες Ιδιότητες" και ο Συμβολικός Χαρακτήρας μιας Φυσικής Θεωρίας
"Θεωρητικό" και "Πρακτικό" Γεγονός. Σχέση Θεωρίας - Πειράματος
Ο Νόμος της Φυσικής Επιστήμης και ο Νόμος της "Κοινής Λογικής"
Η Ολιστική "Θέση Duhem"
Η "Επιλογή των Υποθέσεων" και η Επιστημονική "Ορθοφροσύνη" - Συμπεράσματα
Β' ΜΕΡΟΣ
Οι θερμές συστάσεις του Ernst Mach
Ο "αρχηγός" του κύκλου Moritz Schlick
Οι μαρτυρίες του Philip Frank
Ο "αναρχικός" Otto Neurath
Η γλωσσοαναλυτική εκδοχή του Friedrich Waismann
Ο Πιθανοκρατικός Επαγωγισμός του Hans Reichenback
Οι διαρκείς αναζητήσεις του Rudolf Carnap
Ο Ολισμός του Carl Hempel
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ