ΦΟΒΟΙ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΕΣ ΣΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ

Παρουσίαση

Οι ιστορικές μελέτες συνήθως δεν συνδέονται άμεσα με την συγκυρία και αυτό είναι αναμενόμενο καθώς ο χρόνος διενέργειας μίας τεκμηριωμένης ιστορικής έρευνας δεν επιτρέπει την ευθεία πρόσδεση στην τρέχουσα επικαιρότητα, ενώ και η ιστορική μελέτη απαιτεί νηφάλια αντιμετώπιση και χρονική απόσταση από το στιγμιαίο ερέθισμα. Από την άλλη, δεν μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι η ιστορία είναι ξεκομμένη από την εκάστοτε πραγματικότητα, καθώς τα ερωτήματα για το παρελθόν διατυπώνονται από ένα παρόν το οποίο σε καμία περίπτωση δεν παραμένει απαράλλακτο. Υπό αυτό το πρίσμα, το παρόν βιβλίο είναι τέκνο της εποχής του, μιας εποχής που σημαδεύτηκε από την οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων. Οι βαθιές και μακρόχρονες κρίσεις, όπως η παρούσα, αναταράσσουν την κοινωνική συγκρότηση, αναδιατάσσουν το πολιτικό σκηνικό, παράλληλα όμως σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο δημιουργούν δυνατά συναισθήματα. Αυτό συνέβη στην τωρινή συγκυρία, ανάλογα φαινόμενα όμως έχουν παρατηρηθεί και στο παρελθόν υπό παρόμοιες ή τελείως διαφορετικές καταστάσεις. Η σκέψη μας λοιπόν ήταν να συζητηθούν οι αποτυπώσεις στις ιστορικές πηγές των μεγάλων και συλλογικών φόβων και των ελπίδων, αλλά και των προσωπικών που καταγράφονται σε μαρτυρίες, όταν αυτοί συνδέονται ή αποκλίνουν από τα ιδεολογικά ρεύματα και τα γεγονότα της εποχής τους. Η έκφραση, η υποδοχή, η διάψευση, η επιβεβαίωση φόβων και ελπίδων, όπως αποτυπώνονται σε ιστορικές πηγές στα νεότερα χρόνια, όπως και οι σχέσεις μεταξύ των συλλογικών αισθημάτων και των προσωπικών βιωμάτων αποτελούν άξονες στους οποίους κινούνται οι μελέτες που έχουν συγκεντρωθεί στον τόμο αυτό. [...] (Από το εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Εισαγωγικό σημείωμα
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΤΖΑΚΙΩΤΗΣ, Μηνύματα στον ουρανό. Ελληνική "κομητογραφία" (15ος-19ος αι.)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΣΦΟΙΝΗ, Ο φόβος του τυράννου σε χρονικά και διηγήσεις της Τουρκοκρατίας
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΑΡΑΦΗΣ, "[...] να νομίζωμεν εμαυτούς απηλπισμένους, χωρίς να βλέπωμεν διόρθωσιν τινά προς οικονομίαν". Φόβος για την αναπότρεπτη εξέγερση, Φεβρουάριος 1821
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, Ατομικοί και συλλογικοί φόβοι στις μέρες της μεγάλης αγωνίας. Ο Ι. Παπαδιαμαντόπουλος γράφει από το πολιορκημένο Μεσολόγγι
ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΟΥΚΟΣ, Ένα ποθούμενο δάνειο που ήλθε μετά θάνατον. Ο Καποδίστριας και το τρίτο δάνειο του 1821
ΞΕΝΙΑ ΜΑΡΙΝΟΥ, Δημόσιος λόγος και επιτήρηση με αφορμή τις δίκες αναρχικών στο Παρίσι της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας (1880-1885)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΧΑΡΑΣ, "Περιμένοντας τους Γερμανούς...". Φόβοι και ελπίδες στην Ελλάδα τον Διχασμού
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, "Κατάληψις της ιερωτάτης εθνικής ακροπόλεως". Οι ανησυχίες για τους φοιτητές στον δημόσιο λόγο του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τον Μεσοπόλεμο
ΤΑΣΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, Πολιτικές αφετηρίες του βίου της εξόριστης Ελλάδας στη Μέση Ανατολή. Ελπίδες και φόβοι στον λόγο των πρωταγωνιστών
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΕΔΕ, "Μικροί" και "μεγάλοι" φόβοι την περίοδο της Κατοχής
ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ, Από την Απελευθέρωση στον Δεκέμβρη. Η ελπίδα για μια ισχυρή αριστερά μέσα από τα γραπτά ελληνοαμερικανών δημοσιογράφων
ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ, Συλλογική μνήμη και φόβοι του Διχασμού. Μάρτιος 1962: μια "στιγμή" του "Ανένδοτου Αγώνα"
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗΣ, "Γιατί ήταν γιος του Αντώνη". Οι φακελωμένοι φόβοι της Μεταπολίτευσης