ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Παρουσίαση

Είναι γνωστό, ότι 4-5% των παιδιών σχολικής ηλικίας παρουσιάζουν δυσκολίες στην προσαρμογή τους και στην κοινωνική τους συμπεριφορά στο σχολείο και στο σπίτι. Οι δυσκολίες αυτές επηρεάζουν αρνητικά την προσωπική, την κοινωνική και τη σχολική τους ζωή και εξέλιξη και, συχνά, διαταράσσουν τη ζωή και την εργασία της τάξης, του σχολείου και της οικογένειας. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν ως άμεση προτεραιότητα, με συνδυασμένες και συστηματικές προσπάθειες της πολιτείας, του σχολείου, των εκπαιδευτικών και των γονέων.
Μέχρι πρότινος πολλοί πίστευαν ότι τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι σύμφυτα με το παιδί και τίποτα δεν μπορεί να τα αλλάξει. Γι' αυτό τα παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς αντιμετωπιζόταν με κατασταλτικά μέτρα ή σπρώχνονταν στο περιθώριο της τάξης, του σχολείου και της κοινωνίας. Σήμερα έχουμε διαθέσιμες μεθόδους, τρόπους και τεχνικές, τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιούν εκπαιδευτικοί και γονείς, για να βοηθούν τα παιδιά να αλλάζουν τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές τους.
Στο βιβλίο αυτό συζητούνται θέματα και δίδονται απαντήσεις σχετικά με:
α. Τις έννοιες και τους ορισμούς που αναφέρονται στη συμπεριφορά
β. Τους αιτιολογικούς παράγοντες
γ. Την αξιολόγηση των παιδιών και την εκτίμηση των προβλημάτων τους
δ. Την εκπαίδευση των παιδιών με προβλήματα συμπεριφοράς
ε. Την πρόληψη των προβλημάτων συμπεριφοράς
στ. Τις τεχνικές, τις στρατηγικές και τις μεθόδους που προτείνονται για την αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς
ζ. Τον τρόπο και τη διαδικασία σχεδιασμού και εκτέλεσης προγράμματος και παρεμβάσεων, για την αλλαγή της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς.
Γίνεται δε προσπάθεια να συνδεθεί η θεωρητική γνώση με την πράξη, περιγράφοντας πραγματικές περιπτώσεις μαθητών, οι οποίοι έχουν αντιμετωπιστεί στη σχολική πράξη και έχουν καταγραφεί συστηματικά την τελευταία δεκαπενταετία περίπου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Βασικές έννοιες και ορισμοί
Τι είναι συμπεριφορά
Η συμπεριφορά είναι περίπλοκη και απρόβλεπτη
Η συμπεριφορά είναι σχετική έννοια
Πότε η συμπεριφορά είναι προβληματική ή διαταραγμένη
Οριοθέτηση της προβληματικής συμπεριφοράς
Κριτήρια αξιολόγησης της συμπεριφοράς
Συμπτώματα και χαρακτηριστικά των παιδιών με ΠΣ
Το προφίλ των παιδιών με προβλήματα συμπεριφοράς
Ομαδοποίηση των συμπτωμάτων
Κατάλογος συμπτωμάτων
Η έκταση του προβλήματος
Τα προβλήματα συμπεριφοράς στη σχολική ηλικία
Συνηθισμένα προβλήματα στο σχολείο
Διαφορές μεταξύ των ερευνητών
Διαφορές ανάλογα με την ηλικία
Διαφορές ανάλογα με το φύλο
Διαφορές ανάλογα με τα δεδομένα της κοινωνίας
Διαφορές ανάλογα με την εσωτερική δομή, τις αντιλήψεις και την αγωγή της οικογένειας
2. Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΠΣ
Σύγχρονες απόψεις και θέσεις
Οργάνωση των υπηρεσιών εκπαίδευσης
Οργάνωση των Ειδικών Κέντρων και Τμημάτων
Διδακτικές-παιδαγωγικές αρχές
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα
Το αναλυτικό πρόγραμμα
Γνωστικός τομέας
Θεραπευτικός τομέας
Ενδεικτικό πλαίσιο αναλυτικού προγράμματος
Το διδακτικό πρόγραμμα
3. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Η γέννεση και η ερμηνεία των προβλημάτων συμπεριφοράς
Η σχέση των προβλημάτων συμπεριφοράς και των εγγενών παραγόντων του παιδιού
Η σχέση των προβλημάτων συμπεριφοράς και των παραγόντων του περιβάλλοντος
Ταξινόμηση των αιτιολογικών παραγόντων
Εσωτερικοί ή ενδογενείς παράγοντες
Σωματικές αναπηρίες
Εγκεφαλικές βλάβες
Λειτουργικές διαταραχές
Βιοχημικές ανωμαλίες
Ενδοψυχικές συγκρούσεις
Κληρονομική προδιάθεση
Η ανάπτυξη του παιδιού
Ψυχολογικοί παράγοντες
Μαθησιακές δυσκολίες
Μηχανισμοί άμυνας ή προσαρμογής
Το αυτοσυναίσθημα των παιδιών
Εκτίμηση του αυτοσυναισθήματος
Η σπουδαιότητα του αυτοσυναισθήματος
Η τάση να αισθάνονται ένοχα τα παιδιά για τη συμπεριφορά τους
Εξωγενείς ή περιβαλλοντικοί παράγοντες
Οικογενειακό περιβάλλον
Σχολικό περιβάλλον
Αρνητικοί παράγοντες στο σχολείο
Συνηθισμένα προβλήματα στο σχολείο
Ο ρόλος και οι δυνατότητες του σχολείου
Κοινωνικό περιβάλλον
Υπάρχει λύση;
Συμπεράσματα για τη σχολική πράξη
Να γνωρίζει ή όχι ο δάσκαλος τους παράγοντες που προκαλούν προβλήματα συμπεριφοράς;
Μια αναγκαία παρατήρηση
4. Η ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
Πρόληψη ή θεραπεία;
Το περιβάλλον της τάξης
Ενσωμάτωση ή διαχωρισμός;
Οι ειδικές ανάγκες συνολικά
Δημιουργία θεραπευτικού περιβάλλοντος
Προσωπική αντεπίδραση δασκάλου-μαθητή
Η εμπιστοσύνη του μαθητή στους εκπαιδευτικούς
Η οργάνωση και η λειτουργία της τάξης
Οι κανόνες της τάξης
Αρχές κατάρτισης των κανόνων της τάξης
Η χρήση προτύπων (modeling)
Η ανάπτυξη προαπαιτούμενων δεξιοτήτων
Δεξιότητες διαπραγμάτευσης
Δεξιότητες αυτοελέγχου
Δεξιότητες ακρόασης και ομιλίας
Δεξιότητες συνεργασίας
Η δεξιότητα της συνεργασίας
Εργασία κατά ζεύγη
Μείωση της διάσπασης της προσοχής
Περιορισμός της χωρίς άδεια ομιλίας
Εργασία κατά ζεύγη για ακαδημαϊκή επιτυχία
Εργασία σε ομάδες
Τα οφέλη από την εργασία σε ομάδες
Κανόνες για εργασία σε ομάδες
Στρατηγικές ανάπτυξης δεξιοτήτων για εργασία σε ομάδες
Αρχές διδασκαλίας προαπαιτούμενων δεξιοτήτων
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
Η στάση του εκπαιδευτικού
Το στυλ του εκπαιδευτικού
Η σχέση του εκπαιδευτικού με τους μαθητές του
Οι απόψεις του Gordon
Τα ορθογώνια του Gordon
Ποιος έχει το πρόβλημα: Ο μαθητής ή ο δάσκαλος;
Εκφράσεις και συνήθειες των δασκάλων (και των γονέων) που επηρεάζουν τη συμπεριφορά των μαθητών
Φράσεις που επηρεάζουν τη συναισθηματική κατάσταση
Φράσεις που επηρεάζουν το κοινωνικό κλίμα της τάξης
Φράσεις που επηρεάζουν την ανάπτυξη στάσεων-διαθέσεων-αξιών
Συνήθειες που επηρεάζουν την προσωπικότητα του παιδιού και τον βαθμό αποδοχής του από τον δάσκαλο
Συνήθειες που επηρεάζουν το κοινωνικό κλίμα της τάξης
Συνήθειες που επηρεάζουν την ανάπτυξη διαθέσεων-στάσεων-αξιών
5. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Αξιολόγηση και εκτίμηση των δεξιοτήτων των παιδιών με προβλήματα συμπεριφοράς [...]
6. ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ