Ο ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Παρουσίαση

Η Μικρά Ασία, η πανάρχαια κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού, είναι για τους Έλληνες χώρος ιερός. Εκεί, στα ιστορικά χρόνια, ξεκίνησε η μεγάλη ακμή. Κάπου στις παραλίες του γεννήθηκε ο Όμηρος και μαζί με αυτόν η επική ποίηση και στη συνέχεια η λυρική ποίηση. Εκεί, για πρώτη φορά, αφυπνίστηκε η ανθρώπινη σκέψη και συντελέστηκε το πέρασμα από τον μύθο στον λόγο. Εκεί τέθηκαν τα πρώτα και καίρια φιλοσοφικά ερωτήματα για τη φύση και τη γέννηση του κόσμου: από τον Θαλή τον Μιλήσιο, τον Ηράκλειτο τον Εφέσιο, τον Πυθαγόρα τον Σάμιο. Η Αλικαρνασσός ήταν η πατρίδα του Ηροδότου, του πατέρα της ιστορίας, και στην Ιωνία και Αιολία οι τεχνίτες έφτιαξαν τον περίλαμπρο ιωνικό ρυθμό. Στην Καππαδοκία, αλλά και σε όλη τη γη της Μικράς Ασίας, οι μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας εναρμόνισαν την κλασική Ελλάδα με το Ευαγγέλιο του Χριστιανισμού και εδραίωσαν τη νέα θρησκεία. Εκεί, στη μυστικιστική Ανατολή, τοποθετούνται οι επτά αστέρες της Αποκαλύψεως. Τους αιώνες που ακολούθησαν, η Μικρά Ασία αποτέλεσε τη σπονδυλική στήλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Γι' αυτό, και όταν η Μικρά Ασία καταλήφθηκε από τους Τούρκους, ήταν πλέον ζήτημα χρόνου η κατάρρευση ολόκληρου του Βυζαντίου.
Όταν η Μικρά Ασία καταλήφθηκε από τους Τούρκους, είχε περίπου 25 εκατομμύρια χριστιανικό πληθυσμό. Τα επόμενα χρόνια, όμως, λόγω των συνεχών τουρκικών σφαγών και της επιχειρούμενης γενοκτονίας, ο πληθυσμός μειώθηκε δραματικά. Έτσι, στα 500 χρόνια της τουρκοκρατίας, στη Μικρά Ασία ο τουρκικός πληθυσμός από 50.000 ανήλθε στα 6 1/2 εκατομμύρια, ενώ ο ελληνικός πληθυσμός από 25 εκατομμύρια μειώθηκε σε 2.150.000.
Παρά το δημογραφικό ξεκλήρισμα του Μικρασιατικού Ελληνισμού οι Τούρκοι δεν κατόρθωσαν να καθυποτάξουν την πολιτιστική του υπεροχή και την εκπαιδευτική του δραστηριότητα. Μόνο στην πόλη της Σμύρνης λειτουργούσαν 79 σχολεία, όπου φοιτούσαν 19.915 μαθητές, ενώ στην ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης τα σχολεία έφθαναν τα 237 και οι μαθητές τους 38.729. Σε αυτά τα σχολεία δίδασκαν 877 δάσκαλοι. Το γεγονός ότι έναντι των 237 ελληνικών σχολείων οι Τούρκοι διατηρούσαν μόλις 98, καταδεικνύει το μέγεθος της πολιτιστικής υπεροχής του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε ελληνικό σχολείο αντιστοιχούσε προς 1000 Έλληνες κατοίκους, ενώ κάθε τουρκικό προς 8.500 Τούρκους.
Τον Μάιο του 1919, γίνεται πραγματικότητα το ασύλληπτο όνειρο. Ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει τη Σμύρνη και τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας. Το εθνικό, όμως, όνειρο κράτησε μόνο 40 μήνες ή 1213 μέρες. Ενώ οι Μικρασιάτες ανέμεναν να δουν την Ελλάδα να έρχεται κοντά τους, έζησαν, το 1922, τον εφιάλτη του ξεριζωμού. Ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες σώθηκαν από την εξόντωση και υποχρεώθηκαν να αποχωριστούν τη γη που πότισαν με αίμα και ιδρώτα και να αναζητήσουν σωτηρία στην Ελλάδα, που τόσο αγάπησαν και λάτρευσαν για αιώνες. Ο Ελληνισμός της Ανατολής εγκαταλείπει τις αρχέγονες κοιτίδες του και συρρικνώνεται μόνο στη δυτική ακτή του Αιγαίου. [...] (Απόσπασμα από το χαιρετισμό του Προέδρου του Συνδέσμου Ελλήνων Κυπρίων Φιλολόγων, Δημήτρη Ταλιαδώρου)

Περιεχόμενα

-Αναστ.Στέφος - Εισαγωγική ομιλία
-Δημ. Ταλιαδώρος - Χαιρετισμός
-Σπ. Τουλιάτος - Η γέννηση της ελληνικής φιλοσοφίας και επιστήμης στην Ιωνία τον 6ο αι. π.Χ.
-Παναγ. Αμπελάς
Ίωνες προσωκρατικοί φιλόσοφοι: από τον μύθο στην επιστήμη
-Κων. Αντύπας
Η εξερεύνηση της Δυτικής Μεσογείου και η εφαρμογή νεωτερικών ναυτικών τεχνολογιών κατά την αρχαϊκή εποχή. Η περίπτωση της Φώκαιας
-Κων. Μαντάς
Έφεσος. Ο μετασχηματισμός μιας ελληνικής πόλης σε ελληνορωμαϊκό αστικό κέντρο
-Μαρία Πολίτου, Δημήτρης Προδρόμου
Η Σχολή της Μιλήτου: το πρώτο πανεπιστήμιο του κόσμου
-Χαρινέλα Τουρνά
Η πολυσημία του αναξιμάνδρειου αποσπάσματος. Η επανόρθωση της γέννησης με τον θάνατο στην αέναη παλινδρόμηση του εκκρεμούς
-Εμμ. Μικρογιαννάκης
Η Ανταλκίδειος ειρήνη ως "Μνημόνιον" (του Μνήμονος)
-Αντ. Μαστραπάς
Πέργαμον. Η ακτινοβολία του μεγαλύτερου κέντρου πολιτισμού της Μικράς Ασίας των Ελληνιστικών Χρόνων
-Αντιόπη Αργυρίου-Κασμερίδη
Η εκπαίδευση στις πόλεις της Μ. Ασίας των Ελληνιστικών Χρόνων μέσα από επιγραφικές μαρτυρίες
-Γεωργία Κατσαγάνη
Οι χορηγίες στην υπηρεσία πολιτικών επιδιώξεων των ελληνιστικών βασιλέων. Η επιγραφή *IDidyma 488 (PH)
-Πολυμνία Χατζηνεοφύτου
Ο γλωσσικός και λογοτεχνικός χωροχρόνος του μικρασιατικού ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα
-Αικ. Μουσαδάκου
Ο πληθυσμός της Μ. Ασίας κατά τους πρώιμους βυζαντινούς αιώνες. Οι επιγραφικές μαρτυρίες
-Βασ. Εμμ. Δημογεροντάκης
Ο Ταμερλάνος στη Μικρά Ασία. Επιλογή στιγμιοτύπων από την προέλαση του Μογγόλου κατακτητή στη Μικρασία, όπως αυτά αποτυπώθηκαν από τη γραφίδα του βυζαντινού ιστοριογράφου (Μιχαήλ) Δούκα
-Γιώργος Μαργαρίτης
Έλληνες και Μ. Ασία κατά τις πρώτες δεκαετίες της ελληνικής ανεξαρτησίας (1830-1912)
-Ευθυμία Σακαρέλλου
Οι Μικρασιάτες Έλληνες και η συμβολή τους στον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821
-Παναγ. Ν. Ξηντάρας
Χρονογράφοι και χρονογραφήματα στις εφημερίδες της Σμύρνης
-Ευσεβία Χασάπη-Χριστοδούλου
Η Λωξάντρα. Από το βιβλίο της Ιορδανίδου στο σανίδι της σκηνής
-Γεώργιος Κοκορέλης
Η εκπαίδευση στη Σμύρνη. Φιλολογικό Γυμνάσιο Σμύρνης 1809-1819: φορέας αλλαγών και πεδίο συγκρούσεων
-Αναστ. Αγγ. Στέφος
Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης
-Χρύσα Αλεξοπούλου
Το Κεντρικό Παρθεναγωγείο Σμύρνης και η Σαπφώ Λεοντιάς. Η συμβολή τους στην κορασιακή εκπαίδευση
-Γεωργία Ηλ. Χαριτίδου
Η παιδεία στον Πόντο: "Φροντιστήριον Τραπεζούντος"
-Αγγελ. Χρονοπούλου
Από την ειρηνική ζωή στα Σώκια της Σμύρνης στη Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή μέσα από τα ανέκδοτα απομνημονεύματα ενός Μικρασιάτη
-Τασούλα Καραγεωργίου
Αττάλεια. Καταγωγικές παραδόσεις και θρύλοι
-Στρατής Ι. Αν αγνώστου
Μοσχονήσια. Από τη γέννηση στην καταστροφή μιας αμιγούς ελληνικής μικρασιατικής πολιτείας
-Μαν. Μ. Στεργιούλης
Ιχνηλατώντας το στίγμα της Μικρασιατικής Καταστροφής στο Μυθιστόρημα του Γιώργου Σεφέρη
-Αγάθη Γεωργιάδου
Ο άπατρις νόστος του Γ. Σεφέρη
-Στέλλα Βατούγιου
Από τις πολεμικές ανταποκρίσεις και τα ζουρνάλ στα τεκμηριωτικά ντοκιμαντέρ. Η ιστορία των εικόνων της Μικρασιατικής Εκστρατείας
-Αναστ. Αβραμίδου
Η "αποκατάσταση" των Μικρασιατών προσφύγων στη νεοελληνική λογοτεχνία
-Μπάμπης Β. Παπαδόπουλος
Ο αντίκτυπος της Μικρασιατικής Εκστρατείας στη νεοελληνική ποίηση (1919-1922)
-Μαρία Πεσκετζή
Επέσαμε θύματα εξιλαστήρια - του "περιβάλλοντος" και της "εποχής
Ο Καρυωτάκης και η Μικρασιατική τραγωδία
-Αντ. Παυλίδης
"Χαλαμονή" του ποντιακού ελληνισμού. Όψεις ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας
-Σοφία Γ. Μεσίγκου-Κρικώνη
Έλληνες ζωγράφοι από τη Μικρασία και οι επιδράσεις τους στη σύγχρονη ελληνική τέχνη. Από τον Φ. Κόντογλου και τον Δ. Διαμαντόπουλο στους Γ. Σικελιώτη και Μ. Αργυράκη
-Δημ. Ηρ. Ταλιαδώρος
Η συμβολή της Κύπρου στη Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922)
-Γεωργία Κούμα
Από τη ματωμένη Μικρασία στη φιλόξενη Κύπρο
-Σαλώμη Χατζηνεοφύτου
Η έλευση των Μικρασιατών προσφύγων στην Κύπρο
-Αλίκη Γαλιατσάτου
Κοινοί τόποι σε προσωπικές μαρτυρίες και σε λογοτεχνικά κείμενα με θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή
[...]