Ο ΕΧΘΡΟΣ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ

Παρουσίαση

Οι μουσουλμάνοι που διαβιούσαν στα όρια του πρώτου ελληνικού κράτους, είτε συστηματικά εξοντώθηκαν -ειδικά τα πρώτα έτη της Επανάστασης-, είτε μετακινήθηκαν προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τέλος, ένας σχετικά δύσκολα ανιχνεύσιμος αλλά, όχι μικρός αριθμός τους, βαπτίστηκε και παρέμεινε στην Ελλάδα, οι «νεοφώτιστοι». Μοναδική εξαίρεση συνιστούν οι μουσουλμανικές κοινότητες της Εύβοιας, ουσιαστικά δηλαδή οι δύο μεγάλες κοινότητες της Χαλκίδας και της Καρύστου, ένα τμήμα των οποίων παρέμεινε και μετά το 1833, οπότε η Εύβοια ενσωματώνεται στο μικρό βασίλειο. Στο βιβλίο αυτό εξετάζεται η κοινότητα της Χαλκίδας. Πέρα από το πραγματολογικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει, καθώς είναι σχεδόν άγνωστη, αποτελεί ένα σημαντικό «δείκτη» για ζητήματα όπως: πώς αντιμετωπίζει τον μέχρι χθες εχθρό το ελληνικό κράτος, τι τύχη επιφυλάσσει για όσους συγκροτούν την κοινότητα, τι πολιτικές ασκεί, τι θεσμικές λύσεις αποδέχεται. Ακόμη, πώς την αντιμετωπίζει ο τοπικός πληθυσμός, τι σημασία της αποδίδει η Οθωμανική Αυτοκρατορία, τι στρατηγικές προκρίνει η ίδια η κοινότητα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος και εισαγωγικές παρατηρήσεις
Α. Ο Έγριπος στο ελληνικό κράτος
Β. Το ζήτημα των ιδιοκτησιών στην Εύβοια
α. Τα νομικά και πραγματικά ζητήματα που ανέκυψαν
β. Οι διαδικασίες πώλησης των ακινήτων και ο ρόλος των Επιτροπών
Γ. Μία κοινότητα σε αναμονή αναχώρησης;
Δ. Ενδείξεις για τη στάση των ελληνικών Αρχών και του πληθυσμού απέναντι στην κοινότητα
α. Η οθωμανική παράμετρος
β. Η κατάσταση τα πρώτα έτη και μέχρι την ελληνική εισβολή στην Ηπειροθεσσαλία
γ. Τα "θετικά" μέτρα υπέρ της κοινότητας
δ. Στοιχεία για τη στάση του πληθυσμού
ε. Η κατάσταση μετά το 1855-1856
στ. Μερικές παρατηρήσεις για τη θρησκευτική ετερότητα
Ε. Η κοινότητα ως προπαγανδιστικό μέσο
ΣΤ. Ζητήματα ιθαγένειας και αλλαγής θρησκεύματος
α. Έλληνες πολίτες "μη πιστεύοντες εις Χριστόν και μη συναγωνισθέντες"
β. Νεοφώτιστοι: πολιτικές και συμβολισμοί
Ζ. Οι Χαλκιδαίοι μουσουλμάνοι ως μέλη του οθωμανικού μηχανισμού στην Ελλάδα
Η. Στοιχεία για τη μουσουλμανική κοινότητα
α. Τα μεγέθη και η σταδιακή μετανάστευση
β. Εθνοτοπική σύνθεση
γ. Θρησκευτική σύνθεση
δ. Κοινωνικές και οικονομικές όψεις της κοινότητας
ε. Στοιχεία για τη ζωή της κοινότητας
Αντί επιλόγου
Καταληκτικές παρατηρήσεις
Παραρτήματα
1. Σύντομη επισκόπηση και κριτική των επίσημων καταγραφών
2. Στοιχεία για την ιθαγένεια, τη θρησκευτική μεταστροφή και την ύστερη παρουσία μουσουλμάνων στη Χαλκίδα (μετά το 1860)
Α. Στοιχεία από τα μητρώα αρρένων και τους εκλογικούς καταλόγους Χαλκίδας
Β. Πρόσωπα που εντοπίστηκαν να διαμένουν στην Χαλκίδα μετά το 1860 και δεν ανευρίσκονται ως έλληνες υπήκοοι ή είναι θήλεις
3. Πιθανή εθνοπολιτισμική, επαγγελματική και θρησκευτική διαφοροποίηση στη μουσουλμανική κοινότητα Χαλκίδας μέχρι το 1840 περίπου
4. Πιθανοί δεσμοί συγγένειας μεταξύ οικογενειών στη Χαλκίδα το 1835
5. Θρησκευτική αποτύπωση της μουσουλμανικής κοινότητας (πριν το 1833)
6. Στοιχεία για την "προίκα" εύπορης νύφης στη Χαλκίδα (1841)
Πηγές και βιβλιογραφία