ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ

Παρουσίαση

Ο Δάσκαλος στις μέρες μας, παρά τις δυσοίωνες εξελίξεις που γνωρίζει ο σύγχρονος κόσμος, παρά τις σκοτεινές συνθήκες της ανθρώπινης ζωής, όπως τις διαμορφώνει σε παγκόσμιο επίπεδο η μηχανική σκέψη, η κερδοσκοπία και ο στυγνός οικονομισμός, ο Δάσκαλος εξακολουθεί να είναι ο εμπνευσμένος οδηγός προς μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία. Γιατί το μέλλον μιας κοινωνίας, είτε το θέλουμε είτε όχι, κρίνεται από την Παιδεία του, κρίνεται από τον παιδαγωγικό και εμψυχωτικό ρόλο του δασκάλου. Κρίνεται τέλος από τη συνειδητή αντίσταση του δασκάλου απέναντι στην εσκεμμένη και μεθοδική χειραγώγηση της ελεύθερης σκέψης, τόσο της δικής του όσο και των μαθητών του.
Επιπλέον, όχι μόνο ο δάσκαλος αλλά και οι μαθητές στο σύνολό τους εξακολουθούν να παραμένουν οι ελπιδοφόρες φωνές της πιο ανεπιτήδευτης και αυθεντικής διαμαρτυρίας ενάντια σε μια κοινωνία παραδομένη άνευ όρων στους κακούς ανέμους της κερδοσκοπίας και του καταναλωτικού ανταγωνισμού. Οι δάσκαλοι, με την ενσυνείδητη κριτική τους, αλλά και οι μαθητές με τη δική τους εξίσου ενσυνείδητη κριτική, παραμένουν ευτυχώς οι φωτεινές ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον που δεν θα καθορίζεται μόνο από την παγερή λογική των αριθμών αλλά κυρίως από την εσωτερική θέρμη των συναισθημάτων.
Και μπορεί όλα όσα γράφονται στις λίγες αυτές γραμμές να φαντάζουν ανέφικτες ουτοπίες, ωστόσο η δυναμική της σύγχρονης ιστορίας έχει δείξει ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να εμποδίσει κανείς τους ελεύθερους ανθρώπους να ελπίζουν στις ουτοπίες αυτές, τις μόνες που έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν και να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο.
Με αφετηρία αυτές στις σκέψεις έγραψα το «Εγχειρίδιο του καλού δασκάλου», με την ταπεινή προσδοκία ότι οι ιδέες και οι απόψεις που διατυπώνονται σε αυτό να αποτελέσουν ένα καταρχήν έναυσμα για δημιουργικό και εποικοδομητικό διάλογο πάνω στα καίρια και σοβαρά θέματα της ελληνικής εκπαίδευσης. Ύστερα, χωρίς να είναι οι ιδέες αυτές οι πιο σωστές ή οι πιο αντικειμενικές από άλλες, να μπορέσουν να εμφυσήσουν στον δάσκαλο αυτοπεποίθηση και σθένος ψυχής, ώστε πρώτα να απορρίψει με γενναιότητα και τόλμη τις στρεβλές αξίες της ίδιας της κοινωνίας, και ύστερα να προσπαθήσει κοντά στα σχολικά μαθήματα να διδάξει στους μαθητές του, με αγάπη και ταπεινοφροσύνη, εκείνες τις αξίες κι εκείνες τις αλήθειες που θεμελιώνουν τον ανθρωπισμό και δημιουργούν μαθητές-πολίτες, ώριμους και συνειδητούς. (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Α' ΜΕΡΟΣ - Ο ΚΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ
1. Ο δρόμος της αρετής
2. Το αντίδωρο της αγάπης
3. Ο καταδεκτικός δάσκαλος
4. Η αρετή της μεγαλοψυχίας
5. Η τύχη να είσαι δάσκαλος
6. Ο καλός δάσκαλος είναι καλός παιδαγωγός
7. Μας λείπει το συναίσθημα
8. Η μάθηση και η κοινωνική πραγματικότητα
9. Οι χρήσιμες γνώσεις
10. Ο δάσκαλος «τιμωρός»;
11. Ο δάσκαλος να διαβάζει, να διαβάζει, να διαβάζει
12. Τα βιβλία και τα «σπουδαία άλλα»
13. Δάσκαλος για όλους
14. Όχι διακρίσεις και διαχωρισμοί
15. Η διδασκαλία δεν είναι έλεγχος και εξετάσεις
16. Το «κόκκινο» και ο καλός λόγος
17. Ο αιφνιδιασμός, εχθρός της ελεύθερης σκέψης
18. Τα τεστ, οι προσδοκίες, τα αποτελέσματα
19. Η Χουανίτα Ροντρίγκες
20. Δάσκαλε μάθαινε
21. Ο δάσκαλος ασκεί κριτική στο σύστημα
22. Η γλώσσα και ο κόσμος των λέξεων
23. Τα βιβλία σώζουν ζωές
24. Σεβασμός και αμοιβαία εμπιστοσύνη
25. Τα λάθη και ο θυμός
26. Θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες
27. Οι επιστήμονες και οι ευθύνες τους
28. Χιροσίμα-Ναγκασάκι
29. Ο δάσκαλος αγωνιστής
30. Η βιβλιογραφία
Β' ΜΕΡΟΣ - ΔΕΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΑΠΟΡΙΕΣ ΕΝΟΣ ΚΑΛΟΥ ΦΙΛΟΥ
1. Ο ρόλος του δασκάλου στη διαδικασία της μάθησης
2. Ο δάσκαλος συνομιλητής
3. Οι εξεταστικοί και τιμωρητικοί μηχανισμοί
4. Το καναρινί ποδήλατο
5. Ο δάσκαλος στις συμπληγάδες της κοινωνίας
6. Η αναπαραγωγή της ανισότητας και των διακρίσεων
7. Οι ανθρώπινες αδυναμίες του δασκάλου
8. Ο δάσκαλος αιχμάλωτος των γραφειοκρατικών μηχανισμών
9. Η εσωτερίκευση των κοινωνικών στερεοτύπων
10. Η ακαταμάχητη γοητεία των λέξεων και της τέχνης
ΣΑΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ