Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ (+CD)

Παρουσίαση

Στο παρόν βιβλίο επιχειρείται η συγκρότηση, μέσα από τα παραδείγματα τεσσάρων αρχαιολογικών χώρων της ελληνιστικής περιόδου (αρχαία Μεσσήνη, αρχαία Μεγαλόπολη, Πειραιάς και Ρόδος), ενός κοινού εννοιολογικού πλαισίου που επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίον το δομημένο περιβάλλον διαμορφώνει την αίσθηση του χρόνου και του χώρου αυτών που ζουν μέσα του. Αυτή η θεώρηση της σχέσης μεταξύ του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στην πορεία του χρόνου αποτελεί το αντικείμενο της αρχαιολογίας τοπίου, η οποία εστιάζει πέρα από τα στενά όρια μιας μεμονωμένης περιοχής προκειμένου να γίνουν αντιληπτές οι περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και πολιτικές συσχετίσεις που διαμόρφωσαν την πρόσβαση μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας στους φυσικούς πόρους.
Μέσω της διδακτορικής έρευνας που παρουσιάζεται, αναδεικνύεται η κεντρική θέση του τοπιακού σχεδιασμού στην πολιτική οργάνωση των ελληνιστικών πόλεων και, υπό το πρίσμα αυτό, διερευνάται η ένταξη των πολεοδομικών συγκροτημάτων της ελληνιστικής περιόδου σε ευρύτερους τοπιακούς συσχετισμούς υπό συγκεκριμένες αρχές, τις οποίες όριζαν πολιτικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές παράμετροι.
Τα πορίσματα της προαναφερθείσας μελέτης κατέδειξαν ότι οι ελληνιστικές πόλεις διαθέτουν εμπρόθετη επεξεργασμένη τοπιακή προσέγγιση, δεδομένου ότι μέσω μιας συγκεκριμένης πολεοδομικής συγκρότησης (Ιπποδάμειας) συσχετίζονται τα δημόσια οικοδομήματα με το τοπιακό υπόβαθρο, με τρόπο τέτοιον ώστε να προβάλλονται οι πολιτειακές δομές καθώς κι η οικονομική ισχύς της πόλεως. Έτσι, ήδη από την ελληνιστική περίοδο, η ίδια η αστική συγκρότηση συνιστά κεντρικό στοιχείο πολιτικής οργάνωσης και, εν γένει, πολιτιστικής παραγωγής.
Καθίσταται σαφές, συνεπώς, ότι το τοπίο, ως η αξιακή νοηματοδότηση της φύσης, συνιστούσε ακόμα και στις αρχαιότερες κοινωνικές συγκροτήσεις, στοιχείο συγκρότησης κάθε πολιτισμού με σαφώς διαφορετικά εργαλεία σχεδιασμού και κυρίως, με τελείως διαφορετικό επίπεδο ενσυνείδητης αντίληψής του σε σχέση με τις νεότερες θεωρήσεις του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Κεφάλαιο Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
1.2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
1.3. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗ
Κεφάλαιο II. Ο ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
2.1. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ, ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
2.2. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
2.3. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
2.4. ΟΥ-ΤΟΠΙΑ - ΑΡΚΑΔΙΑ
2.5. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΟ
Κεφάλαιο III. Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΟΠΙΟ
3.1. ΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ
3.2. ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
3.3. ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ - "ΑΣΤΥ" ΚΑΙ "ΧΩΡΑ"
Κεφάλαιο IV. ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
4.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
4.2. ΤΕΧΝΗ - ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΟ
4.3. Ο ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ: ΘΕΣΗ - ΜΕΓΕΘΟΣ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ
4.4. ΑΣΤΙΚΟ ΚΑΙ "ΦΥΣΙΚΟ" ΤΟΠΙΟ
ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ (Κεφάλαια V, VI και VII)
Κεφάλαιο V. ΤΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ - ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΚΑΙ ΡΟΔΟΣ
5.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
5.2. Η ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
5.3. Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ
5.4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Κεφάλαιο VI. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ
6.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
6.2. ΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
6.3. ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑ
6.4. Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ
6.5. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
6.6. Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΟΛΗΣ - ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΝΕΑΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
6.7. Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ - Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
6.8. ΦΥΣΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΚΑΙ ΔΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
6.9. ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΟΜΗ
6.10. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Κεφάλαιο VII. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ
7.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - Η ΔΙΠΛΗ ΠΟΛΗ
7.2. ΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
7.3. ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑ
7.4. Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ
7.5. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
7.6. Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΟΛΗΣ
7.7. Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ - Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
7.8. ΦΥΣΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΚΑΙ ΔΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
7.9. ΧΩΡΟΟΕΤΗΣΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΟΜΗ
7.10. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Κεφάλαιο VIII. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ

Επιμέλεια: Αναγνωστόπουλος Νίκος
Διόρθωση: Χρυσούλα Γραμμένου