Το μικρασιατικό ζήτημα με τα μάτια των ξένων

Παρουσίαση

Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 αποτελεί πιθανότατα την τραγικότερη σελίδα της νεοελληνικής Ιστορίας, καθώς είχε ως συνέπεια την οριστική εκδίωξη του ελληνικού στοιχείου από την Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη και την υποχρεωτική μετεγκατάσταση περίπου 1.500.000 προσφύγων (στην συντριπτική τους πλειονότητα γυναικών και παιδιών) στα ελεύθερα ελληνικά εδάφη. Τα αίτια της καταστροφής υπήρξαν ποικίλα, και σε μεγάλο βαθμό ανάγονται σε ενδογενείς παθογένειες του ελληνικού πολιτικού συστήματος που εκδηλώθηκαν με μεγάλη ένταση την περίοδο 1915-1922 με αφορμή το κρίσιμο δίλημμα της συμμετοχής ή μη της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οποιαδήποτε από τις δύο επιλογές ήταν βέβαιο ότι θα είχε καθοριστικές συνέπειες για το μέλλον της χώρας. Κατά την έναρξη όμως του Εθνικού Διχασμού κανείς στην Ελλάδα δεν μπορούσε να διανοηθεί το μέγεθος της τραγικής κορύφωσής του μετά από επτά χρόνια, για την οποία πάντως κάθε άλλο παρά αμέτοχες υπήρξαν και οι διεθνείς πολιτικές συγκυρίες που διαμορφώθηκαν μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς χαρακτηρίζονταν από μεγάλη αστάθεια και συνεχή ρευστότητα. Σήμερα, μετά από έναν αιώνα, είναι πλέον ευδιάκριτες οι αλλαγές που είχαν πραγματοποιηθεί στο διεθνές πολιτικό περιβάλλον το 1922 σε σχέση με το 1919 ή το 1920. Πόσο προφανείς όμως ήταν στην διάρκεια εκείνης της τριετίας στους παρατηρητές των διεθνών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ή ακόμη και στους ηγέτες των άτυπων διεθνών συνασπισμών που διαμόρφωσαν τις παραμέτρους του Μικρασιατικού ζητήματος; [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Ευχαριστίες
Πίνακας περιεχομένων
Χαιρετισμός στην έκδοση
Πρόλογος του επιμελητή του έργου
Χρονολόγιο των εξελίξεων του Μικρασιατικού ζητήματος (1918-1922)
Μέρος Α' (Μελέτες)
Η Μεγάλη Ιδέα - Γέννηση, εξέλιξη και πολιτική επίδραση στο διεθνές περιβάλλον
Η εμπλοκή της Μεγάλης Βρετανίας στο Μικρασιατικό ζήτημα, 1918-1922
Η πολιτική της Γαλλίας στο Μικρασιατικό ζήτημα (1919-1922)
Πως είδαν οι Ιταλοί την κατάληψη και την εγκατάλειψη της Σμύρνης
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Μικρασιατικό ζήτημα, 1918-1922
Η συμμαχία Κεμαλικών - Μπολσεβίκων
Μια σχέση αμοιβαίου συμφέροντος
Η ουδέτερη Ελβετία και το Μικρασιατικό ζήτημα
Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος μέσα από το Correspondance d'Orient, ένα "ανατολίτικο" περιοδικό που εκδιδόταν στο Παρίσι την περίοδο 1919-1922
Θα μπορούσαν να ερμηνευθούν διαφορετικά οι Συνθήκες των Σεβρών και της Λωζάννης το έτος 2023;
Μέρος Β' (Κείμενα πηγών)
Ο λόγος του Ιωάννη Κωλέττη ως βάση θεμελίωσης της Μεγάλης Ιδέας
Οι ελληνικές διεκδικήσεις στο Συνέδριο της Ειρήνης (1919-20)
Σύμπνοια Ελλήνων και Αρμενίων μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο
Η κατάληψη της Σμύρνης και η έναρξη της ελληνικής προώθησης στην μικρασιατική ενδοχώρα, σύμφωνα με μία αμερικανική έκθεση
Οι ελληνικές προσπάθειες για την μεταστροφή του αρνητικού κλίματος στην Γαλλία (1920)
Επιστολές μεταξύ του Ύπατου Αρμοστή των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη και του Αμερικανού προξένου στην Σμύρνη σχετικά με τις ενδεχόμενες επιπλοκές του Μικρασιατικού ζητήματος (1920)
Αναφορά του ναυάρχου Μαρκ Μπρίστολ, Ύπατου Αρμοστή των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη, σχετικά με τις ελληνικές διεκδικήσεις στον Πόντο
Σχέσεις της Μεγάλης Βρετανίας με τον Μουσταφά Κεμάλ (βρετανική έκθεση)
Υπόμνημα του μαρκησίου Κώρζον του Κέντλστον
Αναφορικά με παρέμβαση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας
Καταγραφή του σερ Έυρ Κρόου για την συνομιλία του με τον κ. Βενιζέλο
Αναφορά του λόρδου Χάρντινγκ, πρεσβευτή της Μεγάλης Βρετανίας στο Παρίσι
Η μαρτυρία του Μπολσεβίκου ηγέτη Φρούνζε για την τραγωδία του ποντιακού Ελληνισμού
Βρετανική έκθεση για τα γεγονότα του έτους 1921
Έκθεση του λόρδου Χάρντινγκ, Βρετανού πρεσβευτή στο Παρίσι, σχετικά με τις αγγλογαλλικές διαφωνίες στο Μικρασιατικό ζήτημα
Συνομιλίες στο Παρίσι μεταξύ Βρετανών, Γάλλων και Ιταλών εκπροσώπων (6-22 Μαρτίου 1922)
Ενημερωτικό σημείωμα του σερ Φράνσις Λίντλεϊ στον λόρδο Κώρζον
Ευρετήριο κύριων ονομάτων προσώπων και τόπων

Οι συγγραφείς: Σαμίμ Ακγκιονούλ, Τανέρ Ακτσάμ, Νίκος Γιαννόπουλος, Ιωάννης Δασκαρόλης, Ματτέο Καμπανιόλο, Νίκος Νικολούδης, Ειρήνη Σαρίογλου, Γιάννης Χαραλαμπίδης

Επιστημονική επιμέλεια: Νίκος Νικολούδης