Ο ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1917-1945

Παρουσίαση

Ο "Ευρωπαϊκός εμφύλιος πόλεμος" του πολύ σημαντικού γερμανού φιλοσόφου και ιστορικού Ερνστ Νόλτε δημοσιεύτηκε το 1987 στη σκιά της αποκαλούμενης διαμάχης των ιστορικών, η οποία ξέσπασε το 1986 επ' αφορμή ενός άρθρου του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung, το οποίο είχε τον τίτλο "Το παρελθόν που δεν θέλει να παρέλθει". Το ανά χείρας έργο αποτελεί ουσιαστικά μια διεύρυνση και μια βασισμένη σε πηγές επεξεργασία του συγκεκριμένου άρθρου. Ο Νόλτε, αναπτύσσοντας την ιστορικο-γενετική εκδοχή της θεωρίας του ολοκληρωτισμού, κάνει μια πρωτότυπη και τολμηρή πολιτικοϊστορική και φιλοσοφικοϊστορική ανάλυση της σχέσης των δύο ολοκληρωτισμών, του εθνικοσοσιαλισμού και του μπολσεβικισμού, συμβάλλοντας σημαντικά στην κατανόηση και στην ερμηνεία των δύο ολοκληρωτικών κινημάτων και καθεστώτων που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Όποια κι αν ήταν πάντοτε η εκάστοτε κατάσταση των γάλλων και των γερμανών ιστορικών όσον αφορά την κατανόηση του 20ού αιώνα, είναι σαφές, ότι η έμμονη ιδέα περί φασισμού και μαζί περί αντιφασισμού εργαλειοποιήθηκε από το κομμουνιστικό κίνημα ως μέσο με σκοπό να κρύψει τη δικιά του πραγματικότητα από τα μάτια της κοινής γνώμης. Από δω προκύπτει η ανάγκη αυτός ο τρόπος θεώρησης, ο οποίος έχει αποκτήσει την ισχύ μιας θεολογίας, να τεθεί υπό αμφισβήτηση, προκειμένου να προσεγγίσουμε την πραγματική ιστορία του φασισμού και του κομμουνισμού. Απ' αυτή την άποψη Εσείς ανοίξατε το δρόμο, και με την πάροδο του χρόνου σε δέκα ή πενήντα χρόνια, όταν εμείς θα έχουμε αποκτήσει περισσότερη απόσταση, αυτό θα γίνει ξεκάθαρο για τον καθένα.
Μολονότι έχω διαφορετικές πολιτικές καταβολές, εγώ προσπαθώ, εξίσου όπως Εσείς, να κατανοήσω την παράξενη γοητεία που άσκησαν τα δύο μεγάλα ιδεολογικά και πολιτικά κινήματα -δηλαδή ο φασισμός και ο κομμουνισμός - στον αιώνα μας. Εσείς συγκεντρώνετε την προσοχή Σας στον φασισμό, ενώ εγώ προσπαθώ να κατανοήσω την παραπλανητική δύναμη, την οποία άσκησε η κομμουνιστική ιδέα στις ψυχές των ανθρώπων. Όμως κανένας δεν μπορεί να κατανοήσει το ένα από τα δύο στρατόπεδα, αν δεν λάβει υπόψη επίσης το άλλο τόσο πολύ δηλαδή αυτά εξαρτώνται το ένα από το άλλο όσον αφορά τις ιδέες τους, τα πάθη τους και την παγκόσμια ιστορική πραγματικότητα". (Ο Φρανσουά Φυρέ στον Ερνστ Νόλτε)

Περιεχόμενα

Αντί ενός προλόγου για την πέμπτη έκδοση
Αυτό το βιβλίο και η "Διαμάχη των ιστορικών" - Ένας απολογισμός μετά από δέκα χρόνια
- Εισαγωγή: Οπτικές γωνίες θεώρησης της εποχής του παγκοσμίου πολέμου
- Τελικό σημείο και προανάκρουσμα το 1933: Η αντιμαρξιστική ανάληψη της εξουσίας στη Γερμανία
- Ανασκόπηση της περιόδου 1917 - 1932: Κομμουνιστές, Εθνικοσοσιαλιστές, Σοβιετική Ρωσία
Η κατάρρευση της Ρωσίας και η θέληση για παγκόσμια επανάσταση: Η επανάσταση του Φεβρουαρίου και η κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους το 1917
Η γένεση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας από τον παγκόσμιο πόλεμο και τη ρωσική επανάσταση
Η νίκη των μπολσεβίκων και οι ήττες του KPD 1919 - 1921
Ο πρώιμος αντιμπολσεβικισμός και η πρώτη άνοδος του Χίτλερ
"Παγκόσμια επανάσταση" ή "εθνική κυβέρνηση" στη Γερμανία;
Η χρονιά της κρίσης 1923
Η Σοβιετική Ένωση από το θάνατο του Λένιν μέχρι την εγκαθίδρυση της μονοκρατορίας του Στάλιν
Η περίοδος της σταθεροποίησης της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης 1924 - 1929
Οι κρατικές σχέσεις ανάμεσα στη Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση
Ο περιορισμένος εμφύλιος πόλεμος στη Γερμανία
Η παραμονή της εθνικοσοσιαλιστικής ανάληψης της εξουσίας
- Τα εχθρικά ιδεολογικά κράτη την περίοδο ειρήνης 1933 - 1941
Η εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία και η κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση 1933/34
Το "πραξικόπημα Ρεμ" και η δολοφονία του Κίροφ το 1934
Διεθνής πολιτική 1935/1936
Η Γερμανία και η Σοβιετική Ένωση στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο
Η "μεγάλη εκκαθάριση" και το πάθος για οικοδόμηση στη Σοβιετική Ένωση
Οι θρίαμβοι του Χίτλερ και η συναίνεση της λαϊκής κοινότητας
Η αποτυχία του αντικομμουνιστικού και του αντιφασιστικού σχεδίου στη μεγάλη ευρωπαϊκή πολιτική
Το σύμφωνο Χίτλερ-Στάλιν ως ξεκίνημα του ευρωπαϊκού προλόγου για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο
Η εύθραυστη συμμαχία: Θρίαμβοι, κέρδη, εντάσεις
- Δομές δύο μονοκομματικών κρατών
Τα κρατικά κόμματα και οι ηγέτες τους
Τα όργανα της κρατικής ασφάλειας και της τρομοκρατίας
Οι ενώσεις νεολαίας
Αυτοαντίληψη και αντίληψη του ξένου στη λογοτεχνία και στην προπαγάνδα
Η πολιτικοποιημένη κουλτούρα
Δίκαιο και στέρηση δικαιωμάτων
Μετανάστευση και αντίσταση
Η ολική κινητοποίηση
- Ο γερμανο-σοβιετικός πόλεμος 1941 - 1945
Η επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης: Αποφασιστικός αγώνας; - Εκστρατεία απελευθέρωσης; - Πόλεμος εξόντωσης;
Αναγκαιότητες, τυχαιότητες και εναλλακτικές δυνατότητες στο γερμανο-σοβιετικό πόλεμο
Παγκόσμιος πόλεμος των ιδεολογιών;
Γενοκτονίες και "τελική λύση του εβραϊκού ζητήματος"
Η ανταλλαγή χαρακτηριστικών και η παράδοξη νίκη της Σοβιετικής Ένωσης
- Τελική θεώρηση / Από τον ευρωπαϊκό εμφύλιο πόλεμο 1917 - 1945 στον παγκόσμιο εμφύλιο πόλεμο 1947 - 1990
Οι εποχές του 20ού αιώνα
Συντομογραφίες
Σημειώσεις
Γράμμα του Φρανσουά Φυρέ στον Ερνστ Νόλτε
Ευρετήριο ονομάτων