ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Παρουσίαση

[...] Η παιδαγωγική πράξη δεν μπορεί να θεμελιωθεί στις ιδέες του επικοινωνιακού πράττειν, της αλληλοκατανόησης και της ιδεώδους κατάστασης του λόγου. Μια επικοινωνιακή διάσταση υπάρχει ασφαλώς παντού μέσα στο ανθρώπινο πράττειν, όπως υπάρχει μια εργαλειακή. Σπάνια όμως αποτελεί έναν αυτοσκοπό και είναι τελείως ανεπαρκής, προκειμένου να κάνει να αναδυθούν κριτήρια για την πράξη. Στρεφόμενη στη θέσμιση της κοινωνίας, στα πλαίσια της οποίας ασκείται, η παιδαγωγική πράξη οφείλει να αγωνιά για την εξασφάλιση των συνθηκών που αποτρέπουν την τάση μιας πλήρους αφομοίωσης των παιδαγωγών και των παιδαγωγούμενων στο πεδίο της θέσμισης. Και η μόνη δυνατότητα που έχει σε αυτή την προοπτική είναι να αναδειχθεί σε μια δραστηριότητα που σκοπεύει τα ανθρώπινα όντα ως αυτόνομα υποκείμενα και επιθυμεί να συμβάλει στην προσπάθειά τους να φθάσουν στην πλήρη αυτονομία τους. (Απόσπασμα από "Το πρόβλημα της αγωγής ως διαδικασίας προσαρμογής")

Περιεχόμενα

Φιλοσοφία και σύγχρονη εκπαίδευση
Ι. Το πρόβλημα της αγωγής ως διαδικασίας προσαρμογής στην υπάρχουσα κοινωνία και η θεωρία της επικοινωνιακής δράσης του Jurgen Habermas (Αλέξανδρος Θεοδωρίδης)
II. Οι σχολικές βιβλιοθήκες ως πηγή πληροφόρησης για φιλοσοφία (Σωτηρία Α. Τριαντάρη)
III. Όψεις της σχέσης της παιδαγωγικής με τη γνωσιολογία και την ανθρωπολογία στον διάλογο "Φαίδρος" του Πλάτωνα (Χρήστος Α. Τερέζης)
Η νεότητα
Ο δάσκαλος
Η αγωγή
Η ανθρώπινη φύση και η μάθηση
Προεκτάσεις
Αφορμές για φιλοσοφικές θεωρήσεις
IV. Φιλοσοφία για παιδιά. Το πρόβλημα της φιλοσοφίας στον χώρο της εκπαίδευσης (Μαρία Βλαχάδη)
Μπορούμε να διδάξουμε φιλοσοφία σε παιδιά;
Οι παράμετροι του προγράμματος
Οι παιδαγωγικές παράμετροι του M. Lipman
Οι σκοποί της "φιλοσοφίας για παιδιά"
Προϋποθέσεις του διαλόγου
Η εκπαιδευτική διάσταση
V. Εκπαίδευση: από την πραγματικότητα στην ουτοπία (Μαριάννα Μπενετάτου)
Εκπαίδευση, παιδεία, μόρφωση
Η διδασκαλία της συνύπαρξης
Οι συνάψεις
Ο περίγυρος
Οι συνάψεις με τον χώρο
Εξανθρωπίζοντας τον άνθρωπο
Η επιβολή προτύπων
Το παιγνίδι
Η συνύπαρξη με τους μετανάστες
Η ουτοπική κοινωνία
VI. Ο ρόλος της επιθετικότητας στην ανάπτυξη του παιδιού μέσα στην οικογένεια (Ξανθίππη Σ. Μπαλλή)
Η έννοια της επιθετικότητας
Η εξάρτηση
Αγάπη -ελευθερία - τιμωρία - έπαινος
Συστήματα αντιμετώπισης παιδιών: παράλογη επιείκεια, καλοπροαίρετη αποστέρηση, αυταρχική-δεσποτική
VII. Η έννοια του παιδιού στις "Εξομολογήσεις" του ιερού Αυγουστίνου (Βασίλειος Δημόπουλος)
Η παιδική ηλικία ως κοινωνική κατηγορία
Η βρεφική ηλικία: το πρόβλημα της παιδικής αθωότητας, η νοητική ανάπτυξη του βρέφους. Η παιδική ηλικία: η γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού, η είσοδος του παιδιού στα "ταραγμένα νερά της κοινωνίας των ανθρώπων"
VIII. Ο ρατσισμός ως παράγοντας εκπαιδευτικού αποκλεισμού: η περίπτωση του Φλάμπουρου (Δημ. Θ. Ζάχος)
Ο ρατσισμός: βιολογικός ρατσισμός-"φυλή" (race), ο ρατσισμός σήμερα
Ρατσισμός και εκπαίδευση: ο ρατσισμός στο σχολείο, η εκπαίδευση απέναντι στον ραστσιμό, ο εκπαιδευτικός αποκλεισμός, η ελληνική εκπαίδευση έναντι του ρατσισμού. Η μεθοδολογία της έρευνας: το κριτικό ερευνητικό "παράδειγμα", η μελέτη περίπτωσης, τα ερευνητικά ερωτήματα. Η διεξαγωγή της έρευνας: η πρώτη φάση της έρευνας, 1) η ρομική κοινότητα του Φλάμπουρου, 2) οι Σαρακατσάνοι/ες του Φλάμπουρου, 3) η κοινότητα του Αχινού, 4) η aρχειακή έρευνα στον Αχινό και στο Φλάμπουρο, 5) τα δεδομένα της έρευνας η δεύτερη φάση της έρευνας, 1) ο τρόπος συλλογής των δεδομένων, 2) θέματα
IX. Ο John Dewey για την τέχνη της επικοινωνίας (Nathan Crick)
1. Ο John Dewey κ' η ρητορική παράδοση
2. Η ρητορική εκπαίδευση του John Dewey: η φιλοσοφία και τα όρια της ρητορικής, ο Alexander Bain και η διδασκαλία της ρητορικής, ο James Marsh και η μεταφυσική της γλώσσας, καντιανοί στοχασμοί στην Oil City, ο George Sylvester Morris και το εγελιανό πνεύμα, η εγελιανή άποψη για τη γλώσσα, συμπέρασμα
3. Η ρητορική ως έρως: η ιδεαλιστική ρητορική θεωρία του John Dewey: τα οντολογικά θεμέλια της ιδεαλιστικής ρητορικής θεωρίας του Dewey, η επικοινωνία και η ηθική της Δημοκρατίας, η ηθική κατάσταση, τα συστατικά της φρόνησης: νόημα, συνήθεια και κρίση, οι τρεις ιδιότητες: νόηση, συναίσθημα και βούληση, 1) η σχέση μεταξύ νόησης, συναισθήματος και βούλησης, 2) η νόηση, 3) το συναίσθημα, 4) η βούληση, η τέταρτη ιδιότητα: η φαντασία, επιστήμη, τέχνη και ρητορική, η ρητορική ως Έρως
4. Από τον έρωτα στη φρόνηση: ο Fred Newton Scott και η επιστήμη της ρητορικής, ο Franklin Ford και "Τα νέα της Σκέψης", ο William James και η στροφή του Dewey στη βιολογία, η επικοινωνία ως ερέθισμα, ο ινστρουμενταλισμός του Σικάγο, η δημιουργία της "Σχολής του Σικάγο", ο Max Eastman και η αισθητική της ρητορικής, η κοινωνία σε επικοινωνία, η αποκαθήλωση του ιδεαλισμού και η άνοδος της προπαγάνδας, από τη φρόνηση στην τέχνη
5. Η ρητορική κατάσταση: η "ρητορική κατάσταση" του Lloyd Bitzer, η μεταφυσική της εμπειρίας, η μεταφυσική της "ύπαρξης", γεγονότα και αντικείμενα, η αόριστη κατάσταση [...]