ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΡΑΛΛΗΣ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό είναι μια μονογραφική μελέτη για τον ζωγράφο Θεόδωρο Ράλλη (1852-1909). Αποτελεί τον καρπό της πολυετούς ενασχόλησής μου με το έργο του καλλιτέχνη, που ήταν και το θέμα της διδακτορικής διατριβής μου στο Universite Paris I - Pantheon-Sorbonne. Το τετράτομο εκείνο πόνημα αντιμετώπιζε συνθετικά τη δημιουργία του ζωγράφου και κάλυψε σημαντικά κενά της έως τότε γνώσης για τη βιοεργογραφία του, αφορούσε δε, ως εκ της φύσεώς του, ένα ειδικό και επί πλέον γαλλόφωνο κοινό. Κατά την υποστήριξη της διατριβής μου στο Παρίσι το 2007, η επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι θα άξιζε να δημοσιευθεί, ενώ στα χρόνια που μεσολάβησαν έκτοτε πολλοί ήταν εκείνοι που με παρότρυναν στην ίδια κατεύθυνση, εκδηλώνοντας με αδημονία το επιστημονικό τους ενδιαφέρον. Το ανά χείρας βιβλίο δεν αποτελεί ωστόσο έκδοση της διδακτορικής διατριβής μου ούτε έχει την έννοια ενός catalogue raisonne. Είναι το καταστάλαγμα μιας μακράς έρευνας που συνεχίστηκε έως σήμερα και φαίνεται πως προσώρας μόνον ολοκληρώνεται αυτό καταθέτω προκειμένου να προβληθούν σφαιρικά, στο μέτρο του δυνατού, η προσωπικότητα, η δράση και η εικαστική παραγωγή του Ράλλη στο εύρος και στον πλούτο της, μέσα στα ιστορικά και καλλιτεχνικά συμφραζόμενα, με στόχο να αναδειχθεί η ταυτότητα του ζωγράφου, να αποτιμηθεί το έργο του και να προσδιορισθεί το προσωπικό του αποτύπωμα στην ιστορία της τέχνης.
Η παρούσα μονογραφία έρχεται να προστεθεί στη σειρά αντίστοιχων επιστημονικών εργασιών αναφορικά με Έλληνες ζωγράφους του 19ου και του 20ού αιώνα που εκδόθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Βασικό εργαλείο για τον μελετητή, οι μονογραφίες για το έργο καλλιτεχνών που έως πρότινος μάλλον σπάνιζαν στην ελληνική βιβλιογραφία, πλέον είναι σαφώς περισσότερες, όμως λιγοστές παραμένουν οι περιπτώσεις που μελέτες Ελλήνων ιστορικών της τέχνης ευτύχησαν να κυκλοφορήσουν σε μετάφραση, με αποτέλεσμα η διεθνής επιστημονική κοινότητα να τις αγνοεί, όπως άγνωστη σε μεγάλο βαθμό εξακολουθεί να είναι εκτός συνόρων η νεότερη ελληνική τέχνη σχεδόν στο σύνολό της.
Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα του 19ου αιώνα, ο πρωτότοκος γιος μιας οικογένειας από τη Χίο που ανήκε στις μεγάλες ελληνικές οικογένειες οι οποίες διακρίθηκαν στο εμπόριο και στις επιχειρήσεις, μεγαλωμένος μακριά από την Ελλάδα, ο Ράλλης δεν πέρασε από το Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας, όπου εδραιωνόταν η λεγόμενη Σχολή του Μονάχου. Κοσμοπολίτης με όλη την έννοια της λέξεως χάρη στον τρόπο που ανατράφηκε και έζησε, σπούδασε και πέρασε σχεδόν όλη την ενήλικη ζωή του στο Παρίσι, ταξιδεύοντας ακατάπαυστα σε Ευρώπη και Ανατολή. Εξέθετε κάθε χρόνο στο παρισινό Σαλόν της Εταιρείας των Ζώντων Καλλιτεχνών (Societe des artistes vivants) και, μετέπειτα, της Εταιρείας των Γάλλων Καλλιτεχνών (Societe des artistes francais), σταδιοδρόμησε διεθνώς ως Ralli (Theodore, Theo) και έτσι υπέγραφε τα έργα του, και προς το τέλος του βίου του έλαβε τη γαλλική υπηκοότητα. Έλληνας εκ καταγωγής και εξ ιδιοσυγκρασίας, κράτησε σταθερά στενή επαφή με την Ελλάδα, όπου τον εξήραν ως διακεκριμένο τέκνο της ομογένειας. [...]
Το βιβλίο ετούτο βασίστηκε στην έρευνα για τη διδακτορική μου διατριβή, η οποία είχε ως μία εκ των κυριοτέρων πηγών της το Αρχείο Θεόδωρου Ράλλη, που οι κατιόντες του ζωγράφου είχαν με προθυμία και γενναιοδωρία θέσει στη διάθεσή μου [...]. (Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)

Περιεχόμενα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Αναστάσιος Π. Λεβέντης, Πρόεδρος του Ιδρύματος Α. Γ Λεβέντη
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ, Διευθύντρια της Λεβεντείου Πινακοθήκης
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Μαρία Κατσανάκη
Ι. Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΗ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
ΙΙ. 1852-1884: ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΑΡΧΕΣ
III. 1885-1900: ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ
IV. 1901-1909: ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΡΓΩΝ
ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

Γενική επιμέλεια έκδοσης: Μαρία Κατσανάκη
Επιμέλεια κειμένων: Γεωργία Μ. Πανσεληνά
Επιμέλεια κειμένων (αγγλική έκδοση): Alexandra Pel