Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Οι μεταπολεμικοί πεζογράφοι κίνησαν, βέβαια, συχνά το ενδιαφέρον της κριτικής ως μεμονωμένες περιπτώσεις, κι από το ξεκίνημά τους ως σήμερα, το έργο τους εξετάστηκε τόσο σε σύντομες ή εκτενέστερες βιβλιοκρισίες όσο και σε μεγαλύτερα μελετήματα. Εντούτοις, αν και δεν έλειψαν κάποιες απόπειρες και για μια πιο γενική θεώρηση της μεταπολεμικής πεζογραφίας μας, καμιά πληρέστερη παρουσίασή της δεν έγινε μέχρι τώρα, για να μπορεί να έχει ο αναγνώστης μια συνολική εικόνα της. Γι' αυτό κι ο εκδοτικός οίκος Σοκόλης, που από το 1977 ίσαμε το 1982 είχε εκδώσει την πεντάτομη ανθολογία και γραμματολογία "Η ελληνική ποίηση", προκειμένου να ετοιμάσει μια ανάλογη σειρά και για την αφηγηματική πεζογραφία, θεώρησε προτιμότερο ν' αρχίσει την έκδοση απ' τους μεταπολεμικούς πεζογράφους.
Το εγχείρημα παρουσίαζε, ωστόσο, μερικές πρόσθετες δυσκολίες, όχι μονάχα γιατί θα χρειάζονταν τόσοι τόμοι όσοι για όλες μαζί τις περιόδους της ποίησης, αν λογαριάσουμε πόσο μεγαλύτερη έκταση απαιτεί η ανθολόγηση των αφηγηματικών σελίδων σε σύγκριση με την ανθολόγηση των ποιημάτων, αλλά και γιατί η μία και μόνη αυτή περίοδος δεν ήταν εύκολο να διαιρεθεί σε ισάριθμες με τους τόμους ενότητες, ώστε κάθε τόμο να τον αναλάβει ένας επιμελητής. Έτσι, ο εκδότης αποφάσισε ν' αναθέσει τη μελέτη και το σχεδιασμό της έκδοσης σε πενταμελή συντακτική επιτροπή από τους Τάκη Καρβέλη, Αλέξανδρο Κοτζιά, Χριστόφορο Μηλιώνη, Κώστα Στεργιόπουλο και Σπύρο Τσακνιά, που, ύστερα από πολλές ανταλλαγές απόψεων και σε συνεργασία αργότερα και με τον εκδότη, κατέληξαν στο τελικό τούτο σχήμα.
Απ' τις πρώτες κιόλας συναντήσεις έγινε φανερό κι αποφασίστηκε ομόφωνα, πως για ένα συλλογικό έργο σαν αυτό καλύτερα θα 'ταν να μην επιχειρήσει η επιτροπή οποιαδήποτε διαίρεση των συγγραφέων σε ομάδες ανάλογα με τις μεταξύ τους συγγενικές τάσεις, ούτε κάθε τόμος ν' αποτελεί χωριστή ενότητα, μα η κατάταξη να γίνει κατ' αλφαβητική σειρά και οι επιμελητές να οριστούν κατά συγγραφείς και όχι κατά τόμους. Κάθε επιμελητής ν' αναλαμβάνει έναν ή και περισσότερους πεζογράφους, και σε κάθε συγγραφέα να προτάσσονται τα βιογραφικά του στοιχεία, οι εκδόσεις των έργων του, κριτική εξέταση της αφηγηματικής του πεζογραφίας και ν' ακολουθούν: αποσπάσματα από θετικές κι αρνητικές γνώμες της κριτικής, για να είναι όσο το δυνατόν αντικειμενικότερη η παρουσίαση, κατόπιν επιλογή βιβλιογραφίας και τέλος ανθολόγηση αντιπροσωπευτικών σελίδων. Σχετικά με το τελευταίο τούτο, διατυπώθηκαν ορισμένες αντιρρήσεις κατά πόσο θα 'πρεπε στα ανθολογούμενα κείμενα να τηρηθεί η ορθογραφία των συγγραφέων τους ή να ενοποιηθεί. Τελικά, έπειτα από ψηφοφορία, επικράτησε η γνώμη να γίνει ενοποίηση της ορθογραφίας σύμφωνα με την τελευταία γραμματική της δημοτικής και με το μονοτονικό σύστημα. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος της Συντακτικής Επιτροπής
Αλέξ. Αργυρίου ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Χρονικό της υποδοχής του έργου των μεταπολεμικών πεζογράφων
Η πραγματικότητα και η πραγματικότητα της πεζογραφίας
Τα πράγματα και οι λέξεις
ΤΑ ΔΥΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ 1943-1944
(Πίνακες των έργων των μεταπολεμικών πεζογράφων, 1943 και 1944)
Η ΑΝΑΙΜΑΚΤΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΙ Η "ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ"
ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΑΣΤΑΘΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ
(Πίνακες των έργων 1945, 1946, 1947)
Οι καθιερωμένοι κριτικοί για τους νέους πεζογράφους
Μερικά Ιστορικά συμφραζόμενα
Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΜΑΙΝΕΤΑΙ
(Πίνακες των έργων 1948, 1949)
Εικασίες για το βιωματικό πεδίο των μεταπολεμικών πεζογράφων Πρώιμη αναγνώριση μιας νέας γενιάς
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΟΤΑΝ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΧΕΔΙΑΖΕΙ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΕΙ ΚΑΙ ΟΧΥΡΩΝΕΤΑΙ
(Πίνακες των έργων 1950-1956)
Δώδεκα συγγραφείς συγκροτούν ομάδα και βραβεύουν τους νεότερους
Οι εξελίξεις των νέων πεζογράφων
Η Επιθεώρηση Τέχνης
ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ ΑΘΗΝΑ
(Πίνακες έργων 1957-1963)
Τα νέα βραβεία της "Ομάδας των Δώδεκα"
Τα κρατικά βραβεία
Η Κριτική του Μανόλη Αναγνωστάκη
Δεύτερος κύκλος ή "δεύτερη γενιά" των μεταπολεμικών πεζογράφων
Μια τομή στην ελληνική πεζογραφία
Μια αντεπίθεση από μια νέα αριστερή αντίληψη
Χρήσιμα ιστορικά για το "σκληρό έτος 1963"
Τα λογοτεχνικά πράγματα
Αφιερώματα
Τα Νόμπελ λογοτεχνίας στα χρόνια 1957 έως 1965
Συνέχεια των Αφιερωμάτων της Νέας Εστίας
Τα αφιερώματα της Επιθεώρησης Τέχνης
Και άλλα μεταπολεμικά πεζογραφήματα
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΟΦΡΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΦΡΟΣΥΝΗ. ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
(Πίνακες έργων 1964-1966)
Τα βραβεία της "Ομάδας των Δώδεκα"
Τα κρατικά βραβεία
Κάποια νέα περιοδικά
Η Διαγώνιος
Η Ενδοχώρα
Πρώτες συνολικές αποτιμήσεις των μεταπολεμικών πεζογράφων
Κριτικοί του μεσοπολέμου στο μεταπολεμικό τους έργο
Μεταπολεμικοί κριτικοί
Κριτικές του Βάσου Βαρίκα και Αντρέα Καραντώνη
Σχολιασμός του Βάσου Βαρίκα δύο μεταπολεμικών κριτικών
Ένας μεταπολεμικός κριτικός κρίνει δύο άλλους μεταπολεμικούς κριτικούς
Ένα νέο περιοδικό στη βάση μιας επισφαλούς συνύπαρξης
Όταν μια δικτατορία ανακόπτει την κριτική
Από τις τελευταίες κριτικές πεζογραφίας στην Επιθεώρηση Τέχνης
ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΕΣ ή η λεγόμενη ΕΠΤΑΕΤΙΑ
(Πίνακες έργων 1967-1973)
Εσωτερικό και εξωτερικό μέτωπο κατά της δικτατορίας
Τα Κρατικά Βραβεία στη Δικτατορία
Νέος κριτικός πεζογραφίας στο "Βήμα"
Από τις τελευταίες κριτικές του Βάσου Βαρίκα στο "Βήμα"
Δύο κριτικές στο περιοδικό "η Συνέχεια"
Ακόμη κάποια άλλα περιοδικά
ΕΙΡΗΝΙΚΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
(Πίνακες έργων 1974-1980)
Τα Κρατικά βραβεία μετά τη Δικτατορία
ΟΠΟΥ ΤΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΔΙΑΔΕΧΕΤΑΙ ΤΗ ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
(Πίνακες έργων 1981-1987)
Τα κρατικά βραβεία επί ΠΑΣΟΚ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ
Βιβλιογραφία Μεταπολεμικής πεζογραφίας
Πίνακας παραθεμάτων
Ευρετήριο