ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Παρουσίαση

Ζούμε σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, που στην διάρκειά της συντελούνται ανακατατάξεις σε παγκόσμιο επίπεδο και των οποίων η έκβαση είναι περισσότερο από πιθανό ότι θα καθορίσει το μέλλον του πλανήτη κατά τις προσεχείς δεκαετίες.
Η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος και ο νέος διεθνής καταμερισμός της εργασίας που διαμορφώνεται, το αίτημα των υπερχρεωμένων χωρών του Νότου για μία νέα περισσότερο δίκαιη διεθνή οικονομική τάξη, οι μεταρρυθμίσεις που επιχειρούνται στις σοσιαλιστικές χώρες και τέλος η αλματώδης ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, που συνιστά την αποκαλούμενη τεχνολογική επανάσταση και η συνακόλουθη μετάβαση σε ένα νέο υπόδειγμα ανάπτυξης, του οποίου ωστόσο τα δομικά χαρακτηριστικά παραμένουν ακόμη απροσδιόριστα, συνθέτουν την κρισιμότητα και την ιστορική πρόκληση της εποχής που διερχόμαστε.
Μέσα σ' αυτόν τον μεταβαλλόμενο κόσμο είναι φυσικό να αναπτύσσεται έντονος προβληματισμός για το παρόν και για το μέλλον της Ελλάδας: Ποια θα είναι η νέα θέση της χώρας μας; Μιας μικρής χώρας η οποία, από το 1830 και μετά, που υπάρχει ως ανεξάρτητο κράτος, απώλεσε όλες τις ιστορικές ευκαιρίες για ανάπτυξη και παρέμεινε μία μάλλον ασήμαντη περιφέρεια, προσανατολισμένη στην ικανοποίηση των αναγκών των καπιταλιστικών μητροπόλεων.
Αυτός ο προβληματισμός υπήρξε και το κίνητρο για τη συγγραφή της παρούσας μελέτης που διάρκεσε δύο σχεδόν χρόνια.
Στο βιβλίο επιχειρείται μία συστηματική ανάλυση της διαμόρφωσης και εξέλιξης των οικονομικών κυρίως αλλά και των κοινωνικών επίσης συνιστωσών που συνθέτουν το μεταπολεμικό υπόδειγμα ανάπτυξης στην Ελλάδα και των μακροχρόνιων τάσεών του, και με την βοήθεια της ιστορικής συγκριτικής μεθόδου. Επίσης επιχειρείται η διατύπωση συνθετικών προτάσεων για την στρατηγική της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας καθώς και για τις ενδεδειγμένες αρχές χάραξης της οικονομικής πολιτικής, σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα.
Σκοπός και ταυτόχρονα ελπίδα μου είναι, πως η μελέτη αυτή θα μπορέσει να συμβάλλει στην επιστημονική έρευνα των προβλημάτων ανάπτυξης της Ελλάδας και των μέτρων που απαιτούνται για επίλυσή τους, ώστε να αποτελέσει μία κοινωνικά χρήσιμη εργασία. Γιατί βασική αρχή και πειποίθηση του υπογράφοντα είναι, ότι η επιστήμη δεν έχει κανένα απολύτως νόημα έξω από την κοινωνία, της οποίας τις ανάγκες είναι ταγμένη να υπηρετεί. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Περιεχόμενα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ
Πρόλογος
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η διαμόρφωση του μεταπολεμικού οδείγματος ανάπτυξης και η κρίση
1. ΑΝΤΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ: ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ
2. Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ
2.1 Οι συνέπειες του πολέμου και ο ρόλος της ξένης βοήθειας
2.2 Η νέα αστική τάξη
2.3 Τα αποτελέσματα της ανασυγκρότησης για την ανάπτυξη της χώρας
3. Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
4. ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ
5. Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η εκβιομηχάνιση και η κρίση της
1. Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1950-1960
2. Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΤΑΧΕΙΑΣ ΕΚΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ
3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΞΕΝΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
4. ΤΟ ΜΕΡΙΔΙΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
5. Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
5.1 Η συγκριτική θέση της Ελληνικής βιομηχανίας
5.2 Η στροφή σε κλάδους έντασης εργασίας
5.3 Η άνοδος του εργατικού κόστους
5.4 Η αποδοτικότητα των κεφαλαίων και η πτώση των κερδών
5.5 Ο ρόλος της ένταξης στην ΕΟΚ
6. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η μετανάστευση
1. ΤΟ ΕΥΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
2. Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
3. ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
4. Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΠΑΛΙΝΟΣΤΗΣΗ
5. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η γεωργία στην μεταπολεμική Ελλάδα
1. Η ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
2. Η ΠΑΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΣΤΙΚΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
3. Η ΣΧΕΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ
4. Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
5. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΕΟΚ
5.1 Οι επιπτώσεις της ένταξης στο εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων
5.2 Οι δοσοληψίες με το FEOGA και το αγροτικό εισόδημα
5.3 Η ένταξη της Πορτογαλίας και της Ισπανίας στην ΕΟΚ
Οι πιθανές επιπτώσεις και τα ολοκληρωμένα Μεσογειακά Προγράμματα
5.4 Συμπεράσματα
6. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Οι εξωτερικές συναλλαγές της Ελλάδας
1. ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
2. Η ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΑΛΥΨΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ
3. Η ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ
4. ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΧΡΕΟΣ
5. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ο πληθωρισμός
1. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1971
2. Η ΕΞΑΡΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΕΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΔΟΜΙΚΟΣ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
3. ΤΑ ΕΝΔΟΓΕΝΗ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
4. Η ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΙΔΟΔΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΩΣ ΜΕΣΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
5. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η χωρική διάσταση της οικονομικής Μεγέθυνσης και της κρίσης
1. Η ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
2. Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ
3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
4. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
5. Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
5.1 Κίνητρα για βιομηχανικές επενδύσεις
5.2 Οι βιομηχανικές περιοχές
5.3 Οι αντίπαλες πόλεις
5.4 Άλλα μέτρα
5.5 Συμπεράσματα
6. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η κοινωνική διάσταση του περιφερειακού καπιταλισμού και της κρίσης της εξαρτημένης ανάπτυξης στην Ελλάδα
1. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ
2. Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
3. ΟΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ
4. Η ΤΑΞΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
5. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΔΗΜΟΚΡΑΤΙΣΜΟΣ
ΕΝΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Συμπεράσματα και προτάσεις για την στρατηγική της οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας
1. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
2. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
2.1 Γενικά
2.2 Στρατηγικοί στόχοι ανάπτυξης του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού
2.3 Η στρατηγική της οικονομικής ανάπτυξης - Προτάσεις για την χάραξη της οικονομικής πολιτικής
ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ