ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ

Παρουσίαση

"Κρατώντας το φάρμακον με το ένα χέρι, τον κάλαμο με το άλλο, ο Πλάτων μεταγράφει το παιχνίδι των μαγικών συνταγών μουρμουρίζοντας. Ο κλειστός χώρος του φαρμακείου ενισχύει υπέρμετρα την αντήχηση του μονολόγου. Ο εντειχισμένος λόγος (parole) προσκρούει στις γωνίες του τοίχου, κάποιες λέξεις αποσπώνται, τα ξεφτίδια των φράσεων χωρίζονται, εξαρθρωμένα μέλη κυκλοφορούν ανάμεσα στους διαδρόμους, παγιώνονται όσο κρατάει μια διαδρομή, αλληλομεταφράζονται, ξανααρθρώνονται, συγκρούονται και αναπηδούν, αντιφάσκουν, κάνουν ιστορίες, επανέρχονται σαν απαντήσεις, οργανώνουν τις ανταλλαγές τους, αλληλοπροστατεύονται, εγκαθιδρύουν ένα εσωτερικό εμπόριο, εκλαμβάνονται ως διάλογος. Πλήρης νοήματος. Μια ολόκληρη ιστορία. Όλη η φιλοσοφία."

Η Πλάτωνος Φαρμακεία, αυτόνομο δοκίμιο από τον τόμο La dissemination (1972), είναι μία από τις σημαντικότερες στη σύγχρονη σκέψη αναγνώσεις της πλατωνικής φιλοσοφίας και συνάμα μία προνομιακή -για τον Έλληνα αναγνώστη- εισαγωγή στο έργο του Derrida.
Με αφετηρία μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση του Φαίδρου και του μύθου για την καταγωγή της γραφής, ο Derrida επιχειρεί μια κριτική αποδόμηση του πλατωνισμού, δηλαδή της φιλοσοφικής παράδοσης που εγκαινιάζει ο Πλάτων, και η οποία, με μια παλινδρομική κίνηση αφαίρεσης, αποσπάται από το κείμενο των διαλόγων και συγκροτείται ως σύστημα. Η Πλάτωνος Φαρμακεία σκηνοθετεί εκ νέου την ίδια τη γραφή του Πλάτωνα και φέρνει στην επιφάνεια ένα ολόκληρο πλέγμα από άρρητες προϋποθέσεις, υπαινιγμούς, συνειρμούς, που συγκρατούν και νομιμοποιούν τα αντιθετικά ζεύγη με τα οποία ο Πλάτων καταδικάζει τη γραφή - γραφή/ομιλία, απουσία/παρουσία, γράμμα/πνεύμα, εντός/εκτός κλπ.
Το φάρμακον, μία πλατωνική λέξη, που σημαίνει ταυτοχρόνως δύο διαφορετικά και αντίθετα πράγματα (δηλητήριο και ίαμα) και συνεπώς, δεν ανάγεται στην ιδεατότητα ενός νοήματος, αποτελεί για τον Derrida το γραπτό ίχνος που αναδεικνύει τις πτυχώσεις του κειμένου και τους τρόπους που υφαίνουν τον φιλοσοφικό λόγο. Το "φάρμακον", λοιπόν, που δεν είναι ούτε μια απλή λέξη ούτε μια φιλοσοφική έννοια, αποβαίνει συνθήκη δυνατότητας της φιλοσοφικής έννοιας ενώ ταυτοχρόνως αναδεικνύεται ως το κρίσιμο όριό της. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)