ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ: ΝΕΟΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ

Παρουσίαση

Η Β' έκδοσις του Νέου Λεξικού είναι εις πολλά και ουσιώδη διάφορος της πρώτης: Βεβαίως και η έκδοσις αυτή δεν παύει να είναι επιτομή, συμπύκνωσις του εννεατόμου Μεγάλου Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσης του Δημ. Δημητράκου, βασική δε αρχή της συμπυκνώσεως είναι η χρηστικότης. Εκ του εννεατόμου Λεξικού παραλαμβάνεται ό,τι είναι μάλλον χρηστικόν και προσφέρεται τούτο κατά τρόπον χρηστικόν. Αλλ' εκτός τούτου η Νέα έκδοσις του Λεξικού περιέχει πολλάς και ουσιώδεις συμπληρώσεις και βελτιώσεις επί τη βάσει της μετά το 1950, ότε συνετελέσθη το εννεάτομον Λεξικόν, εργασίας, ως και της κτηθείσης εκ της Α' εκδόσεως του Νέου Λεξικού πείρας. Το εννεάτομον Λεξικόν αναμφιβόλως εξακολουθεί να μένη μοναδικόν εις το είδος του, καθ' όσον μόνον αυτό εις την διεθνή λεξικογραφίαν παρακολουθεί μίαν ελληνικήν λέξιν εις την κίνησιν των τύπων και των σημασιών της από της αρχής έως εις τας ημέρας μας. Μοναδικόν ομοίως υπό την έποψιν αυτήν επιβάλλεται να είναι το Νέον Λεξικόν, ιδιαιτέρως δε εις την εκσυγχρονισθείσαν έκδοσίν του (1970). Χρήσιμος ενταύθα είναι η γενική διαπίστωσις: φανατισμοί δεν έχουν θέσιν εις Λεξικόν, φανατισμός δε υποδεικνύεται αν δια λόγους γλωσσικής απλώς τοποθετήσεως των εκδοτών του λέγεται υπ' αυτών ότι τούτο είναι δεκτόν, εκείνο δε απόβλητον. Το αληθές Λεξικόν αποδίδει εικόνα της γλωσσικής ζωής με αντικειμενικότητα, καθ' όσον ανήκει εις άνθρωπον, και απάθειαν, πιστότητα και ακρίβειαν. Τούτο ισχύει πρωτίστως δια τους τύπους και τας εκφοράς, αλλ' επίσης και δια τας διαφόρους γραφάς των λέξεων. Φυσικά ως προς τας γραφάς ταύτας η ορθότης είναι πρωτίστως οδηγός. Αλλά τούτο κάθε άλλο παρά πάντοτε είναι δυνατόν, ιδία, όταν η ετυμολογία της λέξεως είναι άγνωστος ή αμφισβητούμενη. Εις την Δημοτικήν αι δυσχέρειαι είναι ασυγκρίτως μεγαλύτεραι. Τα διπλά εις καταλήξεις ξένων λέξεων, ο τόνος της μακράς παραληγούσης εις ονόματα εκ τριτοκλίτων της Καθαρευούσης και συνηρημένας μετοχάς καθ' ωρισμένας πτώσεις είναι εκ των συνηθέστερων τοιούτων δυσχερειών. Ομοφωνία επ' αυτών δεν υπάρχει, αυτή δε ή εκείνη η γραφή είναι ζήτημα όχι ορθότητος αλλά ταύτης ή εκείνης της τιθεμένης εκάστοτε αρχής. Το Λεξικόν οφείλει να παραθέτη τας γραφάς ταύτας, να δεικνύη δε, εφ' όσον τούτο είναι εφικτόν, προσήλωσιν προς την παράδοσιν και την συνέχειαν της γλώσσης. Εις τας περιπτώσεις ταύτας ο χρησιμοποιών το Λεξικόν θα ευρίσκη εις αυτό τουλάχιστον αν η ενδιαφέρουσα αυτόν γραφή είναι εν χρήσει.
Αι συμπληρώσεις και βελτιώσεις του Νέου Λεξικού συνίστανται κυρίως εις τα εξής: Διωρθώθησαν ή και όλως αφηρέθησαν όσα εκ της νέας ερεύνης δεικνύονται οπωσδήποτε εσφαλμένα. Ταύτα κατ' ανάγκην δεν ήσαν πολλά. Αντιθέτως πολλά είναι τα προστεθέντα, τα οποία αποτελούν πραγματικόν εμπλουτισμόν του Λεξικού.
Περισσότερον συγκεκριμένως το Νέον Λεξικόν επλουτίσθη εξ όλων των φάσεων της Ελληνικής γλώσσης [...]. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)