ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Παρουσίαση

Υπάρχει μια περίοδος της Ιστορίας που τ' όνομά της δε συναρτάται με πολέμους, κι ας έγιναν μυριάδες στη διάρκεια της, μήτε με την Πολιτική, κι ας ανυψώθηκε τότε ακριβώς κ' εκείνη σε "επιστήμη", μήτε με καμμιά μορφή μοναδική, εξέχουσα, κι ας λάμψαν στα χρόνια της δεκάδες κορυφαίοι: η Αναγέννηση. Αν όμως για τον ιε' αιώνα (τον ευρύτερα γνωστό σαν: Quattrocento) όλα τ' άλλα μοιάζουν να περνούν σε δεύτερη μοίρα, κ' η καλλιτεχνική δημιουργία έρχεται στο επίκεντρο, μονοπωλώντας σχεδόν το ενδιαφέρον των μελετητών, πλάι στην Τέχνη ανθίζει και συλλειτουργεί ένα μέγιστο πνευματικό ρεύμα, που την επηρεάζει άμεσα, της προχαράζει κατευθύνσεις, της παρέχει εναύσματα, δομώντας εν πολλοίς διανοητικά τις ενορατικές συλλήψεις των δημιουργών: ο Ουμανισμός.
Φυσικά, και τα δυο φαινόμενα, τόσο της Αναγέννησης στην Τέχνη, όσο και του Ουμανισμού στα Γράμματα, δεν είναι άσχετα με τις κρίσιμες κοινωνικές εξελίξεις του καιρού τους. Χάνοντας το ανατολικό της κομμάτι, που αυτονομήθηκε και μετασχηματίστηκε σιγά-σιγά στο ιδιόμορφο πολιτισμικά Βυζάντιο, η μήτρα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η καθαυτό Ιταλία, συνέχισε το δικό της δρόμο, αργά παρακμάζοντας, δίχως ιδιαίτερες εξάρσεις, με μια Καθολική Εκκλησία επικεφαλής, ολοένα δεσποτικώτερη, ν' αντιπροσωπεύη κατ' αποκλειστικότητα, ο,τιδήποτε συναφές προς το "πνεύμα". [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ από το Στάντη Αποστολίδη
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ από τους Η. - Σ. Αποστολίδη
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ
Ρίζες του Ουμανισμού - Ο Ουμανισμός στην όλη εξέλιξη των κλασσικών σπουδών - Δάντης και Πετράρχης - Η πνευματική επαφή με τους Αρχαίους: υπεροχή του Ομήρου έναντι του Βιργιλίου - Πετράρχης και Βοκκάκιος αναζητούν κλασσικά κείμενα - Οι σημαντικότερες τάσεις της ουμανιστικής κίνησης
ΟΥΜΑΝΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΤΗ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ
Λουίτζι Μαρσίλι - Κολούτσιο Σαλουτάτι κ' ελάσσονες ουμανιστές - Η σχέση τους με τον Πετράρχη - Ο Παράδεισος των Αλμπέρτι
Η ΟΥΜΑΝΙΣΤΙΚΗ ΑΥΛΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΩΝ ΜΕΔΙΚΩΝ
Φλωρεντία: η Αθήνα της Ιταλίας στα χρόνια του Κοσμά του Πρεσβύτερου - Ουμανιστικές δραστηριότητες του Κοσμά - Ο Βεσπασιανός ντα Μπιστίτσι κ' η παραγωγή βιβλίων - Νικολό Νικκόλι - Τζιαννότσο Μανέττι - Αμβρόσιος Τραβερσάρι - Λεονάρντο Μπρούνι - Κάρλο Μαρσουππίνι - Ξένοι δάσκαλοι στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας
ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΙΟΙ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ
Ιστορικά προηγούμενα - Η μελέτη των Ελληνικών κ' οι Έλληνες δάσκαλοι το 15ο αιώνα - Εξόριστοι, διπλωμάτες και θεολόγοι - Γεώργιος Γεμιστός (Πληθών) και Βησσαρίων - Θεόδωρος Γαζής - Γεώργιος Τραπεζούντιος - Ιωάννης Αργυρόπουλος - Δημήτριος Χαλκοκονδύλης - Μιχαήλ Αποστόλης - Οι Λασκάρεις
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ
Ιταλοί Ελληνιστές: Ούγκο Μπέντσι, Αγαπητός Τσέντσι ντέι Ρούστιτσι - Ο πρώτος ουμανιστής πάπας: Νικόλαος Ε' - Λαυρέντιος Βάλλα - Νικολό Περόττι - Πιέρ Κάντιντο Ντετσέμπριο - Ο δεύτερος ουμανιστής πάπας: Πίος Β'
Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΗΣ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ
Ο Γεώργιος Γεμιστός (Πληθών) και η πλατωνική φιλοσοφία - Μαρσίλιος Φικίνος - Η Πλατωνική Ακαδημία της Φλωρεντίας - Κριστόφορο Λαντίνο - Πίκο ντέλλα Μιράντολα - Άγγελος Πολιτιανός - Οι κήποι των Ρουτσελλάι
Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ
Το φλωρεντινό πρότυπο - Η Νεάπολη υπό τους Αραγωνέζους - Πανορμίτης - Ποντάνο - Σαννατζάρο
Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ
Η ερειπωμένη και η νέα Ρώμη του 15ου αιώνα Φλάβιο Μπιόντο - Κυριακός Αγκωνίτης - Οι απαρχές της Ακαδημίας της Ρώμης - Πομπώνιος Λέτος - Πλατίνα - Ακαδημία και θρησκεία
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ
Οι πρόδρομοι - Τζιοβάννι Αουρίσπα και Πότζιο Μπρατσιολίνι - Ελάσσονες κυνηγοί και συλλέκτες χειρογράφων
ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ
Ο Τζιανμπαττίστα Βίκο κ' η φιλολογία στην Ιταλία - Η κλασσική φιλολογία με τη στενή έννοια - Ο Ουμανισμός στο 19° και τον 20° αιώνα. Μακρινοί πρόδρομοι του Ουμανισμού του 15ου αιώνα - Σταθμοί στην εξέλιξη της φιλολογίας. Συμπεράσματα
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ: I-L
ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ από τους Η. - Σ. Αποστολίδη
ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ κ.λ.
ΠΡΟΣΩΠΩΝ κ.λ.
ΕΙΚΟΝΩΝ