ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
Πιστεύω, πως όχι μονάχα η λογοτεχνία είναι συνυφασμένη με τη ζωή, μα πως ο μοναδικός σχεδόν ρόλος της είναι να επηρεάσει εκείνες τις ανησυχίες μας, εκείνους τους οραματισμούς μας, εκείνες τις ελπίδες μας που από αυτές εξαρτιέται η μοίρα της ζωής μας.
Ο λόγος, ο ρυθμός, ο χρωστήρας και η σμίλη βοηθάνε τον πόθο μας ν' αντιμετωπίσουμε τη σκληρή καθημερινότητα.
Η ποίηση, η μουσική κι όλες οι άλλες καλές τέχνες δεν είναι με κανέναν τρόπο μια στείρα κι ανούσια ωραιοπάθεια. Ούτε ο Όμηρος, ούτε ο Αισχύλος, ούτε ο Πλάτωνας, ούτε ο Θουκυδίδης, ούτε ο Αριστοφάνης, ούτε ο Ντάντε, ούτε ο Θερβάντες, ούτε ο Σέξπιρ, ούτε ο Τολστόι και τόσοι άλλοι, έγραψαν για να ικανοποιήσουν την αργόσχολη ανία μας. Τα έπη τους, τα δράματά τους, η φιλοσοφία τους, η σάτιρά τους ξεπήδησαν μέσα από τον προαιώνιο αγώνα του ανθρώπου ν' ανοίξει εκείνους τους δρόμους πού οδηγούν προς τα καλύτερα πεπρωμένα του.
Η πρώτη λοιπόν αρετή τόσο εκείνων που γράφουν κι εκείνων που διαβάζουν είναι να γυρεύουν την αληθινή μάθηση κι όχι να εντρυφούν σε ξεπερασμένες εγκυκλοπαίδειες. Η μεγάλη και μοναδική ιστορία κάθε ύπαρξης είναι να κερδίσει την αυτεπίγνωσή της, κοιτάζοντας άτρεμα γύρω της και μέσα της. Αλίμονο σ' εκείνους που νομίζουν πως έφτασαν στην κορυφή ή και πως ανόρυξαν όλους τους θησαυρούς του Ελντοράντο της γνώσης. Γιατί από την αδιάκοπη πάλη μέσα στα βάθη του υποσυνείδητού μας, αποκτούμε το μεγαλύτερο πλούτο της αυτεπίγνωσής μας. Αν έλειπε η σύγκρουση της αλήθειας με το ψέμα, η ζωή μας θα έμοιαζε μ' εκείνα τα παλιά φαρμακεία που τα ράφια τους ήταν γεμάτα μπουκάλια, με ετικέτες που φανέρωναν το περιεχόμενό τους. Από μια τέτοια πλήξη μας σώζει η αντινομία που υπάρχει μέσα μας. Αυτή η πάλη στέκεται για τον καθένα μας το δημιουργικό στοιχείο, είτε αυτό είναι θετικό είτε αρνητικό. Ο Πλούταρχος συγκρίνοντας τη ζωή του Κίμωνα και του Λούκουλου κάνει αυτή εδώ την παρατήρηση: "Το πιο αξιοθαύμαστο απ' όλα είναι πώς στα νιάτα του ο Κίμωνας ήταν αξιοκατάκριτος για την ακολασία του. Αντίθετα ο Λούκουλος γεμάτος παιδεία και σωφροσύνη. Καλύτερος από τους δυο πρέπει να κριθεί εκείνος που μεταβλήθηκε προς το καλό, γιατί πιο χρηστή είναι εκείνη η φύση που όσο ανδρώνεται και γερνά καταχτά το καλό, ενώ ο άλλος το χάνει".
Πραγματικά, τι κι αν στα νιάτα μας είμαστε προικισμένοι με σώμα και ψυχή ωραία, με φρόνημα γενναίο, ελεύθερο και τολμηρό, όταν όλους αυτούς τους θησαυρούς σταθούμε όχι μόνο ανίκανοι να τους αναπτύξουμε, μα κουρασμένοι τυχόν από αντίξοες περιστάσεις ή απογοητευμένοι από φιλίες που ναυάγησαν τους περιφρονήσουμε και τους σπαταλήσουμε άσκοπα κι αφρόντιστα; Από τα βάθη της εξέλιξης του ανθρώπινου γένους κληρονομούμε όλοι μας τις κακίες, τις ταπεινότητες και τα πάθη. Η ιστορία λοιπόν είναι ν' αναπτύξουμε το πνεύμα μας ή να λυτρώσουμε την ψυχή μας έτσι, που σιγά σιγά να νικήσουμε τον εχθρό που φωλιάζει μέσα μας. Πολιτισμένος άνθρωπος είναι μονάχα εκείνος, που κατόρθωσε ν' απαλύνει την αγριότητα κι ένιωσε την αξία της καλοσύνης. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Προειδοποίηση
Μια πρόσκληση
"θα χάσει η Βενετιά βελόνα"
"Αι χελιδόνες"
Στα χρηματοκιβώτια του παράνομου πλούτου
Στην πολιτεία του βαλς, και του Μπετόβεν
Μόσχα
Η πρώτη μέρα στη Μόσχα
Ένας γύρος στη Μόσχα
Η "Μικρή σημύδα"
Η παρέλαση
Το τσίρκο
Το μετρό της Μόσχας
Δεξίωση
Το πανεπιστήμιο
Οι προνομιούχοι
Στον Καύκασο
Κολχίδα
Τιφλίδα
Στο πανεπιστήμιο
Ζουγκντιντί
Στο σοβχόγ
Στο κολχόζ
Γλέντι στο ύπαιρθρο
Γκόρι
Μια εκκλησιά
Στην Όπερα
Το αποχαιρετιστήριο γεύμα
Τιφλίδα - Μόσχα
Αναδρομή
Τα μεταπολεμικά χρόνια
Τα θέατρα
"Μπολσόι"
Το θέατρο Τέχνης
"Δεκεμβριστές"
Τα μπαλέτα του Λένινγκραντ
Η "Λίμνη των Κύκνων"
Ζωγραφική και γλυπτική
Το Κρεμλίνο
Το Ερμιτάζ
Αρχαίος ελληνικός κόσμος
Ιταλική τέχνη
Φλαμανδική τέχνη
Ολλανδική τέχνη
Παρένθεση
Γαλλική τέχνη
Η πινακοθήκη Τρετιακόφ
Ρεσιτάλ
Η μεγάλη βιβλιοθήκη
Το Μαυσωλείο
Παράθυρο προς τη Δύση
Η πολιορκία
Η ανοικοδόμηση
Προσκύνημα στο σπίτι του Πούσκιν
Αποχαιρετισμός
Ερωτήσεις και απαντήσεις
Ταξιδεύοντας
ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ
Ερώτημα
Η Κίνα και η Δύση
Βίκτορ Ουγκό
Η επανάσταση των Μποξέρ
Η αστική επανάσταση του 1911
Ο βιβλιοθηκάριος
Η νέα Κίνα
"Ένωση Φίλων της Νέας Κίνας"
Η τύχη του τελευταίου αυτοκράτορα της Κίνας
Οικονομικά
Σαγκάη
Χαντσόου
Καντόνα
Η Κινέζικη Όπερα
Το χωριό του Μάο Τσε-τουνγκ
Ομορφιά και λύπη
Επιστροφή στο Πεκίνο
Μάο Τσε-τουνγκ
Αντίο, Κίνα
Χονγκ-Κονγκ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΠΑΜΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ
Η προετοιμασία
Σάββατο, 24 του Μάη 1964
Η γιορτή των Γραμμάτων
Η πρώτη συνεδρίαση
27 του Μάη 1964
Ένα απόγευμα γεμάτο λύπη
Τοντόρ Ζίφκοφ
Γύρος της Βουλγαρίας
ΔΙΧΩΣ ΤΙΤΛΟ
Βάρναλης - Βεάκης
Αυγέρης - Βάρναλης
Γιατί ο Στρατής Αναστασέλλης δεν αγόρασε την Ακρόπολη (αφήγηση του ίδιου)
Η συντροφιά
Τα έργα μου
Μια εκδρομή
Σκαλίζοντας τα χαρτιά μου
Μανόλης Ανδρόνικος
Α. Τάσσος
Αντώνης Πρωτοπάτσης
Αλέκα Κατσέλη
Ο Σφουγγαράς
ταν πέθανα
ΕΔΑ και ΑΝΕΝΔΟΤΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
Δυο παρατάξεις
Ιωάννης Πασαλίδης
Δολοφονία Σαράφη
Ο Γεώργιος Παπανδρέου ίνδαλμα του λαού
Δύσκολα χρόνια
Όχι
Τα Ιουλιανά
Οι "αποστάτες"
Οι δυο χούντες
Η ΧΟΥΝΤΑ
"Αναιμάκτως"
Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ ο Ασήμαντος
Έγκλημα δίχως ελαφρυντικά
Γέλασε και το "παρδαλό κατσίκι"
Απαγορεύουν όλα τα βιβλία μου
Εκδρομή στην Καβάλα
"Επέρχομαι"
Αλέξανδρος Παναγούλης
Ο θάνατος του Γέρου της δημοκρατίας και η κηδεία του
Παπαδοπουλικά και παττατικά νάματα
Οι Τυρταίοι της 21ης Απριλίου
Ο στρατηγός Αγγελής εκστρατεύει
Κροτίδες
Φως μέσα στο σκοτάδι
Οι πρώτες εξεγέρσεις
Το Πολυτεχνείο
Ο δοτός
Ο επικήδειος λόγος ενός πατέρα
Ο αρχιβασανιστής Δ. Ιωαννίδης
Ο ράφτης της Ραφήνας
Το εθνικό έγκλημα
Μια μαρτυρία
ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ
Η ίδρυσή της
Οι Πρόεδροι της Εταιρίας
Η πρώτη διάσπαση
Αντιπρόεδρος
Λουκέτο
Παραστρατήματα
Δύσκολος αγώνας
Αυτοδικία από το Γιάννη Μαγκλή
Δύο Εταιρίες
Αποχαιρετισμός
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ
Εισαγωγή
Τα δημοτικά τραγούδια
Ψαλίδας και Βηλαράς
Ρήγας Βελεστινλής και η ανώνυμη "Ελληνική Νομαρχία"
Ο μεγάλος δάσκαλος
Κροκύλιο (Παλιοκάτουνο, καθώς τ' ονόμαζαν παλιά)
Εκπαιδευτικό έγκλημα
Ο Σολωμός
Ο Κάλβος
Η νύχτα
"Το ταξίδι μου"