Η ΨΕΥΔΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

Παρουσίαση

Η πρόσφατη ιστορία υπήρξε μάρτυρας δύο βασικών εκρήξεων ψευδούς συνείδησης: του ρατσισμού και της σταλινικής ιδεολογίας.
Ανήκουν στο παρελθόν, αλλά το πέρασμά τους μας απέδειξε πως η ψευδής συνείδηση -που πραγματεύτηκε ο παραδοσιακός μαρξισμός στα βιβλία του- παρακολουθεί τη καθημερινή μας ζωή και μπορεί, αν του δοθεί η ευκαιρία, να γυρίση σε τραγωδία.
Η μαρξιστική λογοτεχνία έχει σχετικά, λίγα έργα αφιερωμένα αποκλειστικά, στη ψευδή συνείδηση. Εκτός από ένα ξεχασμένο δοκίμιο του Π. Ζέντε, αξίζει περισσότερο απ' όλα, ν' αναφερθούν, τα "Ιδεολογία και Ουτοπία" του Μάνχαϊμ και "Ιστορία και Ταξική Συνείδηση" του Λούκατς. Το έργο του Μάνχαϊμ άσκησε αρκετά μεγάλη επίδραση στη πνευματική ζωή των αγγλο-σαξώνων· του Λούκατς το έργο -που ασπάστηκαν θερμοί οπαδοί και μεταφράστηκε αργά, αλλά πολύ καλά (2) - χαρακτήρισε με την έκδοσή του, ένα ολόκληρο τομέα της γαλλικής σκέψης (3). Είχε μάλιστα περισσότερη επιτυχία στο εξωτερικό απ' ό,τι στη χώρα του και ο καθένας διατηρεί ζωντανά στο νου του τη «περίπτωση Λούκατς», που μας χορήγησε το φιλοσοφικό χρονικό του περί το 1951. Επιφυλασσόμαστε ν' ανοίξουμε εδώ αυτόν τον φάκελλο, του λοιπού κλειστό, ευτυχώς.
Αξίζει όμως να υπογραμμιστεί ένα γεγονός, που έρριξε τα ωμά φώτα του πάνω στο κεντρικό πρόβλημα της μελέτης μας: ο Λούκατς λογοκρίθηκε, όχι σαν ιδεαλιστής, αλλά σαν, πάνω απ' όλα, διαλεκτικός θεωρητικός της ψευδούς συνείδησης, που ολοκληρώθηκε μέσα σ' ένα πολιτικό σύστημα, που δεν μπόρεσε να παραδεχτεί τη νομιμότητα του προβλήματος της ψευδούς συνείδησης χωρίς να καταστρέψει τις ιδεολογικές βάσεις της ίδιας του της ύπαρξης. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι. Ψευδής συνείδηση και ιδεολογία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ II. Ιδεολογία και διαλεκτική
ΚΕΦΑΛΑΙΟ III. Αξιολόγηση της αλλοτρίωσης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV. Σχιζοφρενική δομή της ιδεολογικής σκέψης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ V. Ρατσιστική ιδεολογία
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΟΝΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι. Τοποθέτηση του προβλήματος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ II. Σκιαγραφία μιας γενικής ψυχοπαθολογίας θεμελιωμένης πάνω στην έννοια της οντοποίησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ III. Το διαλεκτικό δράμα της αλλοτρίωσης
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΠΙΜΕΤΡΟ