ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ - ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ

Παρουσίαση

Γύρω από πολλές και διάφορες όψεις της τωρινής πραγματικότητας στρέφεται το βιβλίο τούτο του Κέννεθ Γκαλμπραίηθ, το πιο πρόσφατο από τα κύρια έργα του. Τα δοκίμια και οι αναλύσεις που το συνθέτουν γράφτηκαν σε διάφορα χρόνια και με διάφορες ευκαιρίες, ξεκινώντας από την εποχή μετά τη δημοσίευση της "Κοινωνίας της Αφθονίας" και τελειώνοντας, όπως συμβαίνει ιδιαίτερα με το πρώτο δοκίμιο, το 1971. Τείνει κανείς εκ πρώτης όψης να πιστέψει πως δεν υπάρχει συνοχή ανάμεσα στα μέρη που συνθέτουν το όλο. Μα θα είχε άδικο σε τούτο. Όλη ουσιαστικά η συγγραφική δράση του Γκαλμπραίηθ κατευθύνεται στα τελευταία 13 μέχρι 15 χρόνια προς ένα σκοπό, προς την αποκάλυψη των βασικών νόμων λειτουργίας της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας, προς την ανάλυση των επιπτώσεων που οι νόμοι αυτοί έχουν πάνω στη ζωή όλης της ανθρωπότητας, και σε τελευταία ανάλυση προς την επισήμανση των μέσων και μεθόδων που απαιτούνται κατά την αντίληψη του Γκαλμπραίηθ για την καταπολέμηση των κακών που διαφορετικά επέρχονται με μαθηματική ακρίβεια. Σ' αυτήν την αναζήτησή του μπορούμε να πούμε πως ο Γκαλμπραίηθ διδάσκεται και φωτίζεται παράλληλα προς τον αναγνώστη του - κι η υποχρέωση της φιλαλήθειας μας επιβάλλει ν' αναγνωρίσουμε πως δεν τέλειωσε ακόμη η μεγάλη αναζήτηση του συγγραφέα, δεν ξεκαθάρισαν ακόμη οριστικά οι απόψεις του. Αυτό είναι φυσικό ωστόσο για έναν άνθρωπο κατά βάθος συντηρητικό που κινείται σ' ένα πολύπλοκο κι αδιάκοπα μεταβαλλόμενο κόσμο, όπου η συντηρητικότητα στη σκέψη εμφανίζεται σαν εμπόδιο.
Η διαπίστωση των συνεπειών της "κοινωνίας της αφθονίας" οδήγησε τον Γκαλμπραίηθ στη διερεύνηση των αίτιων γι' αυτήν την κάθε άλλο παρά ικανοποιητική κατάσταση της αμερικάνικης κοινωνίας, μιαν κατάσταση όπου η υπεραφθονία ιδιωτικών αγαθών αναμφισβήτητα αμφίβολης σκοπιμότητας ή χρησιμότητας συμβαδίζει με την όλο και πιο χτυπητή παραμέληση και ανεπάρκεια των δημόσιων αγαθών, των υπηρεσιών δηλαδή που εξασφαλίζει η οργανωμένη σε κράτος κοινωνία και που είναι απαραίτητες για την ευημερία μας, την ψυχική υγεία μας, την προφύλαξή μας από χίλιες-δυο όλο και πιο σοβαρές ταλαιπωρίες. Προχωρώντας σ' αυτόν το δρόμο της ανάλυσης, ο Γκαλμπραίηθ έφτασε στην έννοια του νέου βιομηχανικού κράτους και την επισήμανση του ρόλου που παίζει κατ' αυτόν η λεγόμενη τεχνοδομή στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, σε συνδυασμό και μάλιστα σε στενή συμβιωτική σχέση με την κρατική "τεχνοδομή", με τη γραφειοκρατία δηλαδή του κρατικού τομέα, και προπάντων φυσικά με τη στρατιωτική γραφειοκρατία. Η ερμηνεία αυτή των δεινών που πλήττουν την κοινωνία της αφθονίας στην πράξη άνοιξε στον Γκαλμπραίηθ καινούργιους ορίζοντες. Τον έφερε στο σημείο όπου έβλεπε ν' απορρέει από τον τρόπο οργάνωσης του κυρίαρχου τομέα της οικονομίας μια σταθερά πιο μεγάλη απειλή για τη διεθνή ειρήνη. Και τον οδήγησε στο συμπέρασμα πως με την τωρινή διάρθρωση της οικονομικής ζωής είναι αναπόφευκτο να πορευόμαστε προς μιαν κατάσταση συνδυασμένου πληθωρισμού και ύφεσης, αδιάκοπης ύψωσης των τιμών μα και παράλληλης ανεργίας και υποαπασχόλησης ορισμένων απωθημένων στο περιθώριο μερίδων της αμερικάνικης κοινωνίας -όπως βέβαια και κάθε δυτικής βιομηχανικής οικονομίας.
Ήταν φυσικό, κάτω από τις συνθήκες αυτές, ο συγγραφέας Γκαλμπραίηθ να προωθήσει τη μεγάλη του έρευνα προς νέους, πλατύτερους, μα ούτε καν πλέον αποκλειστικά οικονομικούς τομείς. Το ενδιαφέρον του στρέφεται προς τον κίνδυνο που βλέπει να διαμορφώνεται για το δημοκρατικό καθεστώς. Συγκεντρώνεται περί τα μέσα που απαιτούνται για να σταματηθή η απειλή κατά της ειρήνης. [...] (Από τον πρόλογο του μεταφραστή)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
1. Το σύστημα και οι όροι μεταρρύθμισής του
2. Η οικονομική επιστήμη κι η ποιότητα της ζωής
3. Η γλώσσα της οικονομικής επιστήμης
4. Πώς ο Κέυνς κατάχτησε την Αμερική
5. Η οικονομική σαν σύστημα πίστης
6. Πληθωρισμός, ύφεση ή έλεγχοι. Η δυσάρεστη επιλογή που επιβάλλεται τώρα στους Αμερικανούς
7. Η κυβέρνηση Νίξον και η μεγάλη νεκρανάσταση του σοσιαλισμού
8. Γύρω στους μεγάλους και φοβερούς κινδύνους της οικονομικής ιστορίας
9. Μεγαλοφυΐες πριν την πτώση - πως ξελαφρώνονται οι τσέπες των αφελών
10. Σκέψεις πάνω στη δημόσια αρχιτεκτονική και τα δημόσια έργα
Η ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ Ο ΥΠΟΛΟΙΠΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
1. Η εξωτερική μας πολιτική: Τα σαφή διδάγματα μιας άτυχης δεκαετίας
2. Ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών
3. Ο ορθός στόχος για την οικονομική ανάπτυξη
4. Η φτώχεια και η συμπεριφορά των ανθρώπων
5. Τα αίτια της φτώχειας - μια ταξινόμησή τους
6. Διαφοροποίηση της θεραπείας
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
1. Όταν ο Νικήτα Χρουστώφ συναντήθηκε με το κατεστημένο
2. Ο Ντην Άτσεσον
3. Ο στρατηγός Αϊζεχάουερ
4. Ο Ρίτσαρντ Νίξον
5. Ο Άλμπερτ Σπέερ - μια αναδρομή