Ο Λογαριασμός μου

Δωρεάν αποστολή για αγορές άνω των 30€ | Δωρεάν αντικαταβολή | Έως 24 άτοκες δόσεις | Έως -85% χαμηλότερες τιμές σε πάνω από 300.000 τίτλους

Σχόλια Αναγνώστη: The Big Brother

Σχόλιο για το βιβλίο "Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΑΙΝΙΔΑΣ"
Χρησιμοποιείται η τεχνική της αφήγησης, όχι η αμεσότητα της πλοκής. Αυτό κάνει το έργο κάπως πιο δυσανάγνωστο, αλλά από την άλλη, με τη μεστότητα των συναισθημάτων που η συγγραφέας θέλει να περάσει. Κάποια στιγμή, ο δυτικός τρόπος ζωής καταστρατηγήθηκε. Λόγω στειρότητας και σπανιότητας γεννήσεων, οι γυναίκες έγιναν σκεύος αναπαραγωγής. Ένα σύστημα ολοκληρωτικό επικράτησε, με θρησκευτικούς πολέμους, με ηθικολογική διαπαιδαγώγηση, με προπαγάνδα, με Οφθαλμούς, Φύλακες, Αγγέλους, Θείες, Κυβερνήτες. Οι παραβάτες στέλνονταν στις Αποικίες ή θανατώνονταν στο Τείχος. Όλη αυτή η ιεραρχική διαβάθμιση και ο καταμερισμός ρόλων στη δυστοπική περιοχή των ΗΠΑ, αναφέρονται ακροθιγώς. Σημασία για τη συγγραφέα είναι να θίξει ένα ορισμένο και συγκεκριμένο κομμάτι αυτής της δυστοπίας: τη θέση των γυναικών. Έχουμε λοιπόν τις πρόστυχες ή στείρες Άγυνες, Συζύγους Κυβερνητών που δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν, Θείες, που μολύνουν με ηθικοπλαστικούς, ηθικολογικούς και προπαγανδιστικούς θρησκευτικούς λόγους την αξιοπρέπεια, την αυτονομία και την ελευθερία των νέων γυναικών, τις Θεραπαινίδες κ.λπ. Οι γυναίκες που μπορούν να τεκνοποιήσουν αντιμετωπίζονται εργαλειακά. Δεν είναι καν σκεύη ηδονής. Η ηδονή είναι κάτι το ανύπαρκτο, ακόμα και για τους άντρες-και προϊόν παράνομο, επικίνδυνο. Οι γυναίκες είναι σκεύη αναπαραγωγής. Ό, τι παλιά υφίστατο, να θέλει μια γυναίκα να αισθάνεται όμορφη, να φροντίζει τον εαυτό της, να αγαπάει το σώμα της, τις ηδονές, τον έρωτα, την ελευθερία, είναι πια ανύπαρκτο σε τούτη τη δυστοπία. Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται περίπου σαν στις σημερινές ισλαμικές θεοκρατίες. Είναι κάπως περίεργο που η συγγραφέας αναφέρεται στη Γραφή ως στήριγμα αυτής της κοινωνίας, κάτι που παραπέμπει σε θεοκρατία και φονταμενταλισμό, χριστιανικής μάλιστα εμπνεύσεως. Το έργο απέχει από το νόημα έργων του Χάξλεϊ, που το ελεύθερο σεξ και οι ηδονές ήταν αυτοσκοπός, αλλά και από το 1984 του Όργουελ, εφόσον οι Οφθαλμοί λίγο αναφέρονται, εφόσον η συγγραφέας έχει στόχο να αναδείξει μια άλλη δυστοπία.
2022-06-17 16:30:26
Σχόλιο για το βιβλίο "ΕΣΤΡΑΒΑΓΑΡΙΟ"
Ένα εκπληκτικό ποιητικό έργο. Αναμφίβολα, η καλύτερη ποίηση που έχει τύχει να διαβάσω ως σήμερα. Ο ποιητής Πάμπλο Νερούντα σε αυτή τη συλλογή κάνει μια σύνθεση συναισθημάτων. Όλα τα συναισθήματα εκδηλώνονται: ο θυμός, ο έρωτας, η αγάπη. Αναφέρεται πιο πολύ στο αίσθημα μοναξιάς. Επίσης, όλα τα στοιχεία του χρόνου παρουσιάζονται και είναι σαν να είναι διαπλεκόμενα ή να παίζουν μαζί. Όλες, επίσης, οι εποχές είναι παρούσες (φαίνεται ότι ο Νερούντα αγαπούσε πιο πολύ το φθινόπωρο), όλα τα χρώματα (φαίνεται ότι ο Νερούντα αγαπούσε πιο πολύ το πράσινο), οσμές, λέξεις από χλωρίδα και πανίδα, πάθος για τη Γη και τη θάλασσα, αλλά αναφορά και στα ουράνια φαινόμενα και σώματα, δηλαδή το φεγγάρι, τα άστρα κτλ. Η ποίηση του Νερούντα είναι και μελαγχολική και αισιόδοξη. Και θυμωμένη και υμνητική. Κάνει χρήσει έξοχων μεταφορών και παρομοιώσεων. Σχεδόν όλοι οι στίχοι έχουν υψηλή αισθητική αξία. Ο Νερούντα, όπως αναφέρει και η Δανάη Στρατηγοπούλου, είναι σαν να προκαλεί και να προσκαλεί σε διάλογο. Κι εκεί ακόμα, που μιλά ξεκάθαρα και με σαφήνεια, δεν παγιδεύεται στην πολιτική ή στο δοκίμιο, γιατί αμέσως θέτει στα ποιήματά του μεταφορικές και αλληγορικές εικόνες, πανέμορφες και λυρικές. Η ποίηση του Χιλιανού ποιητή έχει χαρακτηριστικά φιλοσοφίας. Όμως, δεν πρόκειται για φιλοσοφική ποίηση, αλλά φιλοσοφημένη ποίηση. Ο συγγραφέας δεν πέφτει ούτε στην παγίδα του πολιτικού και δοκιμιακού λόγου, ούτε στην παγίδα της φιλοσοφίας.
Ο Νερούντα είναι πια κλασικός ποιητής. Σε αυτό το έργο δεν ασχολείται μόνο με τον έρωτα, αλλά αναπτύσσει ευρύτερες υπαρξιακές εικόνες (μοναξιά, έρωτας, φιλία, θαυμασμός, φθόνος, μίσος, αγάπη, ζωή, θάνατος, απώλεια κ.λπ.). Με μαεστρία, χειρίζεται άψογα τις αντιθέσεις, οι οποίες φαίνονται συχνά και είναι σαν να παίζει με τον εαυτό του και τους αναγνώστες.
2022-06-17 16:20:45
Σχόλιο για το βιβλίο "Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ "
Κινδυνολογεί για το σοσιαλισμό και δεν αποδέχεται ούτε το κράτος Πρόνοιας, θεωρώντας το μεγάλο κίνδυνο για διολίσθηση στον ολοκληρωτισμό. Η ιστορική αλήθεια είναι ότι τα κεϊνσιανά κράτη Πρόνοιας στη Δυτική Ευρώπη λειτούργησαν αρκετά ικανοποιητικά, τουλάχιστον ως τη δεκαετία του 1980. Κανένας ολοκληρωτισμός δεν υπήρξε ούτε στη Γερμανία και Ιταλία ξανά, ούτε στην Αγγλία, ούτε στις ΗΠΑ και αλλού. Θεωρεί εντελώς ασύμβατες τις αρχές του ανταγωνισμού και του ατομισμού με αυτές του σοσιαλισμού. Επομένως, δεν αποδέχεται με κανένα τρόπο τη φιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία. Αποσιωπά ή δικαιολογεί (υποστηρίζοντας ότι γι\' αυτό ευθύνονται ευνοιοκρατικές και άλλες κρατικές παρεμβάσεις, μονοπώλια, συνδικάτα και ελλιπείς νομικές ρυθμίσεις) το γεγονός ότι ο απρόσωπος συντονισμός των αγορών, αυθόρμητος και ελεύθερος, είναι μια μέθοδος με πολλές παρενέργειες και προβλήματα και οδηγεί στις φούσκες, τις έντονες οικονομικές ανισότητες, την αισχροκέρδεια και την αρπακτικότητα. Επικρατεί μια άκρατη πίστη στους απρόσωπους και ασυντόνιστους «νόμους» των αγορών. Αυτή η μυθολογία σχετικά με το Αόρατο Χέρι, μυθολογία την οποία μας κληροδότησε ο Άνταμ Σμιθ, είναι εξίσου ανίσχυρη λογικά, αν όχι αναφορικά με συγκεκριμένες επιπτώσεις, με τη μυθολογία και το «έπος» του σχεδιασμού και του παντοδύναμου υπερ-συντονιστικού και αναδιανεμητικού κράτους. Επιπλέον, φαίνεται να ομολογεί άρρητα ο Χάγιεκ, ότι ένας τέλειος ανταγωνισμός και ένας τέλεια φιλελεύθερο σύστημα, θα είχε όσο το δυνατόν λιγότερες παρενέργειες. Αν συμφωνήσουμε με αυτού του είδους τη λογική, κι ένας ιδανικός σοσιαλισμός θα ήταν ένα δυνητικά αποτελεσματικό, ελεύθερο και δίκαιο σύστημα. Ο Χάγιεκ, όμως, σκέφτεται με τον ίδιο τρόπο που σκέφτονται οι ορθόδοξοι μαρξιστές. Αδυνατεί να δει ή να δεχτεί συμβιβασμούς και μεσιτεύσεις κι αυτό είναι μια μεγάλη αδυναμία στο μνημειώδες έργο του.
2022-06-17 16:18:45
Σχόλιο για το βιβλίο "Ο ΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ"
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ

Η βασανιστική αναζήτηση ενός τέλους άρτιου, σωστού
μήπως και φτάσεις ως την τελειότητα
έχει τον κίνδυνο ενός τέλους κλειστού και οριστικού
που αρνείται ν\' ανοιχτεί στην περιπέτεια μιας νέας αρχής.

Ο Τίτος Πατρίκιος είναι ο σπουδαιότερος εν ζωή ποιητής. Σε αυτή τη μικρή ποιητική συλλογή (Ο δρόμος και πάλι, εκδόσεις Κίχλη, 2020) παίζει με τις αντιθέσεις, ενώ οι απαισιόδοξες σκέψεις εναλλάσσονται με τις απαισιόδοξες και συνθέτουν το ρεαλισμό. Γράφει απλά, μεστά, με ένα μεγάλο βάρος εμπειριών και οι εικόνες που κατασκευάζει αντικατοπτρίζουν υπέροχα τη ζωή με τα άλυτά της προβλήματα. Δεν παύει να ελπίζει, είναι μάχιμος και, λόγω ηλικίας και πνευματικής ωριμότητας, δεν παρασύρεται στη σκοτοδίνη της υπεραισιοδοξίας. Μένει ταπεινός, αναπτύσσει ερωτήματα που δεν απαντά, λέει "ναι" στη ζωή και στις εκπλήξεις, ενώ είναι πανέτοιμος να αναστοχαστεί, με ένα τρόπο αβεβαιότητας, που δεν εγγυάται σιγουριά. Θωρεί τη ζωή κοινωνικά, με την αλληλεπίδραση των ανθρώπων. «Εγώ και οι άλλοι», θα μπορούσε να είναι αυτό που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή.
2022-06-17 16:09:52
Σχόλιο για το βιβλίο "Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ"
Το έργο του A.C. Grayling, Η ιστορία της φιλοσοφίας, εκδόσεις Πατάκη, 2021, είναι ένα έργο πλήρες, συνθετικό και αναλυτικό. Ο συγγραφέας αναφέρεται σε όλο το ταξίδι της φιλοσοφίας, από τους Προσωκρατικούς, έως το συναρπαστικό 20ο αιώνα. Πρωτοτυπία του είναι ότι καταπιάνεται εν συντομία και με την ανατολική και αφρικανική φιλοσοφία. Γύρω από τον κάθε φιλόσοφο αναφέρονται βασικές βιογραφικές πληροφορίες, καθώς και το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο έζησαν και έγραψαν. Εξηγούνται οι επιρροές των φιλοσόφων, οι συμβολές τους και ο συγγραφέας ασχολείται και με το ποιους μεταγενέστερους φιλόσοφους επηρέασαν. Γίνεται μια κριτική αποτίμηση της κάθε φιλοσοφικής σκέψης, τα θετικά και αρνητικά, οι πρωτοτυπίες και οι αδυναμίες. Ο Grayling ορίζει τη φιλοσοφία και την οριοθετεί σε σχέση με τη θεολογία, αλλά και άλλα έργα του πνεύματος, όπως οι κοινωνικές επιστήμες, η μαγεία, η αλχημεία και η λογοτεχνία. Ο συγγραφέας αναφέρει μόνο ό,τι έχει φιλοσοφικό ενδιαφέρον, ακόμα κι αν κύριος τομέας ενασχόλησης ενός φιλοσόφου είναι, π.χ., η θεολογία. Ο συγγραφέας ασκεί έντονη κριτική στη θρησκεία και της καταλογίζει πολλά. Ακόμα και την καταστροφή πολλών κλασικών, «παγανιστικών» έργων. Δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει το «π. Κ.Ε. και Κ.Ε.» αντί το συνηθισμένο «π.Χ. και μ. Χ.». Ο συγγραφέας φαίνεται να έχει κάποια μαθηματική παιδεία και να είναι γνώστης της λογικής. Παρουσιάζει τους φιλόσοφους και τις φιλοσοφίες με τρόπο ευφάνταστο, εύληπτο και πάντα κριτικό. Τα «κουτσομπολιά», όταν τα αναφέρει, δίνουν στο έργο ζωντάνια και μάλλον φωτίζουν πτυχές ή δημιουργούν άσκηση της κριτικής σκέψης, παρά συσκοτίζουν την παρουσίαση. Είναι ένα εξαιρετικό έργο ιστορίας της δυτικής, αλλά και ανατολικής σκέψης. Τροφή για σκέψη, διαμάντι της φιλοσοφίας, έργο τομή. Ο A.C. Grayling γράφει καλύτερα από το Μπέρτραντ Ράσσελ. Είναι, αναμφίβολα, ο Ράσσελ του αιώνα μας.
2022-06-17 16:07:56
Σχόλιο για το βιβλίο "Sapiens "
Ένας διάλογος βιολογίας-ιστορίας. Αναφορά σε ένα γενικό-μακροϊστορικό πλαίσιο. Sapiens, το δολοφονικότερο είδος στον πλανήτη, αλλά και το πιο συνεργατικό. Με τη Γνωσιακή Επανάσταση πλάστηκαν φαντασιακοί συνεκτικοί δεσμοί, αλλά και φαντασιακές ιεραρχίες. Στην ιστορία δεν υπάρχει δικαιοσύνη και η Εξέλιξη αδιαφορεί για τα ανθρώπινα πεπραγμένα. Μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν για την τροφοσυλλεκτική περίοδο, ακόμα και αργότερα, κατά τη νεολιθική εποχή, διότι δεν διαθέτουμε επαρκή παλαιοανθρωπολογικά, αρχαιολογικά κ.ά. στοιχεία. Οι απόψεις του συγγραφέα για τις αυτοκρατορίες και την παγκοσμιοποίηση, καθώς και η πίστη του στη φυσική επιλογή και εξέλιξη, ίσως εξόργισαν πολλούς αναγνώστες. Ένας ιστορικός δεν μπορεί να καλύψει όλα τα γεγονότα, αλλά αναφέρει όσα βασικά τον ενδιαφέρουν και σ’ αυτό το σημείο πρέπει να κρίνεται η συμβολή του έργου του. Σκοπός του Χαράρι δεν είναι να γράψει μια παραδοσιακή ιστορία, όπως τη διαβάζουμε στα περισσότερα βιβλία. «Μεγάλα άλματα στη δύναμη των ανθρώπων δεν βελτίωσαν ιδιαίτερα τη ζωή του μεμονωμένου σάπιενς και συνήθως προκάλεσαν απέραντη δυστυχία σε άλλα ζώα». Ένα από τα συμπεράσματα σε πολλά σημεία του έργου του. Το προτελευταίο κεφάλαιο, εξαιρετικά σημαντικό, αναρωτιέται για το τι είναι η ευτυχία και πώς μπορεί να κατακτηθεί. Αιρετικό, ρηξικέλευθο έργο, με ώριμες αντιλήψεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας, «ενοχλητικό», βλάσφημο, ανίερο, γόνιμο, απολαυστικό και εφαλτήριο προβληματισμών.
2022-04-25 09:09:07
Σχόλιο για το βιβλίο "ΣΦΑΙΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ "
Θα μπορούσε να είχε γράψει ένα πολύ καλό μυθιστόρημα-θρίλερ ο Μαρής, αλλά απεβίωσε. Ο Γ. Λεονταρίτης δημοσιεύει το υλικό που είχε συγκεντρώσει ο Μαρής σχετικά με το Μακάριο, από συνεντεύξεις μαζί του, γράφει την εισαγωγή και το επίμετρο. Αυτό που διαβάζουμε δεν είναι μυθιστόρημα. Είναι μαρτυρίες, που είχαν δημοσιευτεί στην Απογευματινή και θα γίνονταν μυθιστόρημα αν δεν είχε πεθάνει ο Γ. Μαρής.
Έχει, λοιπόν, ιστορική αξία ως ντοκουμέντο και ως πρωτογενής πηγή πληροφόρησης. Περιγράφεται όλη η ιστορία από το πραξικόπημα εναντίον του, τη φυγή στο εξωτερικό (Μάλτα, Αγγλία, ΗΠΑ), την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, τις σκληρές διαπραγματεύσεις. Οι εχθροί του Αρχιεπισκόπου τον κατηγορούσαν ότι δεν ήθελε την Ένωση και ήταν "συνοδοιπόρος" της Αριστεράς. Αυτά διατεινόταν η ΕΟΚΑ Β΄ και γύρω της συνασπίστηκαν παντοειδείς δυσαρεστημένοι, που κατηγορούσαν το Μακάριο για αυταρχισμό. Διαφαίνεται μια απέχθεια προς το πρόσωπό του ακόμα και πριν τον Ιωαννίδη. Το 1970 επιχείρησαν ανεπιτυχώς να τον δολοφονήσουν. Τα σενάρια είναι πολλά για το οποίο κρύβονταν πίσω από αυτήν την επίθεση. Έπειτα, στο πραξικόπημα του 1974 και, μετά την διάλυση της χούντας και τον ερχομό της δημοκρατίας, ακόμα μια απόπειρα δολοφονίας. Στο βιβλίο αναφέρεται ο πολύ ύπουλος και ύποπτος τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε την τουρκική εισβολή ο Κίσιντζερ. Υπονοείται ανάμιξη της CIA σε όλη αυτήν την περίοδο, η οποία προσπαθούσε να υποσκάψει και να βλάψει το Μακάριο, συνεργαζόμενη με τη χούντα και την ΕΟΚΑ Β΄. Πάντως, από τα επίσημα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας, οι ΗΠΑ δεν φαίνεται πουθενά να υποκινούν την απριλιανή δικτατορία ούτε να έχουν άμεση εμπλοκή στο πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. Η στάση των ΗΠΑ θυμίζει την τωρινή τους στάση απέναντι στους Κούρδους. Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι η ενέργεια της χούντας του Ιωαννίδη ήταν αμερικανοκινούμενη ή είχε ως στόχο την εμπλοκή της Τουρκίας. Όπως λέει και ο Μακάριος, πρόκειται για βλακεία, αστοχία και ανευθυνότητα.
2022-04-25 09:03:24
Σχόλιο για το βιβλίο "Ο ΣΤΟΟΥΝΕΡ"

Παρά την απουσία κάποιας ιδιαίτερης πλοκής, το συγγραφικό στυλ είναι τόσο διαυγές και ειλικρινές, η εξιστόρηση της μυθοπλασίας είναι τόσο καταιγιστική, που κάνει τον αναγνώστη να αναρωτιέται πού το πάει ο συγγραφέας και να θέλει να το ολοκληρώσει. Το μυθιστόρημα έχει ως επίκεντρο την τραγικότητα της ζωής. Με συντομία παρουσιάζω κάποιες λέξεις και σχήματα, που αρμόζουν στην ατμόσφαιρα αυτού του έργου: απώλεια, δυστυχία, αδιαφορία, αμηχανία, μοναξιά, εσωτερική εξορία, γενικευμένη θλίψη, νόημα ζωής, ανυπαρξία, αποσύνδεση-διαχωρισμός, λαγνεία, αγάπη, ασαφής εικόνα του εαυτού, κοινωνικός έλεγχος, καταστροφή του εαυτού, φθορά, απελπισία, κόπωση, βαρυθυμία, απομόνωση, αποξένωση, κενότητα, αποτυχημένη ζωή, σοφία, άγνοια. Όσο για το θάνατο, αυτός φανερώνεται στο μυθιστόρημα με τρεις μορφές: ως απώλεια προσώπων και στιγμών που αγαπούμε, ως απώλεια από τους πολέμους, ως φυσική καταστροφή του εαυτού μας.
Το μυθιστόρημα είναι εξαιρετικό. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα και σίγουρα μας κάνει πιο γνώστες και φιλοσοφημένους σχετικά με τη ζωή, την ύπαρξη και τις τραγικότητες που τις συνοδεύουν. Είναι βαθιά φιλοσοφικό, χωρίς να βασίζεται σε αποφθέγματα και χωρίς να ανοίγει εισαγωγές με πομπώδη και διδακτικό τόνο.
2022-04-25 09:00:31
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΟ ΛΕΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΗ; "
Ένα κλασικό έργο Επιστημολογίας, ήτοι φιλοσοφίας της επιστήμης, είναι του A. F. Chalmers, με τίτλο « Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη; », Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1994. Δεν πρόκειται για εκλαΐκευση, είναι όμως απολύτως κατανοητό. Το πλεονέκτημά του είναι ότι αντιμετωπίζει κριτικά την κάθε θεωρία για την επιστήμη και βάζει σε μια τάξη και σειρά τις θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί γύρω από αυτή. Ο Chalmers αναφέρεται βασικά στη φυσική και στις θετικές επιστήμες, των οποίων τις μεθόδους και τις θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί γύρω από αυτές τις μεθόδους, θεωρεί ανώτερες σε σχέση, π.χ., με το μαρξισμό, την κοινωνιολογία, την ευρύτερη φιλοσοφία και την ιστορία. Το βιβλίο αφορά πολύ εμμέσως τους κοινωνικούς επιστήμονες, αλλά άμεσα τους φυσικούς επιστήμονες και τους ειδικευμένους στη φιλοσοφία των θετικών επιστημών. Απευθύνεται σε όσους και όσες θέλουν να ανακαλύψουν τους νόμους της φύσης, μέσω των θεωριών αναφορικά με αυτή.
2022-04-25 08:57:56
Σχόλιο για το βιβλίο "ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ "
Η «Κοινωνική Ψυχολογία» της Φλώρας Κοκκινάκη απευθύνεται βασικά σε προπτυχιακούς φοιτητές. Η Κοινωνική Ψυχολογία είναι μία εκ των κοινωνικών επιστημών, η οποία ασχολείται με τις διατομικές ή/και διομαδικές διεργασίες, σχέσεις οι οποίες οδηγούν σε στάσεις ή συμπεριφορές και παράγουν κοινωνικά αποτελέσματα. Είναι μια αρκετά εμπειρική επιστήμη. Γιατί, παρά τα διάφορα ερμηνευτικά μοντέλα και τις θεωρίες, έχει ενεργητικό σε πολλά πειράματα υπό ελεγχόμενες συνθήκες, κάποια από αυτά άφησαν ιστορία, τα οποία θυμίζουν τα εργαστηριακά πειράματα στην επιστήμη της Φυσικής. Η Κοινωνική ψυχολογία πραγματεύεται θέματα όπως η αρνητική ή θετική κοινωνική συμπεριφορά, η διαμόρφωση της προσωπικότητας, η υπακοή ή η ανυπακοή, το κύρος και άλλα. Τα πιο ενδιαφέροντα θέματα, κατά τη γνώμη μου, είναι όσα σχετίζονται με προκαταλήψεις και οδηγούν συχνά σε συνέπειες διακρίσεων, αποκλεισμού ή επιθετικής συμπεριφοράς. Την προηγούμενη δεκαετία, με την κρίση στην Ελλάδα και τις έντονες εντάσεις, με απασχόλησαν πολύ αυτά τα προβλήματα. Σε αυτό το βιβλίο έλαβα πολλές απαντήσεις και ερεθίσματα προβληματισμού. Το βιβλίο είναι καλογραμμένο, έχει πλούσια βιβλιογραφία και παραπομπές στις εκάστοτε έρευνες και θεωρίες των Κοινωνικών Ψυχολόγων. Είναι δομημένο ως επιστημονικό σύγγραμμα, το οποίο παρέχει συνοπτικά τους βασικότερους προβληματισμούς και τα βασικότερα πορίσματα από μελέτες και πειράματα, καθώς και μια κριτική επισκόπηση για κάθε μοντέλο και θεωρία. Αναφέρεται συνοπτικά και στο πολιτισμικό πλαίσιο, σε παράγοντες κλιματικούς που επηρεάζουν τη συμπεριφορά, καθώς και σε θεωρίες εξελικτικής ψυχολογίας και κοινωνιοβιολογίας, οι οποίες όμως είναι δύσκολο να μετρηθούν και να υπολογιστούν. Τα τελευταία κεφάλαια έχουν και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
2022-04-25 08:56:00
Σχόλιο για το βιβλίο "ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ"
Απλά τέλειο! Η Επιτροπή για την Ψυχιατρική και την Υγεία τίμησε με βραβείο τον Irvin D. Yalom. Ο τελευταίος αναρωτιέται τι σχέση έχει ο ίδιος με τη θρησκεία και γράφει ένα υπέροχο μικρό δοκίμιο. Ο ίδιος, ως άνθρωπος και επιστήμονας είναι εντελώς άθεος. Απορρίπτει κάθε τι υπερφυσικό (θρησκείες, ουφολογία, μαντεία, κτλ.) και αποδέχεται μόνο αυτό που μπορεί να αποδειχτεί. Ως θεραπευτής έχει κληθεί όμως να αναλάβει πολλές περιπτώσεις βαθιά θρησκευόμενων ανθρώπων, κάτι που απαιτεί σεβασμό και λεπτούς χειρισμούς. Αναγνωρίζει όμως και τον ανακουφιστικό ρόλο της πίστης στον ψυχισμό των ανθρώπων. Οι θρησκείες δίνουν άλλου είδους απαντήσεις στους πιστούς. Με δικά μου λόγια, η επιστήμη δίνει επιστημονικές απαντήσεις, ενώ οι θρησκείες δίνουν εσχατολογικές απαντήσεις. Θεωρεί ότι υπάρχουν τέσσερις έσχατες έννοιες που σχετίζονται στενά με την ψυχοθεραπεία: ο θάνατος, η μοναξιά, η ανάγκη νοήματος και η ελευθερία. Θεωρεί ότι η θεραπεία δεν πρέπει να προχωρεί με βάση τη θεωρία, αλλά με βάση τη σχέση. Γράφει: «Είμαστε όλοι στην ίδια μοίρα και κανένας θεραπευτής-και κανένας άνθρωπος-δεν είναι άτρωτος στις εγγενείς τραγωδίες της ύπαρξης». Όσο για τη θρησκευτική πίστη αναφέρει: «Συνεπώς η αιτία που η θρησκευτική πίστη είναι πανανθρώπινη είναι ότι το υπαρξιακό άγχος είναι πανανθρώπινο». Το βιβλίο έχει και αυτοβιογραφικές αναφορές. Μνημονεύει το Νίτσε και προτιμά «σαφώς μια νιτσεϊκή προοπτική, που είναι εορταστική για τη ζωή, δεμένη με τη ζωή, και βασίζεται στην amor fati, την αγάπη για τη μοίρα σου». Στις τελευταίες 15 γραμμές του βιβλίου γίνεται μνεία για τον Καζαντζάκη και ο Yalom εκφράζει τον θαυμασμό του σ’ εκείνον.
2022-04-25 08:53:15
Σχόλιο για το βιβλίο "ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΤΖΙΧΑΝΤΙΣΤΕΣ..."
Το βιβλίο «Αγαπητοί τζιχαντιστές» είναι ένα δείγμα πολιτισμικής κριτικής κακού γούστου, έκδηλα συντηρητικής και υπερβολικής. Αυτές είναι οι δικές μου εντυπώσεις από την ανάγνωση. Μένει τώρα, να σχολιάσω και το Επίμετρο.Οι σκέψεις του Λάκη Προγκίδη στο Επίμετρο δεν άλλαξαν τις εντυπώσεις μου από την ανάγνωση του δοκιμίου του Φιλίπ Μυρέ. Αν το θέμα δεν είναι ο λίβελος ή η πρόκληση, αλλά η κριτική σκέψη, διαφωνώ με τέτοιου είδους κριτικές σκέψης. Οι κριτικές μπορεί να είναι κάθε λογής. Αυτό που κατάλαβα κι εγώ από την ανάγνωση, είναι ότι ο συγγραφέας κρούει το καμπανάκι του κινδύνου για το θάνατο του δυτικού μας πολιτισμού και κάνει έκκληση στην κοινή λογική. Δεν είμαι σίγουρος, αν δεχτώ την παρακμή του δυτικού πολιτισμού, ότι έχει γίνει σωστή διάγνωση κι ότι η επίκληση στην κοινή λογική είναι ουδέτερη, περιεκτική και, κυρίως θεραπευτική. Ο συγγραφέας δεν με πείθει. Κατά το Μυρέ ο δυτικός πολιτισμός παρεκκλίνει απόλυτα από τις αξίες του, δηλαδή «από την κριτική σκέψη, το πνεύμα της σύγκρουσης και την ικανότητα ν’ αφομοιώνουμε το Κακό και το δαιμονικό προκειμένου να τα κατανοούμε και να τα πολεμούμε (λόγια του Μυρέ)». Επίσης, αυτή ή άρνηση του ίδιου μας του εαυτού που δεν μας επιβλήθηκε από κανέναν εξωτερικό εχθρό, αλλά από εμάς τους ίδιους, υποσκάπτει την αυτογνωσία μας και την ύπαρξή μας. Στο μόνο που θα μπορούσα να συμφωνήσω με την κριτική ανάλυση του Μυρέ είναι η παντοδύναμη νίκη του Καλού και η «υπερεορτοποίηση», μορφές παρακμής, που μου θυμίζουν τον ηδονισμό της επικρατούσας δεξιάς μπερλουσκονικής κουλτούρας στο έργο του Ραφαέλλε Σιμόνε, «Το μειλίχιο τέρας»-δεν τον αναφέρει ο Μυρέ, εγώ κάνω τον παραλληλισμό αυτό. Τέλος, μπορούν να γίνουν πολιτισμικές κριτικές με διαφορετικά πεδία προβληματισμού και με διαφορετικά συμπεράσματα, πιο προοδευτικές, πιο γόνιμες και περισσότερο αισιόδοξες.


2022-04-25 08:50:15
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΧΑΙΝΤΕΓΚΕΡ "
Για τον Heidegger (20ος αιώνας) βλ. Γουόλιν, Ρίτσαρντ, Τα παιδιά του Χάιντεγκερ: Χάνα Άρεντ, Καρλ Λέβιτ, Χανς Γιόνας και Χέρμπερτ Μαρκούζε, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2017. Το βιβλίο αυτό δεν είναι ούτε μια εισαγωγή στο έργο του Χάιντεγκερ, ούτε μια εισαγωγή στο έργο των αναφερόμενων μαθητών του, αλλά ούτε μια εισαγωγή στον υπαρξισμό και στη φαινομενολογία. Είναι βασικά μια πολεμική εναντίον του Χάιντεγκερ, περισσότερο ιστορικού, παρά φιλοσοφικού ενδιαφέροντος. Αυτό που θέλει να αποδείξει ο συγγραφέας είναι ότι ο πολιτικός του αυταρχισμός βασιζόταν στο φιλοσοφικό του αυταρχισμό. Ο Χάιντεγκερ έχει ακόμα φιλοσοφική αξία, αλλά ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι πρέπει να τον διαβάζουμε πια, με όσα στοιχεία έχουν βγει στο φως, με προσοχή και όχι με θρησκευτική προσήλωση. Πρόκειται για ένα μεγάλο και πρωτότυπο φιλόσοφο, που είχε αδυναμίες στη φιλοσοφία του, οι οποίες ευθύνονται για τη στράτευσή του με τους Ναζί. Οι μαθητές που αναφέρει, όλοι Εβραίοι, βίωσαν επώδυνα τη συστράτευσή του με το ναζισμό και ήταν μάλιστα Εβραίοι, με γερμανική κουλτούρα και αφομοιωμένοι στη γερμανική ζωή. Το έργο αυτό σε μαθαίνει, αλλά προϋποθέτει κάποιες ιστορικές, φιλολογικές και φιλοσοφικές γνώσεις. Είναι δύσκολο και απαιτητικό ανάγνωσμα, ωστόσο και απολαυστικό. Η διεισδυτική και αυστηρή ματιά απέναντι και στους αναφερόμενους μαθητές του Χάιντεγκερ είναι ισχυρή. Οι μαθητές του, τα «παιδιά» του, δεν κατάφεραν να αποκοπούν εντελώς από τις χαϊντεγκεριανές καταβολές τους.
2022-04-25 08:46:18
Σχόλιο για το βιβλίο "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ (ΔΙΤΟΜΟ-ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ) "
Η εργασία του A.A. Vasiliev, Η ιστορία της βυζαντινής αυτοκρατορίας, είναι από τις πιο καλές και έγκυρες που έχουν γραφτεί. Δεν είναι μια απλή εξιστόρηση γεγονότων, αλλά προσεκτική αξιολόγηση των πηγών (έγκυρες, κάποιες που πρέπει να εξεταστούν περισσότερο, άκυρες) και κριτική αποτίμηση των γεγονότων. Κάποια σημεία δεν τα γνωρίζουμε, άλλα τα γνωρίζουμε μη επαρκώς (όπως για τους Εικονομάχους) και, για άλλα, είμαστε καλά ενημερωμένοι. Ο Ρώσος συγγραφέας κάνει πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική ιστορία. Αναφέρεται πολύ στους εξωτερικούς εχθρούς της αυτοκρατορίας και στο πώς αντέδρασε η τελευταία, με τις αποτυχίες και τις επιτυχίες στον στρατιωτικό ή διπλωματικό τομέα. Αναφέρεται όμως και σε εσωτερικά γεγονότα που ταλάνισαν το Βυζάντιο-και όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Σε δογματικά θέματα, στη διαμάχη Χριστιανισμού-ειδωλολατρίας, στις αιρέσεις, στην εικονολατρία και την εικονομαχία, στη μεγάλη ιδιοκτησία και στα προβλήματα που δημιουργούσε, στους αγρότες, στην ιδιοκτησία και την επιρροή των μοναχών, που συχνά συγκρούονταν με τους αυτοκράτορες, σε ζητήματα νομικά και διοικητικά, μεγάλες νομοθετικές πρωτοβουλίες και μεταρρυθμίσεις, σε ζητήματα πολιτισμού (επιστήμες, ιστορία, χρονογραφία, γράμματα, λογοτεχνία, καλλιτεχνική ζωή), σε ανταρσίες και συνωμοσίες, σε αντιμαχίες (άλλες πιο σοβαρές και άλλες λιγότερο σοβαρές) του αυτοκράτορα με τους πατριάρχες, σε ανίερες συμμαχίες, στη σύγκρουση ή συμμαχία του Αυτοκράτορα με βασίλεια της Δύσης ή με τους Πάπες στην Ιταλία, στον πολιτισμικό συγκρητισμό και τις εκατέρωθεν επιρροές Ανατολής και Δύσης, σε κοινωνικά ζητήματα (φτώχεια, ερήμωση καλλιεργειών, λιμοί, λοιμοί, βαριά φορολογία κτλ.). Το βιβλίο αυτό, λοιπόν έχει ενδιαφέρουσες πτυχές: στρατιωτική και πολιτική ιστορία, κοινωνική ιστορία, καθώς και ιστορία του πολιτισμού. Το περίπλοκο «παιχνίδι» των σταυροφοριών περιγράφεται επαρκώς, τα αίτιά του και οι συνέπειές του, οι συμμαχίες και οι περιπλοκές. Η παρακμή της και η απώλεια εδαφών από το 1204 και έπειτα, μέχρι το μοιραίο 1453.
2022-04-25 08:43:40
Σχόλιο για το βιβλίο "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ 324-1453 (ΕΠΙΤΟΜΟ)"
Η εργασία του A.A. Vasiliev, Η ιστορία της βυζαντινής αυτοκρατορίας, είναι από τις πιο καλές και έγκυρες που έχουν γραφτεί. Δεν είναι μια απλή εξιστόρηση γεγονότων, αλλά προσεκτική αξιολόγηση των πηγών (έγκυρες, κάποιες που πρέπει να εξεταστούν περισσότερο, άκυρες) και κριτική αποτίμηση των γεγονότων. Κάποια σημεία δεν τα γνωρίζουμε, άλλα τα γνωρίζουμε μη επαρκώς (όπως για τους Εικονομάχους) και, για άλλα, είμαστε καλά ενημερωμένοι. Ο Ρώσος συγγραφέας κάνει πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική ιστορία. Αναφέρεται πολύ στους εξωτερικούς εχθρούς της αυτοκρατορίας και στο πώς αντέδρασε η τελευταία, με τις αποτυχίες και τις επιτυχίες στον στρατιωτικό ή διπλωματικό τομέα. Αναφέρεται όμως και σε εσωτερικά γεγονότα που ταλάνισαν το Βυζάντιο-και όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Σε δογματικά θέματα, στη διαμάχη Χριστιανισμού-ειδωλολατρίας, στις αιρέσεις, στην εικονολατρία και την εικονομαχία, στη μεγάλη ιδιοκτησία και στα προβλήματα που δημιουργούσε, στους αγρότες, στην ιδιοκτησία και την επιρροή των μοναχών, που συχνά συγκρούονταν με τους αυτοκράτορες, σε ζητήματα νομικά και διοικητικά, μεγάλες νομοθετικές πρωτοβουλίες και μεταρρυθμίσεις, σε ζητήματα πολιτισμού (επιστήμες, ιστορία, χρονογραφία, γράμματα, λογοτεχνία, καλλιτεχνική ζωή), σε ανταρσίες και συνωμοσίες, σε αντιμαχίες (άλλες πιο σοβαρές και άλλες λιγότερο σοβαρές) του αυτοκράτορα με τους πατριάρχες, σε ανίερες συμμαχίες, στη σύγκρουση ή συμμαχία του Αυτοκράτορα με βασίλεια της Δύσης ή με τους Πάπες στην Ιταλία, στον πολιτισμικό συγκρητισμό και τις εκατέρωθεν επιρροές Ανατολής και Δύσης, σε κοινωνικά ζητήματα (φτώχεια, ερήμωση καλλιεργειών, λιμοί, λοιμοί, βαριά φορολογία κτλ.). Το βιβλίο αυτό, λοιπόν έχει ενδιαφέρουσες πτυχές: στρατιωτική και πολιτική ιστορία, κοινωνική ιστορία, καθώς και ιστορία του πολιτισμού. Το περίπλοκο «παιχνίδι» των σταυροφοριών περιγράφεται επαρκώς, τα αίτιά του και οι συνέπειές του, οι συμμαχίες και οι περιπλοκές. Η παρακμή της και η απώλεια εδαφών από το 1204 και έπειτα, μέχρι το μοιραίο 1453.
2022-04-25 08:42:36
Σχόλιο για το βιβλίο "ΜΙΚΡΑΣΙΑ, ΧΑΙΡΕ"
Μικρασία, χαίρε: αυτό το έργο του Βενέζη έχει αξία πρωτογενούς πηγής, μαρτυρίας, καθώς και ιστορικής αξίας. Περιγράφει τα φρικώδη εγκλήματα των Τούρκων στη Μικρασιατική Καταστροφή. Τον απαράδεκτο ρόλο του Ύπατου Αρμοστή της Σμύρνης Αριστείδη Στεργιάδη, ο οποίος αποδείχτηκε και μια προσωπικότητα δειλή. Εθνομάρτυρες, όπως ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος και ο Κυδωνιών Γρηγόριος: προσωπικότητες με θάρρος και φτιαγμένες για να μείνουν στη μνήμη. Μιλάει για την ανταλλαγή των πληθυσμών, τις διαπραγματεύσεις και τα παρασκήνια. Δια στόματος Π. Κανελλόπουλου στηλιτεύεται και η εκτέλεση των Εξ. Το έργο αυτό είναι παρασυρμένο από ενθουσιώδη και φλογερό πατριωτισμό, έχει όμως την ψυχραιμία να μην καταδικάζει ένα ολόκληρο λαό (τους Τούρκους) και να τονίζει αφανή γεγονότα, που δείχνουν αμεροληψία, ψυχραιμία και ευθυκρισία. Ο Βενέζης έζησε μέσα στην Μικρασιατική Καταστροφή και έχει τις μνήμες ενός μάρτυρα των γεγονότων. Υπαινίσσονται και λάθη από την ελληνική πλευρά, αλλά η Μεγάλη Ιδέα και ο αλυτρωτισμός είχαν συνεπάρει την ελληνική ψυχή. Πολλές φορές το συναίσθημα καταπλακώνει τον ορθολογισμό, αλλά εδώ ο Βενέζης, παρότι θυμάται με πατριωτική ψυχή, δεν φαίνεται μνησίκακος και άδικος. Φωτίζει πολλές πλευρές των γεγονότων: «Όμως ξέρουμε να κάνουμε κάτι άλλο τίμιο και βαθύ: μπορούμε να μη μνησικακούμε. Γι’ αυτό χωρίς να σβήσουμε την ιστορία μας, εμείς τη συναδελφοσύνη των λαών μας θα τη βοηθήσουμε έτσι: θα βάλουμε στο μερίδιό μας όλα όσα υποφέραμε, τόσους αιώνες μίσους, τη λύπη μας και τον ξερριζωμό μας. Και από την άλλη θα βάλουμε την αγάπη μας για την ειρήνη, τη συνείδηση της ανάγκης να μη βρεθούνε πια οι λαοί μας σε πόλεμο και εξολοθρεμούς.». Αναρωτιέμαι, πάντως, ποιες πολιτικές, στάσεις και συμπεριφορές του ελληνικού στοιχείου, οδήγησαν σε μια καταφανή εχθρότητα προς αυτό τους Τούρκους. Αυτό θα απαιτούσε μια πιο αμερόληπτη και μη εθνοκεντρική προσέγγιση.
2022-04-25 08:33:15
Σχόλιο για το βιβλίο "ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΜΠΟΥΡΜΑ"
Μέσα στο τροπικό κλίμα, με τα δάση, τους θάμνους, τα ποτάμια, τα πουλιά και τα ζώα, την αποπνικτική ζέστη και τις καταρρακτώδεις βροχές, διαδραματίζεται αυτό το πρώιμο μυθιστόρημα του Όργουελ. Στην αποικία της Αγγλίας, Βιρμανία, όπου οι αποικιοκράτες αξιωματούχοι της Μπούρμα φέρονται στους Βιρμανούς με αυθαιρεσία, ρατσισμό, με ένα κτηνώδη και απαράδεκτο τρόπο. Η ζωή εκεί είναι αποκομμένη, μοναχική και πληκτική. Οι μη Εγγλέζοι αξιωματούχοι προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοια των Ευρωπαίων, που τους έχουν πολύ ψηλά. Δωροδοκίες, συκοφαντίες, λασπολογίες και προβοκάτσιες λαμβάνουν συνέχεια χώρο. Πέρα από αυτό το βασικό νόημα (τη συμπεριφορά των αποικιοκρατών απέναντι στους Βιρμανούς), μεγάλη λογοτεχνική αξία έχει η περιγραφή της χλωρίδας, της πανίδας, της ζούγκλας, των τοποθεσιών, των ηθών και εθίμων των Βιρμανών, καθώς και των αλαζόνων Άγγλων gentlemen, με τα χοντρή τους συμπεριφορά. Ο Όργουελ φαίνεται να συμπονά τους ιθαγενείς με τα παθήματά τους. Η πλοκή του έργου είναι απλή, η γραμματοσειρά του βιβλίου μικρή, η μετάφραση αρκετά καλή. Ο πρώιμος Όργουελ είναι πιο λογοτεχνικός και παρακάμπτει το δοκιμιακό και πολιτικό λόγο, χωρίς όμως να είναι απόντες από το έργο αυτό, που είναι και αυτό, κατά βάση και κατά βάθος πολιτικό. Το γλείψιμο, ο φθόνος, τα κατώτερα πάθη, το μίσος, ο δόλος και άλλα συναισθήματα και συμπεριφορές περιγράφονται άρτια σε αυτό το μυθιστόρημα. Οι ταλαίπωρες Βιρμανές πόρνες, οι υποκινούμενες και μη υποκινούμενες εξεγέρσεις ντόπιων, η απαξιωτική έως δολοφονική αντιμετώπιση των ιθαγενών από τους αποικιοκράτες, ανίεροι συμβιβασμοί και ανίερες συμμαχίες, το κύρος, ο ξεπεσμός, η ατίμωση είναι κάποια άλλα στοιχεία που περιλαμβάνει το έργο. Στο τέλος, φαίνεται σαν να νικάει το κακό. Αλλά δεν είναι έτσι. Κάποιες φορές συμπεραίνουμε τη χωρίς νόημα φιλοδοξία, κάποιες φορές κάποιοι ήρωες του έργου αποκαθίστανται και δικαιώνονται με το δικό τους τρόπο, ενώ ο αμαρτωλός, αλλά και δύστυχος και αδικημένος Άγγλος Φλόρυ αυτοκτονεί. Η ζωή αδιαφορεί για το κάρμα...
2022-04-21 10:51:34
Σχόλιο για το βιβλίο "ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΑΣΤΕΣ ΤΩΝ ΝΕΟΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ "
Όσοι και όσες είχαν καθηγητή τον Π. Κιτρομηλίδη, θα γνωρίζουν ότι είχε μια αυστηρότητα πάνω σε θέματα ιστορικών γνώσεων. Και στο βιβλίο αυτό για τους σύγχρονους πολιτικούς στοχαστές, από την Αναγέννηση έως το 19ο αιώνα, δίνεται ένα βασικό περίγραμμα του ιστορικού πλαισίου, εντός του οποίου κινήθηκαν αυτοί οι στοχαστές και παρέχονται βασικές βιογραφικές πληροφορίες. Οπότε αυτό το βιβλίο είναι λιγότερο περιεκτικό από άλλα που έχει γράψει (όπως το Νεότερη Πολιτική Σκέψη) αναφορικά με τη φιλοσοφία και τη θεωρία, έχει όμως έντονο ιστορικό ενδιαφέρον και είναι μια πολύ καλή εισαγωγή στην νεότερη ιστορία της φιλοσοφίας. Ο Κιτρομηλίδης διακρίνεται για τον όμορφο τρόπο γραφής του και για τις γνώσεις του πάνω στην κλασική και νεότερη πολιτική σκέψη, αλλά και για τις εργασίες του πάνω στον ελληνικό Διαφωτισμό, που προετοίμασαν την εκδήλωση της Επανάστασης του 1821.
2022-03-21 10:32:02
Σχόλιο για το βιβλίο "ΠΛΑΤΩΝ: ΠΟΛΙΤΕΙΑ"
ΓΙΑ ΤΟΝ Πλάτωνα έχουν ειπωθεί και γραφτεί τόσο πολλά, που χάνουμε το λογαριασμό! Είχα διαβάσει κάπου ότι κανείς δεν είναι τόσο πολυδιαβασμένος όσο ο Πλάτων και ο Νίτσε. Ο Καρλ Πόππερ στο έργο «Η ανοικτή κοινωνία και οι εχθροί της», αφιερώνει τον πρώτο τόμο (κρίνοντας αναχρονιστικά) ώστε να καταρρίψει εξονυχιστικά τα επιχειρήματά του και να δείξει ότι οδήγησαν σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Ο Πλάτων στην Πολιτεία, μιλά εξ ονόματος του Δασκάλου του, Σωκράτη. Ο «πονηρός Σωκράτης» παρασύρει και προκαλεί τους αντιπάλους του, μέχρι να τους ζορίσει και να τους στριμώξει. Διατείνεται ότι διακατέχεται από άγνοια, ενώ έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για την οργάνωση μιας ιδανικής πολιτείας, για την αρετή και τη γνώση. Ο Σωκράτης εκμαιεύει απαντήσεις, αλλά έχει πολλά να πει και να προτείνει. Ο σύγχρονος ελληνικός εθνικισμός έχει κατά νου μια Ελλάδα και μια Ιδέα για την αρχαία Ελλάδα ενιαία και αδιαφοροποίητη. Στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ο ελληνισμός και η ελληνική σκέψη προχώρησαν μέσα από αμφισβητήσεις, συγκρούσεις και ρήξεις. Π.χ., ο Αριστοφάνης σατίριζε το Σωκράτη. Ο Αριστοτέλης επέκρινε τον Πλάτωνα σε διάφορα σημεία. Κι εδώ, στην «Πολιτεία» του, ο Πλάτων καταφέρεται εναντίον των ποιητών (Ομήρου, Ησιόδου, Αρχιλόχου, Αισχύλου και άλλων) επειδή θεωρεί ότι δεν δημιουργούν τα κατάλληλα πρότυπα ηθικής για τους φύλακες της Πολιτείας, αλλά ούτε για τους θεούς. Οι θεοί, οι ημίθεοι και οι ήρωες δεν γίνεται να κλαίνε, να είναι ασύδοτοι, να επιδίδονται σε κραιπάλες, να είναι πονηροί και ψεύτες, να δειλιάζουν κ.λπ. Από την άλλη, δεν τους απορρίπτει εντελώς και δεν υποτιμά τη λογοτεχνική τους συμβολή. Πολλά φαίνονται τρομακτικά σήμερα, μετά τη ναζιστική θηριωδία. Αλλά το έργο αυτό του Πλάτωνα παραμένει κορυφαίο ως σύλληψη. Η καλύτερη δυνατή έκδοση και η καλύτερη δυνατή μετάφραση!
2022-03-07 17:10:21
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΓΚΙΛΓΚΑΜΕΣ"
Αναμφίβολα, το πρώτο έπος στην ιστορία της ανθρωπότητας! Ο απόηχός του στη Βίβλο, τα ομηρικά έπη και την ινδο-γερμανική φιλολογία, μέσω προφορικών αφηγήσεων, υποστηρίζεται από τους ειδικούς. Δυστυχώς, μεγάλο μέρος του έργου, που μεταφράστηκε από τη σφηνοειδή γραφή, έχει καταστραφεί, πολλά σημεία των πινάκων έχουν θρυμματιστεί και αλλοιωθεί. Το έπος του Γκίλγκαμες είναι γραμμένο τη σουμεριακή περίοδο, τότε τραγουδιόταν με τη συνοδεία μουσικού οργάνου και είχε μέτρο. Μεταγενέστερες προσθήκες και εκδοχές το αναδημιουργούν ή το τροποποιούν (εκδοχή της Νινευής, ακκαδική ανάγνωση κτλ.). Το έπος μιλά για έναν ήρωα, το Γκίλγκαμες, για την αξία της φιλίας και της συντροφικότητας, για τα φόβο του θανάτου, την εναγώνια προσπάθεια των ανθρώπων να τον υπερνικήσουν, καθώς και για τη φιλοδοξία της υστεροφημίας. Ο Ενκιντού (στη σουμερική εκδοχή υπηρέτης, στην ακκαδική εκδοχή αδερφικός φίλος του Γκίλγκαμες) συμβολίζει την υλική φύση του Γκίλγκαμες, η οποία εξέρχεται από την κτηνώδη ζωή και εντάσσεται στον πολιτισμό. Το σεξ με μία πόρνη, σε αυτήν την περίπτωση διαδραματίζει ρόλο καταλυτικό και εξαγνιστικό. Η κάθοδος του Γκίλγκαμες στον Κάτω Κόσμο, μας θυμίζει τον Ηρακλή και τον Οδυσσέα, η φόνευση του τέρατος του δάσους των Κέδρων, του Χουάουα (σουμεριακή ονομασία) ή Χάμπαμπα (ακκαδική ονομασία) και του Ταύρου τ’ Ουρανού μας φέρνει στο νου τους άθλους του Ηρακλή. Η φιλία αίματος μεταξύ του Ενκιντού και του Γκίλγκαμες θυμίζει τη σχέση Αχιλλέα και Πάτροκλου, ενώ η Κιβωτός του Ζιουσούντρα είναι η σουμεριακή αναφορά στην Κιβωτό του Νώε της Παλαιάς Διαθήκης. Πέρα από το κύριο έπος, η έκδοση παραθέτει και αυτοτελή ποιήματα που συμπληρώνουν το έπος, γιατί είναι τρόπον τινά σχετικά με τις ιστορίες του Γκίλγκαμες. Μακάρι, να είχαμε περισσότερα στοιχεία από αυτά που διαθέτουμε για αυτό το έπος και για τους μύθους και θρύλους των πρώτων εκείνων πολιτισμών της ανθρωπότητας!
2022-03-07 17:06:36
Σχόλιο για το βιβλίο "ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΛΟΥΣΙΟΤΕΡΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΦΤΩΧΟΙ ΟΛΟ ΚΑΙ ΦΤΩΧΟΤΕΡΟΙ? "
Το βιβλιαράκι αυτό, με τα καυστικά σκίτσα είναι καλό ως βασικό έναυσμα κριτικής σκέψης και προβληματισμού. Είναι σαφές, έχει επιχειρήματα και είναι καλογραμμένο και κατανοητό. Είναι κατάλληλο και για νεαρές ηλικίες. Είναι κατά το ήμισυ επηρεασμένο από το Μαρξ (θεωρία για την προέλευση του κέρδους) και, έχει να παρουσιάσει κι άλλες σοσιαλιστές και κοινωνιολογικές αναλύσεις (κοινωνικό, πολιτιστικό και συμβολικό κεφάλαιο, επίδειξη πλούτου, ταξική συνείδηση όμοια για τους πλούσιους και επιδίωξη των πλουσίων να συνάπτουν όλων των ειδών τις σχέσεις μόνο μεταξύ τους, τρόπος ζωής και άλλα). Αλλά έχει προβλήματα. Πρώτον, θεωρεί τον κόσμο διχασμένο ανάμεσα στους «υπερπλούσιους» και τους φτωχούς, παραβλέποντας άλλες συνιστώσες, όπως τις γεωγραφικές, τις πολιτισμικές, τις ιστορικές, τις γεωπολιτικές, τις ιδεολογικές και τα λοιπά. Ενώ, σχηματικά, μας δίνει ένα περίγραμμα συμφερόντων, αυτό δεν αρκεί για να κατανοήσουμε τον κόσμο στην ολότητά του. Αλλά, ας μείνουμε σε αυτό που λέει και θέλει να αποδείξει ο τίτλος: γιατί οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι και οι φτωχοί όλο και φτωχότεροι; Παρέχονται σαφή παραδείγματα, πάνω σε αυτό. Δεύτερον, σε κάποια στιγμή δηλώνεται ότι οι υπερπλούσιοι ή η κυρίαρχη τάξη στρέφουν τους λιγότερο φτωχούς και τους περισσότερο φτωχούς σε αντιπαλότητες, προκειμένου να εξασφαλίσουν την ηγεμονία τους. Αυτό, νομίζω, δεν είναι μια σοβαρή ταξική ανάλυση, που να σέβεται την πολυπλοκότητα των ταξικών συμφερόντων στις κοινωνίες. Οι μαρξιστές αγαπούν τα νούμερα. Έτσι κι εδώ παρέχονται βασικές στατιστικές πληροφορίες, κυρίως από τη Γαλλία, που δείχνουν το χάσμα μεταξύ (υπερ)πλουσίων και φτωχών. Σε γενικές γραμμές είναι χρήσιμο για ανάπτυξη κριτικής ματιάς και λέει αλήθειες που πονάνε. Αλλά είναι μονομερές, αρκετά σχηματικό και ελλιπές.
2022-03-07 16:23:59
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΠΟΥ ΞΕΠΛΗΡΩΘΗΚΕ ΑΡΓΑ "
Ο Στέφαν Τσβάιχ ήταν ένας υπέροχος συγγραφέας, που έφτανε στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Αυτές οι 5 νουβέλες που διαβάζουμε εδώ θεωρούνται αντιπροσωπευτικές του συνολικού του έργου. Η μετάφραση είναι εξαιρετική και οι ίδιες οι νουβέλες έχουν μεγάλο λογοτεχνικό κάλλος και ποιότητα. Καταπιάνονται με ανθρωποκεντρικά ζητήματα, όπως η αξιοπρέπεια, η εντιμότητα, ο φθόνος, η προδοσία, η απληστία, η υποκρισία και άλλα. Η παρούσα έκδοση είναι του Μεταιχμίου, το 2018 και η εισαγωγή, η ανθολόγηση και η μετάφραση είναι της Γιώτας Λαγουδάκου. Ο Αυστριακός συγγραφέας διώχτηκε από τους Ναζί, ήταν οπαδός του Φρόυντ, τον οποίο γνώριζε προσωπικά και αυτοκτόνησε με τη γυναίκα του, διαβλέποντας ένα ζοφερό μέλλον, όπου θα επικρατούσαν οι Ναζί.
2022-03-07 16:21:32
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ "
Το «Τοπίο της ιστορίας» είναι ένα έργο φιλοσοφίας της ιστορίας, που πραγματεύεται την ιστορική μεθοδολογία. Ο συγγραφέας θεωρεί ότι η ιστορική μέθοδος προσεγγίζει πιο πολύ τη μέθοδο των φυσικών επιστημών παρά αυτή των κοινωνικών επιστημών. Υποστηρίζει, επομένως, ότι η ιστορική επιστήμη έχει περισσότερη μεθοδολογική συνάφεια με τις φυσικές επιστήμες, παρά τις κοινωνικές. Ο Gaddis γράφει με τέτοια ζωντάνια, αμεσότητα και λυρισμό, που θυμίζει λογοτέχνη, ακόμα κι αν κάποια σημεία του έργου είναι δύσκολα και δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις αυτή τη μελέτη εκλαΐκευση. Είναι επηρεασμένος από τις τέχνες, συνδιαλέγεται μαζί τους, συνδιαλέγεται και με τις φυσικές επιστήμες. Επίσης, το έργο αυτό διακρίνεται για το χιούμορ. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να το βαρεθεί ο αναγνώστης, δεν απωθεί η γραφή του ούτε ο όγκος του βιβλίου, παρόλο που σε κάποια σημεία ο αναγνώστης θα δυσκολευτεί. Ο συγγραφέας κάνει χρήση αρκετών και αρκετά πειστικών επιχειρημάτων, που διευκολύνουν την κατανόηση του έργου και την ανάλυσή του. Σ’ όλο το περίτεχνο αυτό έργο διαγράφεται και σκιαγραφείται η πολεμική του συγγραφέα εναντίον των μεθόδων των κοινωνικών επιστημών, αλλά και κατά του σχετικισμού, που αρνείται τη δυνατότητα της αντικειμενικότητας, θεωρεί ισάξιες όλες τις θεωρίες και πρεσβεύει ότι οτιδήποτε μπορεί να λέγεται.
2022-03-07 16:19:55
Σχόλιο για το βιβλίο "ΑΔΡΙΑΝΟΥ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ"
Φαίνεται ένα σπουδαίο έργο. Κάποιοι το κατατάσσουν στα καλύτερα έργα όλων των εποχών. Είναι μια λογοτεχνική ανάπλαση, μια μυθιστορηματική βιογραφία. Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χατζηνικολή. Η μετάφραση της Ιωάννας Δ. Χατζηνικολή ίσως να μην είναι η καλύτερη δυνατή. Αλλά, όπως και να έχει, το έργο έχει μεγάλη λογοτεχνική αξία. Το έργο έχει φιλοσοφικά στοιχεία και είναι γραμμένο με λογοτεχνικό τρόπο. Ο Αδριανός έζησε σε μια εποχή της ηδονιστικής Ρώμης, που, όμως, τα ρεύματα του στωικισμού, του κυνισμού και των επικούρειων ήταν ισχυρά. Ο Αδριανός ήταν πολύπλευρη προσωπικότητα με στόφα ηγέτη, ο οποίος θα διαδεχτεί τον Τραϊανό στην αυτοκρατορία της Ρώμης. Δεν υπήρξε ασκητής, έψαχνε να βρει τον εαυτό του μέσα από την κραιπάλη. Αδιαφορούσε για τη ζωή και απλά δοκίμαζε καταστάσεις και εμπειρίες. Τον ένοιαζε περισσότερο η Ιστορία. Υπήρξε πολύ καλός πολεμιστής και πολεμικός αξιωματούχος, διαφωνούσε όμως με την κατασπατάληση πόρων για το μέτωπο των βαρβάρων (Δακών, Σαρματών, Πάρθων και άλλων) και ανησυχούσε για εσωτερικές εξεγέρσεις από τοπικούς κτηματίες και άρχοντες, καθώς και Ιουδαίους και Άραβες εμπόρους.. Ήταν πιότερο ένας ειρηνιστής. Προτιμούσε τις εμπορικές συμφωνίες, παρά επικίνδυνα ανοίγματα σε περιοχές μακριά από τα σύνορα, άγνωστες και εχθρικές. Τους βάρβαρους, από τη μία στους σκότωνε, από την άλλη τους έβλεπε με μια φιλομαθή και ευγενική περιέργεια. Ήταν λάτρης του ελληνικού πολιτισμού και προσπάθησε να τον αναδείξει. Η ερωτική του ζωή ήταν πολυποίκιλη και αμφιφυλοφιλική. Η σύνεση και η υπερβολή είναι δυνάμεις αντιμαχόμενες στην προσωπικότητά του. Τα «απομνημονεύματά» του έχουν και ιστορική αξία, πέρα από τη λογοτεχνική και φιλοσοφική. Ο Αδριανός επεδίωκε την ισχύ, για να ολοκληρώσει το πεπρωμένο του, που δεν (θα) ήταν αυτό ενός συνηθισμένου ανθρώπου.
2022-03-07 16:16:04
Σχόλιο για το βιβλίο "ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ) "
Υψηλής ευκρίνειας, σπουδαίας γραφής έργο για τη φιλοσοφία της επιστήμης είναι του R.S. Woolhouse, Φιλοσοφία της Επιστήμης, Β μέρος: οι εμπειριστές. Εξετάζει τους εμπειριστές φιλοσόφους του 17ου αιώνα, των νεότερων δηλαδή χρόνων, όπως τoυς Bacon, Gassendi, Hobbes, Locke, Berkley, φτάνοντας ως το Hume (18ος αιώνας). Πραγματεύεται την πηγή της ανθρώπινης γνώσης και των ιδεών, τα διάφορα είδη γνώσης που αποκτώνται με διάφορους τρόπους και τη φύση της επιστήμης. Είναι από τα πιο καλογραμμένα και προσιτά-μη εκλαϊκευτικά έργα. Εξηγεί ο συγγραφέας γιατί κατατάσσει τους συγκριμένους φιλοσόφους στη «σχολή» του εμπειρισμού, ενώ δεν τοποθετείται φανατικά. Κοινό σημείο μεταξύ των εμπειριστών είναι η αμφισβήτηση του αριστοτελισμού και η στροφή προς τις φυσικές επιστήμες, τη «φυσική φιλοσοφία», καθώς και η έμφαση που αποδίδεται στην εμπειρία και την παρατήρηση για την προέλευση της γνώσης. Θα άξιζε να αναζητήσουμε και τον πρώτο τόμο, που αφορά τους ορθολογιστές φιλοσόφους, των ίδιων εκδόσεων, διαφορετικού συγγραφέα. Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι από τις εκδόσεις Πολύτροπον, 2003 και με άρτια μετάφραση από τη Σοφία Τσούρτη.

2022-03-07 16:13:24
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΗ ΛΕΝΕ ΜΑΝΤΩ"
Διαβάζεται ευχάριστα. Είναι καλό λογοτεχνικά. Έχει συναισθηματικές εικόνες. Είναι λίαν σύντομο ποσοτικά, αλλά και περιεκτικό ποιοτικά. Αφορμή ένα όνομα (Μαντώ) που δεν αρέσει στην ηρωίδα που το φέρει. Ετυμολογικές σκέψεις και συνειρμοί. Αναφορά και άποψη πάνω στην ιστορία, την κοινωνική τάξη και την πολιτική. Και, άκρως σύγχρονο, υπό την τεχνολογική και κοινωνική σημασία (facebook, sms, αλλά και lockdown). Η Μαντώ ψυχαναλύεται από ειδικό. Θέλει να ξεπεράσει τη μικρότητα της μητέρας της, η οποία αυταρχικά της επέβαλε ένα όνομα που δεν της άρεσε, βρίσκει έναν ανάξιο εραστή, αναρχικό και πολιτικό αγωνιστή, που έχει τα ίδια ελαττώματα με τον πατέρα της, με τον οποίο χώρισε η μητέρα της επεισοδιακά. Ένα διήγημα διαψεύσεων, υποκρισιών, απομυθοποιήσεων, προδοσιών, ρόδου, αλλά και ξίφους. Τελικά, ο ξεπεσμός της Μαντώς Μαυρογένους από έναν ατυχή έρωτα δεν είναι κάτι μοναδικό. Υπαρξιακά, είναι κάτι διαχρονικό. Η ιστορία είναι μοναδική, αλλά η ύπαρξη διαχρονική. Κάτι κοινό έχει ο ξεπεσμός της Μαντώς Μαυρογένους και της μητέρας της Μαντώς, της ηρωίδας, κάτι που η συγγραφέας προσπαθεί να υπερβεί και να ξεπεράσει. Κοινές «μοίρες» της ύπαρξης ταλανίζουν και τραυματίζουν τους ανθρώπους. Η ψυχανάλυση γίνεται όχημα αυτογνωσίας και ξεμπλέγματος. Η παρούσα έκδοση είναι καλαίσθητη.
2022-03-07 16:11:59
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥΣ"
Ο ιστορικός Θάνος Βερέμης έχει ασχοληθεί όχι μόνο με την Ελλάδα, αλλά και με άλλες περιοχές του κόσμου. Αυτό το βιβλιαράκι είναι ένα σύντομο δοκίμιο, θα έλεγα, από την ταξιδιωτική του εμπειρία σε τρεις χώρες της Λατινικής Αμερικής: την Κούβα, το Μεξικό και την Αργεντινή. Προσπάθησε, επιπλέον, να δώσει ένα γενικό ιστορικό περίγραμμα για τις χώρες αυτές και να ανιχνεύσει τις εθνικιστικές εκφάνσεις εκεί. Το δεύτερο μέρος είναι μια συνοπτική εισαγωγή στον εθνικισμό και τις θεωρίες για τον εθνικισμό. «Ο καθολισμός για τους Μεξικανούς Ινδιάνους ήταν η επιστροφή στη θαλπωρή της μητρικής προστασίας και στην καθησυχαστική επανάληψη του παγανισμού. Έτσι, το Μεξικό, από όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, ανακάλυψε ένα δρόμο που είναι ολόδικός του». Την Κούβα τη βρίσκει σε κακή κατάσταση, ενώ η Αργεντινή υπέφερε από διαρκή πραξικοπήματα. Στο δεύτερο μέρος, ο ιστορικός αναφέρεται στον εθνικισμό γενικότερα. Στην Ισπανία, την Τουρκία, την Ελλάδα, τα Βαλκάνια. Κατά τον William H. McNeil ο εθνικισμός είναι μέρος της ιστορίας που δεν υπήρχε πριν το 1789 και δεν θα υπάρξει μετά την εκπνοή του μοντερνισμού (1945), με τον οποίο συμπορευόταν. Κάτι ανάλογο προτείνει και ο A.D. Smith. Σημειώνω ότι και ο Χομπσμπάουμ έχει πέσει έξω και βλέπουμε σήμερα πολλές αναβιώσεις των εθνικισμών. Εκτός, αν ζούμε ακόμα στη «μοντέρνα» εποχή. Δεν με ικανοποίησαν κάποιες απόψεις και αναλύσεις του σχετικά με τον εθνικισμό.
2022-03-07 16:09:12
Σχόλιο για το βιβλίο "Η ΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ"
Ο Πασκάλ Μπρυκνέρ είναι «εξοργιστικά» διεισδυτικός, ειλικρινής και η πένα του είναι άφταστη! Στο παρόν έργο, χρησιμοποιείται η «μπρυκνερική» μεθοδολογία της φιλοσοφίας, ένα μείγμα ιστορίας και ιστορικών πληροφοριών, ένα μείγμα φιλοσοφίας και φιλοσοφικών πληροφοριών, ένα μείγμα πολιτικής και κοινωνιολογίας και πολιτικών και κοινωνιολογικών πληροφοριών, αντίστοιχα, μια πρωτοτυπία στην κριτική ανάλυση και μια αποκαλυπτική δημοσιολογία. Είναι καυστικός και βλέπει λεπτομέρειες που σε πολλούς από εμάς διαφεύγουν. Έχουμε μια αμφιθυμία γύρω από το χρήμα. Το ίδιο το χρήμα έχει μια αμφιθυμία, μια «διαλεκτική» θα έλεγα. Έχει μια απελευθερωτική διάσταση και μια καταπιεστική διάσταση. Μια χρήσιμη και μια βλαβερή. Μια επαναστατική και μια αντιδραστική. Είναι εργαλείο μεταμόρφωσης, είναι και μέσο πτώσης. Είναι ευτοπία, είναι και δυστοπία. Το χρήμα το μισούμε ή το λατρεύουμε… Ακόμα και στις μέρες μας, αυτή η αντίφαση έχει γίνει συνύπαρξη. Το χρήμα, βεβαίως, έχει πολλά θετικά. Είναι ανειλικρινής όποιος δήθεν το αρνείται εντελώς. Προσφέρει χρόνο, μειώνει το άγχος, κατευθύνει την οικονομία και το νοικοκυριό και τα λοιπά. Το χρήμα έχει και τα αρνητικά του, που πολλές φορές αναφέρονται στο βιβλίο (σπατάλη, αποθέωση των απολαύσεων, ανισότητες, είναι πηγή φθόνου και διακρίσεων και άλλα). Αλλά το βιβλίο αυτό επιχειρεί να μας δείξει τη φωτεινή όψη αυτού του «διαβόλου», που όλοι χρησιμοποιούμε, άλλοι λιγότερο, άλλοι…πολύ περισσότερο (δικά μου λόγια). Ολόκληρη η φιλοσοφία της Σοφίας του Χρήματος φαίνεται να συνοψίζεται στη φράση των σελίδων 75-76: «Η σοφία, αν υπάρχει, έγκειται στην άρνηση τόσο της λατρείας όσο και της απέχθειας για το χυδαίο μέταλλο. Η ήπια απόλαυση του είναι προφανώς η καλύτερη λύση». Στο κεφάλαιο 3 φαίνεται όμως να αντιφάσκει όταν υποστηρίζει το δικαίωμα στον πλουτισμό. Πώς ο πλουτισμός συνάδει με την «ήπια απόλαυση»;. Από την άλλη, γνωρίζω καλά ότι δεν έχουμε συμφωνήσει και ούτε πρόκειται να συμφωνήσουμε ποτέ σε ένα επίπεδο γενικής ευημερίας, που να ικανοποιεί όλους.
2022-03-07 16:05:19
Σχόλιο για το βιβλίο "Η ΣΙΩΠΗ"
Μια υποβλητική ατμόσφαιρα, ένα μυστηριώδες κλίμα, μια αίσθηση παραλογισμού, εναγώνιας προσδοκίας επικείμενου κινδύνου και διάχυτης απειλής. Ωραία γλώσσα, ελλειπτική και διακεκομμένη, όπου οι φράσεις και οι σκέψεις είναι αποσπασματικές, ωστόσο μεστές και «χτυπητές». Το άτομο «καλύπτεται» από ευρύτερα σύνολα, ευρύτερα φαινόμενα και απειλές. Το έργο αυτό εκφράζει την ασημαντότητα των υποκειμένων και προειδοποιεί για τους τεχνολογικούς, τους πολιτισμικούς και τους οικολογικούς κινδύνους, που είναι κάτι σαν Υπερεγώ. Τα άτομα καλούνται να ανακαλύψουν μια ταυτότητα, ενώ οι προειδοποιήσεις περιέχουν και ένα άρωμα θεωριών συνωμοσίας. Το βιβλίο αυτό είναι τελικά μια κριτική και μια προειδοποίηση για τις τεχνολογικές εξελίξεις, για την αλλοτρίωση του πολιτισμού και τα «ψηφιακά πρεζάκια» (σελ. 100), καθώς και για τις οικολογικές και πολιτικές προκλήσεις. Είναι μια πολιτισμική κριτική, αλλά και για επισήμανση της αδυναμίας των ατόμων να εξηγήσουν φαινόμενα περίπλοκα, που τα υπερβαίνουν, φαινόμενα κοσμικά, υπαρξιακά και θεωρητικά. Μέσα στο διάχυτο κλίμα απειλής, μια μοναξιά διαφαίνεται, μια σιωπή. Μια απελπισία, ίσως, και ένας πανικός. Είναι σαν ένας δαίμονας, που προσπαθεί να ξεγελάσει το άτομο και το τελευταίο, αντί να σκορπίσει τις αμφιβολίες με το «cogito ergo sum», να είναι αναγκασμένο να καταφύγει ψυχαναγκαστικά στην πράξη και την πρακτική σκέψη. Αν και δεν το θεωρώ αριστούργημα, αξίζει τον κόπο να το διαβάσει κανείς. Κάποιος ανώνυμος κριτικός το χαρακτήρισε «ποίημα χωρίς στίχους». Η γλώσσα, σίγουρα μη ποιητική, είναι ήχοι, φωνές, εικόνες, έννοιες και πάνω από όλα σιωπή. Είναι σαν ένας έντεχνος πανικός, από τον οποίο οι μονάδες διαχωρίζονται ως άτομα και καταλήγουν μοναχικές, βουβές, ανίσχυρες και απελπισμένες. Πολλοί κριτικοί χαρακτήρισαν το έργο αυτό προφητικό. Θεώρησαν ότι το κλίμα μοναξιάς μοιάζει με αυτό της εποχής της covid-19.




2022-03-07 15:59:27
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ "
Ο Γκλυκσμάν μας προσφέρει σκέψεις για μια δημοκρατία που θα μπορέσει να ξεπεράσει τα μεγάλα προβλήματα των ημερών μας (ατομικισμός, αλλοτρίωση, έλλειψη συμμετοχής στα κοινά, κοινωνικός διαχωρισμός, διαφθορά, κοινωνικός ανταγωνισμός, περιβαλλοντικές προκλήσεις κ.λπ.). Η σκέψη του είναι φιλοσοφική (πολιτική φιλοσοφία) και κοινωνιολογική. Καταφεύγει πολύ στην κλασική σκέψη, την αρχαία ελληνική, αλλά κυρίως είναι επηρεασμένος από τον αναγεννησιακό φιλόσοφο Μακιαβέλλι. Τα συμπεράσματά του και οι προτάσεις τους πηγαίνουν προς τα όρια της άκρας αριστεράς. Η ανάλυσή του έχει επιχειρήματα και έχει λογική. Με έπεισε στο κομμάτι του «τι πρέπει να γίνει» και το «πώς είναι το ορθό», αλλά όχι ως προς το πόσο εφικτά και εφαρμόσιμα είναι τα όσα προτείνει. Ήδη υπάρχει μια αμηχανία. Συνθήματα, όπως «να πάρουμε τον έλεγχο στα χέρια μας» και συνθήματα για επανάκτηση της πολιτικής και της κυριαρχίας, σε έναν κόσμο που κυβερνούν τα λόμπι και οι ελίτ, υφαρπάχτηκαν από λαϊκιστές και εθνικιστές με ξενοφοβικές και, γενικότερα, μισαλλόδοξες τάσεις. Ο συγγραφέας δεν αναφέρεται εκτενώς στο πώς θα διαλυθεί πρακτικά αυτή η αλληλοεπικάλυψη και παρεξήγηση. Επιπλέον, προτείνει ως ενοποιητικό παράγοντα, της πολιτικής, την οικολογία. Όσο βασικά κι αν είναι τα περιβαλλοντικά προβλήματα και το περιβάλλον, όσο επιτακτικές είναι ανάγκες να το βλέπουμε σαν τραγική κατάσταση, δεν βλέπω τάσεις της κοινωνίας, οι οποίες θα δέχονταν ως ομπρέλα την οικολογία. Παλιότερα, το ρόλο της «ομπρέλας» κλήθηκε να παίξει ο μαρξισμός-λενινισμός, κατά τη γνώμη μου με ένα πολύ άγονο κι ελλιπή τρόπο, αλλά σε πολλές περιπτώσεις αποτελεσματικό. Δεν λέω ότι η οικολογία δεν θα έπρεπε να έχει βαρύνουσα σημασία και να επιλύει τις αντιφάσεις. Απλά, δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο εμπειρικά. Είναι ένα ευχολόγιο.
2022-03-07 15:54:41

Podcast – Βίος και Πολιτεία

Βρείτε μας στο...

X
Verisign Eurobank EFG
Paypal IRIS