"εἰ γὰρ ἐπιστεύετε Μωϋσεῖ, ἐπιστεύετε ἂν ἐμοί· περὶ γὰρ ἐμοῦ ἐκεῖνος ἔγραψεν." (Ιωα. ε\' 46). Αυτό το βιβλίο, του οποίου ο μοναχός που το συνέγραψε δεν θέλησε να δώσει το όνομα του (προφανώς για λόγους αποφυγής της ματαιοδοξίας), συγκεντρώνει όλη την αγιοπατερική γραμματεία και εξηγεί τι εννοούσε ο Χριστός όταν έλεγε στους Φαρισαίους "...γιατί για εμένα ο Μωυσής έγραψε". Όλη η Παλαιά Διαθήκη (όχι μόνο ο Μωυσής) μιλάει για τον Χριστό και το έργο Του. Το βιβλίο είναι εξαιρετικό και σε πολύ καλή τιμή, δεδομένου της κοπιαστικής εργασίας που έχει γίνει, τον υψηλο αριθμό των σελίδων καθώς και της ποιότητας της βιβλιοδεσίας.

Υπέροχο υπόμνημα μυσταγωγικού χαρακτήρα και καθόλου σχολακιστικισμού (ο σχολαστικισμός είναι μια παγίδα στην οποία πέφτουν πολλοί άλλοι καθηγητές θεολογίας και όχι μόνο). Είναι το τρίτο βιβλίο που διαβάζω του συγκεκριμένου συγγραφέα και έχω πειστεί ότι αξίζουν να διαβαστούν και όλα τα υπόλοιπα που έχει κυκλοφορήσει.

Στην εισαγωγή του βιβλίου ο π. Αντώνιος Πινακούλας αναφέρει ότι ο όσιος Ισαάκ ο Σύρος δεν ανήκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία αλλά στην Νεστοριανή. Κατά την παρουσίαση του βιβλίου από τις εκδόσεις εν πλω, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης ανέφερε ότι ο όσιος Ισαάκ ήταν Νεστοριανός και ως εκ τούτου όπως το βιβλίο του οσίου Ισαάκ αποτελεί πνευματικό οδηγό παρ\' όλο που ήταν...αιρετικός, έτσι μπορεί να αποτελεί πνευματικό οδηγό και ένας προτεστάντης. Το οικουμενιστικό πνεύμα και ο συγκρητισμός είναι εμφανής σε αυτό το βιβλίο από τους συντελεστές του και για αυτόν τον λόγο, ακολουθώντας τους δυτικούς επιστήμονες, καταλογίζουν στον όσιο Ισαάκ ό,τι του καταλογίζουν. Επίσης, το βιβλίο είναι κουτσουρεμένο σε σχέση με το γνωστό πρωτότυπο κείμενο που κυκλοφορεί όπως το εξέδωσε ο Νικηφόρος Θεοτόκης. Υπάρχουν καλύτερα βιβλία από αυτό.

Ίσως πρόκειται για την καλύτερη απόδοση του αρχαίου κειμένου στα νέα ελληνικά, σε σχέση με όσες άλλες εκδόσεις έχουν κυκλοφορήσει μέχρι στιγμής! Βέβαια, πρέπει να τονιστεί ότι δεν είναι μια απλή μεταφορά του αρχαίου κειμένου στα νέα ελληνικά, αλλά είναι μεταφορά μετά ερμηνείας. Κάτι ανάλογο που είχε κάνει ο καθηγητής Παναγιώτης Τρεμπέλας με την Καινή Διαθήκη για να καταλάβει κανείς. Ένα άλλο θετικό του βιβλίου είναι ότι παρουσιάζει το έργο του αββά Ισαάκ του Σύρου με τρόπο συστηματικό, καθώς η αρχική του μορφή δεν είναι συστηματική, αλλά συλλογή από διάφορα μικρά κείμενα και παρατηρήσεις με πνευματικούς συλλογισμούς. Έτσι, δύναται κανείς, με αυτήν την αναδιάταξη του κειμένου κατά θεματολογία, να κατανοήσει καλύτερα την διδασκαλία του αββά Ισαάκ του Σύρου αφού είναι συγκεντρωμένα όλα τα σημεία που μιλούν διάσπαρτα στην κανονική μορφή π.χ. για την γνώση, την πίστη, την ελπίδα κ.λπ. Στον πρόλογο του βιβλίου, αναφέρει ο Αγιορείτης μοναχός Δαμασκηνός που ανέλαβε την εργασία αυτή, ότι η αναδιάταξη του κειμένου και η απόδοση του στα νέα ελληνικά τον πήρε περίπου 20(!!!) χρόνια για να περατωθεί. Μόνο από αυτό φαίνεται πόσο επιμελημένη δουλειά έχει γίνει.

Στον τρίτο τόμο έχουν παραληφθεί αρκετά κεφάλαια σε σχέση με το πρωτότυπο βιβλίο. Ως εκ τούτου, ενώ το πρωτότυπο κείμενο είναι γύρω στις 500 σελιδες, η μετάφραση του μοναχού Ερμόλαου είναι 290 σελίδες. Ο λόγος που το βιβλίο είναι 432 σελίδες είναι επειδή συμπληρώνεται για τον 18ο και 19ο αιώνα από την ιστορία του Διομήδη Κυριάκου (1843-1923), ο οποίος υπήρξε καθηγητής θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, μιας και ο Μητροπολίτης Μελέτιος απεβίωσε στις αρχές του 18ου αιώνα (το 1714).

Όπως έγραψα και στο σχόλιο μου για τον πρώτο τόμο, η τρίτομη σειρά της Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Μελετίου Αθηνών αποτελεί μια καταπληκτική εξιστόρηση των γεγονότων με συστηματικό τρόπο σε Ανατολή και Δύση ανά αιώνα. Στον δεύτερο τόμο, σε τρία κεφάλαια του βιβλίου λείπει μια σελίδα από το κάθε κεφάλαιο που αποτελεί την συνέχεια του κειμένου. Σαν εκδόσεις είναι απρόσεκτες, όμως αυτά τα μειονεκτήματα δεν θα με εμπόδιζαν να τις ξανά αγοράσω.

Πρόκειται για μια σειρά Εκκλησιαστικής Ιστορίας, χωρισμένη σε τρία βιβλία, που γράφτηκε από τον μητροπολίτη Μελέτιο Μήτρου, ο οποίος έζησε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας από τον 17ο-18ο αιώνα. Είναι αρκετά καλογραμμένη και διαβάζεται πάρα πολύ ευχάριστα παρέχοντας πάρα πολλές πληροφορίες ανά αιώνα από τα χρόνια του Χριστού μέχρι την εποχή του. Ως προς την απόδοση στα νέα ελληνικά έχει γίνει καλή δουλειά, αλλά του αφαιρώ ένα αστέρι καθώς ο μεταφραστής (παλαιοημερολογίτης μοναχός του Αγίου Όρους ο οποίος έχει μεταφράσει και ολόκληρη την Αγία Γραφή) κάποιες παραγράφους από το έργο του Μελετίου μάλλον τις θεώρησε ως περιττές και αποφάσισε να μην τις περιλάβει στην μετάφραση του. Ένα άλλο αρνητικό είναι ότι ο μεταφραστής δεν περιλαμβάνει τις πηγές που επισυνάπτει ο Μελέτιος στο πρωτότυπο έργο του για να αποδυκνύει τα γραφόμενα του και να έχει την δυνατότητα ο αναγνώστης να ανατρέχει στις πηγές που του υποδεικνύονται. Τέλος, σαν έκδοση έχει κάποιες αβλεψίες με ορθογραφικά λάθη, αλλά αυτά τα μειονεκτήματα δεν θα πρέπει να εμποδίσουν κάποιον να το προμηθευτεί, καθώς όπως προείπα πρόκειται για μια καταπληκτική Εκκλησιαστική Ιστορία με πολλές πληροφορίες και είναι μια μοναδική ευκαιρία να διαβάσει κανείς το έργο του Μελετίου στα νέα ελληνικά.

Ένα ακόμη εξαιρετικό έργο του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης σε άριστη μετάφραση και σχολιασμό.
Σελ. 47: "Τί τὸ θλιβερὸν ὑπάρχει λοιπὸν σ\' αὐτὸ τὸ γεγονὸς γιὰ τὸ ὁποῖο θλιβόμαστε ἐξαιτίας τῆς μετάστασης τῶν οἰκείων; Ἐκτὸς βέβαια κι ἂν θεωρεῖ κανεὶς ἄξιο λύπης τὸ ὅτι ἡ μετάσταση γίνεται γι\' αὐτοὺς πρὸς τὴ ζωὴ τὴν ἐλεύθερη ἀπὸ πάθη καὶ ἐνοχλήσεις. Ἡ ζωὴ ἐκείνη μένει ἀπλησίαστη ἀπὸ τοὺς πόνους τῶν πληγῶν, δὲν φοβᾶται τὴν ἀπειλὴ τῆς φωτιᾶς, οὔτε τὰ τραύματα ποὺ προκαλεῖ ὁ σίδηρος, οὔτε τὶς συμφορὲς ποὺ προξενοῦν οἱ σεισμοὶ καὶ τὰ ναυάγια καὶ οἱ αἰχμαλωσίες, οὔτε τὶς ἐπιθέσεις τῶν σαρκοβόρων θηρίων, οὔτε τὰ κεντρίσματα καὶ τὰ δαγκώματα τῶν συρομένων καὶ φαρμακερῶν φιδιῶν. [...]"
Σελ. 49: "Γιὰ ποιὸ λόγο, λοιπόν, δυσφοροῦν ὅσοι θρηνοῦν τὸν ἀπερχόμενον; Καὶ ὅμως, ἂν δὲν ἦταν ἐντελῶς ἀπαλλαγμένος ἀπὸ κάθε ἐμπάθεια, αὐτὸς ὁ ὁποῖος μαζὶ μὲ τὸ σῶμα ἀπέβαλε καὶ τὴν εὐχαρίστηση καὶ τὴ λύπη, θὰ ἦταν πιό σωστὸ νὰ θρηνεῖ ἐκεῖνος τοὺς ἐπιζῶντες οἱ ὁποῖοι, παθαίνουν τὸ ἴδιο μὲ ὅσουν παραμένουν στὴ φυλακή. Αὐτοὶ ἔχουν ἐξοικειωθεῖ μὲ τὰ θλιβερὰ καὶ ἡ διαβίωση στὴ σκοτεινὴ φυλακὴ τοὺς ἔκαμε, νὰ θεωροῦν εὐνοϊκὸ καὶ στερημένο ἀπὸ λύπη τὸ παρόν. Καὶ αὐτοὶ δυσφοροῦν γιὰ ὅσους ἐξέρχονται ἀπὸ τὴ φυλακὴ, ἐπειδὴ ἀγνοοῦν τὴν λαμπρότητα ποὺ ἐπιφυλάσσεται γιὰ ὅσους ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὸ σκοτάδι. Γιατὶ ἂν γνώριζαν τὶς εὐχάριστες εἰκόνες τῆς ἐξοχῆς καὶ τὸ κάλλος τοῦ ἀέρα καὶ τὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὶς λάμψεις τῶν ἀστέρων καὶ τῶν ἀστερισμῶν τὰ συστήματα και τις περιόδους τοῦ ἥλιου καὶ τὸ δρόμο τῆς σελήνης καὶ τὴν πολύμορφη φροντίδα τῆς γῆς ποὺ φαίνεται στὰ φυτά, καὶ τὴν εὐχάριστη ὄψη τῆς θάλασσας μὲ τὴν ἡλιόμορφη λάμψη ποὺ μὲ τὴν ἤρεμη αὔρα κυματίζει ἐλαφρά, τὶς ἀτομικὲς καὶ τὶς δημόσιες ὀμορφιές τῶν οἰκοδομῶν στὶς πόλεις, μὲ τὶς ὁποῖες καλλωπίζονται οἱ ξακουσμένες καὶ πλούσιες πολιτείες. Αν, λοιπόν, γνώριζαν ὅλα αὐτὰ καὶ τὰ παρόμοια ὅσοι γεννήθηκαν μέσα στὴ φυλακή, δὲν θὰ λυπόντουσαν ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἐξέρχονται, ὡσὰν νὰ ἀποχωρίζονται ἀπὸ κάποιο ἀγαθὸ."

Σπουδαίο έργο του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, σπουδαία μετάφραση και ακόμα πιο σπουδαία τα σχόλια που κάνει ο μεταφραστής στο έργο του Αγίου. Κάτι που δεν γνώριζα και το έμαθα διαβάζοντας το βιβλίο αυτό είναι ότι ο πρώτος που μίλησε για την, υποτίθεται, σύγχρονη θεωρία της "μεγάλης έκρηξης" (όπως ονομάστηκε σκωπτικά ως "Bing Bang" από τον πολέμιο της θεωρίας αυτής, Fred Hoyle) που διετύπωσε ο Βέλγος ρωμαιοκαθολικός ιερέας George Lemaitre, ήταν ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης. Προφανώς ο Lemaitre τον είχε μελετήσει και ίσως επηρεάστηκε για να αναπτύξει την θεωρία του. "Εν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος..." Ο Νύσσης αυτό το εδάφιο το ερμηνεύει ως ότι ο ουρανός και η γη ήταν στην αρχή δυνάμει ουρανός και γη και όχι ενεργεία. Ενεργεία άρχισε να γίνεται εξελικτικά με την εντολή του Θεού "καὶ εἶπεν ὁ Θεός· γενηθήτω φῶς" όπου με την αποκόλληση του πλεονασμού της πρώτης ύλης εμφανίστηκε το αρχέγονος φως (δηλαδή περιγράφει την έκρηξη). Παραθέτω το επίμαχο μεταφρασμένο κείμενο του Νύσσης από την σελ. 57: "Γι\' αὐτό, πρίν ἐμφανισθεῖ καθένα ἀπό ὅσα συναποτελοῦν ὁλοκληρωμένη ὅλη τήν κτίση, ὅσο διαρκοῦσε ἡ δημιουργία, ἁπλωνόταν παντοῦ τό σκοτάδι. Επειδή δέν εἶχε φωτίσει ή λάμψη τοῦ φωτός, γιατί ήταν σκεπασμένη κάτω ἀπό τά τμήματα τῆς ὕλης. Ὅπως ἀκριβῶς συμβαίνει καί μέ τίς πέτρες. Αὐτές μολονότι ἔχουν ἔμφυτη μέσα τους τή δύναμη να φωτίζουν, μένουν ἀφανεῖς μέσα στο σκοτάδι. Ὅταν ὅμως ἔλθουν σε επαφή και τριβοῦν μεταξύ τους, πετάνε σπινθήρα. Καί ὅταν αὐτός ξεπεταχθεί ἐμφανίζονται καί ἐκεῖνες μαζί μέ τή δική του λάμψη. Ετσι παρέμεναν τά πάντα ἀόρατα καί δέ φαίνονταν, προτοῦ νά γίνει φανερή ἡ οὐσία τοῦ φωτός. Γιατί μέσα σέ μιά στιγμή, κατά τήν ὁποία, ξαφνικά, μέ τή θέληση τοῦ Θεοῦ, δημιουργήθηκε και έλαβε ὑπόσταση τό πᾶν, χωρίς καμιά διάκριση, καί ἐνῶ τά διάφορα στοιχεία ήταν μεταξύ τους ανακατεμένα, τό φῶς ἦταν μέν διάχυτο παντοῦ, ἐπισκιαζόταν ὅμως ἀπό τόν πλεονασμό τῆς ὕλης, ἡ ὁποία τό ἐμπόδιζε."

Αυτή η σειρά του Ευάγγελου Λέκκου είναι πολύ αξιόλογη! Το κάθε βιβλίο έχει στο πρώτο μέρος μια σύντομη αλλά περιεκτική, όσο είναι δυνατόν, βιογραφία, στο δεύτερο μέρος παρουσιάζει και εξηγεί συνοπτικά τα έργα που άφησε ο κάθε Πατέρας που πραγματεύεται το βιβλίο και στο τρίτο μέρος έχει επιλεγμένα αποσπάσματα από τις διδασκαλίες τους. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί ο καθένας να έχει μια πανοραμική εικόνα για καθέναν από τους Πατέρες που πραγματεύεται σχετικά με την ζωή τους, τα έργα τους και την διδασκαλία τους. Μακάρι η σειρά να συνεχιστεί και για άλλους Πατέρες της Εκκλησίας και να μην μείνει μόνο στους έξι όπως έχει μείνει στάσιμη η σειρά μέχρι στιγμής.

Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται το αν οι κληρικοί έχουν δικαίωμα να εμπλέκονται δια του λόγου στην πολιτική (η οποία πολιτική είναι η καθημερινή ζωή των ανθρώπων) ή θα πρέπει να περιορίζονται αυστηρά μέσα στα πλαίσια της "ξύλινης" θεολογίας και του χώρου των ναών. Έχει ειπωθεί από πολιτικούς και δημοσιογράφους, επειδή τους βολεύει, ότι η Εκκλησία δεν θα πρέπει να εμπλέκεται με την πολιτική εκφέροντας λόγο γιατί έτσι τάχα εκκοσμικεύεται. Κατά τα άλλα δεν θεωρούν ότι είναι εκκοσμίκευση να εμπλέκεται σε αγιασμούς ποδοσφαιρικών ομάδων ή να ευλογεί τραγουδιστές που συμμετέχουν στην Eurovision κ.λπ. Ο αείμνηστος πατήρ Βασίλειος, λέει ότι άλλο είναι ο λόγος και άλλο ο ρόλος. Με το να εκφέρει λόγο η Εκκλησία δεν σημαίνει ότι παίρνει ρόλο στην πολιτική. Όπως η πολιτική είναι ποιμαντική, αφού αφορά στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, έτσι και οι κληρικοί οφείλουν να κάνουν ποιμαντική στους πολιτικούς, εφ\' όσον αυτοί δηλώνουν ορθόδοξοι Χριστιανοί. Δεν είναι φυσιολογικό ένας, υποτίθεται ορθόδοξος Χριστιανός, πολιτικός να λαμβάνει μέτρα ενάντια στο Ευαγγέλιο και οι κληρικοί να μην μιλάνε, αφού και οι πολιτικοί ανήκουν μέσα στο σώμα της Εκκλησίας και πρέπει να νουθετούνται όπως και οι υπόλοιποι Χριστιανοί. Τα "του καίσαρος τω καίσαρι" αφορά στην περίπτωση που οι πολιτικοί δηλώνουν μη Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οπότε ξέρουμε με τι έχουμε να κάνουμε.

Η βαθμολογία δεν έχει καμία σχέση με το περιεχόμενο του βιβλίου, παρά μόνο με την έκδοση αυτή καθ\' αυτή την οποία χαρακτηρίζω επιεικώς απαράδεκτη. Ένα βιβλίο που πωλείται στα 30 ευρώ είναι απαράδεκτο να έχει επιλεγεί η εκτύπωση των σελίδων τους τόσο οικονομικά που να σου βγαίνουν τα μάτια για να διαβάσεις και σε πολλές λέξεις να λείπουν γράμματα ή να αχνοφαινονται. Απαράδεκτο!

Αν και είναι υπερκοστολογημένο το μικρό, σε μέγεθος, αυτό βιβλιαράκι το οποίο διαβάζεται μέσα σε δύο έως τρεις ώρες, η τιμή που προσφέρεται από την "πολιτεία" το διορθώνει κάπως. Για αυτόν τον λόγο και μόνο θα βαθμολογούσα το βιβλιαράκι με τέσσερα αστέρια, όμως ο λόγος του πατρός Ιωήλ Γιαννακόπουλου, ο οποίος αφορά τις πρώτες 50 σελίδες, είναι τέλειος και πλήρης για το θέμα που πραγματεύεται όσον αφορά στην σημασία που δίνουμε στα όνειρα και στην επιζήτηση των θαυμάτων για να πιστέψουμε. Μόνο για αυτές τις 50 σελίδες βαθμολογώ το βιβλιαράκι με 5 αστέρια!

Αρκετά ωφέλιμο βιβλίο! Η ταλαντούχα πένα του Πέτρου Μπότση βιογραφεί μια σπουδαία γεροντική μορφή που ήρθε από τα μέρη της Καππαδοκίας στην Ελλάδα μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα!

Πρόκειται για ένα σπουδαίο ιστορικοθρησκευτικό βιβλίο του οποίου ο συγγραφέας υπήρξε αιχμάλωτος των Τούρκων κατά την εισβολή τους στην Κύπρο το 1974. Στην αιχμαλωσία του έκανε τάμα στον Χριστό αν ζήσει και ελευθερωθεί να γίνει μοναχός, όπως και έπραξε και σήμερα είναι ερημίτης στον Άγιον Όρος. Το βιβλίο πραγματεύεται την προδοσία της Κύπρου από τους Αγγλοαμερικάνους, όπου οι Άγγλοι ποτέ δεν συγχώρησαν την εξέγερση των Κυπρίων εναντίον τους κατά τα έτη 1955-1959. Έτσι, η Αγγλία σχεδίασε την προδοσία, η Αμερική την υποστήριξε και την προώθησε, η Τουρκία την εκτέλεσε, η Ελλάδα την ανέχτηκε οδυνηρώς (αφού την είχαν δέσει χειροπόδαρα οι πρώτοι) και ο λαός της Κύπρου υπέστη τις συνέπειες της. Στην σελίδα 169 του βιβλίου, ο συγγραφέας κάνει την εξής ωραία παρομοίωση: "Εἴδαμε τὴν χαντζιάρα (μάχαιρα) ποὺ ἔσφαξε την Κύπρον καὶ πάνω εἶχε την τουρκικὴν σημαία. Εἴδαμε καὶ τὸ χέρι ποὺ κρατοῦσε τὴν μάχαιρα καὶ ἦταν πάνω ἡ ἀγγλική σημαία. Εἴδαμε καὶ τὸν βραχίονα τοῦ χεριοῦ ποὺ κρατοῦσε τὴν μάχαιρα καὶ εἶχε πάνω τὴν ἀμερικανική σημαία. Εἶδαν, ἀλλὰ μόνον οἱ πιστοί, καὶ τὸ γιγάντιο μελαψό σῶμα ποὺ ἐξέτεινε τὸν βραχίονα καὶ εἶχε στὴν κεφαλὴ δύο κέρατα καὶ ἔγραφε στο μέτωπό του «κοσμοκράτωρ». Καὶ εἴδαμεν ὅτι εἶχε τὴν ἄδειαν ἀπὸ τὸν Θεὸν νὰ κτυπήση τὴν νῆσον τῶν ἁγίων." Πρόκειται για ένα βιβλίο με ψυχή, καθώς δεν διηγείται απλώς τα ιστορικά γεγονότα όπως κάνουν τα άψυχα επιστημονικά ιστορικά βιβλία, αλλά έχει και ωραία θεολογικά μηνύματα και μαρτυρίες αιχμαλώτων που σε βάζουν μέσα στο κλίμα της εποχής και είναι σαν να ζει ο αναγνώστης τις δραματικές εκείνες στιγμές. Αξίζει να μελετηθεί.

Έχει γίνει εξαιρετική δουλειά σε αυτό το προσιτό βιβλίο (από όλες τις απόψεις), επιλέγοντας στοχευμένες διδασκαλίες του Αγίου Παϊσίου από τα περισσότερα βιβλία που έχουν γραφτεί από τον Άγιο. Τα περισσότερα αποσπάσματα προέρχονται από τους 6 τόμους που έχει εκδόσει η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου Σουρωτή Θεσσαλονίκης, από τις επιστολές του Αγίου, τα δύο βιβλία του ιερομόναχου Χριστόδουλου Αγγελόγλου κ.λπ. και είναι ταξινομημένα κατά θεματολογία.

Σαν άλλοι Ευαγγελιστές, τα πνευματικά παιδιά του Αγίου Παϊσίου κατέγραψαν με συστηματικό τρόπο την ζωή του Αγίου σε αυτό το υπέροχο και πνευματικότατο(!!!) "λιπόσαρκο" (δηλαδή δεν έχει τίποτα περιττό) βιβλίο! Ο τρόπος με τον οποίο είναι γραμμένο το βιβλίο αυτό, όπως πολύ σωστά λέει ο μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος και το διαπίστωσα διαβάζοντας το, θυμίζει έντονα τα Ιερά Ευαγγέλια που περιγράφουν την ζωή του Χριστού, τα συναξάρια που παρουσιάζουν την ζωή των Αγίων και το Γεροντικό, όπως και τον Ευεργετινό, που εκθέτουν την ζωή των οσίων ασκητών. Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη, όπου το πρώτο μέρος παρουσιάζει τον "κατά πλάτος βίον" του Αγίου και βλέπουμε την πορεία του και τους πνευματικούς του αγώνες και το δεύτερο μέρος παρουσιάζει τον "κατά βάθος βίον" του όπου εκθέτει συστηματικώς την εξαγιασμένη προσωπικότητα του (αρετές, χαρίσματα, προσφορά).

Ενδιαφέρον βιβλίο με μεθοδικό τρόπο προσέγγισης του θέματος που πραγματεύεται και ωραία εξαγωγή συμπερασμάτων. Το βιβλίο ουσιαστικά είναι οι μισές σελίδες καθώς οι άλλες μισές είναι παραπομπή σε βιβλιογραφικές αναφορές. Ο συγγραφέας, όπως δηλώνει και στον πρόλογο, δεν πλατιάζει αλλά προσπαθεί με λίγες λέξεις να πει πολλά υιοθετώντας τον λόγο του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: "Τὸ λακωνίζειν οὐ τοῦτό ἐστιν, ὅπερ οἴει, ὀλίγας συλλαβὰς γράφειν, ἀλλὰ περὶ πλείστων ὀλίγας. Οὕτως ἐγὼ καὶ βραχυλογώτατον Ὅμηρον λέγω, καὶ πολὺν τὸν ᾿Αντίμαχον. Πῶς; τοῖς πράγμασι κρίνων τὸ μῆκος, ἀλλ\' οὐ τοῖς γράμμασι.". Δηλαδή: "Δὲν εἶναι ὁ λακωνισμὸς αὐτὸ ποὺ νομίζεις, νὰ γράφεις δηλαδὴ λίγες λεξούλες, ἀλλὰ λίγες γιὰ πολλά. ᾿Απὸ αὐτὴ τὴν ἄποψη ἐγὼ θεωρῷ ὀλιγολογότατο τὸν Ομηρο καὶ πολύλογο τὸν ᾿Αντίμαχο. Πῶς; Κρίνω τὸ μάκρος ἀπὸ τὰ πράγματα κι ὄχι ἀπὸ τὰ γράμματα." (Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Επιστολή ΝΔ)

Εξαιρετικό ανάγνωσμα με όλη την σημασία της λέξης! Πρόκειται για την βιογραφία της Παναγίας μέσα από την Πατερική και αγιογραφική παράδοση με ωραίες επεξηγήσεις.

Εξαιρετικό βιβλίο που καταδεικνύει την ορθόδοξη παράδοση της Δύσης πριν το σχίσμα, παρουσιάζοντας ένα κείμενο του Αγίου και πάπα Ρώμης Γρηγορίου Α\' (γνωστός και ως Γρηγόριος ο Διάλογος) που έζησε τον 6ο αιώνα και τη σταδιακή αποσκίρτηση της Δύσης από την ορθόδοξη παράδοση μετά την κατάληψη της από τα διάφορα βαρβαρικά φύλα και κυρίως μετά από τους Φράγκους. Οι λόγοι της απομάκρυνσης της Δύσης από την Ορθόδοξη παράδοση ήταν πολιτικοί χρησιμοποιώντας την θεολογία. Το σχίσμα δεν ήταν ανάμεσα στους Ρωμαίους ορθόδοξους Πάπες και Πατριάρχες της Ανατολής. Το σχίσμα ήταν ανάμεσα στους Φράγκους αιρετικούς Πάπες που καπηλεύτηκαν τον παπικό θρόνο το 1009 μ.Χ., "πετάγοντας" τους Ρωμαίους ορθόδοξους από τον παπικό θρόνο, και τους Πατριάρχες της Ανατολής. Στο βιβλιο γίνεται μια σύντομη αναφορά στην Νέα Ρώμη και τις οικουμενικές συνόδους και πώς χάρη στην Ορθόδοξη ησυχαστική παράδοση δεν αλλοιώθηκε το φρόνημα των ορθοδόξων Ρωμηών στα χρόνια της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας. Επίσης, εξετάζεται ο τρόπος επιστροφής των αιρετικών στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Μικρό βιβλίο αλλά περιεκτικό που σου εξηγεί εμπεριστατωμένα και με νηφάλιο ύφος σχετικά με το πώς φτάσαμε στην καταστροφή του 1922. Το πρόβλημα ξεκινάει από την αρχή του, δηλαδή από το 1919 και υπό τις συνθήκες με τις οποίες ξεκίνησε η ελληνική εκστρατεία χωρίς την βοήθεια των μεγάλων δυνάμεων. Υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων μας και υποτίμηση του εχθρού. Υπό αυτές τις συνθήκες και μόνο (χωρίς να αναφέρω την βοήθεια Ρωσίας, Γαλλίας και Ιταλίας προς την Τουρκία και την αμέλεια της Αγγλίας προς την Ελλάδα) η εκστρατεία ήταν εξαρχής μια ωρολογιακή βόμβα. Προφανώς και το κατάλαβε νωρίς ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ίσως για αυτόν τον λόγο ενέδωσε στις πιέσεις για εκλογές εν καιρό πολέμου ώστε να μην σκάσει η ωρολογιακή βόμβα στα χέρια του.

Ένα ακόμη εξαιρετικό βιβλίο της συγγραφέως και πιο αναλυτικό του προγενέστερου με τίτλο "τα δύο Βητα" από τις ίδιες εκδόσεις. Αυτά τα δύο βιβλία πρέπει να διαβαστούν συνδυαστικά. Μέσα από ένα εκτενές χρονολόγιο το οποίο παραθέτει η συγγραφέας φαίνεται πόσο αρνητικό ρόλο έπαιξαν οι "συμμαχικές" δυνάμεις (Αντάντ) μέσα στην χώρα μας σαν άλλες σταυροφόροι (βλέπε Δ Σταυροφορία). Μέσα στο βιβλίο μέσα από ένα εκτενές χρονολόγιο περιγράφονται οι αρνητικές επεμβάσεις της Αντάντ προς τους Έλληνες πολίτες αποκλείοντας τους από την σίτιση, την κακή μεταχείριση στην Θεσσαλονικη "βασιλοφρόνων" και ιερεωμενων από τον Γάλλο στρατηγό Σαράϊγ ο οποίος είχε εγκατασταθεί εκεί υπό τις ευλογίες του Βενιζέλου όπου είχαν στενές επαφές. Το Σύνταγμα έλεγε "πίστη στον Βασιλιά" και ο Ελευθέριος Βενιζέλος μόνο πίστη στον Βασιλιά δεν έδειχνε, αλλά έδειχνε πίστη σε ξένες δυνάμεις επιτρέποντας τις να καταδυναστεύουν την χώρα μας και τους πολίτες της. Επομένως ποιος κατέλυε το σύνταγμα; Ο Βασιλιάς ο οποίος κρατούσε μια διπλωματική στάση ανάμεσα στις δυνάμεις της Αντάντ και στις κεντρικές Δυνάμεις ή ο Βενιζέλος ο οποίος είχε διαλέξει στρατόπεδο καταπατώντας τον όρκο της πίστης στον Βασιλιά, παίζοντας στο μπαρμπούτι (σχετικά με το ποιος θα επικρατούσε) την τύχη μιας ολόκληρης χώρας. Επίσης, ποιος προέβλεψε σωστά; Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος και όσοι υποστήριζαν πως το τέλος αυτού του πολέμου θα ήταν μια αμοιβαία καταστροφή ή ο Βενιζέλος και όσοι προέβλεπαν σύντομη λήξη του πολέμου και καθαρή νίκη της Αγγλίας/Γαλλίας ενώ η ουσιαστική νίκη ήταν της Αμερικής; Το βιβλίο δεν θα αρέσει σίγουρα σε πολλούς που έχουν μάθει να παραβλέπουν.

Αρχικά να πω ότι και τα τρία ιστορικά βιβλία της συγγραφέως από τις εκδόσεις καπόν είναι αρκετά ποιοτικά ως προς το εξώφυλλο, το χαρτί και την εκτύπωση των γραμμάτων και των εικόνων!!! Ως προς το βιβλίο, η συγγραφέας καταδυκνύει μέσα από τις πηγές τις κρυφές συνεννοήσεις του Βενιζέλου με τους Άγγλους κυρίως και την προπαγάνδα που διέσπειρε ο Βενιζέλος σχετικά με την "γερμανοφιλία" του Βασιλιά, η οποία με τις κινήσεις που έπραξε ο Βασιλιάς ως προς την Αντάντ δεν φαίνεται να ευσταθεί. Αν ήταν γερμανόφιλος θα είχε ταχθεί στο πλευρό της Γερμανίας ανοιχτά και θα ερχόταν σε ρήξη με την Αντάντ. Όμως, ο Βασιλιάς κρατούσε μια διπλωματική στάση και με την Γερμανία και με τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής προς όφελος της Ελλάδας. Αντιθέτως, ο Βενιζέλος φαίνεται να λειτουργούσε περισσότερο ως "αγγλόφιλος" για ιδιοτελείς σκοπούς και λιγότερο για το πραγματικό συμφέρον της Ελλάδας. Η δεύτερη κατηγορία του Βενιζέλου για τόν Βασιλιά ήταν ότι συμπεριφέρθηκε ο τελευταίος αντισυνταγματικά λέγοντας χαρακτηριστικά "«ἠξίωσεν νά κατευθύνῃ τήν τύχην τῆς Ἑλλάδος κατά τάς ἰδίας αὐτοῦ ἀντιλήψεις ὡς ὑπεύθυνος ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ» και πολύ εύστοχα σχολιάζει η συγγραφέας: "Το πολίτευμα τό ἴδιο ἔδινε στον Βασιλιά συγκεκριμένες ἐξουσίες —νά κηρύσσει πόλεμο, νά ὑπογράφει Συνθῆκες— ἄρα τοῦ ἀνέθετε νά ἔχει ἴδιες ἀντιλήψεις, ὅλα δέ τά ἑλληνικά Συντάγματα εἶναι Εἰς τό Ὄνομα τῆς Ἁγίας Ὁμοουσίου καί Ἀδιαιρέτου Τριάδος, ἄρα προϋποθέτουν τήν εὐθύνη ὅλων μας καί τοῦ καθενός μας ξεχωριστά ἀπέναντι στόν Θεό." Με άλλα λόγια, ο Βενιζέλος δεν είχε τον Θεό του. Όσον αφορά για το ποιος ευθύνεται για τον εθνικό διχασμό, το ξεκαθαρίζει ο ίδιος ο Βενιζέλος κατά την αγόρευση του στην Βουλή στις 17 Δεκεμβρίου 1929 με την εξής δήλωση: "Εγώ, καλώς ή κακώς, είμαι εκείνος ο οποίος προκάλεσε τον διχασμό αυτόν". Για περισσότερη εμβάθυνση η συγγραφέας εξέδωσε μερικά χρόνια μετά και το βιβλίο της με τίτλο "Ουλάνοι στην Λάρισα".

Αυτό το βιβλίο θα πρέπει να διαβαστεί συνδυαστικά με το προγενέστερο της συγγραφέως "1821 η αρχή που δεν ολοκληρώθηκε" το οποίο επικεντρώνεται στην περίοδο της επανάστασης και την διακυβέρνηση του Καποδίστρια. Στο παρών βιβλίο, η συγγραφέας διηγείται αρκετά συνοπτικά σχετικά με την επανάσταση και την διακυβέρνηση του Καποδίστρια και στο δεύτερο μέρος περνάει στο κυρίως θέμα του βιβλίου που αφορά μετα το 1831 και την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα. Και στα δύο βιβλία της η συγγραφέας καταδυκνύει πόσο μεγάλο ρόλο έπαιζαν οι τρεις μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) μέσω των πρεσβειών της στα εσωτερικά της χώρας, εμποδίζοντας τόσο τον Καποδίστρια όσο και τον βασιλιά Όθων να υλοποιήσουν τα σχέδια τους για μια μεγαλύτερη και δυνατότερη Ελλάδα, κάτι που δεν άρεσε στις μεγάλες Δυνάμεις.

Τέλειο βιβλίο και τέλειος ο λόγος του αείμνηστου Μητροπολίτου κ. Ιγνάτιου πάνω στην υπόμνηση του βιβλίου του Ιώβ!!! Θα του έβαζα παραπάνω από πέντε αστέρια αν δινόταν αυτή η επιλογή. Το βιβλίο αποτελεί απομαγνητοφωνημένες ομιλίες και παρά τον μικρό όγκο του είναι αρκετά περιεκτικό. Το συνιστώ ως ένα απαραίτητο ανάγνωσμα μαζί με το βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης του Ιώβ για να κατανοηθεί πλήρως το πρόβλημα της θεοδικίας όπως περιγράφεται στο εν λόγω βιβλίο της Π.Δ.

Ένα βιβλίο με αρκετό βάθος όσον αφορά τον εαωτερικό κόσμο του ανθρώπου, βαθιά Πατερικό και φιλοκαλικό! Ένα αστέρι το αφαιρώ επειδή θα μπορούσε να παραθέτει τα αποσπάσματα των Πατέρων εκτός από την αρχαΐζουσα και με απόδοση στην νεοελληνική.

Εξαιρετική έκδοση!!! Του βάζω πέντε αστέρια με τόνο!!! Η συγγραφέας διηγείται την περίοδο των παθών του Χριστού προσπαθώντας να εισάγει τον αναγνώστη από τον 21ο αιώνα στον 1ο αιώνα παρέχοντας του πολύτιμες ιστορικές κ.λπ. πληροφορίες, ώστε ο αναγνώστης να κατανοήσει τις συμπεριφορές, τις συνήθειες και γενικότερα την κουλτούρα εκείνης της εποχής. Πολλές φορές δεν κατανοούμε κάποια πράγματα επειδή τα συγκρίνουμε με βάση την δική μας εποχή. Το συγκεκριμένο βιβλίο διορθώνει με τον καλύτερο τρόπο αυτό το λάθος που κάνουμε. Συνιστώ το βιβλίο προς μελέτη και εύχομαι να υπάρξουν μελλοντικά νέες εκδόσεις και για άλλες περιόδους της ζωής του Χριστού.

Πολύ καλό βιβλίο και πολύ καλή απόδοση του αρχικού κειμένου στην νεοελληνική γλώσσα. Εν κατακλείδι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέει ότι όσο πιο συχνά κοινωνεί κανείς το Σώμα και το Αίμα του Χριστού τόσο πιο προσεκτικός είναι στην πνευματική του ζωή πριν και μετά την θεία μετάληψη μαζί με την θεία Χάρη που λαμβάνει. Στην αντίθετη περίπτωση είναι αμελής στην πνευματική του ζωή. Δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς είμαστε αμελείς στην πνευματική μας ζωή, βρίσκοντας συνεχώς δικαιολογίες όπως ο Αδάμ και η Εύα αμέσως μετά την πτώση τους. Του Αδάμ του έφταιγε η γυναίκα για την πτώση του, της Εύας της έφταιγε το φίδι και εμάς μας φταίει η κοινωνία. Και όπως ο Αδάμ μετά την πτώση του κρύφτηκε από τον Θεό, έτσι και εμείς "κρυβόμαστε" από την θεία μετάληψη. Έστω και ένας να ζει στην κοινωνία όπως θέλει ο Χριστός (και όχι ο Άγιος Νικόδημος) είναι κατηγορία εναντίον μας. Εκεί εφαρμόζεται ο λόγος του Αποστόλου Παύλου: "ουκ οίδατε ότι οι Άγιοι τὸν κόσμον κρινούσι;" (Α\' Κορ. 6,2).

Ένα ακόμη εξαιρετικό βιβλίο του μητροπολίτη Ναυπάκτου, ανάμεσα στα τόσα πολλά που έχει συγγράψει. Το συγκεκριμένο βιβλίο πρόκειται για απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του που αφορούν ερμηνευτικά σχόλια πάνω στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης και μπορεί κανείς να τις βρει στο youtube υπό τον τίτλο "Θεολογία γεγονότων". Από προσωπική εμπειρία,έχοντας παρακολουθήσει κάποιες εκπομπές και διαβάζοντας τα αντίστοιχα κεφάλαια από το βιβλίο, η κατανόηση των λεγόμενων είναι καλύτερη καθώς η ανάγνωση του γραπτού κειμένου επιτρέπει την αφομοίωσή του σε αντίθεση με τον προφορικό λόγο που δεν το επιτρέπει στον ίδιο βαθμό.

Πρόκειται για μια εκπληκτική συνοπτική αφηγηματική ιστορία από την συγγραφέα όσον αφορά τους χρόνους της Επανάστασης και της διακυβέρνησης του Καποδίστρια. Το βιβλίο προτείνεται για τον μέσο αναγνώστη που επιθυμεί να έχει μια καλή εικόνα εκείνων των χρόνων και το βιβλίο το επιτυγχάνει σε ικανοποιητικό βαθμό σε συνδυασμό με ένα ακόμα βιβλίο της ίδια συγγραφέως με τίτλο "Αλφαβητάρι νεοελληνικής ιστορίας 1821-1862".