Γραφή υψηλής ποιότητας, περίτεχνη, ζεστή, με βάθος πεδίου και εξαιρετική ροή. Γραφή που μαγνητίζει. Ιδιότυπη ατμόσφαιρα, αινιγματική, αίσθηση περιρρέουσας ανησυχίας.
Το στόρι του βιβλίου εξαιρετικά πρωτότυπο (ή, ίσως, η γραφή του συγγραφέα το καθιστά τέτοιο -πολύ σημαντικό προσόν), αναπτύσσεται με τέτοια δεξιότητα που σε αιχμαλωτίζει. Ιδιοφυής η παράθεση και συσχετισμός στοιχείων του Σέξπηρ (Μακμπέθ) σε καίρια σημεία του βιβλίου. Αποκτά το βιβλίο πρόσθετη διάσταση, καινούργιο φως, άλλη ανάσα.
Διατύπωση πολύ σημαντικών στοχασμών και μάλιστα με τρόπο απλό και άμεσο. Αυτό όμως το τόσο σπουδαίο χαρακτηριστικό του κειμένου, έρχεται και το υπονομεύει το γνωστό χούι του Μαρίας: υπερανάλυση του ασήμαντου, λεπτολογία του τετριμμένου. Κρίμα, γιατί το βιβλίο στον πυρήνα του είναι πραγματικά καλό.
Χ. Μαρίας: εμμονικός εραστής της γλώσσας, των λέξεων, των σχοινοτενών προτάσεων και παραγράφων. Πολύ τυχερός στη μετάφραση στα ελληνικά, είναι εξαιρετική, πετάει. 4 αστεράκια.

Να ένα βιβλίο του Τάιμπο που φαίνεται να έχει και λογοτεχνικές αρετές. Εδώ η συνδρομή της (έξοχης) μετάφρασης είναι παραπάνω από εμφανής.
Η γραφή είναι μεστή, εκφραστική, πλούσια και με καλή ροή.
Το ζήτημα όμως είναι αυτή η καλή γραφή τί αφηγείται; Εδώ νομίζω ότι χάνεται η μπάλα. Το φευγάτο στιλ και οι πινελιές χιούμορ δεν σώζουν την κατάσταση.
Φορτωμένο το κείμενο με τόσες (εξωφρενικές) ιστορίες, τόση πολυλογία, τόσα αναμασήματα, τείνει να καταντήσει ένας λογοτεχνικός (με κάποιες δόσεις αστυνομικού) αχταρμάς.
Μέσα στο, ας υποθέσουμε, κυρίως μυθιστόρημα υπάρχουν δυο άλλα (τουλάχιστον) παράλληλα μυθιστορήματα. Και τα τρία έχουν ασάφειες, είναι φλύαρα, πλημμυρισμένα με ασήμαντες, πληκτικές υπο-λεπτομέρειες. Με τα χίλια ζόρια, σπρώχνοντας, τραβώντας τις «ιστορίες» από τα μαλλιά, προσπαθεί ο συγγραφέας να τις ενώσει. Από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα. Α, και κάτι ακόμη: υπάρχει και ο … Λεονάρντο ντα Βίντσι! Σαν μαϊντανός; για να μεγαλώσει το κείμενο; για να μάθουμε πτυχές του έργου του; δεν κατάλαβα.
Και το παρόν βιβλίο δεν του «βγήκε» του Τάιμπο. 2 αστεράκια.

Το είχα χρόνια στην άκρη αυτό το βιβλίο και δεν το διάβαζα. Κάτι μου έλεγε μη. Αποφάσισα και το διάβασα τώρα. Δυστυχώς. Για μένα για το χρόνο που έχασα.
Αφόρητη πλήξη. Γραφή μαθητική (χελιδονάκια που φτερουγίζουν, ρόδινες ανατολές ηλίου και βιολετιά ηλιοβασιλέματα πάνω από τις στέγες, κλπ), ρηχή, αφόρητα μπανάλ, παλιακή. Φλυαρία ακατάσχετη. Ούτε ίχνος ατμόσφαιρας ούτε ίχνος προσωπικότητας. Ανιαρή ανάπτυξη του θέματος (υποτίθεται ότι έχει στοιχεία ιστορικού θρίλερ), μονότονες επαναλήψεις, πλατειασμοί.
Όσο για τη μετάφραση, δεν θα τη σχολιάσω, αδυνατώ.

Τι κρίμα, ένα ωραίο κείμενο σε μια τόσο άσχημη, τόσο άβολη έκδοση! Ανάγνωση μαρτύριο. Κρίμα για τον συγγραφέα, κρίμα για την μεταφράστρια.
Ένα κείμενο με ιδιαίτερη γραφή ( πχ «ένα χλιαρό και γλυκερό άρωμα αποσύνθεσης, σαν κρέας που έχει μαριναριστεί στα όνειρα των άλλων»), μοναδικό στιλ και ενδιαφέρουσες εναλλαγές στη δομή και στους χρόνους. Γραφή περίτεχνη, στοχαστική, σαρκαστική και θλιμμένη, με υπερρεαλιστικές αιχμές και πικρό χιούμορ, απολύτως ελεγχόμενη από τον συγγραφέα, διαμορφώνει την τόσο ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που αυτός επιθυμεί και η οποία σε κρατάει δέσμιό της μέχρι την τελευταία σελίδα.
Ιστορία και μυθοπλασία σε μια πρωτότυπη, ιδιόμορφη συγχώνευση που εξιτάρει. Διεισδυτική μάτια στη δομή της Ισπανικής κοινωνίας όπως αυτή διαμορφώθηκε από (και διαμόρφωσε επίσης) τα πολιτικά γεγονότα του εικοστού αιώνα.
Είναι ένα γνήσιο πολιτικό μυθιστόρημα πάνω σε έναν καμβά οικογενειακής σάγκα και (υποτυπώδους και αδέξιου) αστυνομικού μυθιστ/τος. Τα σχετικά με το ποδόσφαιρο συχνάκις αναφερόμενα καθώς και τα περί πλημμυρισμένης Μαδρίτης, εντελώς αδιάφορα και περιττά. 3+1/2 αστεράκια για το κείμενο.

Τα τραγικά χρόνια της Ισπανίας του εμφυλίου μέσα από τα βιώματα των απλών ανώνυμων Ισπανών, αναδύονται από το παρόν βιβλίο με όλη τη σκληρή αλήθεια τους την οποία ένας ιστορικός δεν θα μπορούσε να αποδώσει. Ευτυχώς, υπάρχουν οι αφηγήσεις αυτών που η ιστορία γράφτηκε στο πετσί τους και οι πεζογράφοι που τις μετέφεραν στο χαρτί. Αυτά ακριβώς εκπροσωπεί το παρόν βιβλίο, την τραγωδία των αναίτιων θυμάτων, των αμάχων, των παράπλευρων απωλειών, αυτών που σκοτώθηκαν και αυτών που επέζησαν και εξαθλιώθηκαν.
Το βιβλίο ενώ δεν ασχολείται με τους πρωταγωνιστές εκείνης της περιόδου, πολιτικούς και μη, κατά ένα μοναδικό τρόπο έχει επικές διαστάσεις. Ασφαλώς αυτό οφείλεται στο ταλέντο του συγγραφέα, στη μεγάλη δύναμη της γραφής του. Τα γεγονότα, όπως αναδύονται μέσα από γραμμές του βιβλίου, οι άνθρωποι όπως σκιαγραφούνται σε βάθος και κυρίως μέσα από καταπληκτικούς διαλόγους, ένας έρωτας μοναδικός και ακραίος, η παράδοξη αλλά βαθιά φιλία δυο εφήβων (διαμετρικά αντίθετων) και η άγρια ωρίμανση τους, και άλλα πολλά, συνθέτουν αυτό το υπέροχο βιβλίο.
Γραφή μεγάλου εκφραστικού πλούτου, φρέσκια, άμεση, ουσιαστική, λαγαρή, κυλάει σαν καθαρό ρυάκι.
Μαζι με το «Οι φωνές του ποταμού Παμάνο» του Καμπρέ και το «Ο Μονάρχης των σκιών» του Θέρκας είναι το πιο συγκινητικό και μεγαλειώδες βιβλίο που διάβασα την τελευταία εικοσαετία.
Η μετάφραση πετάει.
5 αστεράκια και λίγα είναι.

Καταπληκτικό βιβλίο επικών διαστάσεων. Εξαιρετική δομή, πολυεπίπεδη ιστορία, αφηγηματική δεινότητα που σε αιχμαλωτίζει . Ο συγγραφέας του υπέροχου «Νυχτερινές Ικεσίες» με διεισδυτική μάτια, εμπειρία, γνώση και ταλέντο, σκιαγραφεί, μεταξύ άλλων, πρόσωπα των σκοτεινών ζωνών, και ανατέμνει το κοινωνικοπολιτικό μέσω του θρησκευτικού γίγνεσθαι της χώρας του αμέσως μετά την επίσημη «λήξη» του εμφυλίου πολέμου.
Με μοναδική διαύγεια και με τη φόρμα του θρίλερ ο συγγραφέας φέρνει στο φως το πως λειτουργεί το θρησκευτικό παρακράτος των ποικίλων (παρα)χριστιανικών ευαγγελικών και πεντηκοστιανών εκκλησιών της χώρας, των οποίων οι κεφαλές θησαυρίζουν απομυζώντας τους αφελείς και απελπισμένους πολίτες.
Αυτές οι «εκκλησίες» με οργανωτική δομή τύπου μαφίας ή βαρόνων κοκαΐνης αποδεικνύεται ότι είναι σκοτεινές εγκληματικές οργανώσεις (δολοφονίες, βαρύς οπλισμός, μπράβοι, κλπ) πλην όμως σε αγαστή συνεργασία με τις επίσημες κρατικές αρχές (αστυνομία κλπ ). Εκκλησίες με στρατούς!
Η γραφή είναι σφριγηλή, παλλόμενη, γεμάτη ζωή, με αστραφτερούς διαλόγους και συχνές εναλλαγές του στιλ με μεγάλη μαεστρία. Γραφή που σε πλημμυρίζει με συγκίνηση, ειδικά τα κομμάτια που αναφέρονται στην ιστορία του ορφανού εφήβου. Η μετάφραση υψηλού επιπέδου. 5 αστεράκια.

Ένα ενδιαφέρον καθαρόαιμο αστυνομικό. Καλή ροή κειμένου, ενδιαφέρουσα ανάπτυξη της πλοκής. Όμως, συγγραφέας φαίνεται να διακατέχεται από το σύνδρομο του ψυχολόγου/ψυχαναλυτή, κι έτσι φορτώνει το κείμενο με κάποιες φλυαρίες που το αδυνατίζουν. Το φιναλε μάλλον τραβηγμένο από τα μαλλιά. αστεράκια.

Μεγάλη έκπληξη (αρνητική). Δεν μπορώ να πιστέψω ότι η συγγραφέας του υπέροχου «Μικρές ατιμίες» έγραψε το παρόν ανεκδιήγητο κείμενο. Αφελές, παιδαριώδες, ρηχό, πλαδαρό, πνιγμένο σε τετριμμένες αμπελοφιλοσοφίες και ψυχολογίες της δεκάρας. Το δε στορι του, για γέλια και για κλάμματα. Κάτι σαν κλόουν με στραπατσαρισμένο μακιγιάζ. Παραλογοτεχνία πολύ χαμηλού επιπέδου.
Κλείνοντας, θα επαναλάβω μια φράση που επαναλαμβάνεται πολύ συχνά μέσα στο βιβλίο και η οποία βρίσκω ότι το χαρακτηρίζει απόλυτα: Τεράστια Ανοησία.

Διάβασα με καθυστέρηση πολλών χρόνων αυτό το βιβλίο. Λάθος μου. Πρόκειται για ένα κείμενο εξαιρετικό. Βιτριόλι σερβιρισμένο σαν σαμπάνια, σαρκασμός καλυμμένος με πέπλο ανάλαφρης ειρωνίας. Το μαχαίρι μπαίνει βαθιά αλλά μοιάζει με χάδι από βαμβάκι. Κεντημένο με λεπτεπίλεπτες σκόρπιες λεπτομέρειες οι οποίες σταδιακά συνθέτουν ένα παζλ που σοκάρει.
Ιδιότυπη δομή, στιλ προσωπικό, ξεχωριστό. Πλοκή που συναρπάζει. Η μετάφραση δείχνει να μην πολυενδιαφέρεται για τα παραπάνω και μοιάζει σαν αχρείαστο βαρίδι το οποίο όμως το βιβλίο, με τη δυναμική του, εύκολα το ξεφορτώνεται. 5 αστεράκια αποκλειστικά για την Ποσάδας.

Μαγικό κείμενο. Λιτό, αυστηρό, στοχαστικό, υποδόρια ποιητικό, απέραντα συγκινητικό.
Εξαιρετική γραφή.
Η αθέατη πλευρά της ψυχής κοιταγμένη από μια χαραμάδα. Νοήματα που θέλουν (ή δεν θέλουν) παραπέρα ανάλυση, αινίγματα που θέλουν (ή δεν θέλουν) αποκάλυψη. Τα εγκόσμια και τα εκτός.
Αριστουργηματικό κείμενο με ανάσες Χ. Ρούλφο. Υπέροχη μετάφραση. 5 αστεράκια.

Ένα έξοχο καθαρόαιμο αστυνομικό μυθιστόρημα, που δεν καμώνεται τίποτε άλλο από αυτό που είναι. Γραμμένο με μαεστρία, το σασπένς αναπτύσσεται με σοφή κλιμάκωση που δεν σου επιτρέπει να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου μέχρι να τελειώσει. Έξυπνη γραφή. Εξαιρετικοί διάλογοι, πράγμα σπάνιο στα βιβλία του είδους. 5 αστεράκια.

Υπέροχο βιβλίο, αριστούργημα, μοναδικό, ευφυές. Πρωτότυπο θέμα: ο κόσμος των πολύ παλαιών βιβλίων, η πλαστογραφία, η εμμονική βιβλιοφιλία, το εμπόριο ανεκτίμητων χειρογράφων που οδηγεί σε φόνους. Η πλοκή είναι συναρπαστική, σου κόβει την ανάσα. Τα πρόσωπα άκρως ενδιαφέροντα, με ψυχολογικό βάθος, ακόμη και εκείνα που βρίσκονται στη σκοτεινή περιοχή.
Θα αδικήσουμε το βιβλίο αν το χαρακτηρίσουμε απλώς αστυνομικό, διότι έχει πολύ σημαντικές λογοτεχνικές ποιότητες.
Δυστυχώς όμως βρήκα τη μετάφραση κάπως πρόχειρη (σαν να είναι το πρώτο χέρι) πράγμα που με εξέπληξε επειδή έχω διαβάσει πολλές άλλες μεταφράσεις της συγκεκριμένης μεταφράστριας οι οποίες ήταν εξαιρετικές. Παρ´ ολ´αυτά, το βιβλίο δικαιούται 5 ολοκάθαρα αστεράκια.

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο όσον αφορά το πολιτικοκοινωνικό του σκέλος το οποίο είναι και το κυρίαρχο. Μέσα από την προσωπική ιστορία της ηρωίδας προβάλλει με ενάργεια και αμεσότητα η χαοτική κατάσταση στη Βενεζουέλα. Εμφύλιος - εθνική σφαγή, πληθωρισμός γαλαξιακών διαστάσεων, νόμιμες(!) λεηλασίες, θεσμοθετημένο πλιάτσικο, εγκληματικότητα χωρίς όρια (κρατική και παρακρατική). «Δεν ήμασταν χώρα πια, ήμασταν βόθρος» όπως λέει χαρακτηριστικά η ηρωίδα.
Λογοτεχνική αξία δεν ξέρω αν έχει το βιβλίο. Ως μαρτυρία της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης της χώρας, ναι έχει σημαντική αξία. Βρίσκω όμως ότι η γραφή έχει δυστροπίες, κυλάει με δυσκολία, έχει σημεία ακατανόητα και άλλα που δείχνουν να φορούν τον στενό κορσέ της λεγόμενης «γυναικεία λογοτεχνία». 3 αστεράκια.´

Ένα ακόμη εξαιρετικό βιβλίο από την Μελτσόρ. Ένα τερατώδες αριστούργημα. Κατάδυση στον ζοφερό κόσμο εφήβων που είναι χαμένοι από χέρι, που όλοι οι δρόμοι είναι κλειστοί εκτός από εκείνον της άκρας παρανομίας. Ούτε μια χαραμάδα φωτός. Τα πάντα οδεύουν στην καταστροφή. Συγκλονιστική γραφή, ασθμαίνουσα, ευθύβολη, σκληρή, ανελέητη, γροθιά στο στομάχι. Διαβάζεται με κομμένη την ανάσα. Η μετάφραση υπέροχη.

Μια σοβαρή ή σοβαροφανής (μάλλον ...?) προσέγγιση του αλλόκοτου. Πνιγηρή ατμόσφαιρα, ιστορία που αποπνέει έντονη νοσηρότητα. Δαιδαλώδεις σκέψεις, συχνά στα όρια του ακατανόητου, καθιστούν την ανάγνωση πολύ κουραστική. Πρόσωπα ακραία, ψυχοπαθητικά. Πρόσωπα καρτούν. Πρόσωπα διεστραμμένα. Μακρόσυρτη ανάπτυξη της ιστορίας χωρίς οικονομία. Αν περιορίζονταν οι τόσο πολλές ιδιότυπες διατυπώσεις και μεγαλοστομίες (που δεν νομίζω ότι κρύβουν κάποια ιδιαίτερη σοφία) και οι τόσο παράξενοι, για να μην πω ακατανόητοι, διάλογοι, αν δεν υπήρχε τόση φλυαρία, ίσως είχαμε ένα ενδιαφέρον βιβλίο δεδομένου ότι η βάση του (μουσική, συνθέτες, τραγουδιστές, κλπ) είναι ενδιαφέρουσα. Η μετάφραση είναι σαν κάποιον που μιλάει ενώ του έχει κάτσει κόκαλο στο λαιμό. Ίσως όμως να μη φταίει η μετάφραση αλλά το πρόβλημα να είναι η ίδια η γραφή του συγγραφέα.

Γραφή ρηχή, σχεδόν μαθητική. Η ανάπτυξη της πλοκής σκεπάζεται από κάτι σαν αφέλεια, από κάτι σαν παιδικότητα (σημαντικό μειονέκτημα για το βιβλίο που φιλοδοξεί να είναι ιστορικό θρίλερ ή κάτι τέτοιο).
Ίσως όλα τα παραπάνω να οφείλονται στη μετάφραση και όχι στη συγγραφέα.
Η δε μετάφραση; ένα βαρέλι γεμάτο μαργαριτάρια και διαμάντια, τόσα που να τυφλώνεσαι. Η μεταφράστρια με τα «ετούτα» της, τα αμέτρητα «ετούτα» της (όπως πάντα)!!
Και τελικά, τι έχουμε στα χέρια μας; ένα βιβλίο τυπικό δείγμα παραλογοτεχνίας.

Διαβάζεις αυτό το βιβλίο μόνο για πλάκα. Ως κωμωδία, ως καρτούν. Η αφελής γραφή (σχεδόν μαθητική) με όλα τα κλισέ των θρίλερ παλαιών δεκαετιών ή/και αιώνων, προσφέρεται για χαβαλέ παρά την απλοϊκή της ανάπτυξη. Τα κομμάτια της πλοκής, καθώς εξελίσσεται η ιστορία, φτιάχνουν ένα διασκεδαστικό παιχνίδι με τον εαυτό σου για να βρεις: ΠΡΩΤΟΝ από ποιον συγγραφέα έχει πάρει το ένα (συγνώμη, εμπνευστεί) και από ποια αμερικανική τηλεταινία θρίλερ έχει πάρει το άλλο (και πάλι συγνώμη, εμπνευστεί), και ΔΕΥΤΕΡΟΝ εάν υπάρχει στο κείμενο κάποια ενδιαφέρουσα σκέψη που να υποδηλώνει συγγραφική προσωπικότητα, πράγμα το οποίο θέλω να πιστεύω ότι υπάρχει άσχετα αν εγώ δεν κατάφερα να τη βρω. Με την ευκαιρία, παρακαλώ οποίος την έχει βρει ας μου την πει και εμένα, θα είμαι ευγνώμων.
Στο παρόν βιβλίο, όλα τα κλισέ του κλασικού θρίλερ χρησιμοποιούνται με εντελώς, μα εντελώς, αδέξιο τρόπο. Τα περί στοιχειωμένων σπιτιών που έχουν ανθρώπινες και υπερανθρώπινες δυνάμεις καθώς και τα περί μετενσαρκώσεων είναι ακραίως φαιδρά (για να μην πω γελοία) έτσι όπως περιγράφονται.

Ένα κομψοτέχνημα. Εξαιρετική γραφή περίτεχνη και ταυτόχρονα απλή και ουσιώδης. Ο κεντρικός ήρωας σκιαγραφείται με δεξιοτεχνία χειρουργού (ή μάλλον ψυχιάτρου). Το μοναδικό και πολύ προσωπικό στιλ του συγγραφέα σε αιχμαλωτίζει. Ένα κράμα ρεαλισμού και σουρεαλισμού, ατμόσφαιρα αλμοδοβαρική και καφκική ταυτόχρονα, με ιδιότυπο υποδόριο χιούμορ,  όπως ακριβώς και στο άλλο βιβλίο του συγγραφέα, το υπέροχα εξωφρενικό, "Μέσα από τις σκιές".

Γραφή παλλόμενη, αιχμηρή, ζωντανή και εύρωστη, ρεαλιστική αλλά με αύρα ποιητική, απόλυτα προσωπική και αναγνωρίσιμη. Γραφή πλημμυρισμένη από συγκίνηση και αυθεντικό αίσθημα.
Τα μαύρα χρόνια της στρατοκρατίας στη Χιλή. Η φονική δικτατορία. Η μαρτυρία ενός μετανοημένου βασανιστή, η ψηλάφηση των φρικτών εγκλημάτων που διέπραξε η δικτατορία σε βάρος των αντιφρονούντων: "εξαφανίσεις" πολιτών, εκατόμβες σφαγιασθέντων, όλοι χαμένοι για πάντα στη ζώνη του λυκόφωτος (χαμένοι σε κοίτες ποταμών, σε στοές λατομείων, σε ομαδικούς τάφους). Ο γολγοθάς των οικογενειών των αντιφρονούντων, κυνηγημένοι, ανέστιοι και λαθρόβιοι για να επιβιώσουν. Κάποια στιγμή δρομολογείται η "εθνική συμφιλίωση". Μια συμφιλίωση που εξασφαλίζει τη λήθη για όσους αυτή βολεύει, δηλαδή συγχωροχάρτι στους εγκληματίες.
Το παρόν βιβλίο είναι ένα βιβλίο μνήμης, μια καταγραφή της τραγωδίας ενός λαού, ένα βιβλίο για να μην ξεχαστεί ό,τι δεν πρέπει να ξεχαστεί, όπως λέει η συγγραφέας. Ένα υπέροχο βιβλίο εξίσου καλό με το Space Invaders της ίδιας. Τα εύσημα και στην πολύ καλή μετάφραση. Ο μεταφραστής στον παρόντα εκδοτικό οίκο και με την εν λόγω συγγραφέα μεγαλουργεί, ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο σε άλλους οίκους με άλλους συγγραφείς που έχει αναλάβει (π.χ. Ρονκαλιόλο) οι οποίοι θεωρώ ότι είναι μεταφραστικά κατάφωρα αδικημένοι.

Δεν μπόρεσα να το τελειώσω αυτό το βιβλίο, μου ήταν αδύνατον, κόντεψα να κρεπάρω. Από όσο άντεξα να διαβάσω, το μόνο που διαπίστωσα είναι ότι ότι πρόκειται για ένα παραλήρημα εντελως κούφιο. Ατέρμονες προτάσεις, παράγραφοι χωρίς τελειωμό. Γραφή φλύαρη, υπερανάλυση του ασήμαντου, παλιακή, σαν ατάλαντο κακέκτυπο γραφής τύπου γαλλικής της δεκαετίας 1950. Και να σκεφτείς ότι η συγγραφέας είναι μια νεαρή!! η οποία ήρθε σήμερα να τη νεκραναστήσει. Και φυσικά το αποτέλεσμα είναι κάτι σε ζόμπι. Κανένα αστεράκι.

Μια αρκετά διεισδυτική ματιά στην μεταδικτατορική Ισπανία. Τι χάθηκε και τι κερδήθηκε με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, τα θετικά και τα αρνητικά της θεσμοθετημένης ατιμωρησίας (κουκούλωμα). Ενδιαφέροντα πρόσωπα με βάθος πεδίου, με γκρίζες ζώνες και σκοτεινές περιοχές. Πρόσωπα που καθορίζονται από κρυφές (ή και φανερές) ενοχές. Πρόσωπα που πατάνε σε δυο βάρκες. Σχέσεις τυπικά δείγματα της νέας (μεταφρανκικής) ηθικής. Σχέσεις με συμβιβασμούς παζαρέματα και εκβιασμούς. Άνθρωποι χαμένοι στα μικρά τους πάθη αλλά και βολεμένοι μέσα σε αυτά. Άνθρωποι που επιλέγουν να αγνοούν ή να αρνούνται το παρελθόν για να επιβιώσουν.
Ο Μαρίας θεωρείται πολύ καλός συγγραφέας, άλλωστε και τα βραβεία του (τα οποία δεν ξέρω αν είναι πρωτοκλασάτα
ή αν έχουν κάποια σημασία) το επιμαρτυρούν. Δεν γίνεται να το αμφισβητήσω, αλλά να … εγώ τη γραφή του τη βρίσκω στριφνή, φλύαρη, υπέρ-αναλυτική τόσο που κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις του πνίγονται στα ρηχά, κουραστική (και δεν εννοώ ότι φταίει η μετάφραση), κάτι σαν κείμενο ματαιωμένου ψυχιάτρου. Πιστεύω ότι είναι αδύνατον σε αυτόν το συγγραφέα να εκφράσει το καίριο συνοπτικά και απλά. Μακροσκελείς προτάσεις που πάντα περιέχουν άλλες παρενθετικές, παράγραφοι τιράντες, πλατειασμοί μέχρι ξεχειλώματος. Αν απέφευγε την ακατάσχετη πολυλογία του τετριμμένου, θα είχαμε ένα πολύ καλό βιβλίο διότι η ιστορία του και τα πρόσωπά του, κυρίως αυτά, κεντρίζουν την προσοχή του αναγνώστη.
Τα ελληνικά της μετάφρασης, εξαιρετικά.

Ένα τόσο σοβαρό ζήτημα όσο τα φρικτά εγκλήματα του σκοτεινού διαδικτύου, η συγγραφέας το βάζει στο κρεβάτι του Προκρούστη και επιχειρεί να το φέρει στα μέτρα της δικής κατανόησης πιστεύοντας ότι δεν έχουμε παρά να την χειροκροτήσουμε. Δυστυχώς όμως το μόνο που καταφέρνει είναι η νοσηρή πραγματικότητα του διαδικτύου να παρουσιάζεται με τρόπο που κραυγάζει επινόηση και ως εκ τούτου καταντάει ψεύτικη και μη πειστική . Και αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα του βιβλίου. Αιφνίδιες λύσεις πεσμένες από τον ουρανό, εισαγωγές προσώπων που καθίστανται ύποπτα με τρόπο άγαρμπο, επιστράτευση της προσωπική ιστορίας της επικεφαλής αστυνομικού (παλιό κλισέ) με τρόπο βαρύγδουπο μπας και δεν νιώσουμε το δακρύβρεχτο δράμα της και το πόσο αυτό συνδέεται με το στορι του βιβλίου. Το δε φιναλε δεν περιγράφεται, δεν υπάρχουν τα κατάλληλα λόγια, σίγουρα όμως θα το ζήλευε και η πιο κουλή μελοδραματική όπερα. Η καλή μετάφραση μπορεί να μην σώζει την κατάσταση, αλλά βοηθάει, τουλάχιστον δεν παρατάς την ανάγνωση. Σίγουρα η Μόλα δεν είναι Ντε Ουρτούρι ούτε Ρεντόντο ούτε Μπάρτλετ (ούτε κατά διάνοια). Όμως το βιβλίο, σαν αστυνομικό παραλίας (δηλαδή χαβαλετζίδικο) τσουλάει.

Αβαθές, βαρετό, αφελές και δήθεν, πολύ δήθεν, ανατρεπτικό βιβλίο της ιστορίας και των περί αυτήν μύθων. Το πολύ πολύ να είναι βιβλίο παραλίας. Τίποτε άλλο.

Από τον Σβαρτσιλντ και τον Χάιζενμπεργκ έως τον Γκρότεντικ, όλοι τους ιδιοφυείς, ακραίοι, αντι-κονφορμίστες. Τερατικές προσωπικότητες με καταλυτική επιρροή στην πορεία της ανθρωπότητας των τελευταίων εκατό χρόνων. Η ανάγνωση του βιβλίου μού γέννησε μια απορία: Είναι δυνατόν η επιστήμη, στην οποία έχουν ταχθεί με απόλυτη αφοσίωση όλοι αυτοί οι μυθικοί επιστήμονες, να τους έχει οδηγήσει σε τόσο αντισυμβατικές (για να μην πω παρανοϊκές) συμπεριφορές; Φταίει η αφοσίωση στην επιστήμη τους ή προϋπάρχουσες ψυχικές "ιδιομορφίες"; Από την άλλη μεριά, μήπως αυτές οι ιδιομορφίες έπαιξαν μέγα ρόλο στην επίτευξη των τεράστιων επιστημονικών ανακαλύψεών τους; Φέτες της επιστημονικής (και όχι μόνον) ζωής τους περιγράφονται σε αυτό το βιβλίο με απλότητα και ενάργεια, δηλαδή κατανοητά και για μη μυημένους: η διαισθητική προσέγγιση των μαθηματικών, υποατομικός κόσμος και κβαντομηχανική, καμπύλωση του χωροχρόνου, κυματοσυνάρτηση …. Βρίσκω την τιμή πώλησης του βιβλίου (των 200 σελίδων) πολύ ακριβή λαμβανομένου υπόψιν ότι και η έκδοση καθεαυτή είναι ψιλο-μίζερη, το κείμενο όμως είναι πολύ ενδιαφέρον και σε πολύ καλή μετάφραση.

Ένα βιβλίο διείσδυση στις αμφίσημες ή μάλλον πολυσήμαντες περιοχές της ανθρώπινης περιπέτειας. Ένα κείμενο αλχημεία• αυστηρό, λιτό, με λέξεις μετρημένες μία-μία ώστε να μην υπάρχει ούτε μια περιττή, με διαλόγους που σε καθηλώνουν. Ένα κείμενο που σε αρπάζει από το λαιμό και σε ρίχνει σε μια δίνη ιδεων και νοημάτων που η ανίχνευση τους κόβει την ανάσα. Εναλλαγές προσώπων, χρόνων και τόπων στην ίδια φράση στην ίδια παράγραφο, εναλλαγές ρόλων και ταυτοτήτων στην ίδια φράση στην ίδια παράγραφο, που δεν ενοχλούν τη ροή του κειμένου αλλά δημιουργούν μια διαρκώς αυξανόμενη ένταση μέχρι το μη περαιτέρω. Γραφή μαγική, περίτεχνη, ιδιαίτερη, μοναδική. Κείμενο υπαινικτικό, αινιγματικό, που «σκεπάζει» όλα εκείνα που φοβάσαι να αντικρίσεις, αφήνοντας μόνο μια χαραμάδα στην πόρτα για όποιον τολμά να την ανοίξει. Ένα αριστουργηματικό βιβλίο για νυχτοπεταλούδες και αγριογούρουνα, ένα βιβλίο μνημείο του γραπτού λόγου. 5 αστεράκια και λίγα είναι.

Γραφή μαθήτριας λυκείου, πολλές περικοκλάδες πολλά τετριμμένα καλολογικά στοιχεία πχ, «το γαλάζιο του ουρανού γινόταν σε μια στιγμή πυρωμένο κόκκινο», ή «η ομορφιά των πουλιών που αυλακώναν τον αέρα». Γραφή φλύαρη (γέμισμα σελίδων χωρίς νόημα), επιφανειακή, αβαθής πχ «καταλαβαίνουμε τα πεσμένα βλέφαρα γιατί κάθε φορά που είμαστε κουρασμένοι πέφτουν (sic!)». Γραφή που απελπισμένα προσπαθεί να φανεί πρωτότυπη με κάτι κουλά και βαρύγδουπα του τύπου «αναρωτήθηκα αν υπήρχαν φάρμες στον ουρανό ή σφαγεία» ή το άλλο «όποιος χλομιάζει μυρίζει αφυδατωμένο γάλα». Τόσο μεγάλη λογοτεχνία πραγματικά δεν την αντέχω, μου πέφτει σαν κοτρώνα στο κεφάλι. Γι’ αυτό και τις δυο βασικές ιστορίες του βιβλίου: 1. το δράμα (του τύπου ο γολγοθάς μιας αθώας) μιας πονεμένης τυφλής καταδίκου για φόνο, από την οποία ο πατέρας της ζητάει να του παραχωρήσει την καρδιά της προς μεταμόσχευση, αφού έτσι κι αλλιώς εκείνη δεν την χρειάζεται μιας και … θα εκτελεστεί• εκείνη δέχεται υπό τον όρο ο πατέρας της πρώτα να της παραχωρήσει τα μάτια του για μεταμόσχευση ώστε να βρει το φως της πριν εκτελεστεί!!!, και 2. η αναζήτηση μιας μεταμοσχευθείσας καρδιάς στους … απογόνους του λήπτη, για να καταστραφεί -η καρδιά- και έτσι να βρει … ανάπαυση η ψυχή του αρχικού ιδιοκτήτη της καρδιάς!!!, ΔΕΝ θα τις σχολιάσω, με έχουν αφήσει άφωνο (και κουφό βεβαίως).
1 αστεράκι επειδή, λέει, η συγγραφέας είναι … δεινή κολυμβήτρια!!

Ένα συναρπαστικό ταξίδι στην ιστορία και στο μύθο, ένα ταξίδι στον 5ο πχ αιώνα, τον χρυσό αιώνα, τον αιώνα των μνημείων της Ακρόπολης, αλλά και τον αιώνα του Πελοποννησιακού πολέμου, του μεγάλου λοιμού της Αθήνας, της καταστροφικής εκστρατείας στη Σικελία, της υποταγής της Αθήνας στη Σπάρτη. Ένα «αντάμωμα» με σημαντικά πρόσωπα της εποχής, Περικλής, Κλέων, Νικίας, Βρασίδας, Αρχίδαμος, Σωκράτης, Ευριπίδης, το κάθαρμα ο Αλκιβιάδης, Λύσανδρος, και άλλοι πολλοί και σημαντικοί, μέσα από αυτό το όμορφο βιβλίο που κυλά ευχάριστα σαν ποτάμι. Το κομμάτι της μυθοπλασίας συγκινητικό, τα ιστορικά γεγονότα ακριβή. Εάν δεν πλατείαζε κάπως, θα ήταν ένα αριστουργηματικό ιστορικό μυθιστόρημα.
Η μεταφράστρια έχει κάνει ένα πολύ σοβαρό λάθος : δυο ετεροθαλή αδέλφια τα χαρακτηρίζει, συνεχώς και αδιαλείπτως, ως «συγγενείς εξ αγχιστείας!» που βεβαίως είναι άλλη, άσχετη, συγγένεια. Μα καλά, τόση άγνοια; (Και φυσικά αναρωτιέσαι αν είναι αξιόπιστη η μετάφραση στο σύνολό της).
4+1/2 αστεράκια για τον συγγραφέα μόνο.

Πρώτα απ’όλα θέλω να σταθώ στη μετάφραση. Τι μετάφραση θεέ μου! Δεν βρίσκω λόγια να πω. Να πω αριστουργηματική; είναι λίγο. Αυτή η μετάφραση είναι έργο τέχνης από μόνη της! Η ελληνική γλώσσα σε άφθαστο μεγαλείο.
Όσον αφορά το περιεχόμενο καθεαυτό του βιβλίου:
γραφική προσέγγιση της ελληνικής αρχαιότητας από τον συγγραφέα, προσέγγιση όσο πατάει η γάτα (από απόψεως ουσίας). Τα περί «ειδητικού κειμένου», της σημασίας των υποσημειώσεων και άλλα πράσινα άλογα, καλύτερα να μην τα σχολιάσω. Το δε «αστυνομικό», ας το πούμε έτσι, κομμάτι του βιβλίου, είναι για γέλια. Ολίγη από Πλάτωνα ολίγη από Ευριπίδη συν μπόλικη αφέλεια και τρικυμία εν κρανίω, να ο απόλυτος αχταρμάς, τόσος που τελικά γελάς μέχρι δακρύων. Ευτυχώς για τον συγγραφέα η μετάφραση προικίζει το κείμενο με την αξία που δεν έχει, είναι κάτι σαν θείο δώρο γι’αυτόν. 5 βεβαίως αστεράκια για τη μετάφραση (για το κείμενο καθεαυτό 1 το πολύ, άρα σύνολο 6 διά δύο ίσον 3, λέμε τώρα).

Το βιβλίο αυτό, ως αστυνομικό μυθιστόρημα καθεαυτό (χωρίς να είναι και κάτι άλλο), έχει σημαντικές ατέλειες στα βασικά χαρακτηριστικά του είδους, όπως: το χτίσιμο της ιστορίας δεν έχει συγκεκριμένη δομή (για να μην πω ότι είναι αχταρμάς) ούτε κλιμακώσεις, η ροή του κειμένου είναι νωχελική, πλαδαρή, φλύαρη, χωρίς να κεντρίζεται το ενδιαφέρον του αναγνώστη, οι διάλογοι είναι ανούσιοι (μέχρι τη σελίδα 250 δεν υπάρχει παρά μόνο πολυλογία), οι δε λύσεις γίνονται από …. «από μηχανής θεούς»! (αν είναι δυνατόν σε αστυνομικό μυθιστόρημα!!!). Αλλά και η ανάγνωσή του δεν μου προξένησε ευχαρίστηση. Βρήκα να διαπερνάει το κείμενο κάτι σαν κατάθλιψη, μια βαριά σκιά να απλώνεται από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Προφανώς αυτό είναι το γράψιμο αυτού του συγγραφέα, βαρύ, μουντό αλλά και αφελές. Στη μεταφράστρια φαίνεται να αρέσει πάρα πολύ η φράση «φουρκισμένα (sic) σκυλιά», αναφερόμενη σε απαγχονισμένα σκυλιά, γι’αυτό και την επαναλαμβάνει συνέχεια. 1 αστεράκι και πολύ είναι.

Δυο σύντομες νουβέλες πλην όμως γιγαντιαίων διαστάσεων! Ο τρόπος που ο συγγραφέας θέτει, παρουσιάζει, εμβαθύνει και αναλύει θέματα οικουμενικών διαστάσεων (( πχ: - πίστη ή όχι σε βασικές θέσεις της επίσημης θρησκείας όπως η μετά θάνατος ζωή και η ανάσταση νεκρών - η πολυπλοκότητα των σχέσεων εκ δεσμού αίματος, - γάμοι και απορρέουσες σχέσεις, - το προπατορικό αμάρτημα, - η αρετή, - η απάνθρωπη αρετή, - η μητρότητα, - ερωτισμός φανερός ή κρυφός, κλπ )) είναι συγκλονιστικός στην αμεσότητα και τη σοφία του, μένεις με το στόμα ανοιχτό. Η θεότητα και το γήινο, μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας των ανθρώπων, είτε σε σύγκρουση είτε σε αρμονία. Υπέροχη γραφή, σαφής, ευφυής, λόγια με διακριτικό τρόπο και κάπου κάπου ειρωνική. Βρίσκω ότι τη μετάφραση λεκιάζουν λέξεις του τύπου «μπουρτζόβλαχος, μουρόχαβλος, κόρταραν, αμέ, μοστράρεις, μπούγιο, κλπ» γιατί δεν ταιριάζουν καθόλου, μα καθόλου, με τη γραφή που έχει υιοθετηθεί και στα δυο κείμενα και κυρίως με το περιεχόμενο τους. 5 αστεράκια και λίγα είναι.