Ένα θαυμάσιο βιβλίο, γραμμένο σε υπέροχη απλή και εκλαϊκευμένη γλώσσα, ώστε και ένας αδαής περί τα μαθηματικά και τη φυσική να καταλαβαίνει τις κολοσσιαίες επιτεύξεις αυτών των κλάδων.
Παρόλα αυτά, γεννάται η εξής απορία: Όλοι αυτοί οι θηριώδεις επιστήμονες, όλες αυτές οι ιδιοφυΐες του 20ου αιώνα (μεταξύ τους κορυφαίος ο φον Νόυμαν) εργάσθηκαν για το καλό της ανθρωπότητας ή για το κακό της; είχαν στο νου τους την πρόοδο ή την καταστροφή του κόσμου;
Μάλλον καμιά τέτοια σκέψη δεν περνούσε από το μυαλό τους (μάλιστα ο Νόυμαν ρητά αποδεχόταν την καταστροφή). Με φορεμένες τις παρωπίδες της ευφυίας τους και ποτισμένοι με την έξαψη της επιστημονικής περιέργειας, βάδισαν, χωρίς να λοξοδρομούν, στον μονόδρομο των ανακαλύψεων. Από τον Νόυμαν στον Χασάμπη, τρομακτικοί προφήτες ενός νέου είδους «ζωής»: μη βιολογικές οντότητες, μηχανικές ή ψηφιακές, θα γεννώνται,θα αναπαράγονται και θα εξελίσσονται στο διηνεκές. Μια δεύτερη Γένεση! Ένας άλλος τύπος νόησης πέραν και πάνω από τη νόηση του βιολογικού (ανθρώπινου) όντος!
Φυσικά, όλες σχεδόν αυτές οι ιδιοφυΐες του 20ου αιώνα κατάντησαν όργανα των πολιτικών και στρατιωτικών εξουσιών του καιρού τους, χωρίς καμία αντίδραση ή άλλου είδους αναστολή. Αποδέχτηκαν να ζουν ως στρατιώτες ή ως κρατούμενοι σε συνθήκες αυστηρών περιορισμών, παρακολούθησης και λογοκρισίας! Τα αποτελέσματα των εξαιρετικών μυαλών τους τα βίωσε και τα βιώνει η ανθρωπότητα από τη Χιροσίμα και τη βόμβα υδρογόνου Ivy Mike μέχρι τη κλιματική καταστροφή και τα πυρηνικά υπερόπλα του σήμερα. Ο Λαμπατούτ με ακρίβεια χειρουργού και με αφηγηματική δεινότητα πολύ υψηλού λογοτεχνικού επιπέδου, σκιαγραφεί την προσωπικότητα αρκετών εξ αυτών των τιτάνων, χωρίς να χαρίζει κάστανα.
Η μετάφραση υπέροχη. 5 αστεράκια.

Ένα ακόμη βιβλίο με την πανέμορφη, περίτεχνη, αισθαντική και εντελώς προσωπική γραφή του Παλόμας. 
Εξαιρετική περιγραφή προσώπων, διεισδυτική, μια γενναία κατάδυση στα βάθη της ψυχής τους. Με όχημα αφενός τη διασταύρωση των ζωών δύο παράταιρων ώριμων προσώπων, αφετέρου τη συγκλονιστική σχέση μάνας με κόρη, και εκ τρίτου την ιδιόμορφη σχέση αδελφού και αδελφής, με όλα τα πικρά και τα δύσκολα, με όλα τα λάθη, τις διαφορές και τις ατέλειες, ο συγγραφέα μας δίνει ένα περίτεχνο, ένα βαθιά στοχαστικό σχόλιο, ένα καθολικά κοινωνικό σχόλιο για τη ζωή του σήμερα, γεμάτο ειλικρίνεια, γεμάτο γνήσια βαθιά συγκίνηση.
Άνθρωποι γονατισμένοι από την αδυσώπητη ζωή της μεγάλης πόλης και των βαρών που έχει φορτώσει στην πλάτη τους η μέχρι τότε οικογενειακή τους ζωή, αναζητούν τον πυρήνα της ύπαρξης τους μακρυά στη φύση, όπου και όσο αυτή παραμένει ακόμη ανόθευτη. Προσπαθούν «να είναι» αντί «να κάνουν». Θα τα καταφέρουν; Μπορούν πια να κάνουν το παλιό τους όνειρο πραγματικότητα;
Το να χτίσεις μιαν αλήθεια από τη σιωπή όσων κρύβεις, είναι το χειρότερο, είναι σκέτο ναρκοπέδιο όπου οποιοδήποτε στραβοπάτημα θα είναι και το τελευταίο σου. Το να ζεις πραγματικά, ισοδυναμεί με το να τολμάς να μοιραστείς τη φαντασία.
Ένα ήρεμο, βαθιά στοχαστικό βιβλίο, ένα βιβλίο γεμάτο αλήθειες που τσακίζουν κοκκαλα όμως διατυπωμένες τόσο … γαλήνια! 5 αστεράκια.

Αρχαίοι θεοί και δαίμονες, αρχαίες και νεότερες δοξασίες σε αδιάλυτο νοσηρό πλέγμα, αποκρυφιστικές τελετές και μαγγανείες. Μια σέχτα, στο βιβλίο ονομάζεται Τάγμα, μια τερατική οργάνωση με μέλη της την Άρχουσα Τάξη, είναι αφοσιωμένη στα παραπάνω, πιστεύει τυφλά, και προβαίνει σε θηριώδη εγκλήματα γιατί ερμηνεύει ότι ετσι ορίζει ο αρχαίος θεός τους: το Σκοτάδι. Το Τάγμα αυτό δημιουργήθηκε στη Μ. Βρετανία τον 18ο αιώνα, και τρία κομβικά σημεία ορίζουν την εξέλιξή του: μετάβαση στη βιομηχανική εποχή, αποικιοκρατία στην Αφρική, Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος.
Η βασική ιστορία του βιβλίου διαδραματίζεται στο τέλος του 20ου αιώνα στη μαστιζόμενη από δικτατορίες Αργεντινή. Τα εγκλήματα της δικτατορίας ήταν πολύ χρήσιμα για το Τάγμα, προμήθευαν ανθρώπινα σώματα, έδιναν άλλοθι και πόνο και φόβο, συναισθήματα χρήσιμα για χειραγώγηση. Η άσκηση της σκληρότητας και της διαστροφής πάνω σε ανθρώπινα όντα θεωρείται από το Τάγμα ως ο μόνος δρόμος προς τη «φώτιση» των μελών του.
Ατμόσφαιρα αινιγματική, πνιγηρή, αίσθηση ελλοχεύοντος κινδύνου ανά πάσα στιγμή. Η ένταση από τις πρώτες σελίδες στα ύψη. Η αφήγηση κυλάει σαν άγριο ποτάμι γεμάτο δίνες και ρουφήχτρες.
Μυστικιστικές, δαιμονικές τελετουργίες στα βάθη του δάσους, επίκληση του ανθρωποφάγου Σκότους προς αποκάλυψη του τρόπου επίτευξης της αιωνιότητας. Ομαδικές θανατώσεις με κάθε αποτρόπαιο τρόπο. Αγιοποίηση του Θανάτου. Ανθρωποθυσίες.
Και άλλα πολλά και απίστευτα περιγράφονται σε αυτό το βιβλίο/ παραβολή. Ένα βιβλίο πέρα από κάθε συμβατικό όριο ανοχής, ένα βιβλίο που με όχημα τα αρχέγονα τα υπερφυσικά και τα παραφυσικά μιλάει για τα σημερινά, ένα βιβλίο τολμηρό που παίζει στα δάχτυλα τους συμβολισμούς και τις μεταφορές, ένα βιβλίο που καθηλώνει τον αναγνώστη. Δηλαδή, μια πολύ σημαντική συγγραφική κατάκτηση. 4 αστεράκια (θα άξιζε 5 αν έλειπε το κεφάλαιο των 160 σελίδων «Κύκλοι με κιμωλία» το οποίο θεωρώ περιττό, δεν προσθέτει τίποτε στο βιβλίο. Ο αναγνώστης που θα το προσπεράσει δεν θα χάσει τίποτε).

Βιβλίο ακραίων επιλογών (και ρίσκου) όσον αφορά και τη φόρμα και το περιεχόμενο. Γραφή περίπλοκη. Γραφή ψυχρή χωρίς συναίσθημα, σαν έκθεση ανακριτή ή πόρισμα ιατροδικαστή. Ροή δύστοκη, τσακίζει κόκαλα. Το περιεχόμενο σκληρό, πεσιμιστικό, μπολιασμένο με κυνισμό, έχει ως άξονα την από επιλογή ανύπαρκτη σχέση δύο γυναικών -γιαγιά και εγγονή- και τη βασανισμένη ζωή της καθεμιάς μέσα σε μια 50ετία. Ερώτημα γεννάται εάν, από την ειδική περίπτωση που περιγράφεται, μπορεί να γίνει αναγωγή σε κάτι γενικότερο που να αφορά και άλλους. Επίσης επισημαίνεται ένας ασαφής φεμινισμός που όμως υπονομεύεται από την αδιάκοπα τερατική συμπεριφορά της εγγονής (που συνεχώς αυτοθυματοποιείται, θεωρώντας ότι αυτό είναι επιλογή που της δίνει υπεροχή) η οποία στην εφηβική της ηλικία βίωσε μια τραυματική εμπειρία. Πολλή σκληρότητα και μαυρίλα, πολλή μαυρίλα. Ούτε ίχνος φωτός έστω από μια χαραμάδα. 3 αστεράκια.

Ένα πολύ καλό βιβλίο γραμμένο με δυσβάσταχτη ειλικρίνεια. Σφιχτοδεμένη ιστορία, εμπλέκει με επιδέξιο τρόπο το ατομικό με το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι των χωρών που ζουν τα πρόσωπα. Πολύ καλή γραφή, ιδιαίτερη, με αύρα ποιητική, που δεν εμποδίζει την συγκίνηση που κυλάει πίσω από τις γραμμές να φτάσει στην καρδιά του αναγνώστη. Θλίψη διαπερνά το κείμενο, η επιδημική θλίψη που στοιχειώνει τους ανθρώπους του 21ου αιώνα. Λαβωμένες ψυχές ριγμένες στο κενό της εσωτερικής μοναξιάς, επιλέγουν την αναχώρηση από τους γενέθλιους τόπους όπου θεμελιώδεις αξίες και αισθήματα έχουν θυσιαστεί στο βωμό του χρήματος (για τους λίγους), και αναζητούν στο άγνωστο τη λύτρωση ή έστω μια κλωστή για να πιαστούν.
Επιφυλάξεις για τα ελληνικά της μετάφρασης. 4 αστεράκια.

Ένα βιβλίο ιδιότυπα πρωτότυπο, ζεστό και τρυφερό. Ένα βιβλίο φευγάτο. Ένα βιβλίο αλαφροΐσκιωτο. Μια ακόμη, απροσδόκητη, πτυχή της γραφής του σπουδαίου Βιγιόρο, απέραντα γοητευτική. Πρόσωπα ολοζώντανα, ιδιαίτερα, σφύζουν από ζωή και όρεξη για αναζήτηση. Ο υπέρ-ρεαλιστικός (και ταυτόχρονα ποιητικός, υπερβατικός) άξονας του βιβλίου δίνει στην ιστορία ξεχωριστή μαγεία και στα πρόσωπα μια διάσταση απροσδόκητη: είναι πρόσωπα της διπλανής πόρτας και ταυτόχρονα εντελώς ασυνήθιστα! Η ευφυία του συγγραφέα πάντα παρούσα.
Αδικεί το βιβλίο όποιος το κατατάσσει/στριμώχνει στην κατηγορία της νεανικής λογοτεχνίας (είμαι βέβαιος ότι ένας έφηβος θα το παρατούσε στις πρώτες δέκα σελίδες). Θεωρώ ότι είναι ένα βιβλίο σημαντικής λογοτεχνικής αξίας με πολλούς συμβολισμούς και μεταφορές (όχι δυσνόητους). Απευθύνεται σε έμπειρους αναγνώστες. Αξιοσημείωτο και το λεπτό χιούμορ που το διαπερνάει.
Έχω την αίσθηση ότι το βιβλίο αυτό αποτελεί κάτι σαν φόρο τιμής στον Κορτάσαρ ή ότι θα μπορούσε να είναι αφιερωμένο στον μεγάλο Αργεντινό.
Η μετάφραση έχει συλλάβει το ύφος του κειμένου, τις ανάσες του και τους παλμούς του. 4 αστεράκια.

Διηγήματα ιδιότυπα, παράξενα, ακραία και καθηλωτικά. Διηγήματα που ερεθίζουν. Διηγήματα που παίρνουν το οικείο και καθημερινό και το εξακοντίζουν σε βαθιά σκοτεινά πηγάδια. Δεν υπάρχουν ρωγμές δεν υπάρχουν χαραμάδες. Τα κείμενα είναι σφιχτοδεμενα και απόλυτα. Καλείσαι να ψηλαφίσεις το αθέατο με όπλο τους υπαινιγμούς που υφέρπουν στις γραμμές, τις εμπειρίες σου και τη διαίσθηση σου.
Βιβλίο διαμάντι. 5 αστεράκια.

Η πόλη, η γενέθλια πόλη της συγγραφέα βγάζει από τα σπλάχνα της τις ιστορίες του βιβλίου. Ιστορίες σκληρές, τρομακτικές, εφιαλτικές, αλλά και σπαρακτικές, θλιμμένες και απαισιόδοξες. Ιστορίες για την ανθρωπιά που χάνεται με γοργούς ρυθμούς σε μια κοινωνία που βάλλεται από την επικρατούσα ασυδοσία, εγκληματικότητα και αυθαιρεσία -γεννήματα μιας εξουσίας που τα εκτρέφει για να στηρίζεται σε αυτά. Πολύ καλό βιβλίο φανερώνει το ταλέντο της συγγραφέα και προαναγγέλει τα υπέροχα μυθιστορήματα που θα γράψει στη συνέχεια. 4 αστεράκια.

Κράμα δημοσιογραφικού κειμένου και λογοτεχνίας (κυριαρχεί το πρώτο, ευτυχώς). Το θέμα του αφορά κυρίως αυτούς που ασχολούνται με τα εικαστικά, ιδιαίτερα τη ζωγραφική. Για τους μη μυημένους, το βιβλίο αποτελεί μια καλή προειδοποίηση για πολύ αυξημένη προσοχή, γνώση και έρευνα από ειδικούς, εάν αποφασίσουν να αγοράσουν ένα πίνακα. 2+1/2 αστεράκια.

Συναρπαστική γραφή, γραφή παράφορη, με κραδασμούς και μεγάλη ένταση. Γραφή που σε αιχμαλωτίζει με τον πλούτο των εκφραστικών της μέσων, την αμεσότητα της, την πρωτοτυπία της, την ομορφιά της, την ποιητική πνοή της. Γραφή Γκουτιέρεθ.
Μια νεαρή μορφωμένη γυναίκα από χώρα του Νότου, μια γυναίκα που δεν συμβιβάζεται, που δεν μπόρεσε να ανεχθεί όσα την έπνιγαν στη χώρα της, όσα απέρριπτε, μεταναστεύει στην Ευρώπη. Κάνει τομή στη στιλβωμένη επιφάνεια της μητρόπολης, και με οξύτατη ματιά και σκέψη μεγάλης ωριμότητας, καταγράφει, όσα βλέπει, με κριτική και στοχαστική διάθεση: ανθρώπους, θεσμούς, συμπεριφορές, τρόπους ζωής, όλα όσα βιώνει στη χώρα υποδοχής. Παράλληλα σκάβει βαθιά μέσα της, βγάζει τα σωθικά της με σπαρακτική ειλικρίνεια, και εκθέτει όλα όσα τη σημάδεψαν στην προηγούμενη ζωή της. Όλα όσα έζησε στη χώρα της και όσα βιώνει στη νέα της «πατρίδα», βρίσκουν διέξοδο στο γράψιμο.
Μετανάστευση ως ισοδύναμο εξορίας. Μοναξιά, απέραντη επώδυνη μοναξιά. Σκληρότητα και αποξένωση. Πικρή ζωή, άθλια ζωή, βασανισμένη ζωή. Ικεσία για κάτι που δεν εκφράζεται και που μόνον, ίσως, η διαίσθηση μπορεί να προσεγγίσει. Το αρνητικό αίσθημα ζωής της ηρωίδας, οι πληγές της, δεν επαρκούν για να θάψουν την ευάλωτη τρυφερότητα της, την πολύπαθη ευαισθησία της.
Ένα πάρα πολύ καλό βιβλίο, λογοτεχνία υψηλού επιπέδου. 4 αστεράκια.

Άγρια πολύ άγρια παραμύθια με μάγισσες, ξωτικά και δαίμονες, με κατάρες και φαντάσματα. Με γελάδια, γουρούνια, τράγους και βατράχια (πολλά βατράχια). Παραμύθια τρομακτικά, σατανιστικά, κυριαρχούν στο βιβλίο. Δεν μπόρεσα να καταλάβω τι θετικό προσφέρουν στο κείμενο κάποιες αηδιαστικές περιγραφές (πχ αφοδεύσεις).
Εκτιμητέο το τεράστιο άγχος και η μεγάλη προσπάθεια της συγγραφέα να γράψει «ποιητικά», να επινοήσει γραφή και στιλ με πρωτοτυπία. Ας της ευχηθούμε να τα καταφέρει. Η πόζα, τα καμώματα, οι ασάφειες, η σκατολογία και οι κούφιες παραδοξολογίες που βρίθουν στο βιβλίο, δεν αρκούν.
Για όσους αρέσκονται σε παγανιστικές, βουκολικές αφηγήσεις φλου αρτιστίκ (μέχρις εκεί, τίποτε περισσότερο), για όσους σαγηνεύονται από μια εκφοβιστική και απειλητική παρουσίαση την δασών και των βουνών, το βιβλίο αυτό θα τους καλύψει.
Κείμενο σκόρπιο χωρίς οικονομία, αλλά τουλάχιστον δεν γλιστράει στη γραφικότητα ( λόγω θεματολογίας) και αυτό είναι θετικό. 2 αστεράκια.

Μια γραφή τάχα ποιητική, η οποία παρά την ανούσια φλυαρία της, δεν μπορεί να σκεπάσει ένα ουσιώδες πρόβλημα σε σχέση με το βιβλίο: το -μη- περιεχόμενο. Για τι πράγμα μιλάει ο συγγραφέας; ασαφώς για εμφυλιακές συγκρούσεις και διώξεις. Ποιά τα πρόσωπα της ιστορίας; θολές, πολύ θολές, μονοδιάστατες φιγούρες. Ποιός ο λόγος συγγραφής αυτού του κειμένου; δεν βρήκα κάποιον. Σε ποιούς απευθύνεται αυτό βιβλίο; στους ομοεθνείς του συγγραφέα; στους ξένους; σε κανέναν; ιδού η απορία.
Πολύ βαρετό κείμενο, στεγνό από συναίσθημα, αφόρητη ασημαντολογία. Κανένα αστεράκι.

Να το πούμε από την αρχή: αριστούργημα! Συγκλονιστικό βιβλίο. Γραφή που συναρπάζει, κράμα λογικής και αισθημάτων με αύρα ποιητική. Γραφή πολύ υψηλού επιπέδου, δομή αριστοτεχνική και πρωτότυπη. Διαβάζεις και κεντρίζεται ο νους σου, ιχνηλατείς μαζί με τη συγγραφέα τα βάθη των ψυχών των προσώπων του βιβλίου της και των ζητημάτων τα οποία θέτει. Ταυτόχρονα, διαβάζεις και σπαράζεις, η συγγραφέας δεν παρακάμπτει τα αισθήματα της, δεν κρύβει τη δική της συγκίνηση. Αυτά ακριβώς συνθέτουν τη μοναδικότητα της γραφής της Πινιέιρο. Τα πρόσωπα του βιβλίου συνταρακτικά, σχεδιασμένα με βάθος και πλάτος στο μη περαιτέρω.
Εκκινώντας από μια οικογενειακή τραγωδία, η συγγραφέας θέτει και επεξεργάζεται με απόλυτη ακρίβεια και τεκμηρίωση, θεμελιώδη ζητήματα που πάντα μας απασχολούν: θρησκεία και οικογένεια, θρησκευτικός φανατισμός και ελευθερία.
Ο φρικιαστικός θάνατος μιας ανήλικης κόρης (που κατά την εκκλησία ήταν ένα ατυχές γεγονός και ο υπαίτιος έλαβε άφεση αμαρτιών!) σφραγίζει οριστικά και αμετάκλητα και για πάντα την οικογένεια της νεκρής.
Για τα μέλη της οικογένειας που δεν αποδέχονται την υποταγή στο όλα είναι θέλημα θεού, που δεν αποδέχονται το κουκούλωμα το κάλπικο φαίνεσθαι και την κάλπικη ηθική, που δεν αποδέχονται τον οικογενειακό κομφορμισμό, η μόνη διέξοδος είναι η πλήρης απόρριψη της ζωής που ζούσαν μέχρι τότε, αυτού που υπήρξαν μέχρι τότε, και η φυγή. Η φυγή ως αρχή της διαδικασίας λύτρωσης, του σχεδιάσματος από την αρχή του εαυτού τους, του άλματος προς την ελευθερία. Οι υπόλοιποι της οικογένειας, με προσχηματική χρήση επιλεκτικών ρήσεων του ευαγγελίου και ιδιοτελή εφαρμογή εκκλησιαστικών κανόνων, βολεύουν τη συνείδηση τους για όσα τερατώδη διέπραξαν και συνεχίζουν τη ζωή τους κανονικά.
Η μετάφραση εξαιρετική. Όχι μόνο 5, αλλά 10 αστεράκια για αυτό το υπέροχο κείμενο.

Βιβλίο πολύ τοπικιστικό, έντονα ιθαγενές, γεγονός που το στενεύει, το περιορίζει στο πλαίσιο του ντόπιου αναγνωστικού κοινού. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι μπορεί να έχει ουσιαστικό αντίκτυπο σε ένα άλλο κοινό μη λατινοαμερικανικής χώρας. Με το παρόν βιβλίο δεν επιτυγχάνεται το ζητούμενο, δηλαδή το εθνικό να μετουσιωθεί σε παγκόσμιο, όπως συμβαίνει με πολλούς άλλους λατινοαμερικανούς συγγραφείς (είναι πολύ μεγάλη η λίστα αυτών των συγγραφέων).
Η αφηγηματική οικονομία δεν είναι στα συν του βιβλίου ούτε το, συνήθως άχαρο, χιούμορ του. Οι περιγραφές δεν έχουν βάρος. Αλλά και τη γραφή του τη βρήκα αρκετά παλιακή, αριστερόστροφη παλαιάς κοπής. Τα παραπάνω αδυνατίζουν κείμενο και ιδιαίτερα το -κορυφαίο-τραγικό γεγονός της σφαγής εξεγερμένων φοιτητών από αστυνομικούς και παραστρατιωτικούς της χώρας τους. Μιας χώρας όπου κυριαρχεί το παρακράτος, η ασυδοσία , η διαφθορά, οι μηχανορραφίες, οι συνομωσίες, οι κλεψιές, οι απάτες, οι ανενδοίαστοι φόνοι.
Παρολαυτά, μπορώ να πω ότι το βιβλίο αποπνέει κάτι συμπαθητικό, μια αφέλεια που συγκινεί, μια αγνή καταγγελτική και κηρυγματική διάθεση φοιτητικού τύπου. Συνεπώς 3 αστεράκια. Η μετάφραση δεν…

Ο μετασχηματισμός χώρων και αντιλήψεων. Καινούργιες πόλεις, καινούργιοι άνθρωποι, καινούργια ήθη. Νέοι καιροί. Εκούσα/άκουσα προσαρμογή. Σύγχυση. Νέες εμπειρίες. Νέα χούγια. Συναλλαγές, δούναι και λαβείν, απάτες κάθε είδους. Προδοσίες. Ο μικροαστισμός των νέων καιρών και ο πόθος για ανέλιξη (με θετική ή αρνητική κατεύθυνση, δεν έχει πια σημασία) σε πλήρη εξέλιξη.
Οι Διαπροσωπικές σχέσεις σε θολή περιοχή. Αναζήτηση της ευτυχίας στα τυφλά. Το ζευγάρι, η οικογένεια. Η κτητικότητα, η στέρηση της εναπομείνασας ελευθερίας του άλλου, τα ξεγραμμένα όνειρα του άλλου. Μικρά και μεγάλα μυστικά και ψέμματα, μικρές και μεγάλες ιδιοτέλειες. Τρίτο πρόσωπο, ανατροπέας(;). Η ζήλια (όχι αποκλειστικά ερωτική), ανοίγει χαραμάδες αυτογνωσίας. Το ψυχογράφημα του συζύγου, η διαδρομή του στο λαβύρινθο των σκέψεων, των κυκλοθυμιών και των αυτοαναιρέσεών του, μέχρι το καταστροφικό τέλος, εκτίθεται από τον Ουμπίδια με απαράμιλλη διεισδυτικότητα, με ένα κρεσέντο που συναντάς στα θρίλερ.
Και στο παρόν βιβλίο βρίσκεις την υπέροχη γραφή αυτού του συγγραφέα, κράμα σοφίας, ακρίβειας και απλότητας. Ένα αριστουργηματικό κείμενο τέλειο υπόδειγμα της τέχνης του μέτρου και του απολύτως αναγκαίου. 5 αστεράκια.

Τι βιβλίο Θεέ μου! Εξαιρετικό. Λιτό και περιεκτικό. Κάτω από τη διάφανη απλότητά του διακρίνεις τα μεγάλα βάθη του που σε καθηλώνουν, σε αιχμαλωτίζουν. Τελειώνεις το βιβλίο και νιώθεις ότι δεν έχεις "ξεμπερδέψει" μαζί του.
Γραφή καθαρή, περίτεχνη και σοφή, που τη χαϊδεύει πνοή ποιητική. Το ουσιώδες μετουσιώνεται σε λέξεις. Το Κακό και η αντιπαράθεση σ´αυτό.
Η πλήρωση του κενού, του άδηλου τόπου, της προσωπικής ζώνης λυκόφωτος. Πόθος για πόνο και θάνατο ως λύτρωση από την ενοχή, εις μάτην. Φόνος, εκδίκηση, τιμωρία, εξιλέωση. Το απροσδόκητο - ο μοναδικός αληθινός νόμος του κόσμου.
Μια νουβέλα τέλειο υπόδειγμα της τέχνης του μέτρου και του απολύτως αναγκαίου.
Η μετάφραση πολύ καλή. 5 αστεράκια.

Το κείμενο αναφέρεται σε ένα παιδάκι (κοριτσάκι ή αγοράκι, ασαφές) ένα παιδάκι πολύ κακό, όχι απλώς κακό αλλά τέρας. Που έχει διεστραμμένη σκέψη, που μισεί τους πάντες, πρώτους και καλύτερους του γονείς του. Ένα παιδάκι τύραννος, μοχθηρό, άγγελος του σκότους (άλλωστε θεωρεί τον εαυτό του/της «φύλακα άγγελο όλων των εγκληματιών, των ληστών, των δολοφόνων» -αυτό γράφει επί λέξει ο συγγραφέας).
Τώρα, αν όλα αυτά αποτελούν μια εξπρεσιονιστική (για να μην πω νοσηρή) απεικόνιση της ζοφερής παιδικής ηλικίας του συγγραφέα, μένει να το δούμε. Θεωρώ ότι το κείμενο είναι εν πολλοίς αυτοβιαγροφικό: ο ήρωας/ηρωίδα του κειμένου αναφέρεται με το όνομα του συγγραφέα, ίδιος τόπος γέννησης, κλπ. Εδώ να ληφθεί υπόψιν ότι τότε, τη θαμπή εποχή του ´50, η επιστήμη δεν είχε ακόμη καταδείξει ότι καλόγρια δεν γίνεσαι, καλόγρια γεννιέσαι και ότι αυτό δεν είναι κακό.
2 αστεράκια και πολλά είναι, αφενός ως συμπαράσταση στον τρίμηνο κόπο των 16 μεταφραστών των 100 σελίδων κειμένου και αφετέρου επειδή δεν μπορώ να δω αυτό το κείμενο ως σουρεάλ κωμωδία(;) ή αυτοσαρκασμό ούτε ως «κριτική στην πολιτική, κοινωνική, οικονομική κατάσταση της Αργεντινής» (από που κι ως που) αλλά ως μπλαζέ αρνητικότητα που κρύβει μεγάλη και παλιά πικρία μεγάλα και παλιά ψυχικά τραύματα.

Το κυριότερο ατού του βιβλίου είναι η πρωταγωνίστρια του. Δεν υπάρχει όμοιά της τουλάχιστον στα βιβλία που εγώ έχω διαβάσει. Απολαυστική. Πρωτότυπη, έξοχα σχεδιασμένη αυτή η μεσήλικη ασχημούλα νοσοκόμα που αφηγείται την ιστορία με απέραντο χιούμορ και συνεχώς αυτοσαρκαζόμενη. Αυτή η ιδιότυπα έξυπνη και δοτική (στα όρια της χαζομάρας) γυναίκα, με την διεισδυτική σκέψη και τις εύστοχες παρατηρήσεις, δεν αφηγείται απλώς την ιστορία, αλλά διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο και στη εξέλιξη της ιστορίας. Και μόνο για αυτή την ηρωίδα αξίζει να διαβάσει κανείς το βιβλίο.
Αλλά εκείνο που σε αφήνει άναυδο είναι το εξής: Στη βικτωριανή άκρως συντηρητική Βρετανία, σε παράνομα ψευτοθέατρα, ανθούσε η αγοραπωλησία παιδιών, κοριτσιών και αγοριών, 10-12 χρονών! Τα ξεγύμνωναν πάνω σε απερίγραπτα παράνομα θέατρα-αρένες σε απερίγραπτες «παραστάσεις», και τα προσέφεραν ως θέαμα, και όχι μόνο θέαμα, σε μια «ειδική κατηγορία» κοινού. Μένω κατάπληκτος. -Δηλαδή εκπόρνευση ανηλίκων;;; -Αυτά είναι αλήθεια ή επινόηση του συγγραφέα;
Κατά τα λοιπά, το βιβλίο κυλάει στρωτά, με τη γνωστή ατμόσφαιρα Μεντόθα, παρά τους κάποιους πλατειασμούς στην αφήγηση, η δε αστυνομική του διάσταση (επιτυχής υιοθέτηση του μοντέλου Κόναν Ντόιλ αλλά με την προσωπική σφραγίδα του Μεντόθα) έχει ενδιαφέρον αν εξαιρέσουμε το φινάλε της που βρίσκω ότι είναι τραβηγμένο από τα μαλλιά και μακρόσυρτο. Ξεχωριστό όμως ενδιαφέρον έχει η απεικόνιση της εξαθλίωσης και γενικευμένης φτώχειας των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων της Βρετανίας την εποχή του κολοφώνα της αποικιοκρατίας της. 3 αστεράκια.

Γραφή ολοζώντανη και καίρια. Γραφή πέρα και πάνω από τα όρια του μοντέρνου, ολόφρεσκη. Γραφή ευφυής, απίστευτα διεισδυτική, γραφή που σε αιχμαλωτίζει, με μια λέξη μοναδική. Βιβλίο που το διαπερνούν ποτάμια συγκίνησης και πικρές αλήθειες. Υπέροχη ιστορία, πρόσωπα με σώμα, νου και ένστικτα, με απύθμενο βάθος πεδίου, πρόσωπα που αναδύονται από τα γεγονότα και πως τα ίδια τα νοηματοδοτούν ή επηρεάζονται από αυτά ή ορίζουν τη στάση τους απέναντι σ´αυτά ή καθορίζονται από αυτά, ή αυτά συντελούνται εις βάρος τους αλλά ερήμην τους, πρόσωπα χωρίς τις συνήθεις τυπικές φυτευτές «ψυχογραφικές» περιγραφές, πρόσωπα πιασμένα όλα στον ίδιο ιστό αράχνης. Διαβάζεις και αδιάκοπα σε πλημμυρίζουν σκέψεις, αγωνία, λύπη, θυμός, αγανάκτηση και τελικά επιείκεια. Τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα των καιρών, διαχρονικά και σύγχρονα, μεγάλα και λιγότερο μεγάλα, τίθενται με όχημα την ιστορία ζωής ενός μεσήλικα σκηνοθέτη. Ο συγγραφέας στέκεται απέναντι σε αυτά, μπαίνει μέσα σε αυτά, και κρίνει, στοχάζεται, αναλύει, παίρνει θέση, πάντα χωρίς να θολώνει τα νερά, χωρίς να φοβάται να εκτεθεί ή να εκθέσει. Ένα μεγαλειώδες οικουμενικό μυθιστόρημα με αιχμές την πολιτική διαφθορά, την κυριαρχία των αρχινονών του ναρκεμπορίου πάνω από όλες στις κρατικές αρχές, την κοινωνική διαφθορά, την εξανδραποδισμένη δημοσιογραφία και τη διαπλοκή της με το οργανωμένο έγκλημα, τις δαιδαλώδεις προσωπικές (ερωτικές, οικογενειακές, φιλικές, επαγγελματικές) σχέσεις που ρίχνουν τα πρόσωπα σε βαθιά σκοτεινά πηγάδια. Το υπαρξιακό αδιέξοδο και η αγχωτική ενδοσκόπηση, μαντατοφόροι της αδράνειας ή των λαθών σε κομβικά γεγονότα. Η δομή του βιβλίου είναι μια ιδιοφυής αναρχία που εκπλήσσει με την ευρηματικότητα της, η δε ροή του κειμένου είναι εξαιρετική ( κάτι παρεμφερές μόνο στα βιβλία του Ντοστογέφσκι έχω συναντήσει). Η δράση εκτυλίσσεται ταυτόχρονα σε δυο «συγγενείς» χώρες (που τις χωρίζει ένας ωκεανός και χίλια άλλα πράγματα), οι χρόνοι της είναι ρευστοί κινούμενοι σαν τον υδράργυρο. Όλα τα παραπάνω απογειώνουν το βιβλίο. Η μετάφραση σε πλήρη αντιστοιχία με το ύφος και το ιδίωμα του συγγραφέα, απόλαυση για τον αναγνώστη. 5 αστεράκια και λίγα είναι.

Το μυθιστόρημα έχει αρκετό σασπένς και, κυρίως, πολύ ενδιαφέρον θέμα. Εξαιρετική η ιδέα που βασικός κορμός του βιβλίου είναι μια παρτίδα σκάκι που εμφανίζεται σε μια φλαμανδική ελαιογραφία 500 χρόνων και συνδέεται με δολοφονίες του τότε και του σήμερα.
Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα που συχνά τα βρίσκω στα βιβλία του Ρεβέρτε και που αδικούν τις ιστορίες του: υπέρ-αναλύσεις που σε εξαντλούν, μπανάλ περιγραφές που φλατάρουν την πλοκή και αδυνατίζουν τους διαλόγους (που κάποιοι είναι εξόχως ενδιαφέροντες, πχ σκακιστής με μαέστρο, σελ. 277-283), απλώς γεμίζουν σελίδες και ξεχειλώνουν την ιστορία. Επίσης, τα πρόσωπα της ιστορίας είναι σχηματικά. Ο απόλυτος πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι το σκάκι.
Εξαιρώ από τις παραπάνω παρατηρήσεις το «Τανγκό της παλιάς φρουράς» (και σε αυτό το σκάκι παίζει σημαντικό ρόλο) που πιστεύω ότι είναι το αρτιότερο του Ρεβέρτε.
Το παρόν μυθιστόρημα θεωρώ ότι στη βάση του δεν είναι αστυνομικό ή καθαρόαιμο αστυνομικό. Και ο μη επιτυχής χειρισμός αυτής της πλευράς οδηγεί σε άνευ ουσίας πλατειασμούς που αφαιρούν πολύ από την αξία του βιβλίου ως ένα βιβλίο/πνευματική άσκηση. Δεν έχει βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα στα δυο. (Σε αυτό ακριβώς το σημείο το «Τανγκό…» έχει επιτύχει).
Κάτι ακόμα : γιατί τόσο κάπνισμα στο βιβλίο; πολλά τσιγάρα, χιλιάδες τσιγάρα, σχεδόν κάθε παράγραφος και τσιγάρο. Μήπως αυτό δείχνει αμηχανία του συγγραφέα στο πως να «κινεί» τα πρόσωπα του βιβλίου; Τέλος, στα υπέρ του βιβλίου, μια πρωτοτυπία αξιοσημείωτη: αυτός που διαλευκάνει τα εγκλήματα δεν είναι αστυνομικός αλλά ένας ταλαντούχος …σκακιστής. 3 αστεράκια.

Μοναδικός, ανεπανάληπτος Ιμπαργκουενγκοίτια. Περίτεχνος, με εντελώς προσωπικό στιλ, με ευφυία και γοητεία, μια κατηγορία από μόνος του. Γραφή αστραφτερή, χυμώδης, ευθύβολη, διεισδυτική, με κραδασμούς και ανάσες. Γραφή που πετάει. Εξαιρετική ροή κειμένου, μοντέρνα δομή (και με τα σημερινά κριτήρια).
Ο Ιμπαργκ ανατέμνει την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας του (πχ, το «λάδωμα» είναι τρόπος ζωής των πάντων -κάτι σαν φυσικό φαινόμενο, ο φόνος είναι μια απλή καθημερινή διαδικασία -κάτι σαν να καθαρίζουμε κρεμμύδια, η αγοραπωλησία ανηλίκων κοριτσιών -κάτι σαν να αγοράζεις ένα κιλό ντομάτες, κλπ, κλπ) και το κάνει χωρίς σοβαροφάνεια και περισπούδαστες έννοιες, αλλά με αμεσότητα, διαύγεια και ακρίβεια, με υψηλής ποιότητας χιούμορ, σαρκασμό και ειρωνία.
Ματρόνες, πόρνες, αγαπητικοί, φαύλοι δικαστικοί, επίορκοι αξιωματούχοι, ναρκέμποροι, καιροσκόποι δικηγόροι, κλπ, είναι τα πρόσωπα του βιβλίου τα οποία, ως τυπικά δείγματα μιας κοινωνίας και δρώντα σε απόλυτο κενό ηθικής, αποτελούν, στηρίζουν και διαιωνίζουν ένα διεφθαρμένο κοινωνικοπολιτικό σύστημα. Εδώ δεν υπάρχουν θύματα και θύτες: το σύστημα, στη μακρόχρονη διαδρομή του, έχει μετατρέψει και τα θύματα σε θύτες. Αντιγραφή του μοντέλου. Διαβάζοντας καταλαβαίνεις ότι η διαφθορά, από το κεφάλι μέχρι τα νύχια των ποδιών, είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος, χωρίς αυτήν το σύστημα θα καταρρεύσει (φαινόμενο που δεν διαπιστώνεται μόνο στη χώρα του συγγραφέα αλλά και σε άλλες γνωστές χώρες). Ίσως στις Νεκρές να υπάρχει και μια μεταφορά: μια χώρα - ένας απέραντος οίκος ανοχής.
Ο Ιμπαργκ είναι ένας εξαιρετικός συγγραφέας και το παρόν βιβλίο είναι ένα πραγματικό αριστούργημα, ένα τερατώδες αριστούργημα. 5 αστεράκια.

Τι να πω τώρα…Παρορμητική προσπάθεια συγγραφής μιας νουβέλας αντιπολεμικής (ο θεός να την κάνει) και να σου βγει θαυμασμός στην αριστοκρατία των …εισβολέων!; Αναρωτιέμαι όμως ποιόν μπορεί να ενδιαφέρουν όλα αυτά περί ουσάρων, κομψών στολών, συλλεκτικών σπαθιών, ένδοξων(!) θανάτων στο πεδίο κατακτητικών πολέμων από την πλευρά του … εισβολέα, κλπ. Τόσο κουτόχορτο;
Απλοϊκό, αφελές, βαρετό. Η σκηνή που δυο αριστοκράτες ουσάροι πηγαίνουν στη μάχη, πάνω στα άλογα τους με σέλα από δέρμα λεοπάρδαλης, και καπνίζουν … πούρα, είναι σκηνή ανθολογίας. Γιατί παρακαλώ; πως αλλιώς να πας στη μάχη; Αυτά δε που λένε καπνίζοντας τα πούρα τους, είμαι σίγουρος ότι θα τα ζήλευε και ο Χάιντεγκερ!
Απορώ συχνά ποια μπορεί να είναι τα κριτήρια για την έκδοση ενος κειμένου όπως το παρόν. Μηπως είναι απλώς και μόνον το όνομα ενός ευπώλητου συγγραφέα;

Εξαιρετικό βιβλίο. Γραφή διεισδυτική που φτάνει σε μεγάλα βάθη του ψυχισμού μιας απατημένης αστής συζύγου. Χωρις δράματα και κλάματα αλλά με χιούμορ σαρκασμό και ειρωνία, η συγγραφέας βάζει βαθιά το μαχαίρι στην υποκρισία της αγίας οικογένειας, στον κάλπικο καθωσπρεπισμό της και στο πόσο αδίστακτη είναι προκειμένου να πετύχει το ζωτικό γι’ αυτήν κουκούλωμα των ανομιών της.
Γραφή που τσακίζει κόκαλα, στην κυριολεξία κέντημα και σταυροβελονιά, πάντα στο πλαίσιο του μοναδικού στιλ αυτής της έξοχης συγγραφέα που δεξιοτεχνικά δίνει στις πανανθρώπινες ιστορίες της τη φόρμα του αστυνομικού μυθιστορήματος.
Ανάγνωση απόλαυση. Από τις λίγες φορές που ένα βιβλίο με έκανε συχνά να γελάω ενώ το θέμα του -μια ιστορία ερέβους- είναι γροθιά στο στομάχι!
Πολύ καλή η μετάφραση.
5 αστεράκια.

Αριστουργηματικό βιβλίο. Σοβαρό και σπαρακτικό. Ευαίσθητο και συγκινητικό, απέραντα συγκινητικό. Αλλά και σκληρό, με την άκρα σκληρότητα των εγκλημάτων ενός εμφύλιου πολέμου και τα ανεξίτηλα σημάδια που αφήνει στις ζωές των επιγόνων.
Εξαιρετική δομή και αφηγηματική ροή, πρόσωπα αξέχαστα. Συγκλονιστική ιστορία τεκμηριωμένη από πραγματικά γεγονότα που στιγμάτισαν για πάντα το λαό του Περού.
Η ανάγνωση σου κόβει την ανάσα. Από της σπάνιες φορές που μετάφραση έχει συλλάβει τους παλμούς του αίματος και τις ανάσες του πρωτότυπου. Είναι έξοχη.
5 αστεράκια χωρίς συζήτηση.

Συμπαθητικό βιβλίο. Όχι τίποτε σπουδαίο, όμως κυλάει γλυκά, χαλαρά και ήρεμα. Θα το χαρακτήριζα βιβλίο παραλίας που όμως δεν είναι της πλάκας. Βεβαίως δεν αποκαλύπτει κάποιο μυστικό του κόσμου (ούτε λόγος) αλλά και δεν σε υποτιμά σαν αναγνώστη. Υπάρχουν όμως κάποιες αρκετά μπανάλ περιγραφές που δεν έχουν κανένα νόημα και η η ιστορία είναι απολύτως προβλέψιμη, σχετικά επίπεδη και χωρίς ιδιαίτερες εξάρσεις στην εξέλιξη της. Απέχει έτη φωτός από το εξαιρετικό «Τανγκό της παλιάς φρουράς». 2+1/2 αστεράκια.

Ρηχή γραφή εντελώς φλατ, χαρακτήρες καρτούν, ακατάσχετη φλυαρία και επαναλήψεις, ανύπαρκτη οικονομία (δομικά, η ροή του κειμένου μάλλον παραπέμπει σε αχταρμά).
Αφέλειες, πολλές αφέλειες, μωρολογίες, η αποθέωση της μπαναλιτέ και της κοινοτυπίας. Η δε ιστορία του βιβλίου είναι πέραν των ανθρωπίνων ορίων νόησης. Τόσο ψεύτικη, τόσο δήθεν, τόσο σαθρή και ανισόρροπη κατασκευή. Αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν η ίδια συγγραφέας που έχει υπογράψει το «Μικρές ατιμίες» (που είναι καλό), να γράφει βιβλία όπως το παρόν! Η δικιά μας Λένα Μαντά μπροστά στην Κάρμεν Ποσάδας είναι Τολστόι.
Τέλος, συχνά απορώ, τί ωθεί κάποιους ανθρώπους να πάρουν μολύβι και χαρτί για να μεταφράσουν ξενόγλωσσα κείμενα.

Καθηλωτική ιστορία. Εξοχη, στη βάση της, η μέθοδος προσέγγισή της από τον συγγραφέα, αλλά… αλλά από τη μια μεριά αναπτύσσει ενδιαφέρουσες σκέψεις αξιοσημείωτης διεισδυτικότητας, και από την άλλη έρχεται το γνωστό χούι αυτού του συγγραφέα και επικαλύπτει όλα αυτά τα καλά: ακατάσχετη λογοδιάρροια, υπερανάλυση του ασήμαντου και τετριμμένου, ξεχείλωμα• σχοινοτενείς προτάσεις και παράγραφοι (σελίδες ολόκληρες), σύνταξη που βρίθει παρενθετικών προτάσεων μέσα σε άλλες παρενθετικές. Και όλα αυτά φορτωμένα με αρκετές δόσεις λογιοτατισμού.
Ανάγνωση με βάσανο.
Όπου υποχωρεί το χούι του συγγραφέα (ποτέ δεν εξαφανίζεται), το βιβλίο βγαίνει πολύ κερδισμένο όπως πχ στα βιβλία «Καρδιά τόσο άσπρη» και «Ερωτοτροπίες».
Επομένως, 3 αστεράκια.

Γραφή μεγαλόστομη, περισπούδαστη (για να καλύψει την κενότητα της) πασπαλισμένη με αρλούμπες δήθεν ποιητικές. Κείμενο κουραστικό, αγχωτικό με ποτάμια νοσηρότητας, συχνά ακατανόητο, που δεν οδηγεί παρά μόνον στο να κάνει την ανάγνωση πνιγηρή και άκρως δυσάρεστη. Κάποια περιγραφές δοκιμάζουν σκληρά το στομάχι σου.
Η ιστορία του βιβλίου (τρομοκρατική και όχι απλώς τρομακτική) διαδραματίζεται σε ένα ψυχιατρείο όπου δεν μπορείς να καταλήξεις ποιοί είναι οι πιο διαταραγμένοι, οι τρόφιμοι ή οι γιατροί τους!
Μια νουβέλα χωρίς στόχο, χωρίς οικονομία, χωρίς λόγο συγγραφής (δεν βρήκα κανέναν), στη βάση της παιδαριώδης.
Το κυνήγι της πρωτοτυπίας για συγγραφείς που δεν το «έχουν» πάντα οδηγεί σε βατερλό.
Κρίμα ο κόπος για τη μετάφραση.

Πολύ καλό βιβλίο. Πρωτότυπη ιστορία, μεγάλη αφηγηματική ευχέρεια, πολύ ενδιαφέροντα πρόσωπα, εξαιρετική δομή. Είναι κάτι περισσότερο από ενα «αστυνομικό», το περιορίζει αυτος ο προσδιορισμός. Μου θύμισε τα φοιτητικά μου χρόνια (τα οποία ευτυχώς δεν είχαν φόνους).
Η ανάγνωση του σε αιχμαλωτίζει, έμεινα αρκετές ώρες άυπνος, δε μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου, αλλά άξιζε τον κόπο.
Η μετάφραση πολύ καλή. Σίγουρα 4 αστεράκια.

Το βιβλίο αυτό είναι προγενέστερο, κατά αρκετά χρόνια, εκείνου του ανεκδιήγητου του ίδιου συγγραφέα που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 2022. Και είναι καλό. Ενδιαφέρον θέμα, ενδιαφέρουσα γραφή και ανάπτυξη. Μάλλον για αυτόν τον συγγραφέα ισχύει το όσο πιο παλιά τόσο πιο καλά, όσο πιο νέος τόσο καλύτερος.
Η μετάφραση όμως έχει δυσκαμψίες, δεν «τσουλάει». Συνεπώς 3 αστεράκια