Ο Λογαριασμός μου

Δωρεάν αποστολή για αγορές άνω των 30€ | Δωρεάν αντικαταβολή | Έως 24 άτοκες δόσεις | Έως -85% χαμηλότερες τιμές σε πάνω από 300.000 τίτλους

Σχόλια Αναγνώστη: kkon1966

Σχόλιο για το βιβλίο "ΑΓΚΡΙΤΖΕΝΤΟ"
Εκπληκτικό μυθιστόρημα, από αυτά που η λογοτεχνική τους δύναμη αναβλύζει από κάθε τους σελίδα ! Εξαιρετικά δοσμένες περιγραφές των τοπίων και του εσωτερικού κόσμου των ηρώων, σελίδες που τις διακρίνουν ο γλωσσικός πλούτος και η υψηλή τέχνη της αφήγησης, ένα μοναδικό λογοτεχνικό κομψοτέχνημα. Πραγματικά νομίζεις ότι κάποιες σελίδες δεν θα μπορούσαν να γραφτούν καλύτερα και αυτό φανερώνει, όχι μόνο το λογοτεχνικό τάλαντο του συγγραφέα αλλά αποκαλύπτει και τον κάματο που κατέβαλε για να επιτύχει τέτοιο ζηλευτό αποτέλεσμα. Αυτά τα λίγα για το πώς της συγγραφής. Όσο για το περιεχόμενο μπορώ να πω ότι αποτελεί μια εντυπωσιακή σύνθεση ανάμεσα σε φιλοσοφικό δοκίμιο, ταξιδιωτικές εντυπώσεις της σύγχρονης Σικελίας, αισθηματικό ψυχογράφημα και ιστορική πολιτιστική αναζήτηση στις ρίζες του μείζονος ελληνισμού και όλα αυτά δοσμένα με μια λεπτή ισορροπία, έτσι που το ένα μέρος να μην κυριαρχεί έναντι των άλλων. Όλα συμβαίνουν γύρω από την αρχαία πόλη του Ακράγαντα στη σημερινή Σικελία, το λεγόμενο Αγκριτζέντο των Ιταλών. Δεν έχει και πολύ νόημα, ύστερα από όσα έχω γράψει, να μιλήσω για τους χαρακτήρες του βιβλίου. Ο φιλοπερίεργος αναγνώστης ας τους ανακαλύψει μόνος του. Να προσθέσω μόνο, ως τελική παρατήρηση, ότι δικαίως το βιβλίο κέρδισε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Μυθιστορήματος για το 2011, γιατί πρόκειται πραγματικά για ένα αληθινό έργο τέχνης !
2023-05-18 20:48:06
Σχόλιο για το βιβλίο "ΜΗΤΕΡΑ ΜΗΔΕΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "
Βιβλίο πολεμικής με διττή κοινωνικοπολιτισμική στόχευση α) να απενοχοποιήσει όσες γυναίκες δεν ήθελαν και δεν έγιναν μητέρες και β) να ελέγξει τον κοινωνικό τους περίγυρο για τις ελάχιστες πλέον παραινέσεις προς τις νέες γυναίκες να γίνουν μητέρες. Θεωρεί δε αυτό το τελευταίο ως μια μορφή λεκτικής-ψυχολογικής βίας, διαστέλλοντας διαστρεβλωτικά την έννοια της βίας. Βασική του θέση ότι δεν υπάρχει γυναικεία φύση ή μητρικό ένστικτο, όλα είναι κοινωνική κατασκευή και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να μου λέει τι πρέπει να θέλω. Το βιβλίο στηρίζεται σε μαρτυρίες γυναικών που πολλές από αυτές συμμετείχαν στα σεμινάρια ομαδικής ψυχοθεραπείας του ίδιου του συγγραφέα. Καταγράφονται και προβάλλονται σκέψεις και απόψεις γυναικών που δεν ήθελαν και δεν έγιναν μητέρες, γυναικών που έγιναν αλλά το μετάνιωσαν, γυναικών που δεν ήταν σίγουρες για το τι ήθελαν, γυναικών που δεν έγιναν μητέρες και το χαίρονται. Ποιες λείπουν άραγε; Μα οι φωνές των γυναικών που ήθελαν να γίνουν μητέρες, αλλά στο τέλος δεν μπόρεσαν και ο νοών νοεί το τι αντίκτυπο θα είχε αυτό για τις θέσεις και τις απόψεις που εκφράζονται στο βιβλίο. Και δυο λόγια για τον τίτλο. Μπορεί το "Μητέρα μηδέν παιδιών" να ηχεί απελευθερωτικά και απενοχοποιητικά για εκείνες και εκείνους που θεωρούν ότι η μητρότητα μπορεί να υποκατασταθεί επαρκώς από μια αόριστη και αλα καρτ μέριμνα για τους άλλους ή για τα ζώα, για τον πλανήτη ή για τα παιδιά των άλλων, αλλά από την άλλη δεν ακούγεται ως μια δεικτική ειρωνεία και μια σκληρή κοροϊδία για όσες ήθελαν αλλά τελικά δεν έγιναν μητέρες; Ε, κύριε συγγραφέα; Υ.Γ.1 Λίγα βιβλία μου έχουν προκαλέσει τόση αλγεινή εντύπωση όσο το συγκεκριμένο και το ότι σήμερα, 14/5/2023, ημέρα γιορτής της μητέρας γράφω κριτική για το βιβλίο αυτό μόνο τυχαίο δεν είναι. Υ.Γ.2 Το βιβλίο απηχεί επιστημονικές θέσεις από το περιβάλλον των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Δεδομένου ότι οι επιστήμες αυτές ούτε ακριβείς ούτε αδιαπέραστες από την πολιτική είναι,τότε πόση εμπιστοσύνη μπορούμε να τις έχουμε;
2023-05-14 18:19:20
Σχόλιο για το βιβλίο "ΜΑΡΤΥΡΙΑ"
Στοχασμοί για τα ανθρώπινα σε μορφή ποίησης. Απλή καθημερινή γλώσσα δίχως εξάρσεις, χωρίς κάτι ιδιαίτερο σα να κουβεντιάζεις με ένα φίλο. Ολιγόστιχα τα περισσότερα ποιήματα σου αφήνουν μια αίσθηση του μετρίου και του συνηθισμένου. Ας δώσω ένα δείγμα γραφής : Ο κόσμος μια γέφυρα/ πέρασέ την προσεκτικά/ η ζωή είναι επικίνδυνη. Και ένα δεύτερο : Ένα παιδί κοιτάζει/το μεγάλο δέντρο στον κήπο/και απορεί. Κοιτάζει, κοιτάζει και απορεί/ πώς όλο το δέντρο/ χωρά στο μικρό του κεφάλι; Περίπου έτσι είναι τα πιο πολλά από τα ποιήματα. Τέσσερα πέντε κάπως ξεχωρίζουν όταν το συναίσθημα παίρνει πιο φανερά τα ηνία της γραφής και τότε ο στίχος φαντάζει περισσότερο ποιητικός. Δυο αστέρια από εμένα.
2023-05-11 08:15:42
Σχόλιο για το βιβλίο "1204-1922, Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ - ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ) "
Μόλις ολοκλήρωσα την ανάγνωσή του ! Πρόκειται για ένα στιβαρό ιστορικό δοκίμιο , όπως και τα άλλα του ίδιου συγγραφέα, το δεύτερο μέρος μιας σχεδιασμένης τριλογίας με γενικό τίτλο "1204-1922, Η διαμόρφωση του νεότερου ελληνισμού¨. Το βιβλίο αξίζει τα χρήματά του και μας δίνει μια πολύ καλή και λεπτομερή εικόνα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής/πνευματικής κατάστασης του υπόδουλου ελληνισμού κατά τα 400 και πλέον χρόνια του τουρκικού ζυγού. Με πληθώρα στοιχείων και αναφορών που στηρίζουν εξαιρετικά τις θέσεις του συγγραφέα περί συνέχειας της ελληνικής ταυτότητας και των δεινών που ανταπεξήλθε κατά τη διάρκεια της σκληρής Οθωμανοκρατίας. Ιδιαίτερα στέκεται στους αγώνες και τις εξεγέρσεις του σκλαβωμένου Γένους, όχι μόνο αυτούς που έγιναν με τα όπλα αλλά και την θρησκευτική και πολιτισμική αντίσταση που πρόβαλλαν οι Έλληνες και η εθναρχούσα Ορθόδοξη Εκκλησία, τόσο κατά της διείσδυσης των Ρωμαιοκαθολικών στις ελληνικές περιοχές (Ουνία, τάγματα Ιησουιτών, προσηλυτισμός ορθοδόξων) όσο και εναντίον του διαρκούς κινδύνου του εξισλαμισμού. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο κίνημα του Αναβαπτισμού, στο αμφιλεγόμενο ζήτημα του κρυφού σχολείου αλλά και στις προσπάθειες των φωτισμένων λογίων του ελληνικού διαφωτισμού να κρατηθεί αναμμένος ο δαυλός της ελληνικής παιδείας. Επίσης σε βάθος εξετάζεται το θέμα της γέννησης της Φιλικής Εταιρείας, τα σχέδια της εξέγερσης και ο ρόλος των βασικών πρωταγωνιστών. Ακόμα μας παρουσιάζει τις ιδεολογικές και κοσμοθεωρητικές προσλήψεις των κορυφαίων πνευματικών ταγών του τότε ελληνισμού σχετικά με το πώς έβλεπαν το μέλλον του Γένους και τις σχέσεις του με το Οθωμανικό κράτος. Τέλος, θέτει και απαντά εμπεριστατωμένα και στο ερώτημα που έχει έντονα αναδυθεί από ορισμένους διανοητικούς/πνευματικούς κύκλους μετά την τελευταία οικονομικοκοινωνική και ηθική κρίση που έπληξε την Ελλάδα περί αναγκαιότητας ή όχι του αγώνα της εθνεγερσίας. Εν κατακλείδι, νομίζω ότι τέτοια έργα είναι μόνο στολίδι για οποιαδήποτε βιβλιοθήκη και αυτό τα λέει όλα !
2023-05-08 17:46:39
Σχόλιο για το βιβλίο "ΚΥΔΩΝΙΟΝ ΜΗΛΟΝ"
Δεύτερη ποιητική συλλογή του Κυριάκου Χαραλαμπίδη που διαβάζω. Η πρώτη (η Μεθιστορία) μου είχε αρέσει πάρα πολύ και μου είχε αφήσει τις πιο δυνατές εντυπώσεις. Τούτη εδώ μου άρεσε λιγότερο, γιατί φλερτάροντας με τον υπερρεαλισμό αφήνει πολλά απρόσιτα ή δυσερμήνευτα ποιήματα που εναπόκειται στη γενικότερη πνευματική σκευή , τη δύναμη της φαντασίας και τον συναισθηματικό πλούτο του αναγνώστη η ερμηνευτική αποκρυπτογράφησή τους. Κάποια μάλιστα μοιάζουν εντελώς ακαταλαβίστικα και κλειστά ακόμα και μετά από μια δεύτερη ή και τρίτη περισσότερο προσεκτική ανάγνωση. Τα θέματα των ποιημάτων αντλούνται από την απέραντη σε συμβάντα αρχαία, βυζαντινή και νεότερη ελληνική ιστορία, την περιοχή των αρχαιοελληνικών μύθων, τις περιπέτειες της νεότερης ιστορίας της Κύπρου, ιδιαίτερης πατρίδας του ποιητή και από γεγονότα της Καινής Διαθήκης. Το ποιητικό τάλαντο είναι αδιαμφισβήτητο και ο ποιητικός λόγος είναι στιβαρός , αλλά το δυσερμήνευτο αρκετών ποιημάτων πιθανολογώ ότι μάλλον απωθεί τους περισσότερους αναγνώστες. Συνελόντι ειπείν: η συλλογή περιέχει μερικά εξαιρετικά ποιήματα αλλά και προϋποθέτει αναγνώστες με ιδιαίτερα υψηλό πνευματικό υπόστρωμα και απευθύνεται σε τέτοιους...
2023-05-07 16:32:27
Σχόλιο για το βιβλίο "ΒΟΥΤΥΡΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ) "
Περισσότερο συμπαθητικά και ενδιαφέροντα τα διηγήματα του τέταρτου τόμου. Εδώ οι πολυσέλιδες συνθέσεις είναι αρκετά περιορισμένες με την εξαίρεση των : Ο νέος Μωυσής, Διωγμένη αγάπη , Μια νύχτα αποκριάς που και τα τρία είναι πολύ καλά, ενώ το Αυτοί είναι οι άνθρωποι ασκεί μια διάφανη και έκδηλη κοινωνική κριτική που αποβαίνει εις βάρος της λογοτεχνίας του κειμένου και έτσι χαλάει τη συνολική εικόνα του διηγήματος. Από τα υπόλοιπα σύντομα διηγήματα κάποια τα βρήκα εξαιρετικά όπως τα : Το μυστικό του γερο-Λεβάντη, Το γλέντι των πεινασμένων, Ο αγριότραγος, Ο γέρος του ονείρου, Αλλαγή δρόμου , Αυτό που δεν είπαν, Στο κατώγι και το Χωρίς δεσμά. Βρήκα όμως και αρκετά αδιάφορα ή αδύναμα διηγήματα ή που τουλάχιστον εγώ δεν μπόρεσα να καταλάβω για πιο σκοπό γράφτηκαν, όπως κάποιο που μιλά για έναν ραφτάκο που το μόνο που έλεγε στις κουβέντες του ήταν Τι σύμπτωσις ! τι σύμπτωσις ! ή κάποιο άλλο που σε μια οικογένεια "λογοτρώγονται" ο πατέρας και η μητέρα με απίστευτης βαρεμάρας διαλόγους (τύπου τηλεοπτικής Φώσκολικής Λάμψης για όσους θυμούνται εκείνο το καθημερινό σήριαλ )για το ότι τα παιδιά τους και η γιαγιά εξελίσσονται σε αλαφροχέρηδες ολκής! Πάντως να πούμε ότι αρκετά από τα διηγήματα αυτού του τόμου έχουν ως θέμα τους το παράδοξο και το υπερφυσικό πέρα από τα γνωστά μοτίβα με τους συνηθισμένους συννεφιασμένους ουρανούς , τον άνεμο που ουρλιάζει και τη ζωή της μιζέριας και της παραγκοταβέρνας. Γενικά και κάνοντας μια συνολική αποτίμηση για όσα διηγήματα του Βουτυρά διάβασα μπορώ να πω ότι έγραφε αρκετά καλά και σε ορισμένα κείμενά του έφτανε σε εξαιρετικά λογοτεχνικά ύψη. Η ανάγκη του για καθημερινή παραγωγή (μην ξεχνάμε ότι από αυτό έζησε ο ίδιος και η οικογένειά του) είχε ως αποτέλεσμα τα περισσότερα από τα έργα του να χαρακτηρίζονται από μια αναγνωρίσιμη μανιέρα και θέματα φασόν που τα παρουσίαζε ελαφρώς παραλλαγμένα από διήγημα σε διήγημα ή καλύτερα το ίδιο θέμα ( η ζωή των ταπεινών στο περιθώριο) που το κατέγραφε από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Τέσσερα αστέρια...
2023-04-27 08:25:45
Σχόλιο για το βιβλίο "ΒΟΥΤΥΡΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ) "
Τρίτος τόμος των Απάντων του Βουτυρά και η αίσθηση από τους προηγούμενους δύο τόμους εδώ τώρα παγιώνεται. Η γλώσσα παραμένει φτωχή και αδούλευτη, στα περισσότερα υπάρχουν ήρωες με κάποια ακαθόριστη παθογένεια, ενώ έχουμε κάπως καλύτερες συνθέσεις και περισσότερη συνοχή. Πιο πετυχημένα και πάλι τα σύντομα διηγήματα από τα κάπως εκτενή. Μου άρεσε περισσότερο η σχεδόν νουβέλα Οι αλανιάρηδες με τον απελπισμένο και πραγματικά συμπαθητικό ήρωα να διαπράττει στο τέλος από απόγνωση μητροκτονία και από τα υπόλοιπα πολύ καλά μου φάνηκαν Το κοριτσάκι με τα κόκκινα, Η εκδίκηση που θα έρθει, Το κούφιο δέντρο , Οι αχώριστοι, Νύχτα τρομάρας , και τέλος το Ο θείος του Κανούλη. Υπάρχουν όμως και αληθινά πολύ αδύνατα διηγήματα όπως το άτεχνο και άκομψο Το γκρέμισμα των θεών με έναν χοντροκομμένο και μη πειστικό συμβολισμό, το Και τα μπουμπούκια είχαν ανοίξει με την αψυχολόγητη και υπερβολικά μη ρεαλιστική αυτοκτονία του βασικού ήρωα στο τέλος και το Τραγουδάει ο δεσπότης με το πραγματικά ακαταλαβίστικο και γριφώδες θέμα του ! Τέλος, η γενική εικόνα του τόμου χαλάει περισσότερο, γιατί στο στάχωμα του αντίτυπου που έχω λείπουν οι σελίδες 321 ως 336 με αποτέλεσμα να χαθούν τρία διηγήματα. Αν ισχύει αυτό και για τα υπόλοιπα αντίτυπα είναι ένα σφάλμα απαράδεκτο που δεν κολακεύει καθόλου τον εκδοτικό οίκο. Μετά από αυτά τρία αστέρια κι αυτά μικρά...
2023-04-22 21:10:09
Σχόλιο για το βιβλίο "ΒΟΥΤΥΡΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ) "
Δεύτερος τόμος των Απάντων του Βουτυρά που ολοκληρώνω και σε σχέση με τον προηγούμενο εδώ η ποιότητα της συγγραφής, κατά την ταπεινή μου γνώμη, έχει κάνει ένα διακριτό άλμα προς τα πάνω. Πιο ωραία μου φάνηκαν τα ολιγοσέλιδα διηγήματά του με περισσότερο πλούσια θεματολογία από το συνηθισμένο στο Βουτυρά κοινωνικό και αστικό περιθώριο. Πιο ξεχωριστά μου φάνηκαν τα : Οι τρεις γριές, Έξω από τον Παράδεισο, Το παλιό σπίτι, Μετά το κακό, Οι αποσκευές των νεκρών, Ένα βραβείο και το Δυο θύελλες. Από τα πολυσέλιδα ιδιαίτερη εντύπωση μου προκάλεσε το: Τα λόγια σου τα θεία... και το: Η μαύρη γριά. Πολύ ενδιαφέρουσες, επίσης, οι διιστάμενες κριτικές για το έργο του Βουτυρά που παρατίθενται στο επίμετρο, με άλλες να κάνουν λόγο για sui generis συγγραφέα και άλλες να εντοπίζουν πολλά λογοτεχνικά ψεγάδια. Η άποψή μου είναι ότι ο Βουτυράς καθιερώθηκε μέσα από τη σκληρή επίμονη καθημερινή βιοποριστική συγγραφική του εργασία και την εισαγωγή στο λογοτεχνικό τοπίο της εποχής του θεμάτων σχετικά με τον κοινωνικό χώρο του αστικού και ημιαστικού περιθωρίου σε μια εποχή σημαντικών πολιτικοκοινωνικών και πολεμικών αναταράξεων , όπως οι Βαλκανικοί πόλεμοι, η Μικρασιατική καταστροφή, το πρόβλημα της αποκατάστασης των προσφύγων, η γιγάντωση των παραγκουπόλεων δίπλα στον αστικό ιστό, η άνοδος των σοσιαλιστικών ιδεών στον Ελλαδικό χώρο κ.α. Σαφώς δεν είναι ο λογοτέχνης της πρώτης γραμμής, η γλώσσα του είναι φτωχή, το ύφος του απεριποίητο και πολλές φορές έγραφε παραβλέποντας τα βασικά στοιχεία γερής κατασκευής ενός διηγήματος, αλλά τα θέματά του άγγιζαν τους αναγνώστες του, εντός και εκτός Ελλάδας όπως τον ελληνισμό της Αιγύπτου, και γι\' αυτό διαβάστηκε πολύ στον καιρό του. Σήμερα φαντάζει αλλά και είναι αρκετά έως πολύ ξεπερασμένος και μάλλον μπορούν να τον διαβάσουν μόνο μανιώδεις ή μανιακοί φιλαναγνώστες ή κάποιοι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εποχή του. Τέσσερα στα πέντε αστέρια...
2023-04-17 11:39:39
Σχόλιο για το βιβλίο "ΒΟΥΤΥΡΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ) "
Τα πρωτόλεια διηγήματα του Δημοσθένη Βουτυρά περιέχει ο παρών τόμος. Αρκετά ενδιαφέροντα τα περισσότερα με το "Λαγκά", το "Παπα-ειδωλολάτρης", το "Φταίστη" και το "Ο καμπούρης" να ξεχωρίζουν αισθητά από τα υπόλοιπα που όλα έχουν γραφτεί στις αρχές του περασμένου αιώνα σε εποχές οικονομικά δύσκολες για το συγγραφέα. Κάποιος κριτικός έγραψε ότι το έργο του Βουτυρά αναδεικνύει τα πάθη της λαϊκής ψυχής των ταπεινών και άσημων ανθρώπων της εποχής του. Σίγουρα συμφωνώ με αυτή την παρατήρηση και αυτό είναι ένα μεγάλο συν για το σημερινό αναγνώστη που θα ήθελε να πάρει μια καλή γεύση από μια Ελλάδα που έχει χαθεί ανεπιστρεπτί στο βάθος του χρόνου. Από την άλλη όμως το γράψιμο για καθαρά βιοποριστικούς λόγους έχει αφήσει το άσχημο στίγμα του στο έργο του συγγραφέα. Σχεδόν σε όλα τα διηγήματα η γλώσσα είναι εμφανώς ατιμέλητη, με την προχειρογραφία και τα ίδια μοτίβα π.χ. οι στομωμένοι έρωτες να κυριαρχούν και αρκετά από τα δευτερεύοντα επεισόδια να μη δένουν με την οικονομία του διηγήματος αλλά απλώς να του προσδίδουν μια τέτοια φλύαρη έκταση που να υπακούει στο να γεμίσει τις σελίδες κάποιων λογοτεχνικών περιοδικών και εφημερίδων, για τις ανάγκες των οποίων είχαν γραφτεί τα περισσότερα από τα διηγήματα του Βουτυρά. Όπως γίνεται αντιληπτό αυτή η καθημερινή πάλη για συνεχή λογοτεχνική παραγωγή επηρέασε αρνητικά την ποιότητα του έργου του συγγραφέα από τον οποίο όμως δεν λείπει το λογοτεχνικό τάλαντο και μια γνήσια δημιουργική φλέβα. Θα δώσω λοιπόν τρία αστέρια και θα επανεξετάσω την αξιολόγησή μου όταν θα διαβάσω και τους υπόλοιπους τόμους των Απάντων του συγγραφέα.
2023-04-07 22:04:52
Σχόλιο για το βιβλίο "ΜΑΡΙΟΣ ΧΑΚΚΑΣ "
Όλο το έργο του πρόωρα χαμένου συγγραφέα σε μια προσεγμένη έκδοση. Όποιο από τα κείμενα διαβάσει κάποιος, ποίηση, θέατρο, διήγημα καταλαβαίνει πόσο δυνατή πένα ήταν ο Μάριος Χάκκας. Με θέματα αποκλειστικά παρμένα από τη σύντομη ζωή του έγραψε κείμενα για τα χρόνια της φυλάκισής του ως πολιτικός κρατούμενος, κείμενα που εστιάζουν στην αντίσταση του αριστερού πνευματικού ανθρώπου απέναντι στις σταλινικές μεθόδους του ελληνικού κομμουνισμού, κείμενα που μιλούν για το χάσιμο του ονείρου και την κυριαρχία του καταναλωτισμού, κείμενα που φέρνουν στο φως όλη την υπαρξιακή διερώτηση και αγωνία ενός μελλοθάνατου και πάνω από όλα κείμενα που σου μένουν στο μυαλό και έχουν κάτι να σου πουν, ιδιαίτερα σε μια απολίτικη και πολύ πεζή εποχή. Πραγματικά το βιβλίο αξίζει και τα χρήματα που θα δοθούν και τον κόπο του αναγνώστη. Το βρήκα εξαιρετικά καλό, πολύ καλύτερο από πολλά σύγχρονα λογοτεχνικά κείμενα.
2023-03-12 15:56:28
Σχόλιο για το βιβλίο "ΕΘΝΙΚΟΛΑΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ "
Ενδιαφέρον και σύγχρονο πολιτικό δοκίμιο. Ο σ. προσπαθεί, σε ένα τρίτο κατά σειρά βιβλίο του, να διαπραγματευθεί το φαινόμενο του εθνικολαϊκισμού, όπως αυτό εμφανίστηκε και απείλησε να γίνει κυρίαρχη πολιτική τάση τα χρόνια της πολύπλευρης ελληνικής κρίσης της δεκαετίας του 2010. Ο σ. πιστεύει ότι εντοπίζει τις απαρχές, του κατά βάσιν πολιτικού φαινομένου, σε πολιτισμικά και αισθητικά θεμέλια όπως αυτά αναδύθηκαν μέσα από λογοτεχνικά και φιλοσοφικά κείμενα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, εκκινώντας από το μαχητικό δημοτικισμό και τους εκπροσώπους του και φτάνοντας ως και την περίφημη λογοτεχνική γενιά του \'30. Θεωρεί ότι ένας λογοτεχνικός εθνικισμός (;) αλλά και ένας αισθητικός εθνικισμός (;) μεταλλάχθηκαν στην πορεία των χρόνων σε πολιτικό εθνικολαϊκισμό που συνεχίζει να ταλανίζει τη χώρα μην επιτρέποντας την ελληνική κοινωνία να προσχωρήσει πλησίστια στον κόσμο της δυτικής νεωτερικότητας. Προσωπικά δεν έχω πεισθεί για την ορθότητα και εγκυρότητα του θεωρητικού σχήματος του σ. και θα μπορούσα να γράψω αρκετά επί αυτού, αλλά λόγω στενότητας χώρου μένω μόνο σε ένα. Όπως είναι αδόκιμο να χαρακτηρίζει κάποιος ως Ναζιστή τον Νίτσε, επειδή δεκαετίες αργότερα η φιλοσοφική του σύλληψη του υπεράνθρωπου διαστρεβλώθηκε και έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους χιτλερικούς, το ίδιο αδόκιμο είναι να χαρακτηρίζονται, και μάλιστα ετεροχρονισμένα, ακροδεξιοί και εθνικιστές κάποιοι ελληνοκεντρικοί συγγραφείς για την αισθητική και λογοτεχνική τους κοσμοθεωρία, δεκαετίες πριν τα λαϊκίστικά φαινόμενα ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Μάλλον κάπου αλλού θα έπρεπε να ψάξουμε τις αιτίες. Πέρα από αυτά το κείμενο είναι πολύ ενδιαφέρον αλλά σε ορισμένα σημεία δοκιμάζει την αντοχή του αναγνώστη π.χ. εντόπισα πρόταση σχεδόν μίας σελίδας, όπου το νόημα με δυσκολία γίνεται αντιληπτό και δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση. Αυτά τα λίγα από εμένα και περισσότερα στο ίδιο το βιβλίο...
2023-03-03 20:33:03
Σχόλιο για το βιβλίο "ΕΚΔΟΧΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ, 2009-2022 "
Ανεξάρτητα από τη γνώμη που μπορεί να έχει ο καθένας για την προσωπικότητα του Ευαγ.Βενιζέλου δεν μπορεί να μην παραδεχθεί ότι ήταν - ίσως - η πιο στιβαρή, νηφάλια και καλά τεκμηριωμένη φωνή και παρουσία στον ελληνικό δημόσιο βίο κατά τα χρόνια της απίστευτης παράνοιας που γέννησε η ελληνική πολυεπίπεδη κρίση. Στο βιβλίο αυτό βοηθούμενος από τις αβανταδόρικες ερωτήσεις του δημοσιογράφου Γ. Κουβαρά ξεδιπλώνει το κουβάρι των αναμνήσεών του για την "πολεμική" δεκαετία 2009-2019 όπου έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο, άλλοτε από την κρισιμότατη θέση του Υπουργού Οικονομικών, άλλοτε από τη θέση του κυβερνητικού εταίρου και άλλοτε από τα έδρανα της αντιπολίτευσης. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην εξαετία 2009-2015 όπου οι αποφάσεις του σε κρίσιμες πολιτικές καμπές ήταν και δύσκολες και είχαν άμεσο πολιτικό κόστος για τον ίδιο αλλά και για τον πολιτικό χώρο που εκπροσωπούσε. Το βιβλίο περιέχει σε ορισμένα σημεία αγορεύσεις του από εκείνη την περίοδο που τώρα και αφού έχουμε ξεπεράσει το μεγάλο κάβο των δυσκολιών δείχνουν τη σοβαρότητα των θέσεών του αλλά και τη διορατικότητα ενός σπάνιου πολιτικού νου καθώς αποδείχθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά προφητικές για τη χώρα. Νομίζω ότι το βιβλίο αξίζει τον κόπο και την προσοχή του κάθε φιλοπερίεργου αναγνώστη που επιθυμεί να μάθει από πρώτο χέρι όσα διαδραματίστηκαν τα κρίσιμα εκείνα χρόνια στα οποία η τύχη της Ελλάδας κρεμόταν κυριολεκτικά από μια κλωστή...
2023-02-17 21:41:28
Σχόλιο για το βιβλίο "Η ΜΕΓΑΛΗ ΤΙΜΩΡΙΑ "
Το βιβλίο εξετάζει την περίοδο από τις διπλές εκλογές του 2012 μέχρι τις εκλογές του 2015. Τερματίζει την αφήγησή του τον Ιανουάριο του 2015 και επικεντρώνει την προσοχή του στα έργα και τις ημέρες της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ τη συγκεκριμένη περίοδο. Διαπιστώνει τα αδιέξοδα της αντιμεταρρυθμιστικής - στο δημόσιο τομέα - πολιτικής της τρικομματικής αρχικά και μετέπειτα δικομματικής κυβέρνησης και πως αυτό εξ αντανακλάσεως ευνόησε την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, καθώς οδήγησε νομοτελειακά σε φοροεπιδρομές στα μεσαία και στα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα, όσο τα διεφθαρμένα κυβερνητικά κόμματα δεν τα έβαζαν με τα πελατειακά τους δίκτυα και δεν προχωρούσαν σε δομικές αλλαγές στο λερναίο κράτος. Σε ένα εξαιρετικό κεφάλαιο ο συγγραφέας καταδεικνύει τα εφτά θανάσιμα αμαρτήματα που "έφαγαν" σιγά σιγά την Ελλάδα. Θεωρεί δε εντελώς ανάξια την ηγεσία Σαμαρά στη ΝΔ και του Βενιζέλου στο ΠΑΣΟΚ, αφού υποστηρίζει ότι τα πολιτικά λάθη που διέπραξαν ήταν τεράστια και δικαίως έχασαν τις εκλογές του 2015 έχοντας επενδύσει στην καλλιέργεια ενός κλίματος φόβου προβλέποντας το απόλυτα χειρότερο για αυτό που έφερνε μαζί του ο ΣΥΡΙΖΑ. Το βιβλίο βέβαια σταματά στις 31-1-2015 και τότε ο συγγραφέας του δεν μπορούσε να ξέρει ότι τελικά όλες αυτές οι προβλέψεις θα επιβεβαιώνονταν με το χειρότερο δυνατό τρόπο για τη χώρα. Ωστόσο, προέβλεπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε να αντιμετωπίσει δυο μεγάλους εχθρούς α) την έπαρσή του και β) τις ιδεοληψίες του. Κατά τραγικό τρόπο θεωρώ ότι επιβεβαιώθηκε και στα δύο...
2023-02-10 18:21:34
Σχόλιο για το βιβλίο "Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΒΥΣΣΟ "
Το βιβλίο τελειώνει με την εξής αγωνιώδη πρόταση - διαπίστωση: «Η σωτηρία της χώρας βρίσκεται κυριολεκτικά στην κόψη του ξυραφιού». Και απολύτως δικαιολογημένα, καθώς η αφήγηση των γεγονότων της ανέμελης, ως επί το πλείστον, τριακονταετίας 1981-2011 σταματά το Σεπτέμβρη του 2011 με το μέλλον της χώρας να είναι άδηλο και την τρομερή αβεβαιότητα για όλους να έχει χτυπήσει κόκκινο. Το βιβλίο είναι μια λεπτομερής αναδρομή στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, στο συγκεκριμένο διάστημα, προχωρώντας από εκλογική αναμέτρηση σε εκλογική αναμέτρηση και θυμίζοντάς μας τα διατρέξαντα γεγονότα εκείνων των χρόνων. Ο συγγραφέας του, πολιτικός αναλυτής και επικοινωνιολόγος, χρησιμοποιώντας ως ερμηνευτικό μοντέλο του την απήχηση των βασικών κομμάτων του δικομματικού συστήματος στον διευρυμένο μεσαίο χώρο που αναδύθηκε στα μεταπολιτευτικά χρόνια και ως εργαλεία του τις δημοσκοπήσεις και τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων διερευνά το ατελές έργο, αλλά και τις αβελτηρίες των πρωθυπουργών και των κομματικών μηχανισμών που έφεραν τη χώρα στο χείλος της χρεωκοπίας. Διαπιστώνει ότι το τέρας του δημοσίου τομέα γεννήθηκε και ανδρώθηκε κατά την πρώτη τετραετία του ορμητικού λαϊκιστικού ΠΑΣΟΚ και κατόπιν απέκτησε δική του δυναμική, τέτοια που καμιά επόμενη κυβέρνηση είτε δεν μπόρεσε είτε δεν θέλησε να τα βάλει μαζί του, δρομολογώντας τις δομικές αλλαγές που χρειάζονταν και που θα μας έσωζαν από την πολλαπλή κρίση που ρήμαξε την Ελλάδα. Παρ’ όλες τις καλές προθέσεις που αποδίδει σε ηγετικές προσωπικότητες, και του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, εν τέλει διαπιστώνει με λύπη του, ότι την κρίσιμη ώρα αποδείχτηκαν όλες κατώτερες των περιστάσεων, καθώς αδυνατούσαν να μεταστοιχειώσουν τους κομματικούς τους μηχανισμούς και να αντιπαρατεθούν με τα πανίσχυρα συνδικάτα του δημοσίου και των ΔΕΚΟ αλλά και με τους εσωκομματικούς τους αντίπαλους. Το βρήκα εξαιρετικό στην ανάδειξη των παθογενειών του κομματικού και πολιτικού συστήματος της μεταπολίτευσης και πιστεύω πως θα έπρεπε πολλοί Έλληνες να το έχουν διαβάσει.
2023-02-05 12:50:23
Σχόλιο για το βιβλίο "ΕΞΟΡΙΣΜΕΝΟΣ ΛΑΟΣ "
Το βιβλίο είναι ένα αξιόλογο χρονικό-μαρτυρία για τους κατατρεγμούς των Ελληνοποντίων από το απάνθρωπο καθεστώς της ΕΣΣΔ κατά τα χρόνια της δεκαετίας του \'30 και αργότερα στα τέλη της δεκαετίας του \'40. Ο συγγραφέας μας παραθέτει γεγονότα από τη ζωή του στη Ρωσία και το πώς ο ίδιος και η οικογένειά του, μαζί με πολλούς άλλους Ποντίους, εξορίστηκε στις αφιλόξενες στέπες του Καζαχστάν το 1949, ως ύποπτοι για το Σταλινικό καθεστώς και ως ¨εχθροί του λαού¨. Με απλό και ανθρώπινο τρόπο περιγράφει τις δύσκολες συνθήκες εξορίας, τις δοκιμασίες που πέρασε, την καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και τον σκληρό αγώνα που έκανε να υπερβεί τα εμπόδια και να χτίσει μια καινούργια ζωή από την αρχή στα βάθη της αφιλόξενης Ασίας. Πρόκειται για ένα βιβλίο που, παρόλο που δεν διεκδικεί λογοτεχνικές δάφνες, ρίχνει φως σε μια εν πολλοίς άγνωστη πλευρά, για τον περισσότερο κόσμο, της ιστορίας του ποντιακού Ελληνισμού στον κομμουνιστικό ¨παράδεισο¨. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι παρόλες τις δυσκολίες ο συγγραφέας δεν έχασε την ανθρωπιά του και την ικανότητά του να διατηρήσει την εμπιστοσύνη του στην ανθρώπινη ζεστασιά και στη φιλία, καθώς σε πολλά σημεία του βιβλίου με ευγνωμοσύνη αναθυμάται πρόσωπα που στάθηκαν δίπλα του στις δύσκολες ώρες. Περιττό να αναφέρω την απορριπτική του γνώμη για το Σοβιετικό καθεστώς ως ένας άνθρωπος που γνώρισε από τα μέσα τι ήταν ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Νομίζω ότι είναι ένα καλό αντίδοτο για τους ελάχιστους-θέλω να πιστεύω-ιδεοληπτικούς σταλινικούς κομμουνιστές της εποχής μας...
2023-01-24 20:37:06
Σχόλιο για το βιβλίο "ΜΕΘΙΣΤΟΡΙΑ"
Εξαιρετική ποιητική συλλογή, βραβευμένη με Α\' Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Τα ποιήματα φανερώνουν ένα γνήσιο ποιητικό τάλαντο και μια από τις πιο ανθρώπινες και στιβαρές ποιητικές φωνές της εποχής μας. Η θεματολογία τους πλούσια με κεντρικό άξονα την Κύπρο, πατρίδα του ποιητή και τα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της. Πατριδοκεντρικός δίχως καπηλεία. Εύγε του! Ας δώσω ένα δείγμα γραφής από ποίημα σχετικό με το θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου " Τα γένια φόρεσε καλά να μην του πέφτουν/ Αστέρι χαμηλώνει, βάνει του φεγγαριού λαδάκι να μη στραβοπατά/ Ο ιατρός αγγίζει το ποδάρι/ Γρηγόρη, να προσέχεις, η πληγή αγριεύει/ Αυτός χαμογελά : Και θα ξυπνήσω το κάθε φοβισμένο κύτταρο αντρειοσύνης" και παρακάτω " Ξεκάρφωσε το στήθος του απ\' τον τοίχο του ταπεινού κελιού, μαντάρει την ψυχή με μια μεγάλη σακοράφα - δύσκολοι καιροί". Νομίζω ότι μόνο κερδισμένοι βγαίνουμε διαβάζοντας και νιώθοντας τέτοια ποίηση.
2023-01-21 20:19:09
Σχόλιο για το βιβλίο "Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ "
Πολύ αξιόλογη μελέτη που κατά τη γνώμη μου καλύπτει ένα βιβλιογραφικό κενό, καθώς το θέμα της είναι οι πολιτισμικές μεταβολές και εξελίξεις που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα το διάστημα από την πτώση της Χούντας, το 1974, έως και το ξεκίνημα της πολύμορφης κρίσης κατά το 2009-2010. Ο συγγραφέας εξετάζει πολλά θέματα όπως κουλτούρα, εξευρωπαϊσμός, θρησκεία, γλώσσα, λογοτεχνία, κινηματογράφος, ΜΜΕ και πολιτική, οικογένεια, νεολαία και queer κοινότητες που όμως όλα άπτονται του κεντρικού θεμελιώδους ζητήματος της πολιτισμικής ταυτότητας των νεοελλήνων. Από τη διαπραγμάτευση των επιμέρους θεμάτων ο αναγνώστης μπορεί να καταλάβει ότι ο συγγραφέας είναι θιασώτης όλων αυτών των καινοφανών θεωρητικών μοντέλων στην Ελλάδα ( που όμως διακινούνται εδώ και καιρό στον αγγλοσαξωνικό χώρο ) και θεωρούν ότι δεν υπάρχει καμιά ουσία στα όντα αλλά όλα είναι θέμα κατασκευής και ανακατασκευής ( κονστρουκτιβισμός) και της παντελούς έκλειψης των μεγάλων αφηγήσεων. Ο συγγραφέας καταγράφει με αρκετή λεπτομέρεια όλες τις μεταβολές, μετατοπίσεις και αλλαγές των πολιτισμικών ταυτοτήτων, καθώς η χώρα κάτω από την πίεση των οδηγιών της ΕΕ είναι υποχρεωμένη να προσαρμόσει το νομοδικαιικό και το αξιακό της σύστημα στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Επίσης καταγράφει τις αντιστάσεις της ελληνικής κοινωνίας μια και οι μεταβολές αυτές δεν είναι κάτι που αναφύεται μέσα από πολιτικοκοινωνικές διαδράσεις αλλά σε μεγάλο βαθμό κάτι που επιβάλλεται από πάνω προς τα κάτω. Αλγεινή όμως εντύπωση προκαλεί ότι σε αυτή του τη διαπίστωση δεν διστάζει να αξιολογήσει αρνητικά τις οποιεσδήποτε αντιστάσεις (ακόμα και τις πιο μετριοπαθείς) στις επελαύνουσες πολιτισμικές μεταβολές αφού τις θεωρεί οπισθοδρομικές και κατάλοιπα εθνικισμού. Καθόλου βέβαια παράξενο καθώς πρόκειται για έναν συγγραφέα κοσμοπολίτη, ακαδημαϊκό σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού, που έχει διαμορφώσει της ιδεολογική του συγκρότηση μέσα στον αγγλοσαξωνικό χώρο και ως φαίνεται θεωρεί προοδευτικό και καλό οτιδήποτε εισαγόμενο από την αλλοδαπή...
2023-01-16 18:02:06
Σχόλιο για το βιβλίο "ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΟΙ ΧΕΙΜΑΡΡΟΙ"
Πολύ ωραία νουβέλα με θέμα της μια πικρή ερωτική ιστορία, όπου ο πρωταγωνιστής της, λόγω αδυναμίας του χαρακτήρα του, χάνει για πάντα τον πρώτο του ιδανικό έρωτα αφού υποκύπτει στα σαρκικά θέλγητρα μιας σειρήνας με ισχυρή θέληση. Δοσμένη με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία η σύντομη αυτή ερωτική νουβέλα διατηρεί τη δροσιά της ακόμα και σήμερα ενάμιση σχεδόν αιώνα από την εποχή που γράφτηκε. Το βιβλίο περιλαμβάνει επίμετρο όπου αναλύεται το συγκεκριμένο έργο και μαθαίνουμε αρκετά πράγματα για την ιδιωτική ζωή του συγγραφέα και τα κίνητρα που τον ώθησαν να γράψει αυτή την ερωτική νουβέλα. Μου άρεσε αρκετά τόσο η ιστορία όσο και το συγγραφικό ύφος του Τουργκένιεφ. Νομίζω ότι αξίζει κάποιος να διαβάσει τόσο αυτήν όσο και άλλα έργα αυτού του σημαντικού Ρώσου συγγραφέα.
2023-01-08 21:47:18
Σχόλιο για το βιβλίο "ΜΕΤΑΞΥ ΣΦΥΡΑΣ ΚΑΙ ΑΛΙΑΚΜΟΝΟΣ"
Μια υπέροχη συλλογή διηγημάτων που ανακάλυψα τυχαία σε κάποιο συνοικιακό βιβλιοπωλείο και την ξεκοκάλλισα μέσα σε δυο μέρες ! Ο Σκαμπαρδώνης σε μεγάλα κέφια και αληθινός μάστορας της μικρής φόρμας μας χαρίζει αληθινά πολύ ενδιαφέροντα και πανέξυπνα γραμμένα διηγήματα, πραγματικά διαμαντάκια, που σου μένουν για πολύ καιρό στο μυαλό και που συχνά πυκνά επανέρχεσαι να τα ξαναδιαβάσεις για το μοναδικό στυλ γραφής αλλά και την ικανότητα του συγγραφέα να μετουσιώνει το τετριμμένο του θέματος κάθε διηγήματος σε κάτι το μοναδικό και ξεχωριστό. Αληθινά ο Σκαμπαρδώνης έχει εξελιχθεί με τα χρόνια στον καλύτερο διηγηματογράφο του καιρού του σε πολύ μεγάλη απόσταση από τους υπόλοιπους. Περιττό να προσθέσω ότι συνιστώ τα βιβλία του (κυρίως τις συλλογές διηγημάτων) ανεπιφύλακτα για όλους τους εκλεκτικούς αναγνώστες !
2023-01-06 12:22:06
Σχόλιο για το βιβλίο "Ο ΗΛΙΘΙΟΣ (ΔΙΤΟΜΟ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ))"
Πολύ δυνατό μυθιστόρημα, από τα πιο σπουδαία του Ντοστογιέφσκυ, με κεντρικό του ήρωα έναν αγνό, αγαθό μέχρι ολοκληρωτικής αφέλειας νέο, αριστοκρατικής καταγωγής, τον πρίγκιπα Μίσκιν, που ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητας του χαρακτήρα του γίνεται το κέντρο του ενδιαφέροντος και σημείο αμφιλεγόμενο για τους εκπροσώπους όχι μόνο της τάξης του αλλά και για τον καθένα με τον οποίο σχετίζεται. Ο αντισυμβατικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τον κόσμο και τα πράγματα, η αγνή και άδολη καρδιά του που συγχωρεί και κατανοεί ακόμα και αυτούς που δεν πρέπει θα τον οδηγήσουν σε πολλές παρεξηγήσεις και αντιπαραθέσεις με τους γύρω του και τελικά μέσα από συνεχόμενες ερωτικές απογοητεύσεις και έναν απρόσμενο θάνατο στην ολοκληρωτική παράδοση στην παράνοια. Το βιβλίο αποτελεί ένα εξαιρετικό ψυχογράφημα, τόσο του κύριου όσο και των δευτερευόντων χαρακτήρων, αλλά και ένα ευρύτερο κοινωνικό σχόλιο για τη Ρωσία του 1850. Απαιτεί δε την αφοσίωση, την υπομονή και την προσοχή του αναγνώστη για να ξεδιπλωθεί σε όλο του το βάθος το μεγαλείο της συγγραφικής σύλληψης. Οπωσδήποτε πρόκειται για ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας !
2022-12-31 19:58:20
Σχόλιο για το βιβλίο "ΚΚΕ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ 1940-1944"
Στιβαρό ιστορικό πόνημα, πολύ καλά τεκμηριωμένο, που καταδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο τιτάνιος αγώνας που ανέλαβε το ΚΚΕ με την ίδρυση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ είχε διττό στόχο α) τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα εναντίον των κατακτητών και β) την πολιτική επικράτηση μετά το τέλος του πολέμου. Εκμεταλλευόμενο το κενό εξουσίας του αστικού κράτους κατά τη διάρκεια της τριπλής Κατοχής και την ιδεολογική ριζοσπαστικοποίηση μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας το ΚΚΕ επιδίωξε την κατάληψη της εξουσίας με όλα τα μέσα, ειρηνικά αλλά και βίαια. Το βιβλίο στηρίζεται σε μαρτυρίες και πρωτογενές υλικό από τις πηγές καθώς και σε δευτερογενή βιβλιογραφία. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο συγγραφέας παρόλο που προέρχεται από αριστερό πολιτικό περιβάλλον δεν κάνει καμιά έκπτωση στην καταγραφή και την ανάδειξη των λαθών και των εγκληματικών πρακτικών που χρησιμοποίησε το ΚΚΕ στην προσπάθειά του να κυριαρχήσει απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους. Αυτό, αν μη τι άλλο, δείχνει ότι η επιστημονική του εντιμότητα δεν αναιρείται από την ιδεολογική του ένταξη. Από τα πιο καλά και εμπεριστατωμένα ιστορικά κείμενα που αφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο που έχω διαβάσει και πιστέψτε με έχω διαβάσει πολλά...
2022-11-16 16:46:20
Σχόλιο για το βιβλίο "ΕΛΛΑΔΑ: ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΑΡΑΔΟΞΩΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ"
Πολύ ενδιαφέρον πολιτικό και ιστορικοκοινωνιολογικό δοκίμιο που επιχειρεί να επανερμηνεύσει την ιστορική πορεία και την πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας, πέρα από τα ήδη υπάρχοντα μαρξιστικά από τη μια μεριά και φιλελεύθερα/οικονομίστικα από την άλλη ερμηνευτικά σχήματα. Εξετάζει σε βάθος τέσσερα δομικά στοιχεία της ελληνικής πραγματικότητας τον μικροκαπιταλισμό στο οικονομικό πεδίο, τη γεωπολιτική, το Κράτος και τον πρώιμο εκδημοκρατισμό της Ελλάδας και το πώς αυτά συμπλέκονται εντάσσοντας τελικά τη χώρα στη νεωτερικότητα και τον εξευρωπαϊσμό. Δεν παραγνωρίζει στο σύνολό τους τις προηγούμενες ερμηνευτικές προσπάθειες και τη συμβολή τους στην ερμηνεία της ελληνικής ιστορίας, όμως εστιάζει σε κάποια στοιχεία που δεν εξέτασαν εκείνες ή δίνει διαφορετικό βάρος στα κοινά ερμηνευτικά στοιχεία ξαναδιαβάζοντάς τα. Έτσι π.χ. θεωρεί πολύ πιο σημαντική στο τελικό αποτέλεσμα την εκσυχρονιστική προσπάθεια του Κράτους παρά τις αντιστάσεις των παραδοσιακών μορφών κοινωνικής οργάνωσης στις οποίες εστίαζαν το μαρξιστικό και φιλελεύθερο μοντέλο, ενώ για το φαινόμενο πελατειακών σχέσεων στο πολιτικό επίπεδο δεν το υπερτονίζει όπως οι προηγούμενες θεωρίες. Το αποτέλεσμα : εκεί που οι άλλοι είδαν το ποτήρι μισοάδειο ο συγγραφέας το βλέπει μισογεμάτο ! Κοινώς όλοι εξετάζουν την ίδια ιστορικοπολιτική και κοινωνική πραγματικότητα αλλά ο καθένας βλέπει άλλα πράγματα. Αυτό ως φαίνεται είναι ίδιον της Πολιτικής Επιστήμης... Πάντως το βιβλίο διαβάζεται άνετα και είναι απολύτως κατανοητό.
2022-11-06 16:24:15
Σχόλιο για το βιβλίο "Η ΑΝΟΙΚΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ "
Φιλοσοφικό και θεολογικό δοκίμιο γύρω από το φαινόμενο του άκρατου ατομικισμού και του αυτοαναφορικού υποκειμένου που κοντεύει να διαλύσει τις ήδη παραπαίουσες δυτικές κοινωνίες. Ο συγγραφέας εστιάζει στην άνοδο και την κυριαρχία του νέου ανθρωπολογικού τύπου που ζει και ενεργεί μόνο για την εκπλήρωση των στενά ατομικών του επιθυμιών και στοχεύει στην προσωπική του ευδοκίμηση. Ανιχνεύει αυτού του είδους τις αντιλήψεις στις θεολογικές θέσεις του μεσαιωνικού δυτικού θεολόγου και φιλοσόφου Θωμά Ακινάτη που δρομολόγησαν ένα σύνολο ιδεών για τη σχέση Θεού και ανθρώπου που μέσα από τον Έγελο και κατόπιν άλλους νεότερους μετανεωτερικούς φιλοσόφους έχει επικυριαρχήσει σήμερα βάζοντας οριστικά στην άκρη κάθε αίσθηση κοινών αρχών και αξιών που μπορούν να συγκροτήσουν κοινότητα και κοινωνία. Όλα αυτά συντείνουν στην ανάδυση ενός όπως τον ονομάζει ο συγγραφέας βελούδινου ολοκληρωτισμού ακριβώς γιατί δεν βιώνεται ούτε νοιώθεται ως τέτοιος και για αυτό είναι πολύ επικίνδυνος. Πάρα πολύ καλό και εύχομαι να βρει πολλούς πολλούς αναγνώστες.
2022-10-20 21:25:39
Σχόλιο για το βιβλίο "ΣΛΟΥΜΠ "
Παραγνωρισμένο στην εποχή του αντιπολεμικό μυθιστόρημα γύρω από τις τύχες ενός απλού Γερμανού εθελοντή φαντάρου στο δυτικό μέτωπο του Α\' Π.Πολέμου. Θα το χαρακτήριζα ανθυπομέτριο μπροστά στο περίφημο και εμβληματικό "Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο" και στο εξαιρετικό και τραγικοκωμικό " Ο καλός στρατιώτης Σβέικ". Σαφώς και δεν φτάνει σε καμιά περίπτωση αυτά τα δυο αριστουργήματα, τόσο στο ύφος της γραφής όσο και στην πλοκή των επεισοδίων, ωστόσο διαβάζεται άνετα και περιέχει κάποιες φοβερές σελίδες που περιγράφουν όλη την φρικώδη κατάσταση της πολεμικής σύγκρουσης στην πρώτη γραμμή των χαρακωμάτων αλλά και σχεδόν ειδυλλιακές περιγραφές της ζωής στα μετόπισθεν. Πολύ ενδιαφέρουσα επίσης η ιδέα του συγγραφέα να εμπλέξει τον ήρωά του σε διάφορες εφήμερες ερωτικές περιπετειούλες κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής του από τη μια εμπόλεμη περιοχή στην άλλη, ίσως για να καταδείξει και να υπογραμμίσει την ολική αντίθεση μεταξύ ειρηνικής ζωής και απεχθούς πολέμου. Σίγουρα θα αποτελέσει μια καλή συντροφιά για κάποιες ημέρες...
2022-10-05 16:33:54
Σχόλιο για το βιβλίο "ΠΟΡΦΥΡΑ ΓΕΛΙΑ"
Ιδιαίτερο και ξεχωριστό στον τρόπο που πραγματεύεται το θέμα του : την εμπλοκή των πρωταγωνιστών του βιβλίου στις δαγκάνες της εμφύλιας σύρραξης που μάτωσε την Ελλάδα στα κατοχικά και μετακατοχικά χρόνια. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί πολλές αφηγηματικές ατραπούς για να ολοκληρώσει το έργο του , καθώς ξεκινά με θεατρικό μονόπρακτο και καταλήγει σε μια τετραφωνική αφήγηση. Πρόκειται για ένα βιβλίο που οπωσδήποτε σου εντυπώνεται, από τη μια με τους νεωτερισμούς της γραφής και από την άλλη με το ειρωνικό και πικρό ύφος του. Αξίζει να το διαβάσετε !
2022-09-21 16:48:18
Σχόλιο για το βιβλίο "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949 (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)"
Θεωρούσα την πολυσέλιδη δίτομη Ιστορία του ελληνικού εμφυλίου του Γ. Μαργαρίτη ως βιβλίο αναφοράς για τη συγκεκριμένη περίοδο. Μετά την ανάγνωση όμως των, σχεδόν 1300, σελίδων του η γνώμη μου είναι πως πολύ απέχει από μια τέτοια κατηγοριοποίηση, ενώ η απόσταση περίπου 25 χρόνων από τη συγγραφή προσθέτει στο έργο τις πρώτες του ρυτίδες. Το βιβλίο παρόλο που διατρέχει πολλά θέματα του εμφυλίου είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του μια μακρόσυρτη στρατιωτική ιστορία των συγκρούσεων με πολλές και ανούσιες λεπτομέρειες για την αριθμητική των μονάδων, τους ελιγμούς τους, τον οπλισμό τους, τις εκατέρωθεν απώλειες κλπ κλπ. Λείπει παντελώς το διεθνές πλαίσιο με τις ενέργειες των εμπλεκόμενων χωρών, πλην της Αμερικής, ενώ το ερμηνευτικό και εξηγητικό του σχήμα για τις αιτίες του εμφυλίου, κινούμενο σε μια πούρα μαρξιστική ανάλυση στέκεται απλώς στο οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρό και μόνο εκεί. Η ερμηνευτική αυτή μέθοδος μπορεί να συνάδει με τα θέσφατα της κοινωνικής ιστοριογραφικής σχολής ( κοινωνική ιστορία), όμως παραβλέπει σε πολύ μεγάλο βαθμό το διακριτό ρόλο της προσωπικότητας στα συμβάντα. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος να θέσω το παρακάτω απλό ερώτημα : Ο ελληνικός εμφύλιος θα είχε συμβεί ή θα είχε εξελιχθεί όπως εξελίχθηκε, αν ο ΓΓ του ΚΚΕ ήταν κάποιος άλλος εκτός από τον τυχοδιώκτη και αμφιλεγόμενο Ν. Ζαχαριάδη;
Τέλος, να τονίσω ότι η αφήγηση ξεκινά με τη Λευκή Τρομοκρατία μετά τη Βάρκιζα, δίχως να γίνεται έστω η παραμικρή σύντομη αναφορά στα προγενέστερα (εμφύλιες συγκρούσεις της Κατοχής και Δεκεμβριανά) που εξηγούν τα επιγενέστερα. Με αυτό τον τρόπο η σύγκρουση του 1946-49 δείχνει να έχει μόνο οικονομικοκοινωνικά θεμέλια, ενώ παραβλέπονται τα πολιτικά στοιχεία που ολοκληρώνουν την ερμηνευτική εικόνα.
Ωστόσο το κείμενο είναι ευκολοδιάβαστο, η γλώσσα απλή και κατανοητή, αλλά ο αναγνώστης θα χρειαστεί υπομονή και χρόνο για να διατρέξει σε βάθος το έργο.
Μετά από όλα αυτά από εμένα τρία αστέρια με το ζόρι...
2022-09-17 20:14:08
Σχόλιο για το βιβλίο "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949 (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)"
Θεωρούσα την πολυσέλιδη δίτομη Ιστορία του ελληνικού εμφυλίου του Γ. Μαργαρίτη ως βιβλίο αναφοράς για τη συγκεκριμένη περίοδο. Μετά την ανάγνωση όμως των, σχεδόν 1300, σελίδων του η γνώμη μου είναι πως πολύ απέχει από μια τέτοια κατηγοριοποίηση, ενώ η απόσταση περίπου 25 χρόνων από τη συγγραφή προσθέτει στο έργο τις πρώτες του ρυτίδες. Το βιβλίο παρόλο που διατρέχει πολλά θέματα του εμφυλίου είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του μια μακρόσυρτη στρατιωτική ιστορία των συγκρούσεων με πολλές και ανούσιες λεπτομέρειες για την αριθμητική των μονάδων, τους ελιγμούς τους, τον οπλισμό τους, τις εκατέρωθεν απώλειες κλπ κλπ. Λείπει παντελώς το διεθνές πλαίσιο με τις ενέργειες των εμπλεκόμενων χωρών, πλην της Αμερικής, ενώ το ερμηνευτικό και εξηγητικό του σχήμα για τις αιτίες του εμφυλίου, κινούμενο σε μια πούρα μαρξιστική ανάλυση στέκεται απλώς στο οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρό και μόνο εκεί. Η ερμηνευτική αυτή μέθοδος μπορεί να συνάδει με τα θέσφατα της κοινωνικής ιστοριογραφικής σχολής ( κοινωνική ιστορία), όμως παραβλέπει σε πολύ μεγάλο βαθμό το διακριτό ρόλο της προσωπικότητας στα συμβάντα. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος να θέσω το παρακάτω απλό ερώτημα : Ο ελληνικός εμφύλιος θα είχε συμβεί ή θα είχε εξελιχθεί όπως εξελίχθηκε, αν ο ΓΓ του ΚΚΕ ήταν κάποιος άλλος εκτός από τον τυχοδιώκτη και αμφιλεγόμενο Ν. Ζαχαριάδη;
Τέλος, να τονίσω ότι η αφήγηση ξεκινά με τη Λευκή Τρομοκρατία μετά τη Βάρκιζα, δίχως να γίνεται έστω η παραμικρή σύντομη αναφορά στα προγενέστερα (εμφύλιες συγκρούσεις της Κατοχής και Δεκεμβριανά) που εξηγούν τα επιγενέστερα. Με αυτό τον τρόπο η σύγκρουση του 1946-49 δείχνει να έχει μόνο οικονομικοκοινωνικά θεμέλια, ενώ παραβλέπονται τα πολιτικά στοιχεία που ολοκληρώνουν την ερμηνευτική εικόνα.
Ωστόσο το κείμενο είναι ευκολοδιάβαστο, η γλώσσα απλή και κατανοητή, αλλά ο αναγνώστης θα χρειαστεί υπομονή και χρόνο για να διατρέξει σε βάθος το έργο.
Μετά από όλα αυτά από εμένα τρία αστέρια με το ζόρι...
2022-09-17 20:12:48
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ "
Άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη για τις τραγικές συνέπειες που κληροδότησε ο ελληνικός εμφύλιος 1946-49 στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας φιλοδοξεί το βιβλίο του να συμβάλλει στην εθνική μας αυτογνωσία, ώστε να αποφύγουμε στο μέλλον παρόμοιες εμφύλιες αδελφοκτόνες εξοντώσεις. Χρησιμοποιώντας εργαλεία από την οικονομική επιστήμη κάνει ξεκάθαρο σε κάποιον, ακόμα και στον πιο αδαή περί τα οικονομικά, να αντιληφθεί τις ολέθριες επιπτώσεις που είχε σε οικονομικό, κοινωνικό , πολιτικό και θεσμικό επίπεδο ο εμφύλιος αλληλοσπαραγμός. Σε ό, τι αφορά τις οικονομετρικές αναλύσεις δεν μπορεί να εγερθεί οποιαδήποτε αντίρρηση. Ωστόσο, η προσπάθεια που γίνεται από το συγγραφέα να ενταχθεί ο ελληνικός εμφύλιος σε ένα γενικότερο θεωρητικό σχήμα που ερμηνεύει τους εμφυλίους ανά την υφήλιο για μένα είναι αμφιλεγόμενη (βλ. δεύτερο κεφάλαιο) κι αυτό διότι μια τέτοια προσπάθεια μπορεί να εντάσσει τον ελληνικό εμφύλιο σε ένα διεθνές πλαίσιο αλλά δεν μας λέει τίποτα για τις ιδιαιτερότητες του ίδιου του εμφυλίου ως μια ενδοελληνική σύρραξη αυτή καθαυτή. Χρησιμοποιώντας τα θεωρητικά μοντέλα της «συσσωρευμένης δυσαρέσκειας» και της «ορθολογικής επιβουλής» ανιχνεύει και τα δυο στοιχεία στον ελληνικό εμφύλιο. Αν και οι δυο αυτές συνθήκες μπορεί να θεωρηθούν αναγκαίες, ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι ικανές από μόνες τους να παραγάγουν μια τέτοιας έκτασης και σφοδρότητας εμφύλια σύγκρουση. Με άλλα λόγια υπάρχουν και άλλοι πολλοί παράγοντες που συνέβαλαν στην έναρξη του εμφυλίου, όπως οι πρωτόγνωρες συνθήκες της τριπλής κατοχής, η απουσία νομιμοποιημένης κυβέρνησης, τα κοινωνικοπολιτικά προγράμματα των αντιστασιακών οργανώσεων, οι προσωπικότητες των ηγεσιών των αντιμαχόμενων παρατάξεων κ.α. Επίσης, να τονιστεί ότι η εμφύλια σύγκρουση του 1946-49 δεν έπεσε από τον ουρανό , γιατί έχουν προηγηθεί τα Δεκεμβριανά και οι εμφύλιες συγκρούσεις ανάμεσα στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τους υπόλοιπους του 1943-44. Αυτά δεν συνδέονται ερμηνευτικά με όσα εξετάζονται στην παρούσα μελέτη κάτι που θεωρώ βασική της έλλειψη...
2022-08-24 19:57:13
Σχόλιο για το βιβλίο "ΟΚΤΩΒΡΗΣ "
Σίγουρα υπάρχουν πολύ πληρέστερα και πιο ολοκληρωμένα έργα από το συγκεκριμένο βιβλίο που αφορούν τη Ρωσική Επανάσταση του 1917. Ωστόσο, το παρόν πόνημα είναι μια καθόλα αξιοπρόσεχτη προσπάθεια αφήγησης των γεγονότων του διαστήματος Φεβρουαρίου - Οκτωβρίου του 1917 στη Ρωσία που οδήγησαν στην τελική επικράτηση των Μπολσεβίκων με το κίνημα του Οκτώβρη. Ο συγγραφέας αφηγείται με μεγάλη λεπτομέρεια τις καθημερινές πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις από μήνα σε μήνα και εβδομάδα σε εβδομάδα, ως ένα παρατεταμένο καρδιογράφημα των γεγονότων της επαναστατικής περιόδου, αναφέροντας τη δράση πολλών πρωταγωνιστών και των Σοβιέτ, εστιάζοντας όμως, κατά κύριο λόγο στους Μπολσεβίκους και τους συνεργάτες τους ( αριστερούς εσέρους και αριστερούς μενσεβίκους) και στις αποφάσεις του Σοβιέτ της Πετρούπολης και των άλλων τοπικών επαναστατικών οργανώσεων βάσης. Έτσι μαθαίνουμε για την ταραγμένη εκείνη εποχή όπου τα κινήματα και τα αντικινήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο ως την οριστική επικράτηση των Μπολσεβίκων και στη μέση να υπάρχει μια ανήμπορη και υπονομευμένη φιλελεύθερη Προσωρινή Κυβέρνηση που αδυνατούσε να συνθέσει τις διιστάμενες πολιτικές και επαναστατικές βλέψεις του κάθε μέρους. Η αφήγηση ρέει ομαλά και απρόσκοπτα και το βιβλίο είναι ευκολοδιάβαστο. Επίσης, περιέχει γλωσσάρι ονομάτων ( αν και ελλιπές αφού δεν περιλαμβάνει όλα τα πρόσωπα που αναφέρονται στο κυρίως κείμενο), βιβλιογραφία με κάποια από τα βασικά ιστορικά έργα της αγγλόφωνης σχολής και προτάσεις για περαιτέρω ανάγνωση από έργα που κυκλοφορούν στη Ελλάδα και σχετίζονται με γενικότερα θέματα που αφορούν τη Ρώσικη Επανάσταση και όχι ακριβώς με τα ίδια τα γεγονότα. Οπωσδήποτε όμως ένα ευρετήριο όρων και προσώπων θα ήταν χρησιμότατο αλλά λείπει. Σε ό,τι αφορά την πολιτική ματιά του συγγραφέα αυτή διακρίνεται από μια διακριτική συμπάθεια προς τους Μπολσεβίκους και μια απαξίωση προς τα πρόσωπα της προσωρινής κυβέρνησης και τον ίδιο τον Κερένσκι που τον θεωρεί θεατρίνο και αριβίστα. Περισσότερα στο ίδιο το βιβλίο...
2022-08-21 12:21:20
Σχόλιο για το βιβλίο "ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ ΡΗΓΜΑ "
Διάβασα αυτό το έξοχο βιβλίο με καθυστέρηση 9 χρόνων. Η απόσταση από τα ταραγμένα χρόνια της κρίσης χρέους επιτρέπει μια περισσότερο νηφάλια αποτίμηση των θέσεων , των κρίσεων και των προτάσεων του συγγραφέα πάνω στα πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα μιας αβέβαιης και ανερμάτιστης εποχής , τα απόνερα της οποίας ακόμη ζούμε και κατά την οποία πολλοί "προφήτες" λαλήσανε δίχως πραγματική και σε βάθος γνώση των ιδιαιτεροτήτων και της ιδιομορφίας της ελληνικής οικονομίας. Ο συγγραφέας ( με πολύ καλές σπουδές οικονομικών και γνώση του σύγχρονου ελληνικού επιχειρείν) ευτυχώς δεν ανήκει σε αυτούς. Μακριά από οποιαδήποτε ιδεολογικά ματογυάλια και πολιτικές στοχεύσεις εξετάζει με το πραγματολογικό του μικροσκόπιο τις ιδιομορφίες της σύγχρονης ελληνικής οικονομίας, εντοπίζει προβλήματα, καταδεικνύει αγκυλώσεις και προτείνει εφαρμόσιμες λύσεις. Η βασική του θέση είναι ότι πολλά από τα προβλήματα που οδήγησαν στην ελληνική χρεοκοπία γεννήθηκαν, όχι μόνο από κρατική αβελτηρία και υπερβολική κρατική επέμβαση στη λειτουργία της αγοράς μέσα από ποικίλους θεσμούς, αλλά και από την παραγωγική νοοτροπία και τις πελατειακές σχέσεις σημαντικών παραγωγικών τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας με το κράτος, γεγονός που οδήγησε σε μια στρεβλή 35ετή ανάπτυξη που βασιζόταν σε συνεχή εξωτερικό δανεισμό και κρατικά ελλείμματα. Εντοπίζει το βασικό μειονέκτημα στην κακή λειτουργία πολλών κοινωνικοοικομικών θεσμών που εμποδίζουν την ανάπτυξη εξωστρεφών εμπορεύσιμων επιχειρήσεων και την οικονομική μεγέθυνση. Προτείνει, επίσης, πρακτικές λύσεις για το ξεπέρασμα των αγκυλώσεων που κινούνται σε μια τεχνοκρατική αντίληψη των πραγμάτων με βάση την άρση των εμποδίων που βάζει το ίδιο το κράτος και οι διοικητικοί του μηχανισμοί στην ελεύθερη λειτουργία των επιχειρήσεων και της αγοράς. Με νηφάλιο λόγο και πολλά επιχειρήματα όπου το κάθε ¨τι¨ μιας πρότασης ακολουθεί και το απαραίτητο ¨γιατί¨. Από τα βιβλία που μόνο κερδισμένος μπορείς να είσαι. Το προτείνω ανεπιφύλακτα !
2022-08-14 22:18:01

Podcast – Βίος και Πολιτεία

Βρείτε μας στο...

X
Verisign Eurobank EFG
Paypal IRIS