Οι εσωτερικές αναζητήσεις και περιπέτειες μιας ομάδας διαφορετικών ανθρώπων στη Σαγκάη το 1927 τις ημέρες της νίκης του Τσανγκ Κάι-σεκ. Πρόσωπα που θυμίζουν την ιδιοσυγκρασία χαρακτήρων του Φώκνερ, δοκιμάζονται από την ανθρώπινη μοίρα τους. Άργησα αρκετά να μπω στο κλίμα του βιβλίου, το οποίο χωρίς να είναι κάτι το αριστουργηματικό, παραθέτει αρκετά ενδιαφέρουσες εσωτερικές αναζητήσεις. Στην αρχή του τελευταίου μέρους θα συναντήσουμε το κατά τη γνώμη μου εμβληματικό απόσπασμα, γύρω από το οποίο οικοδομείται και το νόημα του έργου:
Είναι πολύ σπάνιο για έναν άνθρωπο να υπομένει την ανθρώπινη μοίρα του. Όλα εκείνα για τα οποία οι άνθρωποι δέχονται να σκοτωθούν, τείνουν στη δικαίωση τούτης της μοίρας, προσδίδοντάς της αξιοπρέπεια: ο χριστιανισμός για τον σκλάβο, το έθνος για τον πολίτη, ο κομμουνισμός για τον εργάτη. Υπάρχει πάντα μια ανάγκη για μέθη. Η Κίνα έχει το όπιο, το ισλάμ το χασίς. Ίσως ο έρωτας είναι, κυρίως, το μέσο που χρησιμοποιεί ο Δυτικός για να λυτρωθεί από την ανθρώπινη μοίρα του…

Αποτυχημένη προσπάθεια του Ναμπόκοφ να μιμηθεί το αρχέτυπο του λογοτεχνικού αντιήρωα, τον Λέοπολντ Μπλουμ, τον αντι-Οδυσσέα του Τζόυς, που τόσο θαύμαζε. Συνειδητοποιώντας την αποτυχία του, ο συγγραφέας μέσα σε μια επίδειξη αλαζονείας, καταφέρεται εναντίον του Τζόυς (την αξία του οποίου ποτέ δεν κατάφερε να πλησιάσει). Έτσι, χαρακτηρίζει (στα σχόλια) την Αγρύπνια των Φίννεγκαν «ανιαρή μάζα από ψευτοφολκλόρ» και το Πορτρέτο του Καλλιτέχνη «πολύ σαχλό». Αλλά τί άλλο θα περίμενε κανείς από κάποιον που αποκαλεί τον Φρόυντ «τσαρλατάνο-κομπογιαννίτη», διατυμπανίζοντας έτσι την ίδια του την άγνοια και την ανικανότητά του να καταλάβει αυτά που διαβάζει ο ίδιος. Η αναφορά του στον Τόμας Μανν ως «ο Τομ δεν άξιζε τίποτα» (σχόλια), αποτυπώνει πανηγυρικά τη μη-αξία του Ναμπόκοφ. Η παρούσα «σχολιασμένη έκδοση» προσπαθεί απεγνωσμένα μέσω των 100 σελίδων της εισαγωγής και των 200 σελίδων με κουραστικά σχόλια να αναγάγει το έργο σε πλήρες βαθύτατων συμβολισμών αριστούργημα, με τις αναφορές σε δηλώσεις του συγγραφέα που φανερώνουν μια δίχως όρια οίηση. Προσωπικά στέκομαι αδιάφορος απέναντι σε σχόλια «ο πύργος που κατοικεί ο Κίλτυ αποτελεί αναφορά στον Πύργο των Όσερ του Πόε» ή ότι μια φράση τύπου «Πάμε να φύγουμε» παραπέμπει στο χψ σαιξπηρικό έργο. Δεν θεωρώ ότι η παράθεση φράσεων από έργα μεγάλων δημιουργών του παρελθόντος συμβάλλει στην ανακάλυψη του λογοτεχνικού τροχού ούτε προσδίδει αξία στο παρόν έργο.

Το θεατρικό αυτό έργο, ένα από τα σημαντικότερα του P. Weiss, παρουσιάζει σε μια αρκετά γκροτέσκ θεατρική παράσταση από τον θίασο ενός ψυχιατρικού ιδρύματος τις τελευταίες ώρες του Ζαν-Πωλ Μαρά. Πολύ πετυχημένη είναι η παρουσία του μαρκήσιου de Sade στη σκηνή (είναι άλλωστε και ένα πρόσωπο ιστορικά συνδεδεμένο και ταυτισμένο με τη Βαστίλλη, της οποίας η καταστροφή αποτέλεσε λάβαρο στις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης ), οι απόψεις του οποίου για την κοινωνία, την πίστη και την Εκκλησία (τις γνωρίζουμε από το έργο του "Η Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ") εκφράζονται από διάφορα πρόσωπα κατά τη διάρκεια του έργου. Ο Μαρά θα μας παρουσιαστεί εδώ σαν μια τραγική, σωματικά και ψυχικά τσακισμένη προσωπικότητα. Το σκηνικό στο ίδρυμα, με τον Μαρά να εμφανίζεται ως ασθενής παραλυμένος από την παράνοια στην μπανιέρα του με το κρύο νερό (θεραπεία για τη χρόνια δερματοπάθειά του), τον παραλληλίζει με τους ψυχικά αρρώστους, που τότε υπόκειντο σε υδροθεραπείες με κρύο νερό. Το έργο αποκτά επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον μέσω μιας μεγάλης αντιστροφής, τη στιγμή που ο Μαρά (ο οποίος συνέτασσε τις λίστες με τα ονόματα των ανθρώπων που προορίζονταν για την γκιλοτίνα) "δικάζεται" από το χορό και τους κατήγορούς του. Ο μέγας κατήγορος γίνεται τώρα κατηγορούμενος. Στο έργο είναι επίσης διάχυτη η κριτική στην Γαλλική Επανάσταση κατά την εποχή της Τρομοκρατίας, καθώς και η κριτική στους επαναστάτες, τα ιδανικά τους και τη δυνατότητα πραγμάτωσής τους μέσω του αγώνα και της εξέγερσης. Ρητορικές ερωτήσεις τίθενται στον Μαρά από την πλευρά της συνείδησης (χορός ) σχετικά με το νόημα της εξέγερσης και επανάστασης. Είναι ο Μαρά ήρωας ή τέρας; Είναι θύτης των συμπατριωτών του, ή θύμα των ιδεών του;

Η πολυκατοικία είναι σαν ένα παγόβουνο, που οι όροφοι και οι σοφίτες αποτελούν το ορατό του μέρος.
Η διεισδυτική γραφή του Περέκ μας ανοίγει την πόρτα του κάθε δωματίου της πολυκατοικίας 11 rue Simοn Crubellier του 17ου παρισινού διαμερίσματος. Οι ιστορίες ανθρώπων κάθε λογής καθώς και των αντικειμένων που βρίσκονται στην κατοχή τους αποτελούν τα κομμάτια του πολύπλοκου λογοτεχνικού παζλ του Ζωρζ Περέκ, καθώς είναι αλληλένδετες, ενώ αρχικά φαίνονται άσχετες μεταξύ τους, τόσο θεματικά όσο και χρονικά. Και εδώ βρίσκεται και ο εξαιρετικά πετυχημένος παραλληλισμός: κατά την αφήγηση των ιστοριών αυτών εξιστορείται κομμάτι-κομμάτι και η δεσπόζουσα στο βιβλίο ιστορία του εκκεντρικού Άγγλου αριστοκράτη Μπάρτλμπουθ, που έχει θέσει ως σκοπό της ζωής του τη δημιουργία και τη συναρμολόγηση των αγαπημένων του παζλ, τα οποία θα πρέπει στο τέλος να καταστραφούν. Ήθελε με αυτόν τον τρόπο το σχέδιό του να βυθιστεί μέσα στον εαυτό του, χωρίς να αφήσει ίχνη, ακριβώς όπως μια θάλασσα λάδι κλείνει πάνω από έναν άνθρωπο που πνίγεται, ήθελε να μη διασωθεί παρά το κενό, η άμωμη λευκότητα του τίποτα, η κεχαριτωμένη τελειότητα της αχρηστίας, όπως και ολόκληρη η ζωή της πολυκατοικίας με τα χρόνια, όπως και όλη η ζωή γενικότερα…
Ένας ύμνος για την έννοια της «Παρισινής Πολυκατοικίας», άπειρο υλικό για να συνδέσει τον αναγνώστη ακόμα και με τα πιο ταπεινά αντικείμενα ενός σπιτιού και βυθίσει σε σκέψεις και νοσταλγία τον περιπατητή που βλέπει ένα σπίτι να γκρεμίζεται - πόσοι Αθηναίοι δεν έχουμε κοιτάξει συγκινημένοι τα ξεκοιλιασμένα δωμάτια των υπό κατεδάφιση παλιών αθηναϊκών μονοκατοικιών;
Μια αναλυτική περιγραφή των παρισινών νοικοκυριών όλων των κοινωνικών τάξεων που μας φέρνει στο νου τον νοσταλγικό περίπατο στα παλαιοπωλεία του Παρισιού.

Είναι τελικά το «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» έπος ή όχι; Όχι το ίδιο το βιβλίο. Όμως περιγράφει ένα έπος: Τους άθλους των 15εκ. «εν ζωή νεκρών» που πέρασαν από το Αρχιπέλαγος – είτε αυτό τους ξέρασε μισοπεθαμένους είτε τους κατάπιε και τους κράτησε για πάντα στα άθλια έγκατά του. Το έπος του ίδιου του Σολζενίτσιν το οποίο συνίσταται στο ότι κατάφερε και επέζησε, βγαίνοντας ζωντανός από τον εφιάλτη. Το βιβλίο είναι αχανές – όπως και το Αρχιπέλαγος και οι αχανείς κατάλογοι των θυμάτων του. Πολλές παρόμοιες ιστορίες ανθρώπων θα κουράσουν τον αναγνώστη, είμαι όμως σίγουρος ότι αυτός είναι και ένας από τους σκοπούς του Σολζενίτσιν: Ξανά και ξανά το παρόμοιο τραγικό αφήγημα για τόσες και τόσες βασανισμένες ψυχές…
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και το τελευταίο κεφάλαιο του έργου «Άνοδος», όπου ο συγγραφέας αναφέρεται χωρίς περιστροφές και στη θετική επίδραση της φυλάκισης και της καταναγκαστικής εργασίας στον ψυχισμό του ανθρώπου-κρατούμενου. Φτάνει μάλιστα μέχρι το σημείο να συμπεράνει το «ευλογημένη να ‘σαι φυλακή που βρέθηκες στη ζωή μου». Μια de profundis εκμυστηρίευση ή μια παραλλαγή ενός Συνδρόμου της Στοκχόλμης;
Ο Σολζενίτσιν έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο κριτικής από διάφορες πλευρές ως «νοσταλγός του τσαρισμού». Πράγματι, σε διάφορα σημεία των αφηγήσεων του Αρχιπελάγους γίνεται σύγκριση των απάνθρωπων συνθηκών κράτησης στα σταλινικά στρατόπεδα με τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στην τσαρική Ρωσία. Κατά τη γνώμη μου, οι συγκρίσεις του Σολζενίτσιν δεν αποσκοπούν στον εξαγνισμό του τσαρικού συστήματος, αλλά σε μια γενική κατακραυγή εναντίον κάθε απολυταρχικού καθεστώτος. Το ζήτημα που θίγει δεν είναι πολιτικό με την έννοια της πολιτικής ιδεολογίας, αλλά αμιγώς ανθρωπιστικό–και είναι πολύ ρηχό και κοντόφθαλμο να επιχειρήσει κανείς να το τοποθετήσει σε ιδεολογικά καλούπια. Αντίθετα, είναι μια ιδεολογικά απελευθερωμένη κραυγή απόγνωσης του καταπιεσμένου ανθρώπου. Να κόψει το συρματόπλεγμα της κάθε τυραννίας. Ο άνθρωπος θα νικήσει.

Ποιος είστε επιτέλους κύριε Jacques Vaché;
Με αυτήν την απορία ο αναγνώστης θα ανοίξει το βιβλίο αυτό, μια μικρή συλλογή επιστολών που αποτελεί το μοναδικό ίχνος που άφησε πίσω της αυτή η αινιγματική προσωπικότητα που ενέπνευσε μαζί με τον Isidore Ducasse (Comte de Lautréamont - Λωτρεαμόν) τόσο βαθιά τους Σουρεαλιστές. «Ο Jacques Vaché είναι ο σουρεαλιστής μέσα μου» - δήλωνε ο André Breton.
Και με αυτήν την απορία ευτυχώς ή δυστυχώς θα κλείσουμε το μικρό αυτό βιβλίο μετά το πέρας της ανάγνωσής του. Δε θα μάθουμε τίποτα γι’αυτόν τον άνθρωπο-σύμβολο που έζησε και πέθανε τόσο μυστικά και τόσο μυστήρια.
Και αυτό είναι ίσως και το γεγονός που κάνει αυτό το βιβλίο τόσο ξεχωριστό. Το ότι αυτό το μοναδικό γραπτό κείμενο αυτού του «συγγραφέα χωρίς έργο» δε θα διαφωτίσει καθόλου τις πτυχές του μυστηρίου αυτής της μαγικής προσωπικότητας και θα διατηρήσει τον «Μύθο Vaché» ως έχει, ανέγγιχτο.
Ο συγγραφέας με το «μη-έργο» θα παραμείνει κρυμμένος στα πέπλα της φαντασίας μας και θα εμπνέει εις το διηνεκές τη σουρεαλιστική πλευρά του καθενός μας.

Ο Άνθρωπος είναι κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί. Ένα Μανιφέστο, μια διακήρυξη της πραγματικής και απόλυτης Ελευθερίας σε όλα τα επίπεδα, το βιβλίο του "Υπερανθρώπου", που είναι ο ίδιος "Θεός" της ζωής και της ψυχής του, το Τάδε Έφη Ζαρατούστρα είναι το πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο του F. Nietzsche και αποτελεί την επιτομή ενός μεγάλου τμήματος της σκέψης του. Παρότι θεωρώ προσωπικά τα έργα του "Η Γενεολογία της Ηθικής" και η "Θεωρία του Σκοπού της Ζωής" πιο ενδιαφέροντα, το "Τάδε Έφη Ζαρατούστρα" - με έντονο το αποτύπωμα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας - είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί από εκείνους που θέλουν να γνωρίσουν τη σκέψη του F. Nietzsche. Θα καταφέρει άραγε ο Άνθρωπος του Nietzsche να ξεπεράσει τον άνθρωπο ή το "σπίτι" που αναζητεί θα παραμείνει το αιώνιο Πουθενά και το αιώνιο Μάταια; Θα καταφέρει να εγκαταλείψει τη Βασιλεία των Ουρανών για τη Βασιλεία της Γης ; Ο αναγνώστης καλείται και οφείλει να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο παραμένοντας ανεπηρέαστος από τις διάφορες "ερμηνείες" που κυκλοφορούν, αφού κατά καιρούς διάφοροι κοινωνικοί και πολιτικοί φορείς προσπάθησαν να "αρπάξουν" τον Nietzsche και να τον χρησιμοποιήσουν ως λάβαρο για τους σκοπούς τους. Πόσο παράδοξο και τί ειρωνεία να χρησιμοποιείται η σκέψη του πρεσβευτή της ελευθερίας σαν στρατευμένη τέχνη... Προσωπικά, θα πρότεινα να το διαβάσει κάποιος δυο φορές, και συγκεκριμένα την πρώτη πριν και την δεύτερη μετά τα υπόλοιπα έργα του. Για όσους γνωρίζουμε γερμανικά, συστήνω την ανάγνωση με το γερμανικό κείμενο από δίπλα, αφού σύμφωνα και απολύτως δικαιολογημένα η διαχρονική κριτική διακηρύττει ότι "Με το Τάδε Έφη Ζαρατούστρα, η γερμανική γλώσσα φτάνει στο απόλυτο ζενίθ της"

Ένα από τα καλύτερα έργα του Dickens - δεν μπορώ να πω το καλύτερο, αφού για μένα ο Dickens είναι απόλυτα συνδεδεμένος με τη «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», την οποία λατρεύω σε όλες τις εκδοχές της. Το βιβλίο είναι πραγματικά συναρπαστικό με πολύ ενδιαφέρουσα πλοκή. Οι χαρακτήρες διαχρονικοί και αγαπημένοι - ο Τζο ως προσωποποίηση του Καλού - ενώ ο «μύθος» της Εστέλας καθηλώνει. Σε όλο το έργο είναι έκδηλο το χαρακτηριστικό φλεγματικό χιούμορ του Dickens, ο οποίος δε διστάζει να διεισδύσει σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής της εποχής. Ένα βιβλίο-ύμνος στην ανδρική φιλία.

Ένα δριμύ κατηγορώ του Ε. Ζολά προς την κοινωνική αδικία και τις ανισότητες. Η ατελείωτη πάλη και οι φρούδες ελπίδες μιας ολόκληρης εργατικής τάξης (των ανθρακωρύχων) για μια ζωή χωρίς πείνα. Το Ζερμινάλ αποτελεί μια κραυγή των απελπισμένων, μια προσπάθεια να σκεφθεί η γαλλική κοινωνία τους ξεχασμένους ανθρώπους που δουλεύουν στα έγκατα της γης. Η σκηνή με το άλογο του ορυχείου μοναδική και ιδιαίτερα συγκινητική.

Το αγαπημένο μου βιβλίο του Ε. Ζολά. Σκληρή και αμείλικτη περιγραφή της ζωής των φτωχών και δυστυχισμένων λίγο έξω από το Παρίσι της χλιδής και της λάμψης, η οποία μαστίζεται από τον αλκοολισμό και τη βία. Η ζωή μιας ολόκληρης κοινωνικής τάξης, αυτής των φτωχών (χαρακτηριστικό του κυνικού ύφους του συγγραφέα είναι ότι η γυναίκα-κεντρικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος αναφέρεται συνήθως απλά ως «η πλύστρα»), η οποία περιστρέφεται γύρω από τον άξονα «ταβέρνα», δηλαδή το μέρος όπου οι άνδρες ξεσπούν και από όπου αρχίζει η καταστροφή κάθε οικογενειακής ευτυχίας.

Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να γράψει κανείς μια σαφή κριτική για ένα βιβλίο όπως "Ο Άνθρωπος Χωρίς Ιδιότητες". Πρόκειται για ένα ογκώδες μυθιστόρημα, το οποίο ουσιαστικά δεν έχει υπόθεση. Εδώ βέβαια δεν μπορεί να είναι γνωστό και το πού είχε σκοπό να καταλήξει ο συγγραφέας, αφού δυστυχώς δεν πρόλαβε να τελειώσει το έργο του. Ο Ρ. Μούζιλ περιγράφει με εξαιρετικό λογοτεχνικό ύφος τη ζωή του κύριου χαρακτήρα του έργου και τις συναναστροφές του στην αριστοκρατική και αστική κοινωνία της Βιέννης των αρχών του 20ού αιώνα. Στο βιβλίο λαμβάνουν χώρα πολλές φιλοσοφικές αναζητήσεις και συζητήσεις (κάποιες φορές κουραστικές και όχι πάντα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες για τον έμπειρο αναγνώστη), ενώ έκδηλη είναι επίσης και η επήρεια της φροϋδικής θεωρίας - σύγχρονης του έργου - χωρίς όμως ο συγγραφέας να εμβαθύνει σε αυτή. Ιδιαίτερα καυστική είναι η κριτική που ασκεί ο Μούζιλ στην αναξιοκρατία, τη γραφειοκρατία, την κωλυσιεργία, την αργομισθία και την αναποτελεσματικότητα των θεσμών της αχανούς Αυστροουγγαρίας, κάνοντας το γεγονός της διάλυσής της μετά από τον επερχόμενο Α\' Παγκόσμιο Πόλεμο απόλυτα κατανοητό στον αναγνώστη - ίσως και μια έμμεση κριτική στην αλαζονεία της (απόλυτης) εξουσίας;

Ένας παραληρηματικός μονόλογος. Είναι αδιαμφισβήτητα το έργο του Μπέκετ που φανερώνει περίτρανα την επιρροή του Τζόυς στο ύφος του. Ένα βιβλίο που είναι αδύνατο να σταματήσεις να το διαβάζεις πριν το τελειώσεις (εγώ το διάβασα μέσα σε μια νύχτα). Το νόημά του φανερώνεται σταδιακά τις επόμενες μέρες μετά το τέλος της ανάγνωσής του.

Η Αγρύπνια είναι ένα από τα πιο ξεχωριστά βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ. Οποιοσδήποτε χαρακτηρισμός του δοθεί, μπορεί να είναι ταιριαστός ή τουλάχιστον όχι άτοπος: Ιδιοφυές, δυσνόητο, συνειρμικό, παραληρηματικό, ονειρικό, πολύπλοκο, ακαταλαβίστικο, τρελό, δαιδαλώδες, ντανταϊστικό, θυελλώδες. Ένα βιβλίο για έμπειρους αναγνώστες. Ένα παιχνίδι με τις γλώσσες και με άπειρους συμβολισμούς. Δεν ενδείκνυται για διάβασμα στην πολυθρόνα, αλλά για μελέτη στο γραφείο. Προτείνω στον αναγνώστη να το διαβάσει έχοντας δίπλα του και το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο και προπαντώς (πιστεύω ότι αυτός είναι και ο απώτερος σκοπός του έργου) να το αφήσει να του μιλήσει και να το ερμηνεύσει όπως εκείνος νομίζει. Η ανάγνωση της Αγρύπνιας απαιτεί πολύ χρόνο και σε πολλά σημεία αρκετή υπομονή (ειδικά το πρώτο μέρος του δεύτερου τόμου είναι ιδιαίτερα κουραστικό). Ο αναγνώστης δεν θα πρέπει να απαιτήσει από τον εαυτό του να κατανοήσει την κάθε φράση του βιβλίου (πράγμα επιεικώς αδύνατο), αλλά να απολαύσει το παιχνίδι των λέξεων και τα κρυμμένα νοήματα της «γλωσσοποιίας» του Τζόυς, που προσφέρουν αδιαμφισβήτητα τεράστια αναγνωστική ευχαρίστηση.

Μια μέρα από τη ζωή του Λέοπολντ Μπλουμ, ενός αδιάφορου μικροαστού, πραγματικού αντιήρωα, ενός «Αντιοδυσσέα». Επαναστατικό λογοτεχνικό στυλ, συνειρμικό γράψιμο, ονειρικό περιεχόμενο, σαφώς επηρεασμένο από την θεωρία της ψυχανάλυσης. Δυστυχώς ο Τ. Τζόυς αρνήθηκε την πρόταση του Κ. Γ. Γιούνγκ για ψυχανάλυση. Ο «Οδυσσέας» αποτέλεσε εξαιρετικά πρωτοποριακό έργο και άνοιξε νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Πιστεύω ότι κατά τη δεύτερη ανάγνωσή του φανερώνεται στον αναγνώστη το βαθύτερο νόημά του. Συμβουλεύω τον αναγνώστη να αποφύγει τα πολυάριθμα βιβλία-οδηγούς περί του «πώς να διαβάσει κανείς τον Οδυσσέα» κλπ και να αφήσει τον εαυτό του να ερμηνεύσει το έργο ελεύθερα.

Μια συλλογή ιστοριών που λαμβάνουν χώρα στο Δουβλίνο. Η εντύπωση που μου άφησε το βιβλίο ήταν ότι η ζωή των ανθρώπων που περιγράφει ο Τζόυς χαρακτηρίζεται από το τρίπτυχο φτώχεια-αλκοόλ-βία. Σε ένα από τα μεταγενέστερα έργα του (δε θυμάμαι ακριβώς ποιό), ο συγγραφέας - όντας και ο ίδιος πότης - αναφέρει: «το ουίσκυ, αυτή η κατάρα της Ιρλανδίας». Η τελευταία ιστορία των «Δουβλινέζων» είναι κατά τη γνώμη μου η πιο συγκινητική.

Ο Δον Κιχότε αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα που έχουν γραφτεί ποτέ. Οι περιπέτειες του ιδαλγού συμπαρασύρουν τον αναγνώστη σε έναν κόσμο αγνότητας, περηφάνειας, ανιδιοτέλειας και αλτρουισμού. Ο Δον Κιχότε δεν είναι απλά ένας άνθρωπος, είναι ο Άνθρωπος όπως θα έπρεπε να είναι. Ο εκρηκτικός συνδυασμός του Ιδανικού με το Πρακτικό - Δον Κιχότε και Σάντσο Πάντσα - κάνει το έργο εξαιρετικά ενδιαφέρον και ευανάγνωστο. Η "αποθεραπεία" του Δον Κιχότε, που θα οδηγήσει και στο τέλος του, αποτελεί ένα από τα πιο τραγικά και σπαραχτικά σημεία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η έκδοση της Εστίας είναι πολύ προσεγμένη και η μετάφραση της κ. Μ. Παναγιωτίδου εξαιρετική.

Ο Δον Κιχότε αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα που έχουν γραφτεί ποτέ. Οι περιπέτειες του ιδαλγού συμπαρασύρουν τον αναγνώστη σε έναν κόσμο αγνότητας, περηφάνειας, ανιδιοτέλειας και αλτρουισμού. Ο Δον Κιχότε δεν είναι απλά ένας άνθρωπος, είναι ο Άνθρωπος όπως θα έπρεπε να είναι. Ο εκρηκτικός συνδυασμός του Ιδανικού με το Πρακτικό - Δον Κιχότε και Σάντσο Πάντσα - κάνει το έργο εξαιρετικά ενδιαφέρον και ευανάγνωστο. Η "αποθεραπεία" του Δον Κιχότε, που θα οδηγήσει και στο τέλος του, αποτελεί ένα από τα πιο τραγικά και σπαραχτικά σημεία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η έκδοση της Εστίας είναι πολύ προσεγμένη και η μετάφραση της κ. Μ. Παναγιωτίδου εξαιρετική.

Εξαιρετικό βιβλίο. Μια μεγάλη περιπέτεια στον ωκεανό και σταδιακά η περιγραφή της φαλαινοθηρίας από το Α ως το Ω με έναν εξαιρετικό τρόπο - επιστημονικό, σκληρό και ταυτόχρονα βαθιά λογοτεχνικό. Η κλασική αμερικανική λογοτεχνία στα καλύτερά της.

Εξαιρετικό βιβλίο που αποδεικνύει περίτρανα το ποσό βαθύς γνώστης της ανθρώπινης ψυχής ήταν ο Αλμπέρ Καμύ.

Δυστυχώς απογοητεύθηκα αρκετά. Το βιβλίο, εξιστορώντας τα γεγονότα της ζωής εκδιδόμενων ομοφυλοφίλων στην μεταπολεμική Μονμάρτρη, αποτέλεσε σίγουρα ένα τολμηρό εγχείρημα. Σίγουρα ένα ξεχωριστό έργο, πάντως περίμενα περισσότερα από έναν τόσο ξεχωριστό συγγραφέα και άνθρωπο όπως ο Ζαν Ζενέ.

Το βιβλίο είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα που έχουν γραφτεί. Άκρως απολαυστικό στην ανάγνωση, γραμμένο από έναν ιδιαίτερα ευφυή και ξεχωριστό άνθρωπο. Με ύφος που συγκλονίζει απο την αρχή, το βιβλίο περιγράφει κυνικά την απογοήτευση του Σελίν για την πλήρη αποτυχία της κοινωνίας των ανθρώπων. Το διάβασα δυο φορές.

Υπέροχο βιβλίο. Συνδυασμός αφηγήματος και φιλοσοφικών αναζητήσεων του συγγραφέα, ο οποίος προσεγγίζει και αναλύει με ιδιαίτερη αφοσίωση την έννοια του χρόνου. Λαμβάνοντας χώρα σε ένα πραγματικά «μαγικό» μέρος, η πλοκή του βιβλίου σε συνεπαίρνει και το βαθύτερο νόημά του φανερώνεται σταδιακά με αριστουργηματικό τρόπο.