Η ιδέα που κινεί τον «Ανήφορο», το άρτι εκδοθέν στην Ελλάδα βιβλίο του Καζαντζάκη, είναι σίγουρα άκρως ενδιαφέρουσα. Πηγάζει εν μέρει από την προσωπική ιστορία του συγγραφέα, ο οποίος ταυτίζεται εν γένει με τον πρωταγωνιστή ποιητή Κοσμά, που επιδιώκει να δημιουργήσει μια Πνευματική Διεθνή μετά τη φρίκη του Β’ Π.Π. Τα αιώνια ερωτήματα που ταλανίζουν τον Καζαντζάκη, από εκδόσεως της «Ασκητικής», βρίσκουν ξανά τη θέση τους στο χαρτί, μετουσιωμένα. Η υπόθεση του βιβλίου είναι σίγουρα διαχρονική, ενώ η γλαφυρή γλώσσα του συγγραφέα κάνει τον «Ανήφορο» άξιο να διαβαστεί. Έχω την εντύπωση, ωστόσο, πως, αν ο Καζαντζάκης ενσωμάτωνε στο τέλος του Ανήφορου, όπως σκόπευε αρχικά, την Ασκητική, τότε θα δημιουργούσε ένα υπέροχο Ευαγγέλιο για τον πρόθυμο αρχάριο αναγνώστη του, το οποίο θα συνδύαζε θεωρία και πράξη, και θα έδειχνε ξεκάθαρα το χρέος του σύγχρονου πνευματικού ανθρώπου μες στα χαλάσματα του κόσμου. Παρόλαυτα, το μήνυμά του παραμένει: παρά τις αντιξοότητες και τις τροχοπέδες που αναπόφευκτα θα συναντήσει, ο πνευματικός άνθρωπος πρέπει πάντα, σύμφωνα με τον Καζαντζάκη, να συναισθάνεται την προαιώνια Κραυγή, να συνδυάζει τα πρώτα στοιχεία της ζωής (μεταξύ αυτών και τη γυναίκα-Νοεμή, όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο) και, πειθαρχημένος, να προστάζει την καρδιά του να πάρει έναν δρόμο: τον Ανήφορο.

Αναμφίβολα, η Λάνα Ντελ Ρέι είναι από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές της εποχής μας. Τραγουδίστρια, τραγουδοποιός και, πλέον, ποιήτρια, έχει ως κύρια θέματα του έργου της τη νοσταλγία για την παλιά Αμερική, την ευαισθησία της θηλυκότητας και την τραχύτητα του ανδρικού φύλου. Όλα αυτά ανακύπτουν και σε τούτο το έργο της, με ποιητική, αυτήν τη φορά, μορφή. Προσωπικά, την υπεραγαπώ ως καλλιτέχνιδα· τα ποιήματά της, θα έλεγα, προσέθεσαν στην αγάπη μου για αυτήν, ωστόσο τα θέματα που αυτά πραγματεύονται δεν αποτέλεσαν έκπληξη για μένα. Αποτελούν γενικότερες συνιστώσες του έργου της, που κατευθύνουν εν πολλοίς και τα άλμπουμ της. Το βιβλίο αυτό, που εκδόθηκε το 2020, απηχεί ιδιαίτερα στο αριστουργηματικό της magnum opus, NFR (2019)· κάποιοι, μάλιστα, στίχοι από το άλμπουμ αυτό έχουν επαναληφθεί στο παρόν βιβλίο αυτούσιοι ή σχεδόν αυτούσιοι, ως ποιητικοί στίχοι. Έτσι, θα έλεγα ότι το Violent Bent Backwards Over The Grass λειτουργεί μάλλον επικουρικά προς τα άλμπουμ της, δε διεκδικεί δηλαδή, κατ\' εμέ, τόσο δυναμική παρουσία στον θρύλο που έχει συγκροτηθεί γύρω απ\' το όνομά της. Ωστόσο, δεν παύει να αποτελεί ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, ιδιαίτερα για όποιον γνωρίζει τις μουσικές της καταβολές. Τα ποιήματά της, πάντως, πλαισιώνονται από μία καλαίσθητη έκδοση, η οποία αναδεικνύει τον πολύπλευρο χαρακτήρα της και την καλλιτεχνική της πολυπτυχότητα, μέσα από ζωγραφιές και φωτογραφίες που έχει δημιουργήσει ή συλλέξει η ίδια. Εν ολίγοις, όποιος την αγαπά ως καλλιτέχνιδα σίγουρα θα αγαπήσει αυτό το βιβλίο ποίησης, το οποίο, υπενθυμίζω, αποτελεί την πρώτη της εκδεδομένη ποιητική προσπάθεια. Οπωσδήποτε, όμως, δε θα σύστηνα σε κάποιον να ξεκινήσει από αυτό την ανακάλυψη της Λάνα Ντελ Ρέι, αυτού του ζωντανού θρύλου της εποχής μας.

Καλαίσθητη έκδοση του έργου του Ξενοφώντα "Κύρου Ἀνάβασις" από τις εκδόσεις Ζήτρος. Η ιστορία είναι συναρπαστική, γεμάτη ανατροπές και δε σου πάει να το αφήσεις κάτω. Ο Ξενοφώντας παρουσιάζει γλαφυρά τις χαλεπότατες συνθήκες της εκστρατείας των Μυρίων, και αναδεικνύει μέσα από αυτές την αντρειοσύνη και την ευστροφία που χαρακτηρίζει χιλιετίες τον λαό μας. Το βιβλίο είναι ό,τι καλύτερο για όποιον προτίθεται να διαβάσει έστω κι ένα βιβλίο στην αρχαία ελληνική. Η μετάφραση του κ. Ράπτη ορθή και βοηθητική. Ομοίως δε και τα σχόλιά του, τα οποία παρεμβαίνουν σε όποια σημεία είναι αναγκαίο. Εν ολίγοις, το προτείνω.

Ευχάριστο βιβλίο, που σίγουρα εξαρχής μαγνητίζει την προσοχή του αναγνώστη. Το θέμα είναι παράδοξο και σκοτεινό, και έχει μεγάλο ενδιαφέρον το πώς το διαχειρίζεται η συγγραφέας. Ίσως κάποια σημεία, εάν ήμουν στη θέση της, να τα απλοποιούσα ή να τα παρέλειπα, γιατί, θεωρώ, πως κάπου στη μέση το παρατράβηξε. Παρ\' όλα αυτά, παραμένει σίγουρα ένα μυθιστόρημα άξιο ανάγνωσης, με πληροφορίες και πρόσωπα για μια εποχή και μια περιοχή που ακούμε ελάχιστα.

Πολύ εύστοχο λεξικό, γιατί πετυχαίνει, θεωρώ, τον στόχο του. Η συγγραφέας παραθέτει στην αρχή καταλόγους με όλα τα ρήματα που χρησιμοποιούνται στον στρωτό, δημοτικό λόγο. Στη συνέχεια, το μεγαλύτερο κομμάτι του βιβλίου αφιερώνεται στην κλίση των ρημάτων αυτών, σε αναλυτικούς πίνακες, με χρήσιμες επισημάνσεις. Προσωπικά, βρήκα το βιβλίο πολύ κατατοπιστικό και ανταποκρίθηκε σε αυτό που έψαχνα. Είναι ιδιαίτερα εύχρηστο, πιστεύω, όταν στην καθημερινότητά μας θέλουμε να βεβαιωθούμε (ή και να μάθουμε) για τις λεπτομέρειες κλίσης των ρημάτων. Συνιστά, λοιπόν, χρήσιμο γλωσσικό οδηγό!

Υ.Γ. Το παρόν λεξικό μου προκάλεσε μεγάλο θαυμασμό για τους εκατοντάδες τρόπους που κλίνονται τα νεοελληνικά ρήματα, τα οποία κουβαλούν μαζί τους τόσο μεγάλο ιστορικό φόρτο... Αποδεικνύονται περίτρανα μάρτυρες της πληθωρικής –εν προκειμένω ίσως σε "βαθμό κακουργήματος"– γλώσσας μας, η οποία αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία εκ των πλουσιότερων, αλλά και συνθετότερων, στον κόσμο γλωσσών.

Έργο κομβικής σημασίας για τη νεοελληνική γλώσσα. Σε αρκετά, όμως, σημεία, φαίνεται ότι η γλώσσα μας έχει εξελιχθεί από την εποχή του Τριανταφυλλίδη ή δεν ακολουθεί τις προτάσεις που έκανε. Ορισμένες λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας σε παραδείγματα έχουν ξεπεραστεί. Επίσης, το βιβλίο είναι γραμμένο με το πολυτονικό σύστημα, αν και ο αείμνηστος Τριανταφυλλίδης είχε φροντίσει σε κάποιες παραγράφους (για να μην πω «κάποιους παραγράφους», όπως πρότεινε) να σημειώσει ότι το μονοτονικό θα συνέφερε περισσότερο τη δημοτική. Μάλλον θα πρότεινα να αγοράσετε ή τη μικρή του σχολική Γραμματική, η οποία είναι πιο απλά γραμμένη και ακολουθεί τους σημερινούς κανόνες, ή να αγοράσετε κάποια άλλη γραμματική, σύγχρονη.

Αναλυτική κλίση των ρημάτων της λατινικής σε όλους τους χρόνους και τις εγκλίσεις, χρήσιμες σημειώσεις κάτω από ρήματα ιδιόρρυθμα. Θα ήθελα να περιλαμβάνει και τη σύνταξη των ρημάτων, όπως γίνεται στα αντίστοιχα λεξικά της αρχαίας ελληνικής. Κατά τα άλλα, έμεινα ικανοποιημένος.

Ελλιπής γραμματική. Δεδομένης της εξαιρετικής δουλειάς του κυρίου Γιαγκόπουλου στο Συντακτικό της Λατινικής των ίδιων εκδόσεων, περίμενα ανάλογη προσπάθεια να έχει γίνει και για τη συγκεκριμένη Γραμματική. Δυστυχώς, απογοητεύτηκα. Επιμένει πολύ σε λεπτομέρειες αχρείαστες για τους μαθητές, για παράδειγμα στη φωνητική της Λατινικής, αλλά λ.χ. στη β’ κλίση δεν κάνει καν λόγο για το ουσιαστικό vir, ενώ στη γ’ θεωρώ ελλιπή την παρουσίαση της κλίσης. Γενικά, δε θα την πρότεινα.

Άπιαστο έργο της παγκόσμιας ποίησης, εξαιρετικό δημιούργημα από τον Δάντη Αλιγκέρι. Η μετάφραση στη συγκεκριμένη έκδοση δεν είναι έμμετρη, όμως είναι πλήρως κατανοητή, σε όμορφη, στρωτή δημοτική. Θεία Κωμωδία: τρία βιβλία, τρεις διαφορετικές εμπειρίες. Από τη γραφικότητα της Κόλασης, πηδάμε στη ρεαλιστικότητα του Καθαρτηρίου και από \'κεί σε μια ουτοπική οπτασία, τον Παράδεισο· όλα αυτά πλασμένα από τη φαντασία ενός πρωτοπόρου ποιητή, που από τους πρώτους έγραψε στα ιταλικά. Το έργο αξίζει να το διαβάσετε για πολλούς λόγους, από τις πληροφορίες που μας δίνει για την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της εποχής όπου γράφτηκε, ώς για τις θεολογικές πληροφορίες, τα υπέροχα ρητά του Δάντη και τον τρόπο με τον οποίο αυτός συνταιριάζει άριστα τον αρχαίο ελληνορωμαϊκό κόσμο με τον χριστιανικό. Φυσικά, ίσως να σας παραξενέψει ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει και αφηγείται ο Δάντης, καθώς ταιριάζει πιο πολύ στα μεσαιωνικά πρότυπα. Ωστόσο, μην το εγκαταλείψετε το βιβλίο! Η Θεία Κωμωδία είναι κομβικό έργο στην ιστορία της ανθρώπινης σκέψης, μιας και εισηγήθηκε τον ανθρωπισμό στη λογοτεχνία. Έτσι, στέκεται ως κλασικό αριστούργημα, από το οποίο, αν έπρεπε να μείνει ένα πράγμα, θα ήταν να αγαπάμε τον άνθρωπο. Είναι επίκαιρο, δηλαδή, όσο ποτέ.

Μέτριο. Έχω παρατηρήσει μεγάλο αριθμό ορθογραφικών λαθών, τόσο στα αρχαία κείμενα, όσο και στις ασκήσεις και στις λύσεις τους, απαράδεκτο για ένα βιβλίο που στοχεύει, μεταξύ άλλων, και στην καλύτερη εκμάθηση της ζωντανής εδώ και χιλιετίες ορθογραφίας μας. Τα κείμενα δεν είναι κλιμακούμενης δυσκολίας για να μπορέσουν τα παιδιά να διδαχθούν μεθοδικά το αδίδακτο, μα είναι απαιτητικά στην αρχή (κείμενα για τη Β Λυκείου), ενώ σχετικά εύκολα στο τέλος (για τη Γ). Κάποιες ασκήσεις δεν αποτελούν καν αντικείμενο εξέτασης πια. Επίσης, οι μεταφράσεις που προτείνονται στις λύσεις των ασκήσεων αντικρούουν στο νεοελληνικό γλωσσικό αίσθημα και δεν αποτελούν ορθά πρότυπα. Γενικά, δεν θα το πρότεινα, καθώς υπάρχουν έργα πληρέστερα σε μορφή και περιεχόμενο για το Αδίδακτο Κείμενο.

Δεν χωράνε λόγια εδώ για να χαρακτηριστεί αυτό το βιβλίο. Και δε μιλάω για την αισθητική του ποιότητα, δε μιλάω για την ιστορία του. Είναι ένα βιβλίο στο οποίο φανερώνεται ένας χαρακτήρας απίστευτος, κυριολεκτικά – ένας άνθρωπος που ζει τόσο βαρετά και τόσο έντονα, με τόση απάθεια και τόσο συναίσθημα. Ο Μερσό είναι η μικρογραφία της ελεύθερης –αν μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει με ακρίβεια αυτόν τον όρο– ψυχής. Μέτρο του κόσμου του είναι ο εαυτός του. Είναι ένας άνθρωπος που κολυμπά στο αντίθετο ρεύμα – κι όμως, είναι τόσο δυνατός, αλλά και τόσο ευάλωτος ταυτόχρονα. Αντιστέκεται σ\' όλη την ανθρώπινη ύπαρξη, σε καθετί που νομίζουμε ότι μας κάνει ανθρώπους. Είναι πραγματικά ξένος ανάμεσα στους πολλούς, αλλά συνάμα είναι κι ο πιο "άνθρωπος" ανάμεσά τους. Ό,τι και να πει κανείς είναι λίγο για αυτό το βιβλίο. Ο καθένας το αντιλαμβάνεται διαφορετικά και δικάζει με τα δικά του μέτρα τον χαρακτήρα, γιατί θεωρεί ότι βλέπει μέσα στην ψυχή του. Αλλά μάλλον γελιέται. Διαβάστε, δικάστε και κρίνετέ τον, αλλά να μην ξεχάσετε καθόλου πως μαζί του δικάζετε και τον εαυτό σας...

Χρόνια με ενδιαφέρει η Αίγυπτος σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμού της, στην κοινωνική της οργάνωση, στην πολιτική, στην αρχιτεκτονική της και, φυσικά, στη θρησκεία της. Το συγκεκριμένο βιβλίο με εξέπληξε ευχάριστα. Δεν αποτελεί εισαγωγή στην αιγυπτιακή θρησκεία, δεν θα το πρότεινα, δηλαδή, σε κάποιον που δεν ξέρει τίποτα σχετικά με τους αιγυπτιακούς θεούς και την Ιστορία του τόπου. Εμένα, όμως, με έχει ενθουσιάσει, γιατί μπόρεσα να διεισδύσω στην αιγυπτιακή θεολογία χωρίς να κουραστώ ή να βαρεθώ. Το βιβλίο δεν έχει ιδιαίτερα μεγάλο μέγεθος και περιέχει σημαντικούς μύθους, οι οποίοι αναδεικνύουν περίτρανα το μεγαλείο της αιγυπτιακής κοσμολογικής θεώρησης. Σε μόλις εκατό σελίδες γίνονται απόλυτα κατανοητές οι έννοιες πάνω στις οποίες βασίστηκε η αιγυπτιακή θρησκεία, αλλά και άλλες θρησκείες αργότερα. Προσωπικά, σας το συστήνω ανεπιφύλακτα, αν θέλετε να διασκεδάσετε και συνάμα να εξετάσετε μεγάλα ερωτήματα του σύμπαντος από μια άλλη οπτική.

Γενικά, ικανοποιητικό. Δεν θα έλεγα ότι οι συγγραφείς του δίνουν συγκεκριμένες απαντήσεις στους αναγνώστες για το πώς θα προσαρμόσουμε τη δημοκρατία, αλλά αφήνουν περισσότερο το ερώτημα να αιωρείται, καλώντας μας σε δράση. Παραθέτουν διαχρονικά παραδείγματα καλής και κακής διαχείρισης της ισχύος που φέρει η αρχή του λαού, και έμμεσα αφήνουν να εννοηθεί ποιο πρότυπο πρέπει να ακολουθήσουμε και σήμερα. Αναλύουν τόσο σύγχρονα προβλήματα της δημοκρατίας, όσο και αρχαία, από τα οποία, όμως, οφείλουμε να μάθουμε. Ίσως σε κάποια σημεία να γίνει κουραστικό για τον συνειδητοποιημένο ιστορικά Έλληνα αναγνώστη, κυρίως στην αρχή, λόγω της διεξοδικής αφήγησης ιστοριών λίγο πολύ γνωστών στο ελληνικό κοινό. Πάντως, θεωρώ πως διαβάζεται γρήγορα. Εγώ θα το πρότεινα, αν κάποιος ήθελε να έρθει σε μια πρώτη επαφή με τη φύση της αρχαίας και της σύγχρονης δημοκρατίας, για τα κοινά προβλήματά τους, και αν ήθελε να προβληματιστεί πάνω σε αυτά.

Ένα εξαιρετικό βιβλίο, ειδικά -θεωρώ- για λάτρεις της Ιστορίας και της φιλοσοφίας. Ο Τζον Γουίλιαμς μεταφέρει στο χαρτί το πορτρέτο μιας μοναδικής εποχής, γεμάτης με ίντριγκες και μηχανορραφίες. Η ωριμότητα που επέδειξε ο Αύγουστος τόσο στην αρχή του ενήλικου βίου του, με τον θάνατο του Ιουλίου Καίσαρα, όσο και στο τέλος της ζωής του, όταν ήθελε απλά να «αφεθεί» στον θάνατο, είναι εντυπωσιακή. Κατ\' εμέ, το αποκορύφωμα του βιβλίου είναι όταν συναντιέται για τελευταία φορά με τη μοναχοκόρη του, Ιουλία, και η συγκλονιστική συζητήση που λαμβάνει χώρα μεταξύ τους. Ο «Αύγουστος» είναι ένα συναρπαστικό βιβλίο, το οποίο σας προτείνω ανεπιφύλακτα να το διαβάσετε.

Έψαχνα καιρό για ένα πλήρες νεοελληνικό συντακτικό και, έχοντας διαβάσει τις βιβλιογραφίες πολλών άλλων βιβλίων σχετικών με τη γλώσσα μας, αποφάσισα να αγοράσω τη «Νεοελληνική σύνταξι» του αείμνηστου Αχιλλέα Τζάρτζανου. Εξεπλάγην με την ανάλυση όλων των συντακτικών φαινομένων και την πληθωρική παράθεση παραδειγμάτων, κυρίως από δημοτικά τραγούδια και τη δημοτική λογοτεχνική παράδοση. Θεωρώ πως το συντακτικό τούτο μπορεί να επιλύσει πολλές απορίες των Νεολλήνων σχετικά με τη μορφολογία της γλώσσας μας, όπως εξάλλου έκανε και για μένα, και, για όσους έχουν μελετήσει με ζήλο τον αρχαίο ελληνικό λόγο, να αποτελέσει αδιάψευστο τεκμήριο της ιστορικής συνέχειας και της μορφολογικής συνοχής της γλώσσας μας στο διάβα της Ιστορίας. Πιστεύω πως, από τα λίγα διαθέσιμα νεοελληνικά συντακτικά, η «Νεοελληνική σύνταξις» είναι το πληρέστερο, γιατί δεν φείδεται παραδειγμάτων, η γλώσσα του είναι απλή και κατανοητή (μη φοβάστε ότι βρίσκεται σε δύσκολη καθαρεύουσα, είναι γραμμένη στη δημοτική, απλά με πολυτονικό και κάποιους ορθογραφικούς τύπους που πια δεν χρησιμοποιούνται π.χ. τήν σύνταξι) και αναλύει όλα τα φαινόμενα, χωρίς να παραλείπει κάποια χάριν συντομίας, όπως το σχολικό συντακτικό. Προσωπικά, σας τη συστήνω ανεπιφύλακτα!