Πολύ ενδιαφέρουσα εξιστόρηση της εποποιίας των λατινόφωνων Ρωμιών στα Βαλκάνια (σημερινά Σκόπια, Σερβία και Ουγγαρία) κατά τον 18ο - 19ο αι., μια αρκετά παραμελημένη πτυχή της ελληνικής διασποράς των χρόνων της τουρκοκρατίας. Η μετάφραση του Χρήστου Γκούβη καλύπτει ένα σημαντικό βιβλιογραφικό κενό. Η σημαντικότητα του πονήματος του εκσερβισμένου Τσιντσάρου Πόποβιτς συνίσταται στο ότι μέσα από τις εμπορικές και κοινωνικές δραστηριότητες των Αρωμούνων-Τσιντσάρων στα Βαλκάνια αποκαλύπτεται η βαθιά ελληνικότητά τους και η αγάπη τους για των ρωμαίϊκο πολιτισμό μας, εξουδετερώνοντας έτσι τις εκ Ρουμανίας προσπάθειες περί δημιουργίας πανβαλκανικού ρωμανόφωνου έθνους.

Το βιβλίο περιέχει τόνους πληροφοριών και ζωγραφίζει το κοινωνικό πλαίσιο μιας εποχής που έχει χαθεί οριστικά, αν και σε πλείστες περιπτώσεις θα ήταν χρήσιμη η εισαγωγή σημειώσεων από το συγγραφέα ή καλύτερα από τον επιμελητή προκειμένου να διαφωτιστεί ο αναγνώστης για κάποιες πτυχές της σερβικής ιστορίας που για τους αναγνώστες του Πόποβιτς τις δεκαετίες του \'20-\'30 αποτελούσαν κοινό κτήμα αλλά για τους νεοέλληνες των αρχών του 21ου αι. είναι παντελώς λησμονημένες.

Η μετάφραση επίσης χρειάζεται λίγο περισσότερη επεξεργασία, η συχνή χρήση αγκυλών ξενίζει και παραπέμπει σε μια πρώιμη μορφή της μεταφραστικής διαδικασίας η οποία δεν προορίζεται για τα μάτια του αναγνωστικού κοινού. Πριν 10 χρόνια το βιβλίο ειχε εκδοθεί από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (χωρίς να γίνεται καμία απολύτως μνεία στο όνομα του κ. Γκούβη) με την επιστημονική επιμέλεια της ιστορικού Κωνσταντίνα Καρακώστα οι σημειώσεις της οποίας αν και εκτεταμένες ήταν σε αρκετές περιπτώσεις χρήσιμες και διαφωτιστικές. Νομίζω μια τρίτη έκδοση του πονήματος (αν πάει καλά σε πωλήσεις) κρίνεται απαραίτητη, με την επιμέλεια κάποιου καταρτισμένου σύγχρονου Τσιντσαρόβλαχου με μεράκι, φιλότιμο και αγάπη. Μια έκκληση από έναν απόγονο λατινόφωνων Ρωμιών που φέρει ως επίθετο την βαλκανική τους ονομασία - Τσιντσάρης!