Κάποια περίεργη τύχη με έκανε και έπιασα αυτό το βιβλίο μετά το 4 3 2 1 του Όστερ. Και τα δύο βιβλία γραμμένα από "εβραιόπουλα" και μέσα από την ζωή τους η αγωνία της δημιουργίας και η ιστορία των χωρών τους. Εκεί σταματάνε οι ομοιότητες. Ο Όστερ παραμένει ένα καλός του λόγου αλλά ο δουλεμένος λόγος του δεν έχει καμιά ανατροπή, δεν σπάει καμιά βεβαιότητα, μοιάζει με αστική ακτινογραφία. Ο Feinmann αντίθετα φτιάχνει ένα ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ μυθιστόρημα. "Η Κριτική Των Όπλων" είναι ένα σοκαριστικά κυνικό, πολιτικό, φιλοσοφικό, κοινωνικό, ενοχικό μυθιστόρημα με φόντο την πρόσφατη ιστρορία της Αργεντινής μέσα από τα μάτια ενός "διαταραγμένου" καθηγητή/καπιταλιστή και της παλιάς παρέας του. Η προσωπική του λύτρωση περνάει μέσα από την σχέση με την καθολική μητέρα του. Και λογικό, αφού όπως λέει στο βιβλίο και γνωρίζουμε όλοι, η Αργεντινή είναι η χώρα της ψυχανάλυσης. Στο τέλος, αφού υποτίθεται ότι έχει "γιατρευτεί" λέει ότι θέλει να ξυπνήσει με την ματιά του Όστερ. Το αστείο είναι ότι το 4 3 2 1 γράφτηκε 16 χρόνια μετά, αλλά το βιβλίο του Feinmann μεταφράστηκε στα ελληνικά την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε και μεταφράστηκε και το 4 3 2 1. Ο Feinamnn έχει αποβιώσει και δεν είναι δικό του το βαρετό 4321. Όλα αυτά τα περίεργα για να πω, ότι οποιοσδήποτε είναι άνω των 40, έχει μια ιδέα από την ιστορία των χωρών της Λατινικής Αμερικής και τον γοητεύει η πολιτική φιλοσοφία, θα βρεθεί μπροστά σε ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα. Ο ρυθμός, η εναλλαγη από το ατομικό στο συλλογικό, από την οικογένεια στην πατρίδα, από τον φόβο για τον θάνατο στην απραξία, από την ήττα στην επιβίωση, από την προσπάθεια να μείνεις άνθρωπος σε μια βαρβαρότητα, από την χρήση βίας ή όχι, από την θεωρία και την πράξη, και από την ψυχανάλυση του ενός στην μαζική παράκρουση ενός λαού... Όλα στον αέρα.

Όλες οι ωραιες ιδέες δεν εξασφαλιζουν και ένα "ωραίο" αποτέλεσμα. Τέσσερις διαφορετικές εκδοχές, πορείες ζωής. Τοσο κοντινές όμως που δημιουργείται ένα πρόβλημα. Όχι στο ψυχογράφημα που πες είναι αποδεκτά παρουσιασμένο, αλλά στην εκνευριστική επανάληψη ιστορικών ορόσημων. Επισης ολοι οι εαυτοί, παρά τις διαφορετικές "ζωές", όλοι κατανοούν τον Μπέκετ το 1960, ολους τους αρχαιους και ολη την πρωτοπορία... Λογικό να χαθεί ο μπουσουλας και η καλή ιδέα να μετατραπεί σε μια μεγαλειώδη πατάτα...

Με έναν μαγικό τρόπο ο συγγραφέας συλλέγει ιστορικά, κοινωνικά, πολιτισμικά στοιχεία και συνθέτει μια ακτινογραφια της ελληνικής κοινωνιας (στις δεκαετίες που αναφέρεται) μέσα από την ιστορία δυο γυναικών. Χωρίς ενοχές, χωρίς πολιτικές αγκυλώσεις. Το "Τρίτο Στεφάνι" απλά είναι ένα αριστούργημα.

Φιλοσοφικό δοκίμιο, ακτινογραφία των καιρών που ζούμε. Το πρόβλημα πολλές φορές με τα φιλοσοφικά δοκίμια είναι η επαφή που μπορεί να έχει ένας μη ακαδημαϊκός αναγνώστης με την πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας σε αναφορές και μελέτη των -πριν από αυτόν- διανοητών. Από την άλλη, αυτή είναι και η γοητεία τους. Υπάρχει μια συνέχεια και ο κάθε φιλόσοφος μια χρονική στιγμή βάζει το λιθαράκι του. Το θέμα είναι τέτοιο, που παρότι δεν προτείνει κάτι (και δεν είναι ποτέ αυτοσκοπός ενός δοκιμίου αυτός) ένας ανήσυχος αναγνώστης μπορεί να αποκομίσει πολλά. Πολύ καλή έκδοση (από την άποψη του τι προσφέρει ο επιμελητής και ο μεταφραστής σαν βοήθεια στον πιο άπειρο αναγνώστη μέσα από παραπομπές).

Αν θεωρείτε αριστούργημα τις "Αόρατες Πόλεις", προφανώς θα βρείτε ενδιαφέρον και σε αυτό το βιβλίο. Προσωπικά κουράστηκα να τελειώσω και τα δύο βιβλία, όπως και του ίδιου στυλ λατινοαμερικάνικα διηγήμτα. Με λίγα λόγια, αν σας γοητεύει ο Μπορχες και ο Καλβίνο ίσως σας αρέσει και αυτό. Για τους υπόλοιπους σαν και την αφεντιά μου, παραμένουν αδιάφορα (όχι άχρηστα ή άνευ καλλιτεχνικής αξίας και συνέχειας στην παγκόσμια λογοτεχνία).

Να μην φοβηθεί κάποιος νεότερος την καθαρεύουσα. Εύκολα κατανοητή και ο συγγραφέας εχει σχεδόν έναν μελωδικό τρόπο αφήγησης. Ουσιαστικά είναι η αρχή του νεοελληνικού διηγήματος. Ο Βιζυηνός δεν εχει μόνο μουσειακή αξία. Είναι ακόμα σύγχρονος. Ιδίως το "Μόνο Της Ζωής Του Ταξίδιο" είναι ένα απόβτα πιο αριστουργηματικά κειμενα που έχουμε.

Φαντάζομαι ότι όποιος ενδιαφερθεί για αυτό το βιβλίο, θα έχει έρθει σε επαφή με τον "μύθο" που συνοδεύει αυτόν τον καλλιτέχνη, οπότε δεν θα του φανεί παράξενο το καταγγελτικό στυλ γραφής του, καθώς και μια υποψία για την μανία "καλλιτεχνικής" καταδίωξης από την οποία εμφανώς υπέφερε. Για τους όχι και τόσο θαυμαστές του τα απομνημονεύματα του περιέχουν δύο σημεία που αφορούν μια ιστορική δικαίωσή του. Το πρώτο είναι ο τρόπος λειτουγίας του συστήματος προώθησης στον καλλιτεχνικό χώρο, μέσω πληρωμένων δημοσιεύσεων και εκθέσεων, αφού κάποιος ατζέντης έχει εξασφαλίσει όλη την παραγωγή κάποιου "νέου" καλλιτέχνη. Αυτό το σύστημα ο Ντε Κίρικο είναι ο πρώτος που το έβγαλε στην φόρα και ουσιαστικά το πάλευε (κάποιες φορές ανορθόδοξα) σε όλη του την καριέρα και έιχε απόλυτο δίκιο ότι αυτό το σύστημα λειτουργεί εις βάρος της ουσίας της τέχνης. Το δεύτερο είναι η σημασία της τεχνικής, που για τον ίδιο ήταν απαραίτητα ένας τομέας σημαντικός, ώστε επαγωγικά το αποτέλεσμα της τέχνης του να υπηρετεί όσο καλύτερα το υψηλό ιδανικό της.

Μέσα από το χιούμορ μόνο μπορεις να πεις κάποια ουσιώδη πράγματα. Εδώ ο επιστήμονας γίνεται λογοτέχνης. Και τα καταφέρνει κόντρα στις πιθανότητες. Διαβαζεται με μια ανάσα και δεν υπάρχει περίπτωση να μην σας "πετύχει" κάπου. Και οχι με φθηνά τρικ ψυχοθεραπευτών, αλλά με το ανθρώπινο άγγιγμα ενός φίλου με αναπττγμένη αισθηση χιούμορ.

Ήταν χρόνια μπροστά από την εποχή της; Ένα μεγάλο ταλέντο στην διήγηση; Ότι και να \'ναι, νομίζω ότι η Ντυρας δεν έχει την θέση που της αξίζει. Καμιά φορά τα "απλά" πράγματα είναι τόσο δύσκολα. Η Ντυράς γράφει απλά και την ίδια ώρα μας δίνει ένα μεγαλειώδες μυθιστόρημα. Μια ισορροπία χειρουργική, δεν ξεφεύγει ποτέ, δένει όλα τα στοιχεία δράσης οδηγώντας τα εκεί που θέλει αυτή, παρασύροντας τον αναγνώστη, κάνοντας τον να χρησιμοποιεί την φαντασία του, να πλάθει χρακτήρες και τόπους όπως εκείνη θέλει. Ένα υπέροχο βιβλίο σε πολύ καλή μετάφραση.

Απολαυστικό. Δεν είναι ένα επιστημονικό βιβλίο. Είναι ένα ταξίδι πραγματικό στην Βαβελ, στις γλώσσες ανά τον κόσμο και τα περίεργά τους. Στις πιο διαδεδομένες (από άποψη πληθυσμού που ομιλούνται) γλώσσες για να είμαι ακριβής. Όσοι έχουν το ψώνιο αυτό, θα το ευχαριστηθούν.