Από τα καλά βιβλία που τα σκέφτεσαι για πολύ καιρό. Πρωτότυπος τρόπος ανάπτυξης της πλοκής της ιστορίας, ποιητικές πινελιές αλλά επίσης και στοχασμός που έχει να κάνει με τις λειτουργίες της γλώσσας και των λέξεων. Η αφήγηση είναι ευθύγραμμη αλλά αυτό κάθε άλλο παρά μειώνει το όλο εγχείρημα. Ο Αλέξης Σταμάτης αποδεικνύει μέσω του μυθιστορήματος αυτού ότι εκτός των εξαιρετικών ταξιδιωτικών του γνώσεων για τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, την ιστορία και την τέχνη τους, μπορεί εξαιρετικά να ταξινομεί το υλικό του (βιωματικό, επιστημονικό, γνωσιοθεωρητικό) μέσα σε μία επινοημένη ιστορία, και να αλληλεπιδρούν όλα αυτά μεταξύ τους με τρόπο εξαιρετικό, σε σημείο να μην σε ενδιαφέρει ποια στοιχεία είναι υπαρκτά και ποια όχι.

Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι αντικομμουνιστής με ακροδεξιές απόψεις, επομένως είναι προφανές ότι θα στηρίξει το παλιό αφήγημα των "τριών γύρων" σε μια πιο εκσυγχρονισμένη εκδοχή. Η ελληνική ιστοριογραφία έχει μπουχτίσει από όλη αυτή την ιδεοληπτική υστερία που εκπορεύεται είτε από την αριστερά είτε από τη δεξιά, η οποία αναμασά τις παλιές προβληματικές θεωρίες και δεν βοηθάει να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα, αλλά τα πάντα συσκοτίζονται μέσα στο πάθος και τον ιδεολογικό φανατισμό. Έχουμε δει την τελευταία δεκαετία υπέροχα βιβλία προς αυτή τη κατεύθυνση όπως του κυρίου Πολυμέρη Βόγλη και άλλων. Όποιος θέλει να δει την ουσία του πράγματος ψάχνει μελέτες με επιστημονική τεκμηρίωση και κύρος, όποιος θέλει να φανατιστεί με εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα διαβάζει βιβλία όπως του κυρίου Μουμτζή.

Είναι μια ιστορική μαρτυρία ενός παιδιού εβραϊκής καταγωγής από την Ουγγαρία, που στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Είναι προφανώς η αυτοβιογραφία του ίδιου του συγγραφέα. Έχει ενδιαφέρον από ιστορικής πλευράς, από λογοτεχνικής πλευράς θα το χαρακτήριζα λίγο "άνοστο". Να αναφερθεί επίσης ότι ο συγγραφέας φαίνεται να ερμηνεύει τα γεγονότα αρκετά αποστασιοποιημένα, ιδίως στο τέλος. Αυτό δεν ξέρω αν είναι καλό ή κακό, πάντως είναι δικαίωμά του να χρωματίσει τη βιωματική του ιστορία με το τρόπο που αυτός θέλει.

Ικανοποιητικό! Όπως και τα περισσότερα ογκώδη μυθιστορήματα του Αθανασιάδη, ο μύθος αναπτύσσεται και εξελίσσεται γύρω από μια μεγάλη αστική οικογένεια από την οποία ξεπηδούν διάφοροι ήρωες και αντι-ήρωες που αντιπροσωπεύουν τις κοινωνικές πτυχές της εποχής στην οποία αναφέρεται. Κινείται στο γνώριμο ύφος του συγγραφέα, δηλαδή το κλασικό ρεαλιστικό της γενιάς του \'30, με γλαφυρές περιγραφές μέσω όμορφων λέξεων που τείνουμε να ξεχάσουμε αλλά μας ζεσταίνουν με την γλυκύτητά τους. Χρησιμοποιεί επίσης την ευρυμάθεια του γύρω από την ελληνική μυθολογία. Η διαφορά του παρόντος σε σχέση με τα άλλα βιβλία του είναι οι ψυχαναλυτικές προεκτάσεις, μετατρέπει σε λογοτεχνικό έργο τις γνώσεις του πάνω στην ψυχολογία κυρίως μέσω του Αυγερίδη και της Λέγκως αλλά και των άλλων ηρώων του.

Ο Αθανασιάδης ξέρει να γράφει εξαιρετικά, οι ήρωες του είναι πολλοί, οι περισσότεροι όμως είναι παράπλευροι και δεν εξελίσσονται, επικεντρώνεται σε λίγους αλλά τους πλάθει με εξαιρετική επιτυχία. Όμως κάτι λείπει από το συγκεκριμένο μυθιστόρημα για να απογειωθεί, ίσως η κορύφωση που δεν έρχεται ποτέ. Παρότι μεγάλο, διαβάζεται εύκολα και δεν κουράζει. Εμένα μου άρεσε.

ΥΓ: Όσοι έχετε ήδη δει την τηλεοπτική σειρά του Μέγκα, προσπαθήστε να αποφύγετε όσο μπορείτε τις ταυτίσεις, γιατί ενώ τα πρόσωπα είναι ίδια, συνδέονται μεταξύ τους με διαφορετικές σχέσεις, οι εκδοχές και οι ρόλοι διαφέρουν αν και από ψυχολογικής πλευράς τόσο στη σειρά όσο και στο βιβλίο είναι παρόμοιοι αν όχι ταυτόσημοι.

Εμένα πάντως με προβληματίζει το γεγονός που υπάρχουν σήμερα άνθρωποι να ασχολούνται με την φασιστική ιδεολογία από πλευρά υποστήριξής της και κάθονται και διαβάζουν τέτοια σκουπίδια σαν αυτό το βιβλίο! Λυπάμαι γιατί αυτό δείχνει σε τι παρακμή έχουμε φτάσει ως κοινωνία και ως ποιότητα πολιτικής αντίληψης και κρίσεως.

Απογοήτευση! Όλα δίνονται στο πιάτο, ξέρεις από την αρχή που θα καταλήξει, δεν υπάρχουν αφηγήσεις που να είναι θολές και αμφίσημες, η πλοκή είναι εξαιρετικά απλή που θα μπορούσε να τη σκεφτεί ο καθένας. Δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα, μάλλον είναι ένα βιβλίο μιας αστυνομικής περιπέτειας, λες και βλέπεις κακή αμερικάνικη ταινία της δεκαετίας του \'70 με καλούς και κακούς. Το 1 αστεράκι το δίνω επειδή ο συγγραφέας μου αφηγήθηκε μια ιστοριούλα χωρίς να με κουράσει. Αδιάφορο βιβλίο που γράφτηκε καθαρά και μόνο για να πουλήσει στις διακοπές και μετά να χαθεί στο κενό. Ένα σεναριάκι που πλασαρίστηκε για ποιοτική αστυνομική λογοτεχνία. Κρίμα.

Εξαιρετικά ενδιαφέρον από πλευράς θέματος, όμως είναι ένα άνισο βιβλίο που κάνει πολλές κοιλιές ανάμεσα σε πολύ όμορφες σελίδες.Τα κομμάτια που αναπτύσσουν υπαρξιακές, ψυχικές και φιλοσοφικές αναζητήσεις του ήρωα είναι πολύ καλά, οι περιγραφές όμως που έχουν να κάνουν με τη δομή της μεσαιωνικής Πόλης της Κωνσταντινούπολης δεν δίνονται πάντα με γλαφυρότητα, κουράζουν σε μεγάλο βαθμό, είναι φλύαρες και επαναλαμβανόμενες. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι τα γεγονότα σε μερικά σημεία είναι παραμορφωμένα και δεν ταυτίζονται με την ιστορική αλήθεια, ενώ κάποια πραγματικά πρόσωπα τα βάζει ο συγγραφέας να δρούνε με άλλο ρόλο από αυτόν που έχει επιβεβαιωθεί από τις πηγές (π.χ η περίπτωση της Άννας Νοταρά και του Σφραντζή).

Εν ολίγοις, είναι ένα καλό ιστορικό μυθιστόρημα που δίνει βάσει περισσότερο στη μυθοπλασία και λιγότερο στην ιστορική ακρίβεια και νομίζω ότι καταφέρνει σε μεγάλο βαθμό να αποδώσει τη σκέψη και τα συναισθήματα του μεσαιωνικού ανθρώπου. Όμως αριστούργημα δεν είναι.

Λόγω της πολύ μικρής γραμματοσειράς οι 500 σελίδες είναι σαν 1000. Πρέπει να είσαι Ντοστογιέφσκι για να μπορέσεις να γράψεις 1000 τέλειες σελίδες. Και ο Βάλταρι είναι καλός όμως δεν είναι Ντοστογιέφσκι.

Έχουν περάσει 2,5 χρόνια από τότε που το διάβασα και ακόμα ζει μέσα μου με χίλιους τρόπους και με χίλια πρόσωπα. Δεν είναι βιβλίο, δεν έχει αρχή μέση και τέλος, είναι ένα σύμπαν μέσα στο οποίο πνίγεσαι αλλά ο πνιγμός είναι ηδονικός. Δεν μπορώ να το εξηγήσω αλλιώς. Από τη πρώτη σελίδα μέχρι την τελευταία σε αρπάζει από τα μαλλιά, δεν έχει αστυνομική πλοκή και είναι πιο noir κι από τον Ιζό, δεν είναι ποίημα αλλά έχει περισσότερη ποιητικότητα κι από τον Μπωντλαίρ, δεν είναι δοκιμιακή μελέτη για την τέχνη αλλά ο μεγάλος Μπόρχες θα υποκλινότανε στην ευρυμάθεια του Μπολάνιο, τέλος δεν είναι πορνογράφημα αλλά υπάρχουν σελίδες που στάζουν χυδαίο ερωτισμό που θα τον ζήλευε ακόμα κι ο Μαρκήσιος Ντε Σαντ. Με λίγα λόγια, δεν είναι τίποτα και είναι τα πάντα, γιατί είναι ένα έργο τέχνης.

Όμορφο και καλογραμμένο βιβλίο, πρωτοπρόσωπη αφήγηση με ύφος κοφτό, λιτό και σχεδόν πάντα κυνικό. Ενδεχομένως να έχει επηρεαστεί άμεσα από τον Δόκτωρ Γκλας του επίσης Σουηδού συγγραφέα Σέντερμπεργκ που επίσης έχω διαβάσει. Παρόλο που η μετάφραση δεν είναι από τα Σουηδικά,νομίζω ότι αποδίδεται πολύ καλά το ύφος του κειμένου.Διαβάζεται εύκολα αλλά δεν είναι απλοϊκό, έχει πολύ βάθος με εξαιρετικές ψυχογραφικές αποχρώσεις, πολλές αμφισημίες και αλληγορικά νοήματα. Δεν είναι αριστούργημα, αλλά είναι από τα καλά βιβλία που αξίζει να διαβάζεις γιατί σου δίνουν πολλά πράγματα χωρίς να σε κουράζουν άσκοπα με φλύαρα ανούσια κομμάτια. Κάθε λέξη είναι στη σωστή της θέση.

Παρόλο που δεν είμαι φανατικός εραστής του αστυνομικού μυθιστορήματος, το συγκεκριμένο μου άρεσε πάρα πολύ και το διάβασα με ιδιαίτερη βουλιμία. Όσοι επιζητάτε τυποποιημένους ήρωες και αντιήρωες που συναντάμε στα κλασσικά noir μυθιστορήματα, καθώς και μία "πιασάρικη" πλοκή ερωτικού ή επιχειρηματικού/υποκοσμικού χαρακτήρα μάλλον θα σας απογοητεύσει. Μπλέκει πολλές παράλληλες ιστορίες, εισέρχεται σε ζητήματα πολιτικής ίντριγκας, σε θρησκευτικά και επιστημονικά ζητήματα, και κάνει αναδρομή μέχρι και σε στιγμιότυπα του β\' παγκοσμίου πολέμου που τα τελευταία δεν είναι απλά ξερές αναφορές αλλά έχουν βαρύνοντα ρόλο σε όλη τη δομή του βιβλίου. Οι ιστορίες δεν συνδέονται αμέσως και πρέπει να έχεις πολύ υπομονή μέχρι να σου λυθούν πολλές απορίες και να ξεκαθαρίσει το τοπίο, αλλά στο τέλος αν επιμείνεις θα αποζημιωθείς.

Στα αρνητικά θα έβαζα κάποιες κουραστικές περιγραφές τοπίων και αστικών τοποθεσιών, οι οποίες δεν είναι τόσο γλαφυρές και πιο πολύ σε μπερδεύουν. Ίσως είναι θέμα μετάφρασης αλλά δεν το νομίζω. Επίσης η επιμέλεια του κειμένου έχει αρκετά ορθογραφικά λαθάκια.

Εν κατακλείδι, βάζω 4.5 αστεράκια και το προτείνω ανεπιφύλακτα σε αναγνώστες που ελκύονται από τη σκανδιναβική noir ατμόσφαιρα (που ναι μεν είναι ειδυλλιακή αλλά ταυτόχρονα είναι ζοφερή και σκοτεινή), και σε όσους στην ανάγνωση απολαμβάνουν κυρίως τη χαρά του ταξιδιού και όχι τον τελικό προορισμό.