Πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Αν και ο τίτλος παραπέμπει στην περίοδο της κατοχής (1941-1944) ο συγγραφέας δεν ασχολείται αποκλειστικά με αυτό το θέμα, αλλά και με άλλα ζητήματα προγενέστερα της συγκεκριμένης περιόδου, όπως...η βουλγάρικη κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας 1916-1918, η "προβληματική" πολιτική του Βενιζέλου για την Ανατολική Μακεδονία, ο ρόλος του Βενιζέλου στην ίδρυση του ΣΕΚΕ, οι σχέσεις αποκρυφισμού και εθνικοσοσιαλισμού, οι εξόριστοι της Ακροναυπλίας, ο Χέγκελ με το σκεπτικό «θέση-αντίθεση-σύνθεση» και η επιρροή του στον Μαρξ και στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, κλπ...
Όσον αφορά την κύρια θεματολογία του βιβλίου, ο συγγραφέας περιγράφοντας κάποια από τα αποτρόπαια ολοκαυτώματα(Δομένικο,Δίστομο,Καλάβρυτα,Χορτιάτης,Δράμα) των κατοχικών δυνάμεων εις βάρος του ελληνικού πληθυσμού, επικεντρώνεται όχι μόνο στη βαναυσότητα των κατακτητών αλλά και στην εργαλειακή χρήση της αντίστασης από συγκεκριμένους αντάρτες, που με δράσεις άνευ ουσιαστικής στρατηγικής σημασίας, είχαν ως αποτέλεσμα κάποιες φοβερές συνέπειες. Ο συγγραφέας και λόγω καταγωγής έχει ασχοληθεί πολύ με την περιοχή της Μακεδονίας και έχει πολύ καλή βιβλιογραφία αλλά και προσωπικό αρχειακό υλικό, γι\'αυτό και δίνει έμφαση στο συγκεκριμένο βιβλίο στα τραγικά αποτελέσματα της βουλγαρικής κατοχής στη περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας. Τέλος, μερικές ενστάσεις μπορούν να υπάρχουν σε ζητήματα όπως για παράδειγμα η σύνδεση της wall street και του αποκρυφισμού με τον εθνικοσοσιαλισμό...που ως ένα σημείο αυτά έχουν πιο πολύ σχέση με θεωρίες συνωμοσίες, αλλά το βιβλίο αξίζει να μελετηθεί.

Παρά την προσπάθεια του συγγραφέα να αποκαλύψει άγνωστες πτυχές της ιστορίας γύρω από την Επανάσταση του 1821,το αποτέλεσμα δεν είναι ακριβώς αυτό που επιδιώκει.Το βιβλίο περιέχει πολλούς απαξιωτικούς και μειωτικούς χαρακτηρισμούς(π.χ.«αλιτήριος»,«ταγματασφαλίτης του 21\'»,«μικρός Μπιν Λάντεν των Εβραίων»[για τον Απ.Παύλο],κλπ).Ο συγγραφέας προβαίνει πολλές φορές σε υποκειμενικά συμπεράσματα.Ο ιδεοληπτικός αντικληρικαλισμός(είναι και το κομμάτι που θα σταθώ) του συγγραφέα πέρα από το να απαξιώνει κάθε εκκλησιαστική μορφή της περιόδου,τον οδηγεί και σε κάποιες εξάρσεις εκτός πραγματικότητας,χαρακτηριστικά αναφέρει ότι εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν είμαστε σε θέση να φτιάξουμε ούτε εργοστάσιο για καρφίτσες. Κι αυτό γιατί στο σχολείο μαθαίνουμε απ\'έξω και ανακατωτά τους βίους των Αγίων και γι\'αυτό όταν τελειώνουμε το σχολείο δεν ξέρουμε ούτε μια βρύση να αλλάξουμε(πραγματικά που τα είδε όλα αυτά!)...ή ένα άλλο παράδειγμα που αναφέρει ότι η Εκκλησία καθορίζει στον άνθρωπο από την διατροφή,το ντύσιμο μέχρι και τι θα σπουδάσει!!!
Όσον αφορά κάποιες πηγές που χρησιμοποιεί για να τεκμηριώσει κάποια αντικληρικαλιστικά συμπεράσματα του,μόνο αντικειμενικές δεν είναι(π.χ.Αδ.Κοραής, ξένοι περιηγητές,Δημ.Φωτιάδης,Κυρ.Σιμόπουλος,περιοδικό «Δαυλός»).
Τέλος,θα αναφερθώ σε ένα σημείο του βιβλίου,για το «Κρυφό Σχολειό» όπου ο συγγραφέας αναφέρει ότι όλοι(;) οι γνωστοί ιστορικοί το θεωρούν ψέμα και ότι αυτό το ψέμα βασίστηκε στο πίνακα του Ν.Γύζη το «κρυφό σχολειό» του 1876.Μάλιστα αναφέρει και τον Σπ.Τρικούπη, όπου στο έργο του «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, 1860,Α\'τομ.σελ.229» αναφέρει το κρυφό σχολειό ως «μέγα ψεύδος».Μόνο που 1)Ο πίνακας είναι του 1886.2)Αφού αυτό το ψέμα βασίστηκε σε πίνακα του 1886(άρα δεν υπήρχε αναφορά πιο πριν)πως επικαλείται ένα έργο χρονικά προγενέστερο(1860); και 3)Αν ανατρέξουμε στη συγκεκριμένη παραπομπή του έργου θα δούμε ότι ο Τρικούπης μιλάει για τον θάνατο του Αθ.Διάκου και όχι για το «Κρυφό Σχολειό»!!!Γι\'αυτό προσοχή με τις πηγές.

Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν υπάρχουν βιβλία που να έχουν ασχοληθεί με τον αντίκτυπο που είχε ο «Ισπανικός Εμφύλιος» στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι μια πρωτοποριακή μελέτη, καθότι ο συγγραφέας καταπιάνεται με κάποιες άγνωστες πτυχές που αφορούν την οικονομία και την διπλωματία. Κατά την περίοδο του εμφυλίου, είχε αναπτυχθεί μια έντονη οικονομική δραστηριότητα που στηριζόταν κυρίως στο λαθρεμπόριο όπλων. Ο συγγραφέας αναφέρει τον μεγάλο τότε οικονομικό παράγοντα, Μποδοσάκη που έκανε χρυσές δουλειές πουλώντας όπλα κυρίως στους Δημοκρατικούς και λιγότερο στους Εθνικιστές. Ένα γεγονός που κάνει εντύπωση είναι ότι πίσω από αυτή την δραστηριότητα(εν γνώσει ως ένα σημαντικό βαθμό από την κυβέρνηση Μεταξά, όσο και αν φαίνεται περίεργο για ένα καθεστώς που ήταν ιδεολογικά αντικομμουνιστικό) Μποδοσάκη υπήρχε ένα "πλέγμα" που έφτανε μέχρι και την ναζιστική Γερμανία, η οποία αν και βοηθούσε τους Εθνικιστές δεν δίσταζε μέσω του Γκαίρινγκ και του εργοστασίου του Rheinmetall-Borsig να συνεργαστεί με τον Μποδοσάκη και στην ουσία να έχουμε το εξής παράδοξο, να εξοπλίζονται οι Δημοκρατικοί με την βοήθεια της ναζιστικής Γερμανίας. Ένα επίσης πολύ σημαντικό στοιχείο του βιβλίου είναι ότι μέσα σ\'αυτό, ο συγγραφέας παραθέτει και την εξωτερική πολιτική που ακολούθησε η Ιταλία στην Μεσόγειο, μια πολιτική που φάνηκε ακόμα και μέσα από την συμμετοχή της χώρας στον ισπανικό εμφύλιο ότι η σταδιακή προκλητική πολιτική εναντίον της Ελλάδας θα οδηγούσε στην ιταλική επίθεση το 1940. Τέλος, ένα άλλο σημαντικό γεγονός που αφορά τα οικονομικά οφέλη του ελληνικού κράτους από όλη αυτή την οικονομική δραστηριότητα με τα εμβάσματα από το λαθρεμπόριο, περιγράφονται μέσα από την Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος,όπου από 49 εκατομμύρια δραχμές που ήταν τα αποθέματα το 1935, το 1939 έφτασαν τα 712 εκατομμύρια!Και αυτό το πιστώνεται η μεταξική πολιτική ως ένα από τα θετικά της.

Ένα εξαιρετικό βιβλίο.Ο συγγραφέας μέσα από τα Πατερικά Ερμηνευτικά Κείμενα δίνει απαντήσεις σε όσους κατηγορούν την Π.Δ. ως ένα εβραϊκό βιβλίο που προάγει την βία, την ανηθικότητα και παρουσιάζει τον Θεό ως εκδικητικό και βίαιο. Συνιστάται σε όσους έχουν πέσει στην πλάνη "ελληνοκεντρικών" συγγραφέων που μη έχοντας την κατάλληλη θεολογική γνώση παρερμηνεύουν και συκοφαντούν τα Ιερά Κείμενα της Ορθοδοξίας.

Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Ο συγγραφέας δεν στηρίζεται σε "ακροδεξιές" πηγές αλλά κυρίως σε εαμικές και φιλο-εαμικές πηγές καθώς και σε αναγνωρισμένα και ευρείας αποδοχής έργα (Θανάσης Χατζής,«Η νικηφόρα που χάθηκε». Γιάννης Ιωαννίδης,«Αναμνήσεις». Χαρίλαος Μηχιώτης,«Δραματική πορεία». Χάγκεν Φλάισερ, «Στέμμα και σβάστικα». Σπύρος Γασπαρινάτος «Κατοχή, Απελευθέρωση-Δεκεμβριανά-Βάρκιζα». Ντέιβιντ Κλόουζ «Οι ρίζες του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα»,κλπ). Πολύ ενδιαφέροντα τα κεφάλαια...για την μαύρη αγορά και τους «πλουτίσαντες επί κατοχής». Τα αίτια που οδήγησαν στα Δεκεμβριανά. Η περίφημη «λευκή τρομοκρατία» σε ποιο βαθμό εφαρμόστηκε και αν όντως ήταν καταλυτικός παράγοντας για τις εμφύλιες συγκρούσεις. Και φυσικά η σύγκριση της ελληνικής πραγματικότητας με το διεθνές πολιτικό σκηνικό εκείνης της περιόδου και πόσο επηρεάστηκε η Ελλάδα από τις εξελίξεις στην Ευρώπη.