ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ

ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ
Είναι γνωστό ότι οι "Κύριες Δόξες" του Επίκουρου χρησίμευαν ως εγκόλπιο για τους μαθητές της διδασκαλίας του Κήπου. Φαίνεται όμως ότι κυκλοφορούσαν και άλλες συλλογές επικούρειων αποφθεγμάτων, όπως εκείνη που ανακάλυψε ο ερευνητής Καρλ Βότκε το 1888 στην βιβλιοθήκη του Βατικανού, ενταγμένη μέσα στο χειρόγραφο "Codex Vaticanus Graecus 1950" του 14ου αιώνα. Η συλλογή αυτή καθιερώθηκε έκτοτε με τον πανεπιστημιακό τίτλο "Gnomologium Vaticanum Epicureum" αλλά είναι γνωστότερη ως "Επίκουρου Προσφώνησις". Το κείμενο του "Gnomologium Vaticanum Epi...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΦΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ - ΑΠΑΝΤΑ
Ορφικά ονομάζονται τα κείμενα εκείνα που είναι γραμμένα από τον Ορφέα, ή από τους μαθητές του, ή ακόμη και από μεταγενέστερους Ορφικούς. Φυσικά, μιλάμε μόνο για όσα έχουν διασωθεί ως τις μέρες μας, γιατί είναι πολλά βέβαια τα βιβλία που αποδίδονται σ' αυτόν τον αρχαίο μυσταγωγό. Ελάχιστα από όσα έχουμε είναι πλήρη και τα περισσότερα είναι απλώς σπαράγματα κάποιων ξεχασμένων έργων. Από την άλλη μεριά, αναφέρονται κάποια κείμενα που μόνον ο τίτλος τους έχει διασωθεί. Στο παρόν βιβλίο περιλαμβάνονται όλα ανεξαιρέτως τα σωζόμενα ορφικά κείμενα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΡΕΝΤΙΟΣ: ΑΝΔΡΙΑ ΑΥΤΟΤΙΜΩΡΟΥΜΕΝΟΣ
Τη νέα αττική κωμωδία του Μενάνδρου και των ομοτέχνων του διέσωσαν με τις μεταφράσεις και τις διασκευές τους ο Πλαύτος και ο Τερέντιος. Ο πρώτος είναι γνωστός για το πηγαίο και άφθονο γέλιο των έργων του και τη γλωσσοπλαστική του δύναμη. Ο Τερέντιος ξεχωρίζει για τη δραματικότητα της πλοκής, τη φυσικότητα των υποθέσεών του, την ψυχογραφική του δύναμη. Θίγει θέματα οικογενειακά, παιδευτικά, συνείδησης, και αντικατοπτρίζει στις κωμωδίες του τη νοοτροπία της μορφωμένης ρωμαϊκής αστικής τάξης του 2ου αιωνα π.Χ., με τη βαθμιαία διείσδυση των ελ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΡΝΗΛΙΟΥ ΝΕΠΩΤΑ ΒΙΟΙ
[...] Σαν ιστορικός ο Κ. Νέπωτας είχε μέτρια φήμη στην Αρχαιότητα. Κατά τον Μεσαίωνα έμεινε τελείως άγνωστος για να ανασυρθεί από την λήθη στην εποχή της Αναγέννησης, κατά την οποία εκτιμήθηκε η απλότητά του, η σαφήνειά του, και η χάρη του στη διήγηση. Στα νεώτερα χρόνια γεννήθηκε ζήτημα για την γνησιότητα των βίων του Κ. Νέπωτα και αμφισβητήθηκε αν αυτός έγραψε τους βίους. Πολλοί τους απέδωσαν στον βυζαντινό συγγραφέα Πρόβο. Όμως η έρευνα δεν δέχθηκε αυτές τις απόψεις και έτσι οι βίοι και σήμερα αποδίδονται στον Νέπωτα. Παρ' ότι ο Κ. Νέπω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΣΙΟΔΟΣ: ΘΕΟΓΟΝΙΑ
Καθήκον υλικό θεώρησα να συμπληρώσω την μετάφραση της Θεογονίας του Ησίοδου που άφησε ημιτελή ο πατέρας μου. Είχε μεταφράσει το έργο αυτό έως τον στίχο 964 (παραλείποντας όμως την μεγάλη παρεμβολή των στίχων 766-880) και δεν πρόφτασε να φτάσει έως το τέλος. Μετέφρασα τόσο το τέλος του ποιήματος, δηλαδή από τον στίχο 965 έως τον στίχο 1020 (το υπόλοιπο ποίημα χάθηκε δυστυχώς και καμιά αρχαία πηγή δεν αφήνει ένδειξη για την συνέχειά του) όσο και την μεγάλη παρεμβολή, επειδή διαπίστωσα ότι κανείς έως τώρα εκδότης δεν τόλμησε να την παραλείψει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝ: ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
Το πλατωνικό έργο "Πρωταγόρας", είναι γραμμένο σε διαλογική μορφή. Εννέα πρόσωπα στην Αθήνα, κάπου το 432 π.Χ., συζητούν μεταξύ τους. Από το κείμενο αυτό, που σε λίγο θα το διαβάζουμε, πρόκειται να παρακολουθήσουμε τους λόγους που ανταλλάχτηκαν με τις συζητήσεις εκείνες. Θ' ακούσουμε τους οκτώ από τους εννέα συνομιλητές με τα ονόματά τους. Ο ένατος μένει δίχως όνομα: είναι κάποιος από τους φίλους του Σωκράτη, "εταίρος", όπως αναφέρεται στο κείμενο. Δε συναντά κανένα από τα άλλα πρόσωπα του διαλόγου: μόνο το Σωκράτη. Αυτό το πρόσωπο έχει, ό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ: Η ΑΣΠΙΔΑ - ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ: ΣΥΜΠΟΣΙΟ Ή ΛΑΠΙΘΕΣ
Τι πιο ερεθιστικό και δύσκολο από ένα έργο σχεδόν ξεχασμένο και παραμελημένο όπως η Ασπίδα του Μενάνδρου να βρεθεί στα χέρια ενός σύγχρονου σκηνοθέτη και μεταφραστή. Ο Μένανδρος, μύθος για πολλούς αιώνες, πατέρας του ρωμαϊκού θεάτρου, πρόδρομος της κομέντια ντελ άρτε και κατόπιν του Κορνέιγ και του Μολιέρου, έχει εκτιμηθεί περισσότερο στη Δύση παρά στην Ελλάδα. Η μεταγραφή αυτή έγινε ύστερα από πολύμηνη αναζήτηση. Προσπάθησα να αποδώσω στη σύγχρονη ελληνική το σπουδαίο αυτό έργο έχοντας πάρει την απόφαση να εντάξω σε αυτό δύο μονολόγους απ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ: ΕΙΡΗΝΗ
Την ευτυχία μόνο η Ειρήνη την προσφέρει - όπως τον έρωτα γυναίκα, αλλά πάνω στην απλοχεριά της την αρπάζει ο πόλεμος. Θα υπήρχε όμως αρπαγή αν δεν υπήρχαν αρπαγές; (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΤΑΝΗ: ΘΗΣΕΥΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ
Πρότυπον του Ελληνικού Διαλογισμού, ο Θησεύς προσφέρει την ορθήν προετοιμασίαν εις την ψυχήν του ενδοσκοπούντος με το ήθος, την οξύνοιαν, το σθένος, την συνέπειαν και το είδος των άθλων του, αποτέλεσμα των συν-δια-λογισμών του... (Αλτάνη, ΑΡΡΗΤΟΙ ΛΟΓΟΙ, Ελληνικός Δια-λογισμός)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΤΑΝΗ: ΑΝΑΒΙΩΣΙΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ;
"Τόδε δε μηδείς φοβηθή των Ελλήνων, ως ου χρη περί τα θειά ποτε πραγματεύεσθαι θνητούς όντας, παν δε τούτω διανοηθήναι τουναντίον, ως ούτε άφρον εστί ποτε το θείον ούτε αγνοεί που την ανθρωπίνην φύσιν, αλλ' οίδεν ότι διδάσκοντος αυτού συνακολουθήσει και μαθήσεται τα διδασκόμενα". (Κανείς λοιπόν Έλλην δεν πρέπει να φοβηθή σκεπτόμενος ότι δεν πρέπει οι θνητοί να ασχολούνται με τα θεία. Αντιθέτως θα πρέπει να σκεφθή ότι το θείον δεν είναι παράλογον, ούτε αγνοεί κατά κάποιον τρόπο την ανθρώπινη φύσι, αλλά γνωρίζει ότι, εάν διδάξη τον άνθρωπο,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΠΕΜΠΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ: Συλλογή διδαγμάτων ηθικού περιεχομένου, επιτομή κατά κάποιο τρόπο της διδασκαλίας του Επίκτητου σχετικά με τον ακολουθητέο τρόπο ζωής, όπως αυτός προβάλλει μέσα από τις στωικές αντιλήψεις. Κείμενο γενικά δημοφιλές και ιδιαίτερα αγαπητό μεταξύ των χριστιανών διανοητών. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ: Αποσπάσματα από τον Επίκτητο, τα περισσότερα με μορφή αποφθεγμάτων ή αφορισμών. Ο Επίκτητος, από την Ιεράπολη της Φρυγίας, έζησε το διάστημα 50-120 μ.Χ. περ. Παιδί δούλων, ήταν και ο ίδιος δούλος στη Ρώμη επί Νέρωνος, ενώ αργότερα, σε μεγάλη ηλικία,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΦΟΚΛΗΣ: ΟΙΔΙΠΟΥΣ
Το βασικό ερώτημα της διδασκαλίας του Σωκράτη είναι: τι πρέπει να κάνω, για να είμαι ευτυχισμένος; Το ερώτημα αυτό σηματοδοτεί την αφετηρία της φιλοσοφικής έρευνας για τον άνθρωπο. Πριν τεθεί το ερώτημα αυτό από τον Σωκράτη, το ενδιαφέρον των φιλοσόφων ήταν να βρουν ποια είναι η αρχή και ποια η υφή του κόσμου όχι μέσω της πίστης ή τη φαντασία, όπως υπαγορεύει η θρησκεία ή η μυθολογία, αλλά χρησιμοποιώντας την λογική και αξιοποιώντας την εμπειρία. Για τον Σωκράτη, ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει την ευτυχία, μόνον εφόσον κάνει το σωστό, και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝ: ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ
Η δίκη του μεγάλου φιλοσόφου και η απολογία του στο δικαστήριο, με την οποία φτάνει στην απόλυτη συνέπεια λόγων και πράξεων. Η κατηγορία εις βάρος του και η αντιμετώπισή της. Ο Πλάτων γεννήθηκε το 427 π.Χ., γόνος επιφανούς Αθηναϊκής οικογένειας. Έλαβε σπουδαία παιδεία και γνώρισε τα Ελληνικά φιλοσοφικά ρεύματα. Αυτό όμως που διαμόρφωσε καθοριστικά την ηθική και πνευματική του υπόσταση ήταν ο Σωκράτης, με τη ζωή, τη φιλοσοφία και τον θάνατό του. Ο μεγάλος φιλόσοφος ήταν αιτία να στραφεί ο νεαρός Πλάτων στη φιλοσοφία, και η Σωκρατική εννοιο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΩΣ Ο ΓΛΥΚΟΠΙΚΡΟΣ
"Πρώτη η Σαπφώ αποκάλεσε τον έρωτα γλυκόπικρο. Κι όποιος έχει ερωτευτεί, δε θα διαφωνήσει μαζί της". Ο έρωτας είναι ένα παράδοξο. Κρύβει μια υπόσχεση απόλυτης ηδονής. Όμως βιώνεται σαν πόνος. Τον πόνο τον προκαλεί η απουσία. "Υπάρχει κανένας που να επιθύμησε ποτέ αυτό που δεν απουσιάζει; Κανένας. Σ' αυτό οι Έλληνες ήταν ξεκάθαροι. Κι επινόησαν τον έρωτα για να το εκφράσουν". Ο έρωτας είναι αγώνας. Μα ο αγώνας αυτός είναι μάταιος. Γιατί ο έρωτας είναι αναγκαστικά στραμμένος σε κάτι που απουσιάζει: με το που κατακτηθεί το ποθούμενο, η επιθυμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Οι σκηνές που ακολούθησαν την άλωση της Τροίας. Η πυρπόληση και οι θάνατοι μελών της οικογένειας του Πριάμου. Οι αιχμάλωτες γυναίκες οδηγούνται στα πλοία των Αχαιών. Δεσπόζει η φυσιογνωμία της Εκάβης. Ο Ευριπίδης (480-406 π.Χ.) καταγόταν από τον Αθηναϊκό δήμο της Φλύας. Παρακολούθησε τη διδασκαλία του Αναξαγόρα, του Πρόδικου και του Πρωταγόρα, και συνδέθηκε φιλικά με τον Σωκράτη. Για πρώτη φορά πήρε μέρος σε δραματικό αγώνα το 455 και από τότε δίδασκε τακτικά μέχρι τον θάνατό του. Άνθρωπος μάλλον εσωστρεφής και αυστηρός, δεν ευτύχησε στην ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΦΟΚΛΗΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο βασιλιάς των Θηβών Κρέων απαγορεύει την ταφή του Πολυνείκη που είχε οδηγήσει ξένο στρατό εναντίον της γενέτειράς του. Η Αντιγόνη, αδελφή του νεκρού και νύφη του Κρέοντα, παραβαίνει την εντολή και καταδικάζεται σε θάνατο. Ο γιος και η γυναίκα του Κρέοντα αυτοκτονούν και ο ίδιος ζητά να βρει τον θάνατο. Η σύγκρουση του ηθικού νόμου με το κρατικό δίκαιο στην ενδοξότερη τραγωδία του Σοφοκλή. Ο Σοφοκλής (497-406 π.Χ.) καταγόταν από τον Κολωνό. Πήρε μέρος για πρώτη φορά σε δραματικό αγώνα το 468 π.Χ., όταν νίκησε τον γηραιότερο τραγικό ποιητή ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝ: ΛΑΧΗΣ - ΛΥΣΙΣ
ΛΑΧΗΣ ή ΠΕΡΙ ΑΝΔΡΕΙΑΣ: Η εξέταση της γενναιότητας και του θάρρους μέσα από το σωκρατικό δόγμα που ταυτίζει την αρετή με τη γνώση. Το ενιαίο της αρετής. Σύνδεση των επιμέρους αρετών. ΛΥΣΙΣ ή ΠΕΡΙ ΦΙΛΙΑΣ: Η φιλία και η σημασία της. Ποιοι και γιατί γίνονται φίλοι. Η φιλία είναι σκοπός ή μέσον που οδηγεί σε άλλον, απώτερο σκοπό; Αληθινή αγάπη νιώθουμε για εκείνο στο οποίο καταλήγουν όλες οι κατ' όνομα αγάπες, για εκείνο που παρίσταται ως τελικός σκοπός των αισθημάτων μας. Ο Πλάτων γεννήθηκε το 427 π.Χ., γόνος επιφανούς Αθηναϊκής οικογένειας. ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝ: ΜΕΝΩΝ - ΚΛΕΙΤΟΦΩΝ - ΜΙΝΩΣ
ΜΕΝΩΝ ή ΠΕΡΙ ΑΡΕΤΗΣ: Διάλογος που εξετάζει το πρόβλημα της αρετής. Πώς αποκτάται η αρετή. Ορισμός της αρετής. Η πλατωνική θεωρία της ανάμνησης. Το ψυχολογικό πείραμα με τον δούλο του Μένωνα. Είναι η αρετή διδακτή; Οι δάσκαλοι της αρετής. Η απορία ως μεθοδολογική αρχή της έρευνας. ΚΛΕΙΤΟΦΩΝ ή ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΟΣ: Μικρό απόσπασμα με αντικείμενο τον προσδιορισμό της έννοιας της δικαιοσύνης. Κείμενο αμφισβητούμενης γνησιότητας. ΜΙΝΩΣ ή ΠΕΡΙ ΝΟΜΟΥ: Διάλογος όπου εξετάζεται η φύση του νόμου. Σκοπός είναι να δειχτεί πως η εντολή δεν αποτελεί στοιχείο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ: ΤΑ ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ
«Τα εις εαυτόν» αποτελούν έργο του φιλοσόφου αυτοκράτορος Μάρκου Αυρηλίου, γραμμένο κατά τους χρόνους της ωριμότητάς του στην Κοινή Ελληνική γλώσσα της εποχής. Αποτελείται από δώδεκα βιβλία, διαίρεσις η οποία οφείλεται σε μεταγενέστερους μελετητές. Με ύφος και κάλλος υπέροχο, που οφείλονται στις ιδέες που διαπνέουν το έργο, αναλύει και διαγράφει ο αυτοκράτωρ το θέμα «άνθρωπος» και αναζητεί τον δρόμο που θα οδηγήσει αυτόν (τον άνθρωπο) στην πηγή από την οποία ξεκίνησε. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝ: ΠΟΛΙΤΕΙΑ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Βιβλία Ζ΄, Η΄. Μύθος του σπηλαίου. Ειδικές αναφορές στην εκπαίδευση. Τα πολιτεύματα, οι παρεκβατικές μορφές τους. Αντίστοιχα, η παρακμή της πολιτείας. Η τυραννία βαρύτερο νόσημα της πόλης. Ο Πλάτων γεννήθηκε το 427 π.Χ., γόνος επιφανούς Αθηναϊκής οικογένειας. Έλαβε σπουδαία παιδεία και γνώρισε τα Ελληνικά φιλοσοφικά ρεύματα. Αυτό όμως που διαμόρφωσε καθοριστικά την ηθική και πνευματική του υπόσταση ήταν ο Σωκράτης, με τη ζωή, τη φιλοσοφία και τον θάνατό του. Ο μεγάλος φιλόσοφος ήταν αιτία να στραφεί ο νεαρός Πλάτων στη φιλοσοφία, και η Σω...
Διαβάστε περισσότερα...