ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ - ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ > ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Συνετότατος Αθηναίος πολιτικός και στρατηγός [540 π.Χ. - 468/467 π.Χ.] από οικογένεια συγγενική με το ιερατικό γένος των κηρύκων των Ελευσινιακών Μυστηρίων. Ήταν γιος του Λυσίμαχου και καταγόταν από το γένος των Αντιοχιδών που προερχόταν από το δήμο της Αλωπεκής. Σε ηλικία επτά ετών εντάχθηκε στο σύστημα της στοιχειώδους σχολικής εκπαίδευσης της Αθήνας, το οποίο περιελάμβανε τρεις τομείς διδασκαλίας: τα γράμματα που διδάσκονταν από το γραμματιστή, τη γυμναστική, που επιτηρούνταν από τον παιδοτρίβη και τη μουσική, που περιελάμβανε χορό και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΤΙΣ ΠΛΑΤΑΙΕΣ
Το βιβλίο αυτό καλύπτει μία από τις πιο καθοριστικές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας. Οι πόλεμοι ανάμεσα στους Έλληνες της κλασικής αρχαιότητας και στην Περσική Αυτοκρατορία οδήγησαν στις περίφημες μάχες του Μαραθώνα, των Θερμοπυλών και της Σαλαμίνας, αλλά και σε μια αποτυχημένη προσπάθεια ανατροπής του Πέρση βασιλιά, το 400 π.Χ., η οποία σε κάποιο βαθμό ενέπνευσε την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η εξιστόρηση αυτών των βαρυσήμαντων γεγονότων, της ζωής σπουδαίων αντρών και γυναικών, η περιγραφή του κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΟ ΕΡΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΥΜΠΟΣΙΑΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Το παρόν λεξικό της αρχαίας ούτως ειπείν ερωτολογίας είναι το πρώτο και ευτυχώς θεμελιώδες, όσο μπορώ να κρίνω, ανάλογο λεξικό κι όχι μόνο στα ελληνικά. Διεκδικεί το προνόμιο να είναι το πρώτο ευρωπαϊκό λεξικό (αναφέρομαι σ' αυτή τη μορφή ειδικά) με ανάλογο περιεχόμενο. Ο Μανθούλης συγκέντρωσε τα λήμματα του λεξικού του με προσοχή, με γνώση, με φιλολογική μεθόδευση, με βιβλιογραφική πληρότητα και, κυρίως, με σπουδαίο λεξικογραφικό ένστικτο. Όσο και να φανεί παράδοξο, ένας κινηματογραφιστής είναι συχνά ένας καλός λεξικογράφος. Κάθε λέξη γι'...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΦΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Όλοι αγαπάμε τις ιστορίες, ειδικά τις ιστορίες εκείνες που, με έναν μαγικό σχεδόν τρόπο, καταφέρνουν και αγγίζουν βαθιές μας χορδές ανάβοντας ένα μικρό φως στην ψυχή μας. Συχνά μάλιστα, οι πιο δυνατές ιστορίες είναι αυτές που προέρχονται από το δικό μας παρελθόν και συνδέονται άμεσα με το παρόν μας. Η Ερατώ Τριανταφυλλίδη, μετά τα πολυδιαβασμένα βιβλία της, "Μια Μέρα με τον Πλάτωνα" και "Εγχειρίδιο Ευ Ζην", συγκεντρώνει μια εκπληκτική συλλογή τέτοιων ιστοριών από την Αρχαία Ελλάδα, ζωντανεύοντας έτσι έναν ολόκληρο πολιτισμό που έχει ακόμα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΑΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ
Οι πρώτες μορφές αθλητικής δραστηριότητας στο χώρο του Αιγαίου εμφανίστηκαν την προϊστορική εποχή, θέτοντας τις βάσεις για τη διαμόρφωση του κατοπινού αθλητικού ιδεώδους των κλασικών χρόνων. Αγώνες με λατρευτικό-θρησκευτικό χαρακτήρα τελούνταν στην Ολυμπία ήδη κατά την εποχή του Χαλκού. Οι εορτές αυτές αφιερώθηκαν στη συνέχεια στον Δία, ο οποίος λατρεύτηκε στην περιοχή από την 1η χιλ. π.Χ. Όταν το 776 π.Χ. οι Ολυμπιακοί Αγώνες αναδιοργανώθηκαν και επισημοποιήθηκαν, αποτέλεσαν το μεγαλύτερο γεγονός για όλες τις ελληνικές πόλεις, οι οποίες γ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΥΚΗΝΑΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ
Σ' αυτό το βιβλίο ο βαθύς στοχαστής Σουηδός καθηγητής M.P. Nilsson εξετάζει τις τοποθεσίες όπου υπάρχουν ερείπια και ευρήματα της Μυκηναϊκής εποχής και τους ηρωικούς μύθους που συνδέονται με τις ίδιες περιοχές. Με την απλή αυτή συλλογιστική, παρατηρεί τη σταθερή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στους ηρωικούς μυθικούς κύκλους και τον Μυκηναϊκό πολιτισμό. Αποδεικνύει έτσι τη Μυκηναϊκή προέλευση των ελληνικών μύθων, μια και η παρουσία τους σε κάθε περιοχή όχι μόνο σχετίζεται αλλά και είναι ανάλογη με την ύπαρξη ή μη Μυκηναϊκού πολιτισμού. Συγχρόνως...
Διαβάστε περισσότερα...

HOMO NECANS (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Το διάσημο αυτό έργο του Βάλτερ Μπούρκερτ, ρηξικέλευθο για την εποχή που πρωτοδημοσιεύτηκε στα γερμανικά (1972), έθεσε σε νέες βάσεις τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, δεδομένου ότι προσεγγίζει τους μύθους και τη θυσιαστήρια τελετουργία της αρχαίας Ελλάδας με το πρίσμα της συγκριτικής Ανθρωπολογίας. Και ακριβώς στην Ανθρωπολογία παραπέμπει ο λατινικός τίτλος Homo necans (Ο άνθρωπος που θανατώνει) και στους ανθρωπολογικούς όρους του τύπου Homo sapiens, Homo habilis και άλλους ανάλογους, οι οποίοι προσδιορίζουν τις φάσεις της εξέλιξ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Μια γρήγορη ματιά πάνω στην οικονομία και την πολιτική της αρχαιότητας αρκεί για να δείξει την κολοσσιαία διαφορά, που υπάρχει μεταξύ εκείνης της εποχής και της δικής μας. Πράγμα που παρουσιάζεται από την αρχή, όταν μελετά κανείς την αρχαιότητα, είναι η πλήρης απουσία μηχανών και τελειοποιημένων οργάνων εργασίας. Βρίσκουμε στη θέση τους μεγάλες μάζες δούλων. Στην αρχή, ήταν πολίτες ξεπεσμένοι σε δουλεία για λόγους χρεών. Έπειτα αιχμάλωτοι πολέμου, ιθαγενείς υποταγμένοι ή κλεμμένοι από δουλέμπορους και που ήταν υποταγμένοι στην αγριώτερη εκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
Το βιβλίο αυτό ασχολείται με τις δημόσιες όψεις της ζωής των πολιτών της αρχαίας Αθήνας, κατά την περίοδο 450 έως 322 π.Χ. περίπου. Ο καθηγητής Sinclair εξετάζει το ιστορικό υπόβαθρο και τις αλλαγές της Αθηναϊκής δημοκρατίας και των θεσμών της αλλά κύριος στόχος του είναι μια κριτική προσέγγιση του χαρακτήρα και της έκτασης της συμμετοχής των πολιτών. Αυτό το επιτυγχάνει θέτοντας ορισμένα βασικά ερωτήματα: Πώς -με ποιους τρόπους και μέσω ποίων θεσμών- οι πολίτες συμμετείχαν στη δημόσια ζωή της Αθήνας; Γιατί συμμετείχαν ή δεν συμμετείχαν; Σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΝΤΑΚΤΙΝΟΣ
"Πυθαγόρας" σύμφωνα με τους αρχαίους Αχαιούς Έλληνες θα πει "εργαλείο που γεννά ροή χρήσιμου υλικού που εξέρχεται μετά από πίεση κομματιάσματος επί άλλου υλικού" και προσδιόριζε τον "μύλο παραγωγής ελαιολάδου από ελιές, με πέτρα κυλιόμενη που περιστρέφει ημίονος, εντός κυκλικού δοχείου, είτε πέτρινο, είτε ξύλινο". Αυτός ίσως ήταν και ο λόγος, που πολλούς αρχαίους Έλληνες έκανε, να ισχυρίζονται, ότι είδαν συγχρόνως την ίδια ημέρα τον "Πυθαγόρα" σε διάφορα μέρη της Ελλάδος, της μεγάλης Ελλάδος (Νότιας Ιταλίας), αλλά και στην Αίγυπτο. Αργότερ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Το έκτο εγχειρίδιο της σειράς "Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση" τιτλοφορείται Ελληνική αρχαιότητα με υπότιτλο το τρίπτυχο: Πόλεμος - πολιτική - πολιτισμός. Τίτλος και υπότιτλος παραπέμπουν στο πολύτροπο και ατίθασο κεφάλαιο της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, ασκώντας επιλεκτική μέθοδο, η οποία δικαιώνει τον πειραματικό χαρακτήρα του εγχειριδίου, καθιστώντας τη σχολική του χρήση ωφέλιμη και ερεθιστική για διδάσκοντες και μαθητές. Στο συνεργατικό αυτό πόνημα συστήνεται η ελληνική αρχαιότητα από τον 8ο προχριστιανικό αιώνα έως...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΗ ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Ο Πωλ Φωρ, ακάματος μελετητής του αρχαίου κόσμου, με επιστημονική μέθοδο και γλαφυρό ύφος, αναπαρασταίνει την καθημερινή ζωή και το λαμπρό πολιτισμό της Κρήτης τη Μινωική εποχή. Το γεωγραφικό και το ανθρώπινο πλαίσιο, η ζωή στην ύπαιθρο χώρα, η γεωργία και οι αγροτικές ασχολίες, η ζωή στην πόλη και τα ανάκτορα στην Κνωσσό, τη Φαιστό, τη Ζάκρο, τα Μάλια, οι βασιλικοί οίκοι και το ιερατείο, οι οικονομικο-θρησκευτικές κοινότητες και τα επαγγέλματα, η ζωή στη θάλασσα, η ναυτιλία και το εμπόριο, οι νόμοι του Μίνωα και η κοινωνική οργάνωση, ο Μι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Ποια είναι η κατάσταση της γυναίκας στην Αρχαία Ελλάδα; σε αυτή την ερώτηση δεν είναι εύκολο να δοθεί απάντηση. Απ' τη μια μεριά, Ελληνίδες ξακουστές, πρόσωπα μυθολογικά ή ιστορικά, όπως η Ελένη, η Πηνελόπη, η Αντιγόνη, η Μήδεια αλλά κι όπως η Ασπασία, η σύντροφος του Περικλή, η εταίρα Φρύνη, "μοντέλο" του γλύπτη Πραξιτέλη, η Διοτίμα, η ξένη από τη Μαντίνεια, συνομιλήτρια του Σωκράτη στο Συμπόσιο του Πλάτωνα. Απ' την άλλη, ένας κόσμος όπου κυριαρχούν οι αξίες του άνδρα, αξίες του επικού ήρωα, αλλά και του πολίτη-στρατιώτη της πόλης [...] ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΑΜΟΣ, ΕΤΑΙΡΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΡΑΣΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Το βιβλίο αυτό περιέχει πληροφορίες, που προέρχονται από έρευνα αρχαίων γραπτών και εικαστικών πηγών, σχετικά με το γάμο και το συζυγικό βίο των Αρχαίων Αθηναίων. Αναπτύσσει στη συνέχεια το αποκλειστικά ελληνικό κοινωνικό φαινόμενο των εταιρών και περιγράφει τη λειτουργία των οίκων των ιεροδούλων και τις αντίστοιχες συνήθειες των Αθηναίων. Αναπτύσσει το φαινόμενο της παιδεραστίας και ακολούθως δείχνει, πάντοτε εποπτικά και ερμηνευτικά, επάνω σε ποιες κοινωνικές βάσεις στήριζαν οι Αθηναίοι τις αντιλήψεις τους για τον έρωτα και τη σεξουαλική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΓΑΙΟΙ - ΠΕΛΑΣΓΟΙ - ΕΛΛΗΝΕΣ
Οι "ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ" εγράφησαν κατόπιν μακροχρόνιας συστηματικής έρευνας και μελέτης, σε μία προσπάθεια αναδείξεως των γεγονότων εκείνων και των καταστάσεων που εξύφαναν την ζωή των προϊστορικών μας προγόνων: ΑΙΓΑΙΩΝ - ΠΕΛΑΣΓΩΝ και αμέσως μετά την επομβρίαν την επισυμβάσα επί της βασιλείας του προπάτορός μας ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΟΣ, αποκληθέντων ΕΛΛΗΝΩΝ, εκ του ΕΛΛΗΝΟΣ του γενάρχου μας και πρωτοτόκου γυιού του ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΟΣ, στοιχεία τα οποία εκούσια απεκρύβησαν από τους σύγχρονους ΕΛΛΗΝΕΣ. Τα όσα συνέβησαν εις την ιεράν γην της ΑΙΓΗΪΔΟΣ, όπου πριν ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ
Η αρχαία Ελλάδα, σε όλες τι περιόδους της, βίωσε έντονα τη βία του πολέμου. Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη από διαρκείς πολεμικές αντιπαραθέσεις μεταξύ των ελληνικών πόλεων - κρατών, αφού "αρχαίον το των Ελλήνων πάθος αεί στασιάζεσθαι". Έπειτα, ακολούθησαν οι πόλεμοι εναντίον των εισβολέων βαρβάρων με αποκορύφωμα τους Μηδοπερσικούς Πολέμους, όταν οι πάντα διηρημένοι Έλληνες κατόρθωσαν για πρώτη φορά να ενωθούν για να απωθήσουν τον εχθρό που απειλούσε να τους αφανίσει οριστικά . . . Ο Ευγένιος Γιαρένης, μέσα από μια αναλυτική και εμβριθή ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Βασισμένο στα ασφαλή πορίσματα της νεότερης έρευνας, το έργο περιγράφει και ερμηνεύει τις κύριες πολιτικές εξελίξεις στον ελληνικό χώρο, από την κάθοδο και εγκατάσταση των ελληνικών φύλων ως την πλήρη επικράτηση της Ρώμης, παράλληλα δε δείχνει την πρωτοτυπία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού σε σύγκριση με τους πολιτισμούς των λαών της Ανατολής. Χάρη στην επαρκή του τεκμηρίωση, το βιβλίο αποτελεί απαραίτητο βοήθημα για τον ειδικά ενδιαφερόμενο αναγνώστη, ενώ με τη σαφή και παραστατική περιγραφή των γεγονότων δίνει μια αρκετά κατατοπιστική ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΑ ΠΑΡΑΔΟΞΑ
Στο βιβλίο αυτό περιέχονται μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παράδοξα γεγονότα της αρχαιότητος αλλά και των μεταγενεστέρων χρόνων μέχρι την εποχή μας. Στο παράδοξο, όπως τονίζει σε κάποιο σημείο του έργου του ο Μικρασιάτης περιηγητής Παυσανίας, δεν πιστεύει αυτός στον οποίον δεν έχει συμβή κάτι τέτοιο. Εδώ, στον Α' τόμο των "ΠΑΡΑΔΟΞΩΝ" -θα ακολουθήση και άλλος-περιέχονται περίεργα προσωπικά συμβάντα στον συγγραφέα αλλά και πολλά άλλα: Η ιστορία του άρματος του Σαλμωνέως, με το οποίο εξακοντίζονταν... Αναμμένες λαμπάδες στον ουρανό, Οι γυνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΟΜΑΧΙΑ
Λέγεται συχνά ότι η αθεΐα είναι μια εφεύρεση της νεωτερικότητας, ένα προϊόν του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού: θεωρείται ότι θα ήταν αδιανόητη χωρίς τις δίδυμες ιδέες του κοσμικού κράτους και της επιστήμης ως αντιπάλων της θρησκευτικής πίστης. Πρόκειται για έναν μύθο που καλλιεργείται και από τις δύο πλευρές της διαμάχης περί της «νέας αθεΐας»: οι υποστηρικτές της επιθυμούν να παρουσιάσουν τον σκεπτικισμό απέναντι στο υπερφυσικό ως αποτέλεσμα της σταδιακής εξαφάνισης της θρησκείας κάτω από την επιρροή της επιστήμης και οι θρησκευόμενοι θέλουν να ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΥΠΑΤΙΑ
Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου, μέσα από τριακόσιες σχεδόν βιβλιογραφικές παραπομπές, και με επανειλημμένη υπόμνηση "του καθήκοντος να είμαστε πολύ προσεκτικοί", απλώνεται στην ευρύτερη ατμόσφαιρα της Αλεξάνδρειας κατά τον 4ον και 5ον αιώνα, ώστε να προσφέρει ξεκαθαρισμένη από κάθε άποψη την τραγική "περίπτωση της Υπατίας" και του αποτρόπαιου θανάτου της. Μια γυναίκα, που δεν ήταν "φύλαξ του οίκου", δεν ήταν "Εταίρα", αλλά σήκωνε με αξιοπρέπεια κεφάλι κατά της υπεραιωνόβιας ανδροκρατίας και μάλιστα μόνον με τη νηφαλιότητα της διανόησης. (Α...
Διαβάστε περισσότερα...