ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ > ΡΩΣΙΑ

ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΚΙ - ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ: ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ
Σε μια εποχή που μερίδα των προοδευτικών κριτικών θεωρούσε τον Τσέχωφ παρακμιακό και τον κατηγορούσε για κοινωνική αδιαφορία, ο Γκόρκι αναγνώρισε σε αυτόν μια αδελφή ψυχή, διαποτισμένη από την ίδια αποστροφή για την ευτέλεια και τη χαμέρπεια που κυριαρχούσαν στη ρωσική ζωή. Κάτω από τη φαινομενική απαισιοδοξία του Τσέχωφ, ο Γκόρκι διέκρινε την ίδια αγάπη για τους ανθρώπους και την ίδια νοσταλγία για μια ζωή διαυγή, γεμάτη φως. Αυτό το αίσθημα δίνει στον Γκόρκι τη δύναμη να απευθύνει στον μεγάλο συγγραφέα τούτες τις δειλές, αλλά και γεμάτες...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΩΣΙΚΗ ΨΥΧΗ
Το "Ημερολόγιο ενός συγγραφέα" του Φιόντορ Ντοστογέφσκι, που στην εποχή του υπήρξε πιο δημοφιλές απ' ό,τι τα μυθιστορήματά του, ήταν το αγαπημένο έργο του συγγραφέα του. Ανατριχιαστικά προφητικό ως προς τα παγκόσμια ζητήματα του 21ου αιώνα, το "Ημερολόγιο" υπήρξε επίσης το δημιουργικό εργαστήρι του Ντοστογέφσκι, το έργο στο οποίο ασχολήθηκε ουσιαστικά με τον ορισμό της άπιαστης "ρωσικής ψυχής"· άρχισε ως στήλη στο περιοδικό "Πολίτης" το 1873 και εξελίχθηκε σε ένα μοναδικό δημοσιογραφικό εγχείρημα που ενσωμάτωνε τέχνη και πολιτική, πρoσωπικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ
«... Το Υπόγειο είναι ένα από τα πιο καταπληκτικά έργα όχι μονάχα της ρωσικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Διαβάζοντάς το νομίζεις πως δεν πατάς πια στέρεα στο χώμα, αλλά πως πέφτεις σε καμιά απάτη άβυσσο. Αισθάνεσαι την ευθυμία του πετάγματος, τον τρόμο και τη φρίκη του κενού». (Λέων Σεστόφ, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΙΟΛΙ ΤΟΥ ΡΟΤΣΙΛΝΤ
Η ΚΩΜΟΠΟΛΗ ΗΤΑΝ ΜΙΚΡΗ, χειρότερη και από χωριό. Ζούσαν σε αυτήν σχεδόν αποκλειστικά γέροι, οι οποίοι πέθαιναν τόσο σπάνια, ώστε καταντούσε ενοχλητικό. Το νοσοκομείο και οι φυλακές χρειάζονταν ελάχιστα φέρετρα. Με άλλα λόγια, οι δουλειές πήγαιναν χάλια. Αν ο Γιακόβ Ιβάνοφ ήταν φερετροποιός σε κάποια μεγάλη πόλη του κυβερνείου, τότε ίσως και να είχε δικό του σπίτι και να τον φώναζαν και Γιακόβ Ματβέιτς. Εδώ όμως, σε αυτή την πολιτειούλα, τον φώναζαν απλώς Γιακόβ, ενώ το παρατσούκλι του για κάποιον λόγο ήταν "Μπρούντζος". Ζούσε πάντως φτωχά, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΙΒΑΝ ΝΤΕΝΙΣΟΒΙΤΣ
Λίγα λογοτεχνικά έργα είχαν για την εποχή μας την πολιτική σημασία που είχε το έργο του Σολζενίτσιν. Ο νομπελίστας συγγραφέας μεταφέρει σε αυτό το μυθιστόρημα-ορόσημο την προσωπική του εμπειρία από τα σταλινικά γκούλαγκ. Το «Μια ημέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς» είναι η σχολαστική καταγραφή μιας ημέρας από τη ζωή του κρατουμένου Σ-854 σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας του σοβιετικού καθεστώτος. Ο Ιβάν Ντενίσοβιτς Σούχοφ, αρχετυπική μορφή Ρώσου αγρότη, γραπώνεται από μικρές καθημερινές κινήσεις και από τη σκληρή, άμισθη δουλειά του για να δι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ ΓΚΟΥΛΑΓΚ (ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ)
«Η περιοχή του ποταμού Κολύμα ήταν το μεγαλύτερο και το πιο φημισμένο νησί, ο πόλος της απανθρωπιάς αυτής της καταπληκτικής χώρας Γκουλάγκ, που η γεωγραφία την έχει κομματιάσει σε αρχιπέλαγος, αλλά η ψυχολογία την αλυσόδεσε σε ήπειρο - μιας χώρας σχεδόν αθέατης, σχεδόν ανεπαίσθητης, όπου και κατοικούσε ο λαός των Ζεκ [κρατουμένων]». Τούτη τη χώρα του τρόμου περιγράφει ο Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, δημιουργώντας μια απέραντη τοιχογραφία του συστήματος των φυλακών και των στρατοπέδων στην πρώην Σοβιετική Ένωση από το 1918 ως το 1956, και κυρίως κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΑΜΑΖΟΦ (ΕΠΙΤΟΜΟ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Σε αυτό το μυθιστόρημα, όπου οι άνθρωποι προκαλούν τον Θεό και την κοινωνία, στον εναλλασσόμενο και απαίσιο ρυθμό του εγκλήματος και της τιμωρίας, οι διαστροφές της ανθρώπινης σκέψης και το χάος των υποσυνείδητων παρορμήσεων αποκαλύπτονται κάτω από ένα εκτυφλωτικό φως - σαν το μάτι μας να βλέπει τον παράδεισο και την κόλαση ανάμεσα από σύννεφα σκισμένα από τον κεραυνό. Μέσα στον ξεχωριστό αυτόν κόσμο όπου το εξιδανικευμένο και το μελοδραματικό, το παθολογικό και το υγιές, το ενορατικό και το εγκεφαλικό συνταιριάζονται σ' ένα συμπαγές αμάλγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΝΑ ΚΑΡΕΝΙΝΑ
Η ΑΝΝΑ ΚΑΡΕΝΙΝΑ τοποθετείται στην καρδιά του δράματος της ζωής του Τολστόι, στην πιο κρίσιμη στιγμή της πολυετούς εσωτερικής διαμάχης του (κατά τη γνώμη μας από τότε που έπιασε την πένα), μιας διαμάχης ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τον ηθικολόγο, τον ποιητή και τον προφήτη, τον άνθρωπο της γης -άξιο να γεύεται όλες τις χαρές της ζωής με τη μεγαλύτερη ένταση- και τον ασκητή που τείνει προς μια ολοένα και πιο ολοκληρωτική λιτότητα, έως την ύστατη φυγή και το θάνατο στον μικρό σταθμό του Αστάποβο. Οι δύο αυτές αντίθετες δυνάμεις συνυπάρχονν μέσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΘΑΛΑΜΟΣ αρ. 6
Η νουβέλα "Ο Θάλαμος αρ. 6" αποτελεί μια τομή στην πνευματική και λογοτεχνική εξέλιξη του Τσέχοφ. Πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Ρούσκαγια Μισλ" το Νοέμβριο του 1892. Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος αναφέρει πως πολλοί κριτικοί διέκριναν ότι με αυτήν του τη νουβέλα ο Τσέχοφ αποκόπηκε από την τολστόια επιρροή και έκτοτε διέγραψε τη δική του μοναδική λογοτεχνική πορεία. Σε μια, λοιπόν, ανώνυμη πόλη της ρωσικής επαρχίας υπάρχει ένα δημοτικό νοσοκομείο στο οποίο επί μια 20ετία εργάζεται ως γιατρός-διευθυντής ο Αντρέι Εφίμιτς Ράγκιν. Στο νοσοκομείο ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΕΓΑΣ ΙΕΡΟΕΞΕΤΑΣΤΗΣ
Η ιστορία του Μεγάλου Ιεροεξεταστή, αν και είναι μόνο ένα επεισόδιο των Αδελφών Καραμάζοβ του Ντοστογιέβσκη, συγκέντρωσε την αποκλειστική προσοχή των φιλοσόφων, των θεολόγων, των πολιτικών και φυσικά των κριτικών. Ο προβληματισμός του εισέβαλε στον 20ό αιώνα με την ανατριχιαστική ορμή που εισέβαλαν οι απόψεις περί ευρωπαϊκού μηδενισμού του Nietzsche, ο οποίος ισχυρίστηκε πως το "γκρέμισμα" όλων των αξιών θα καθορίσει την εφιαλτική μοίρα του ευρωπαίου ανθρώπου. Ο Ντοστογιέβσκη είδε με τρόμο αυτόν τον μηδενισμό να καλπάζει, πάνω στο θηρίο το...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΗ ΜΟΥ
Ο διευθυντής μου είπε: "Σας κρατώ στη δουλειά από σεβασμό και μόνο προς τον αξιότιμο πατέρα σας, ειδάλλως θα είχατε προ πολλού πετάξει έξω από το γραφείο μου". Εγώ του απάντησα: "Εξοχότατε, με κολακεύει ιδιαιτέρως η πεποίθηση σας ότι ξέρω να πετώ". Κι έπειτα, τον άκουσα να λέει: "Βγάλτε έξω αυτόν τον κύριο, μου σπάει τα νεύρα". Σε δυο μέρες μέσα, με απέλυσαν. Και έτσι, καθ' όλο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θεωρούμαι ενήλικος, προς μεγάλη θλίψη του πατέρα μου, που είναι ο δημοτικός αρχιτέκτονας, άλλαξα εννέα θέσεις. Εργάστηκα σε διαφορ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΚΡΩΥΤΣΕΡ
Η αριστουργηματική νουβέλα του Λέοντος Τολστόι "Σονάτα Κρώυτσερ" ξεκινά με μιαν ευαγγελική ρήση του Ματθαίου. Η ρήση αυτή δεν είναι μόνον η αφετηρία της αφήγησης. Είναι συγχρόνως ο πυρήνας της, ο κεντρικός αναφορικός άξονας γύρω από τον οποίο εντυλίσσεται το αφηγηματικό πάθος του συγγραφέα της, η δογματική του μεροληψία και η λογοτεχνική, ηθικολογική και θρησκευτική όψη που συγκροτούν την ιδιαιτερότητα των μυθοπλαστικών του ηρώων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ
Τη βασική πλοκή για τους "Δαιμονισμένους" ο Ντοστογιέφσκι την εμπνεύστηκε από ένα εντυπωσιακό δημοσίευμα στις εφημερίδες σχετικά με τη δολοφονία ενός φοιτητή στη Μόσχα από επαναστάτες συμφοιτητές του που υποπτεύονταν ότι θα τους πρόδιδε. Μέσα από μια έντονη πλοκή, γεμάτη δραματικά επεισόδια, οι συνωμότες επαναστάτες σατιρίζονται ως ανόητοι και ελεεινοί άνθρωποι. Στο έργο κυριαρχεί η μορφή του αινιγματικού Σταβρόγκιν, η δύναμη της προσωπικότητας του οποίου μαγνητίζει και επηρεάζει όλους τους άλλους συνωμότες. Και σ' αυτό το έργο του ο Ντοστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ
Ξεκινώντας από ένα έγκλημα για το οποίο υπεύθυνη είναι η ίδια η κοινωνία, ο Ντοστογέφσκι, στο ρόλο του θύτη που είναι συγχρόνως και θύμα, προβάλλει την υπαρξιακή του αγωνία μπροστά σ' έναν κόσμο ζοφερό. Με το "Έγκλημα και τιμωρία" ο συγγραφέας θέτει ενώπιόν μας το υπαρξιακό πρόβλημα: ο φοιτητής Ρασκόλνικωφ, που έγινε δολοφόνος διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική αδικία και καταγγέλλοντάς την, προβληματίζεται αν σε τελευταία ανάλυση είναι ο ίδιος εγκληματίας, τη στιγμή που όσοι κάνουν τους πολέμους ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους σ' όλο τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΥΚΕΣ ΝΥΧΤΕΣ
Κατά τη διάρκεια μιας λευκής νύχτας, δηλαδή μιας καλοκαιρινής νύχτας του Βορρά, όπου το σούρουπο συνεχίζεται μέχρι το πρωί, χωρίς να πέφτει ποτέ το σκοτάδι, περιπλανώμενος σε κάποια από τις προκυμαίες της Αγίας Πετρούπολης ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας, ένας ονειροπόλος κάτοικος της μεγάλης πόλης, συναντά τυχαία μια νεαρή γοητευτική γυναίκα, την Νάστινκα, και γρήγορα αναπτύσσεται μεταξύ τους ένα αρκετά παράξενο αισθηματικό ειδύλλιο. Μέσα από την αριστοτεχνικά παιγνιώδη και ανάλαφρη αφήγηση του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι ξετυλίγεται μπροστά μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΜΠΕΡΤ-ΛΟΥΚΕΡΝΗ
«Αν ο πολιτισμός μας πήγαινε στο διάβολο, δεν θα τον λυπόμουν, θα λυπόμουν όμως για τη μουσική», δήλωνε ο Τολστόι το 1910, τη χρονιά του θανάτου του. Μέσα από τις δύο νουβέλες αυτού του τόμου, ο Τολστόι, παθιασμένος λάτρης της μουσικής, μας δίνει τα πορτρέτα δυο περιθωριακών μουσικών, τους οποίους συνάντησε στα νιάτα του και τον γοήτευσαν με το ταλέντο τους. Βιολιστής και αλκοολικός ο πρώτος, πλανόδιος κιθαρίστας και τραγουδιστής ο δεύτερος, εκφράζουν και οι δύο την ποίηση της ζωής που, κατά τον Τολστόι, όλοι τη λαχταρούν και την αποζητούν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ
Στα πενήντα του χρόνια ο Τολστόι (1828-1910) έχει γράψει το Πόλεμος και Ειρήνη και την Άννα Καρένινα, τα μυθιστορήματα που του εξασφάλισαν την αθανασία. Ήταν σύζυγος και πατέρας πολλών παιδιών και κάτοχος τεράστιας περιουσίας. Ήταν «ένας ευτυχισμένος άνθρωπος» με θαυμάσια υγεία. Και όμως, η ζωή του είχε χάσει κάθε νόημα... Η Εξομολόγηση είναι η συγκλονιστική αυτοβιογραφική μαρτυρία μιας κρίσης οικείας και αναγνωρίσιμης από πολλούς ανθρώπους. Στο κείμενο αυτό καταγράφεται η απόγνωση και η αποξένωση του Τολστόι από τον κόσμο, η απελπισμένη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΣΟΦΙΑΣ
Το "Ημερολόγιο Σοφίας", έργο των τελευταίων χρόνων της ζωής του Τολστόι, είναι το βιβλίο που ο ίδιος θεωρούσε ως σημαντικότερη συνεισφορά στην ανθρωπότητα. Διαβάστηκε πολύ στην προεπαναστατική Ρωσία, απαγορεύτηκε και ξεχάστηκε την εποχή του κομμουνισμού, για ν' ανακαλυφθεί, ευτυχώς, ξανά πριν από μερικά χρόνια. Είναι ένας καθημερινός οδηγός που φωτίζει το μονοπάτι μιας ουσιαστικής ζωής μ' ένα φως που δεν σβήνει ποτέ. Το "Ημερολόγιο Σοφίας" αδίκως λογοκρίθηκε για έναν αιώνα, κι αξίζει αναμφισβήτητα μια θέση ανάμεσα στα λίγα βιβλία στην ιστο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΕΒΑΣΤΟΥΠΟΛΗΣ
Τα διηγήματα της Σεβαστούπολης είναι κείμενα κατ' αρχάς αυτοβιογραφικά. Ο εικοσιεπτάχρονος Τολστόι, που υπηρέτησε ως αξιωματικός στην πολιορκημένη Σεβαστούπολη, καταγράφει εικόνες από τις μάχες, τα χαρακώματα και την καθημερινή ζωή. Πλάθει με ζωντάνια και ρεαλισμό τους ήρωές του, εμπειροπόλεμους στρατιώτες, αμούστακους νεαρούς με στολή, γέρους, γυναίκες, παιδιά, που ζουν αγκαλιά με το θάνατο και βιώνουν με αξιοπρέπεια την οδύνη του πολέμου. Καταδύεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και φέρνει στο φως, με κριτικό πνεύμα αλλά και αγάπη, τη σχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΤΡΕΛΑΣ
Λίγους μήνες προτού πεθάνει, διαισθανόμενος το τέλος, ο Λέων Τολστόι γράφει ένα άρθρο για την τρέλα που διέπει τη ζωή μας. Με το θάρρος που πάντα τον διακρίνει, με την ειλικρίνεια ενός ανθρώπου που έχει βιώσει την τρέλα και με την ένταση που προσδίδει στο λόγο η εγγύτητα του θανάτου, ο μεγάλος κλασικός στρέφει τη διεισδυτική ματιά του στον παραλογισμό που χαρακτηρίζει τις επιλογές μας, αναζητά τα αίτια του, εξετάζει το ρόλο της εκκλησίας και της επιστήμης, αμφισβητεί ανοιχτά την "πρόοδο", αποκηρύσσει τη βίαιη αντίσταση και μας δίνει ένα κε...
Διαβάστε περισσότερα...