ΗΣΙΟΔΟΥ ΑΠΑΝΤΑ

Παρουσίαση

Ο γνωστός λόγιος - λογοτέχνης κ. Πάικος Νικολαΐδης-Ασιλάνης είχεν εκδόσει προ είκοσι ετών τα Άπαντα του Ησιόδου σε 17σύλλαβο ιαμβικό στίχο και μάλιστα στον τύπον εκείνον που έχει 10 συλλαβές στο α' ημι-στίχιον και 7 στο β'. Χειριζόμενος με ξεχωριστή άνεση και ευχέρεια το γλωσσικό πλούτο της δημοτικής μας γλώσσας, την οποίαν κατέχει στην εντέλειαν κατορθώνει να μεταπλάσσει το λόγο του αρχαίου ποιητή με ιδιαίτερο προσωπικό ύφος, που δονεί την ψυχή του οποιουδήποτε αναγνώστη, και τον μεταφέρει στην εποχή του ποιητή τη συνδεδεμένη με τις επικρατούσες τότε κοινωνικές συνθήκες. Για τη μετάφραση του αυτή ο γνωστός κριτικός και δοκιμιογράφος κ. Ι. Μ. Χατζηφώτης παρατηρεί: "ότι ο Πάικος Νικολαΐδης-Ασιλάνης έκανε άριστα να καταπιαστεί με τη μετάφραση του Ησιόδου στο σύγχρονο νεοελληνικό μας λόγο ολοζώντανος κι ότι δούλεψε με υπευθυνότητα φανερώνοντας μιαν αξιόλογη ποιητική έφεση, χωρίς την οποία δε θα ήταν δυνατή η απόδοση του Ησιόδου με την έμμετρη μορφή του". Όσο όμως γλαφυρή και αριστοτεχνική κι αν είναι η μετάφραση του αυτή, ο ίδιος ο μεταφραστής εφιλοτέχνησε και δεύτερη -δεν ξέρουμε όμως για ποιο λόγο κι αν πρώτα ή μετά- σε 15σύλλαβο ανομοιοκατάληκτο ιαμβικό στίχο. Γνώμη μας -που μπορεί να είναι λαθεμένη- ότι επεχείρησε αυτό το άλμα γιατί δεν ήταν απολύτως ικανοποιημένος από τον 17σύλλαβο. Δεν του διέφυγε ότι ο στίχος αυτός δε μπορεί άπτωτα ν' αποδόσει κείμενα όπως τα "Έργα και Ημέραι" του Ησιόδου, που δεν έχουν πλούτο καλολογικών στοιχείων και ποικίλων επινοήσεων, και τα οποία επιπλέον είναι γραμμένα σε μορφή παραινέσεων και υποδείξεων και θα έπρεπε ν' αποδοθεί σ' ένα στίχο πιο σύντομο και πιο ρυθμικό. Ένα στίχο, που η υπόδειξη και η παραίνεση του ποιητή δε θα έχανε όπως συμβαίνει με τη χρήση του 17σύλλαβου την ένταση και την αμεσότητα της αφήγησης. Και σαν τέτοιο σύντομο και ρυθμικό στίχο επέλεξε τον υπέροχο του δημοτικού μας τραγουδιού ιαμβικό 15σύλλαβο και ανέθεσε σ' εμάς την επιμέλεια της έκδοσης. Και ανακύπτει το ερώτημα: Ποια από τις δύο είναι καλλίτερη; Η μια συναγωνίζεται την άλλη. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)