ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό άρχισε να γράφεται πριν από δεκαπέντε ακριβώς χρόνια. Το καλοκαίρι του 1929 ένα βράδυ, στη Λειψία, άπλωσα το χέρι μου κι' άνοιξα το Ω της Ιλιάδας [...]. Χωρίς να το θέλω, χωρίς να το καταλάβω, το απλό διάβασμα έγινε τις ακόλουθες μέρες μελέτη, που σιγά σιγά άπλωσε στην Ιλιάδα όλη, βάθυνε στα προβλήματά της και τέλος με σταμάτησε μπροστά στο γοητευτικό μυστήριο που περιβάλλει τις πηγές της ομηρικής δημιουργίας. Έτσι αναγκάστηκα ν' αντικρύσω το περίφημο ομηρικό ζήτημα, που ως τότε όλο και το παραμέριζα από τις μελέτες μου, γιατί έτρεμα πως θα κατόρθωνα να βρω το δρόμο μου μέσα στο χάος των αντίμαχων θεωριών και στον όγκο της φιλολογικής σοφίας, που είχε συσσωρευτεί από τα 1795, τότε που πρωτοφάνηκαν τα Προλεγόμενα του Wolf, ως σήμερα. Τον ακόλουθο χειμώνα, στην Αθήνα, μοναδική μου απασχόληση στάθηκε ο Όμηρος. Αργότερα, στη Θεσσαλονίκη, ξαναγύρισα πολλές φορές κοντά του. Τον τελευταίο καιρό πάλι δούλεψα τα προβλήματά του από την αρχή [...]. Αυτής της εργασίας των δεκαπέντε χρόνων καρπός είναι το βιβλίο αυτό.
Η αλήθεια είναι πως ένα τέτοιο βιβλίο, που δοκιμάζει να ανιχνεύσει τις πηγές του Ομήρου, θα πέσει κάπως βαρύ στον αναγνώστη που δεν είναι κατατοπισμένος στα ομηρικά ζητήματα ούτε και μαθημένος σε τέτοιας λογής έρευνα. Μ' ένα απλό πρόχειρο πέρασμα από την αρχή ως το τέλος δεν έχει να κερδίσει κανείς πολλά πράγματα. Το βιβλίο αυτό απαιτεί να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί τρεις και τέσσερις φορές, με το κείμενο του Ομήρου δίπλα όλη την ώρα ανοιχτό, με δυνατή την επιθυμία της αντίδρασης στην επιχειρηματολογία του, πάνω απ' όλα με αγάπη για τον ποιητή, που εξακολουθεί ύστερα από εικοσιοχτώ αιώνες να μας φωτίζει αθάνατος και αγέραστος. Ας ελπίσουμε πως όλος αυτός ο κόπος του αναγνώστη δε θα πάει χαμένος, πως το βιβλίο αυτό δε θα μείνει δίχως ωφέλεια για τον Έλληνα φιλόλογο, που είναι ανάγκη να γνωριστεί με τον Όμηρο και τα προβλήματά του κάπως βαθύτερα από ό,τι γνωρίστηκε μελετώντας την τόσο φτωχή σχετική νεοελληνική βιβλιογραφία.
Με την έρευνα αυτή δοκιμάσαμε να αναχτούμε στις πηγές του Ομήρου όμως μια και οι πηγές αυτές δε βρίσκονται μαρτυρημένες πουθενά, ο μόνος τρόπος να πιστοποιήσουμε την ύπαρξή τους και να γνωρίσουμε το περιεχόμενό τους μένει η ανάλυση των ίδιων των ομηρικών επών. Η αναλυτική όμως αυτή έρευνα ξεχωρίζει βασικά λίγο πολύ από όλες τις παλαιότερες σχετικές προσπάθειες - και στις προϋπόθεσες, από όπου ξεκινάει, και στους σκοπούς που επιδιώκει, πάνω απ' όλα στη μέθοδο που ακολουθεί, όσο ξέρω για πρώτη φορά μέσα στην ομηρική φιλολογία έτσι συστηματικά. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
I. Μελεάγρεια
II. Εκτόρεια
III. Πατρόκλεια
Α΄ Η σκηνή των Νηρηίδων στο Σ
Β΄ Η σκηνή των Ανέμων στο Ψ
Γ΄ Η Πατρόκλεια και Αχιλληίδα, Ιλιάδα και Αιθιοπιάδα
IV. Η παράδοση της Νιόβης στο Ω
V. Η ενότητα του Ομηρικού Ύμνου στον Απόλλωνα
VI. Η παράδοση του Τιθωνού στον Ομηρικό Ύμνο στην Αφροδίτη
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Η ιστορία του Μελέαγρου σε σημερνικά παραμύθια
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: Κόρεσος και Καλλιρόη
Πίνακες