ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

«ΤΟΙΣ ΕΝΤΕΥΞΟΜΕΝΟΙΣ»: Σε καιρούς χαλεπούς, το 1990, οπότε άρχισε η ελληνοσκοπιανή διαμάχη, κυκλοφορήθηκε από τον ίδιο εκδοτικό οίκο η μελέτη μου "Πραγματείαι περί Μακεδονίας", που αποτελούσε συμβολή στην γνώση της νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας. Πέντε έτη αργότερα αισθάνομαι ιδιαίτερη ικανοποίηση, ως άνθρωπος και ως ερευνητής, να βλέπω τελειωμένο, και από την εκδοτική διαδικασία πλέον, το παρόν έργο που έχει να κάμει και αυτό με την Θεσσαλονίκη και την Μακεδονία και εκ του λόγου αυτού δικαιολογημένη, νομίζω, η τιτλοφόρησή του: "Θεσσαλονίκεια και Μακεδονικά".
Οπωσδήποτε και στο έργο αυτό ο υποφαινόμενος συγγραφέας κινείται στην κατεύθυνση της ιχνηλατήσεως ζητημάτων του νεοτέρου μακεδονικού χωροχρόνου με την ελπίδα ότι η έρευνά του θα σταθεί χρήσιμη στον φιλίστορα αναγνώστη αλλά και στην εκπαιδευτική διαδικασία, στην οποία ο ίδιος μετέχει ως διδάσκαλος. Κατά τα άλλα η παρούσα έκδοση είναι μία σειρά μελετών που εγράφησαν κατά την πενταετία 1990-1995 άλλες από αυτές εμφανίσθηκαν σε συνέδρια και συμπληρωμένες τώρα παρουσιάζονται στον παρόντα τόμο, άλλες πάλι αποτελούν τον καρπό έρευνας που δεν δημοσιοποιήθηκε, ευθυγραμμισμένες πάντως όλες στην ίδια προοπτική της εξετάσεως προσώπων, γεγονότων, ιδεών στον χώρο και την εποχή που συνιστά η νεότερη ιστορία της Μακεδονίας. Ολίγα, τώρα, για την ύλη του ανά χείρας έργου με την ελπίδα ότι αυτά θα διευκολύνουν τον αναγνώστη και θα τον βοηθήσουν εγκαίρως να αντιληφθεί τα εκτιθέμενα για μία καλύτερη, νοερή έστω, συζήτηση με τον υπογραφόμενο.
Φορείς εμπνεύσεως και παραδειγματισμού ως προς τον ηρωισμό και την γενναιότητά τους, οι βασιλείς Φίλιππος, Μέγας Αλέξανδρος και το μακεδονικό γένος χρησιμοποιήθηκαν από τους βυζαντινούς λογίους, ιδιαιτέρως τους Θεσσαλονικείς, για την ενδυνάμωση του εθνικού ψυχισμού εν όψει του οθωμανικού κινδύνου εξετάζονται εδώ τέτοιου είδους εκδηλώσεις φανερωμένες σε κείμενα της περιόδου αυτής με έκδηλη την διάθεση των λογίων να πετύχουν το ποθούμενο στο κλονισμένο φρόνημα των συμπολιτών τους. Αυτή είναι και η μόνη μελέτη χρονικώς εντεταγμένη στην βυζαντινή περίοδο ή καλύτερα στις παρυφές του Νέου Ελληνισμού. Οι Ευρωπαίοι γεωγράφοι του 15ου-18 ου αι., όταν χαρτογραφούσαν την Μακεδονία, όριζαν τα βόρεια σύνορά της το όρος Σκάρδος, κάπου δηλ. εκατό χιλιόμετρα βορειότερα από το Μοναστήρι της Άνω Μακεδονίας, όπου αρχεγόνως ήταν και τα όρια του Ελληνισμού. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Α' ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
1. Οι Μακεδόνες βασιλείς Φίλιππος και Αλέξανδρος στην γραμματεία της εποχής των Παλαιολόγων
2. Οι Ευρωπαίοι χαρτογράφοι και η Μακεδονία (15ος-18ος αι.)
3. Περιπετειώδης η «πορεία στα ξένα» αρχαιοτήτων από την Μακεδονία
4. Από την πολιτισμική δραστηριότητα των ελληνικών εμπορικών κομπανιών της Τρανσυλβανίας
5. Τα Ελληνικά Σχολεία στην Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία
6. Θεσσαλονικείς και άλλοι Μακεδόνες συνδρομητές βιβλίων στις παραμονές του 1821 ή Μακεδονικά Προσωπογραφικά
7. Ιστορία και Λογοτεχνία - Το παράδειγμα του Μακεδονικού Αγώνα
8. Η Μονή Ξηροποτάμου, η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία
Β' Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
1. Η Θεσσαλονίκη κατά τα τέλη του ΙΗ' και τις αρχές του ΙΘ' αιώνα. Ειδήσεις από τα γαλλικά αρχεία
2. Η Επισκοπική Σύνοδος Θεσσαλονίκης και ο τελευταίος κώδικας των Πρακτικών
3. Η πρώτη δωδεκαετία, εν μέσω θυέλλης, της αρχιερατείας του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γενναδίου Αλεξιάδου (1912-1924)
4. Το περιοδικό «Γρηγόριος ο Παλαμάς» και η Θεσσαλονίκη (1917-1951): Ο Γεννάδιος και η εποχή του
5. Σχέσεις της Ισραηλιτικής Κοινότητας και του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γενναδίου (1912-1951)
6. Κατάλογος εγγράφων και εντύπων φακέλου του Γενναδίου Αλεξιάδου
7. Τα Κοιμητήρια της Θεσσαλονίκης στην Ιστορία και στην Λογοτεχνία
Γ' ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
1. Βιβλιογραφικά και άλλα περί της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών κατά την Τουρκοκρατία
2. Ο Ελληνισμός του Νευροκοπίου από τα μέσα του 19ου αιώνα έως το 1913
3. Σερραίοι Απόδημοι στίς παραδουνάβιες ηγεμονίες (18ος-19ος αι.)
4. Βιβλιογραφικό σχεδίασμα περί της Νιγρίτας και της περιοχής της
5. Εκκλησιαστικά και ιστορικά της Δράμας και της περιοχής της κατά την Τουρκοκρατία
6. Κωνσταντίνου Θ. Τσώπρου, Αναμνήσεις (Μελένοικο-Θεσσαλονίκη)
7. Νέες ειδήσεις για την Επανάσταση του 1821 στην Πιερία από τα γαλλικά αρχεία
8. Εκ της νεωτέρας εκκλησιαστικής ιστορίας της Εδέσσης
9. Σύντομη ιστορία της Φλώρινας και της περιοχής της ως το 1912
10. Σύντομη ιστορία του Μοναστηρίου της Πελαγονίας
RESUME
ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ