ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΥΡΟΠΟΔΟΣ

Παρουσίαση

Από καιρό τώρα είναι αισθητή η έλλειψη μιας συστηματικής μελέτης γύρω από τη ζωή και το έργο του Ιωάννη Μαυρόποδος. Οι μελέτες που έχουμε για την αξιόλογη αυτή προσωπικότητα των βυζαντινών γραμμάτων (των Dreves, Draseke, Gudeman, Thiele και Ευστρατιάδη) είναι όλες προπολεμικές και στο μεγαλύτερο μέρος τους ξεπερασμένες, αφού όταν γράφτηκαν δεν είχαν ακόμη εκδοθεί ορισμένα σημαντικά κείμενα, λ.χ. η αλληλογραφία του Ψελλού (Kurtz-Drexl), που διαφωτίζουν πολλές πτυχές της ζωής του Ιωάννη, όπως τα αίτια της απομάκρυνσής του από την Κωνσταντινούπολη, το χρόνο της εκλογής του στο μητροπολιτικό θρόνο των Ευχαΐτων και τις σχέσεις του με τον Ψελλό και τον Ξιφιλίνο. Ωστόσο, η προσωπικότητα και το έργο του Μαυρόποδος δεν έπαψαν να απασχολούν την έρευνα, τα τελευταία μάλιστα χρόνια παρατηρήθηκε κάποια έξαρση του ενδιαφέροντος αυτού. Αναφέρουμε τα δύο μελετήματα του Ljubarskij, που επεσήμανε και αξιολόγησε σωστά τις πληροφορίες που μας δίνει η αλληλογραφία Ψελλού-Μαυρόποδος αν και δεν είναι εξαντλητικά, δείχνουν τη σωστή κατεύθυνση που έπρεπε να πάρει η έρευνα για να αποκαταστήσει με ακρίβεια το σχήμα του βίου του βυζαντινού λογίου. Από την άλλη, το συγγραφικό έργο του Μαυρόποδος, αν και εκδεδομένο στο σύνολό του σχεδόν, δεν έχει ακόμη μελετηθεί ικανοποιητικά. Η μελέτη λ.χ. των επιγραμμάτων από τον Anastasi παρουσιάζει πολλές και σοβαρές ελλείψεις. Αντίθετα αξιόλογη είναι η προσφορά του Lefort, που μελέτησε συστηματικά τρεις από τους δώδεκα λόγους του λόγιου ιεράρχη. Αξιόλογη επίσης είναι και η μελέτη της Follieri για το υμνογραφικό έργο του Μαυρόποδος, που εξαιτίας της ειδικής φύσης του δε θα μας απασχολήσει στη μελέτη αυτή.
Στο πρώτο μέρος της μελέτης μας προσπαθούμε να παρακολουθήσουμε την πνευματική και την πολιτική δραστηριότητα του Μαυρόποδος, με βάση κυρίως τα στοιχεία που μας δίνει ο ίδιος στο έργο του και ο μαθητής και στενός συνεργάτης του Μιχαήλ Ψελλός. [...]
Στο δεύτερο μέρος διερευνούμε το φιλολογικό (εκτός από το υμνογραφικό) έργο του Ιωάννη Μαυρόποδος - επιγράμματα, επιστολές, λόγους. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΕΡΟΣ Α': Ο ΒΙΟΣ
Καταγωγή και παιδεία
Διδακτικό έργο
Σύμβουλος του Κωνσταντίνου Θ'
Μητροπολίτης Ευχαΐτων
Στη Μονή του Προδρόμου - Πέτρας
ΜΕΡΟΣ B': ΤΟ ΕΡΓΟ
Κεφ.1. Τα Επιγράμματα
Τα χειρόγραφα
Η χειρόγραφη παράδοση
Η έκδοση του Matthaeus Bust
Ο κωδ. Parisinus Suppl. Gr. 690
Ο κωδ. 1040 της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος
Άλλα χειρόγραφα
Περιεχόμενο και θεματική κατάταξη των επιγραμμάτων
Επιγράμματα σε εορτές και εικόνες αγίων
Προοίμια
Επιγράμματα στον Κωνσταντίνο Θ'
Επιτύμβια
Αυτοβιογραφικά
Διάφορα
Η επίδραση των κλασικών
Κεφ.2. Οι Επιστολές
Τα χειρόγραφα
Η γνησιότητα της επιστολής 162
Η σειρά των επιστολών στον κώδικα Vatic. Gr. 676
Οι αποδέκτες
Μιχαήλ Ψελλός
Ιωάννης Ξιφιλίνος
Κωνσταντίνος Θ'
Μιχαήλ Κηρουλάριος
Κριτές Θεμάτων - Φοροεισπράκτορες
Άλλοι αποδέκτες
Το ύφος
3. Οι Λόγοι
Τα χειρόγραφα
Άλλα κείμενα που αποδίδονται στον Ιωάννη Μαυρόποδα
Ο Βίος του οσίου Βάρα
Λανθάνοντα ή ψευδεπίγραφα κείμενα
Εκδόσεις
Λόγοι που εκφωνήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη
Η Νεαρά του Κωνσταντίνου Θ'
Λόγοι που εκφωνήθηκαν στα Ευχάιτα
Ο Λόγος αρ. 180
Ο Λόγος αρ. 189
Ο Λόγος αρ. 188
Ο Βίος του οσίου Δωροθέου
Λόγοι που εκφωνήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη (1061/1075)
Ο Λόγος αρ. 185
Ο Λόγος αρ. 177
Ο Λόγος αρ. 183
Ο Λόγος αρ. 178
Ο Ιωάννης Μαυρόπους ως ρήτορας
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ