ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΛΑΥΡΙΟ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥ

Παρουσίαση

Οι αρχαίοι Έλληνες εκμεταλλεύτηκαν εντατικά τα μεταλλεύματα αργυρούχου μολύβδου της Λαυρεωτικής για την παραγωγή μεταλλικού αργύρου. Αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της αρχαίας Αθήνας.
Οι αρχαίοι Αθηναίοι για την παραγωγή αργύρου ανέπτυξαν διαμέσου των π.Χ. αιώνων μία αξιοθαύμαστη μεταλλευτική και μεταλλουργική τεχνική. Σκοπός του συγγράμματος αυτού είναι η βαθιά μελέτη, κατά το δυνατό, αυτής της τεχνικής και η παρουσίασή της. Επίσης, η ιστορία της σε συνάρτηση με την εν γένει ιστορία της Αθήνας. Χρησιμοποίησα γι' αυτό την υπάρχουσα βιβλιογραφία, τις προσωπικές μου εργασίες που έχουν εκδοθεί, καθώς και νέα δεδομένα και απόψεις μου από τελευταίες έρευνές μου.
Το έργο αυτό, που θα δημοσιευθεί στη γαλλική και ελληνική γλώσσα, απευθύνεται συγχρόνως στο ελληνικό και ξένο κοινό. Τόσο στο επιστημονικό, όσο και στο γενικής μορφώσεως κοινό.
Προσπάθησα όσο μπόρεσα το σύγγραμμα αυτό να διαβάζεται απρόσκοπτα και από τον μη ειδικευμένο αναγνώστη.
Επιθυμώ να συμβάλω στο να γίνει αντιληπτό το μεγάλο έργο των Αρχαίων στον τομέα της Τεχνικής. Τομέας, που δεν έχει μελετηθεί ακόμα όσο θα έπρεπε και που είναι στις περισσότερες περιοχές σχεδόν ανεξερεύνητος. Η συμβολή μου θα περιορισθεί στην τεχνική της αρχαίας Μεταλλευτικής και κυρίως της αρχαίας Μεταλλουργίας στο Λαύριο.
Ελπίζω ότι τα συμπεράσματά μου μπορούν και μόνα τους να πείσουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες, και μάλιστα οι αρχαίοι Αθηναίοι, δεν μεγαλούργησαν μόνο στα έργα της αφηρημένης σκέψης, στη φιλοσοφία, στις επιστήμες, στις καλές τέχνες, αλλά ότι διέπρεψαν και στην τεχνική.
Η αγάπη τους για τη δημιουργία, για την ορθολογική σκέψη, για την ομορφιά, και η πίστη τους για το μεγαλείο του ανθρώπου, που μέτρο του δεν μπορούσε παρά να είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, δεν περιοριζόταν μόνο στο χώρο των ιδεών. Επεκτεινόταν παντού όπου υπήρχε δυνατότητα για δημιουργία, έτσι και στην τεχνική.
Οι αρχαίοι Έλληνες έβαλαν και στην τεχνική την αθάνατη σφραγίδα τους της πνευματικής δυνάμεως, της αρμονίας, της ομορφιάς και του πάθους της τελειότητας. Ακόμα, τη σφραγίδα ενός δημιουργικού ρεαλισμού. Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες, και μάλιστα οι Αθηναίοι, ήταν και ρεαλιστές. Ήξεραν από μακρά πείρα ότι ακόμα και η ύπαρξή τους έπρεπε να στηρίζεται στη δύναμη. Αυτό σήμαινε τελικά να στηρίζεται στην οικονομική δύναμη. Και ο λαυρεωτικός άργυρος ήταν για την Αθήνα μια πολύτιμη πηγή οικονομικής δυνάμεως. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Η ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ
Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ ΤΟ 1865. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
Η ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ:
Τα προϊστορικά χρόνια ως τον 9ο αι.π.Χ.
Από τον 8ο ως τα μέσα του 6ου αι.π.Χ. Δράκων, Σόλων. Τα αθηναϊκά
νομίσματα
Ο Πεισίστρατος. Οι Πεισιστρατίδες (561-510 π.Χ.)
Ο Κλεισθένης και η Δημοκρατία. Το Λαύριο αξιοποιείται
Στην ανατολή του 5ου αι.π.Χ. Οι Μηδικοί πόλεμοι. Το κοίτασμα της Μαρώνειας στο Λαύριο. Ο Θεμιστοκλής, ο μεγάλος πολιτικός. Η Σαλαμίνα
Η πεντηκονταετία (480-431). Το ελληνικό θαύμα. Ο Περικλής. Η Δημοκρατία. Η ακμή του Λαυρίου
Στα τέλη του 5ου αιώνα. Το ελληνικό δράμα. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404)
Ο τέταρτος αι.π.Χ. Η Αθήνα και πάλι ορθώνεται. Το Λαύριο ανθεί
Η αρχή του τέλους (338-229 π.Χ.). Η Μακεδονική περίοδος. Η παρακμή της Αθήνας και του Λαυρίου
Το τέλος. Ο 2ος και 1ος αι π.Χ. Η Ρωμαϊκή κυριαρχία. Η Αθήνα σβήνει. Το Λαύριο εγκαταλείπεται
ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ
ΟΙ ΑΡΧΑΙΕΣ ΣΚΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΑΔΕΣ
Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΑΡΓΥΡΟ ΚΑΙ ΜΟΛΥΒΔΟ
III. Η ΑΡΧΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ
Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ:
Βασικά στοιχεία Γεωλογίας και Κοιτασματολογίας της Λαυρεωτικής
Τα μεταλλεύματα της Λαυρεωτικής
Η μεταλλευτική έρευνα των αρχαίων και οι γεωλογικές τους παρατηρήσεις
Οι περιοχές της Λαυρεωτικής όπου εργάστηκαν οι αρχαίοι για την εξόρυξη του αργυρίτη
Οι αρχαίες μέθοδοι εκμεταλλεύσεως των μεταλλείων
Ο ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ:
Η ανάγκη του εμπλουτισμού
Θραύση και λειοτρίβηση. Ο σκοπός. Η τεχνική
Τα αρχαία επίπεδα πλυντήρια. Η μέθοδος εμπλουτισμού
Τα ελικοειδή πλυντήρια. Η μέθοδος εμπλουτισμού
Η προμήθεια νερού για τον εμπλουτισμό. Οι δεξαμενές
Τα κονιάματα στεγανοποιήσεως των δεξαμενών και των πλυντηρίων
Η ΤΗΞΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ:
Η κάμινος τήξεως. Η λειτουργία της
Το ισοζύγιο της τήξεως
Η χημική σύσταση των αρχαίων σκωριών
Οι ανασκαφές εργαστηρίων τήξεως στη Λαυρεωτική. Το εργαστήριο τήξεως στη θέση Πάνορμος
Οι αρχαίοι σωροί των σκωριών
Η πλινθοποίηση των ψιλών μεταλλευμάτων
Η τήξη της γαλένας
Η ΚΥΠΕΛΛΩΣΗ. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΡΓΥΡΟΥ:
Η κυπέλλωση γενικά
Η κυπέλλωση στο αρχαίο Λαύριο
Η κάμινος κυπελλώσεως. Η λειτουργία της
Η μεγάλη αρχαία μέθοδος αποβολής του λιθάργυρου, με την εμβάπτιση σιδερένιων ράβδων
Ο παραγόμενος άργυρος. Ο καθαρισμός του
Η ΑΝΑΤΗΞΗ ΤΩΝ ΛΙΘΑΡΓΥΡΩΝ. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΟΛΥΒΔΟΥ:
Η ανάτηξη του λιθάργυρου. Ο παραγόμενος μόλυβδος
Η ανακάλυψη μιας αρχαίας μεθόδου καθάρσεως του μολύβδου
IV. ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΟΛΥΒΔΟΥ
Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ ΤΟΝ 5ο ΑΙ.π.Χ. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΟΛΥΒΔΟΥ
Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΚΟΠΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟΝ 5ο ΑΙ.π.Χ.
V. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΤΗ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗ
ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΟΥ 1977-78 ΣΤΟ "ΑΣΚΛΗΠΙΑΚΟ", ΣΤΗ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΗΣ ΣΟΥΡΕΖΑΣ
ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΤΗΣ ΒΕΛΓΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΣΤΟ ΘΟΡΙΚΟ
ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΤΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ. ΑΛΛΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
VI. ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΠΛΙΝΙΟΥ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΒΩΝΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΔΙΟΔΩΡΟΥ
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΤΙΜΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΣΤΙΣ ΣΤΗΛΕΣ ΤΟΥ 4ου ΑΙ. π.Χ. ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ. ΜΙΑ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
ΜΕΡΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΟΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ
[...]
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΧΑΡΤΕΣ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΕΚΤΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Τοπογραφικός χάρτης της Λαυρεωτικής, με τα αρχαία ερείπια μεταλλευτικών φρεάτων και μεταλλουργικών εγκαταστάσεων, 1:25.000
Γεωλογικός χάρτης της Λαυρεωτικής, κατά το Ινστιτούτο Γεωλογίας της Ελλάδος, 1:25.000
Μεταλλευτικός χάρτης της Λαυρεωτικής του 1890, της Γαλλικής Εταιρείας μεταλλείων Λαυρίου, με τα αρχαία φρέατα και υπόγειες εργασίες, 1:25.000