ΑΡΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Παρουσίαση

Η Πολιτική Επιστήμη είναι ένας νέος και πολύ ευαίσθητος επιστημονικός κλάδος. Νέος, διότι, παρά το γεγονός των πολύ μακρινών ιστορικών του καταβολών, άρχισε να καλλιεργείται στην Ελλάδα, στο επίπεδο της έρευνας και της διδασκαλίας, μόλις κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ευαίσθητος, όχι μόνο από το γεγονός ότι αναφέρεται σε χώρους όπου το ανθρώπινο, ατομικό ή ομαδικό πάθος ανταγωνίζεται ακατάπαυστα τη φρόνηση και τον ορθό λόγο, αλλ' επίσης, επειδή ολόκληρο σχεδόν το ερευνητικό πεδίο της Πολιτικής διασταυρώνεται με εκείνο άλλων ερευνητικών κλάδων, όπως η Οικονομία, η ατομική και κοινωνική Ψυχολογία, το πολύεδρο οικοδόμημα του ιδιωτικού και του δημοσίου Δικαίου, και τόσοι άλλοι βοηθητικοί κλάδοι τους οποίους η σύγχρονη τεχνολογική ανάπτυξη παρεισάγει προοδευτικά σε κάθε νέο ερευνητικό πρόγραμμα. Αν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς την Ιστορία - ιστορία των θεσμών, αλλά και ιστορία των ιδεών που ταυτίζεται, κατά μεγάλο μέρος με την ιστορία της Φιλοσοφίας -, αντιλαμβάνεται ότι, για επιτυχή χειρισμό των θεμάτων αυτού του κλάδου απαιτούνται γνώσεις και ικανότητα συνθέσεως και αναλύσεως που, σε πολλές περιπτώσεις, υπερβαίνουν το μέτρο των περισσοτέρων κλάδων της Επιστήμης.
Είναι ευνόητο, με αυτά τα δεδομένα, ότι η καλλιέργεια της Πολιτικής, τόσο στο ερευνητικό όσο και στο διδακτικό επίπεδο, απαιτεί μια πλειάδα επιστημόνων εμψυχωμένων όχι μόνο από την αγάπη της επιστήμης αλλά και προικισμένων με πνεύμα συνεργασίας και αυταπαρνήσεως. Επειδή είχα τη μεγάλη τιμή να εισαγάγω τον κλάδο αυτό της επιστήμης στην Ελλάδα και να συμβάλω, όσο αυτό μου ήταν δυνατό, στην καθιέρωσή του, διαπιστώνω σήμερα με ικανοποίηση ότι ένας ικανοποιητικός αριθμός νεωτέρων επιστημόνων, μεταξύ των οποίων και πολλοί μαθητές και συνεργάτες μου, έχουν ενταχθεί σε καθήκοντα που επιβάλλει η καλλιέργειά του. Βεβαίως, θα χρειασθεί ακόμη καιρός για να διαμορφωθεί και σ' εμάς ένα αυθεντικό σώμα ερευνητών, ικανό να προβάλει τις ελληνικές πολιτικές εμπειρίες κατά το πρότυπο περισσότερο προηγμένων ερευνητικών και διδακτικών κέντρων. Τούτο προϋποθέτει και ανώτερο επίπεδο γενικής παιδείας και περισσότερο επεξεργασμένα θεσμικά πλαίσια. Καθώς επίσης και πνεύμα συνεργασίας και αλληλοβοήθειας που δεν φαίνεται να έχει αναπτυχθεί ακόμη στον τόπο μας. Ως τότε, το κέντρο του βάρους θα ρίχνεται αναγκαστικά στην ατομική προσπάθεια και πρωτοβουλία, η οποία δεν λείπει, όπως διαπιστώνω και από το μόχθο που κατέβαλε και καταβάλλει ο ακαταπόνητος νέος ερευνητής που συνέγραψε και αυτό το διδακτικό βιβλίο.
Ένα διδακτικό σύγγραμμα δεν είναι βεβαίως ποτέ ένα ερευνητικό έργο. Όμως, η διδασκαλία προϋποθέτει πάντοτε την έρευνα και κρίνεται, τελικά, από το αν διανοίγει καινούργιους δρόμους για την έρευνα. Αυτό είναι που διακρίνει το κριτικό πνεύμα από το δογματισμό. Το διδακτικό αυτό πόνημα του κ. Περικλή Λύτρα ενέχει αυτή την αρετή. Και τούτο καθόλου δεν με εκπλήττει. Αντίθετα με ότι συμβαίνει συχνά σ' εμάς, η διδακτορική διατριβή του κ. Λύτρα "Ελληνικό Κοινοβούλιο και Εξωτερική Πολιτική: 1946 - 1958" υπήρξε κατ' εξοχήν ερευνητική εργασία πρώτης γραμμής και το ίδιο θα μπορούσε να λεχθεί για τις εργασίες που εδημοσίευσε έκτοτε και που αναφέρονται σε ανεξερεύνητα κατά το πλείστο αντικείμενα και εμπειρίες. Κατά τον ίδιο τρόπο, από τις "Αρχές Πολιτικής Επιστήμης", ο μαθητευόμενος του νέου αυτού επιστημονικού κλάδου μπορεί να αντλήσει όχι μόνο γνώσεις αλλά και γόνιμα ερωτήματα ικανά να διανοίξουν τους δικούς του πνευματικούς ορίζοντες. Τελειώνω με την ευχή να γίνει αυτό αντιληπτό από όλους όσους θα τον διαβάσουν κι' αυτή τη φορά. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1. Πολιτική Επιστήμη και "Πολιτικές Επιστήμες"
1.2. Ιστορική εξέλιξη της Πολιτικής Επιστήμης
1.3. Σχέσεις Πολιτικής Επιστήμης με άλλους κλάδους
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 1ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
2.1. Αναφορά στις μεθόδους της Πολιτικής Επιστήμης
2.2. Η συγκριτική μέθοδος
2.3. Η διαλεκτική μέθοδος
2.4. Η συστημική ή "δομολειτουργική" μέθοδος
2.5. Η πολιτική έρευνα και ο "οικονομισμός"
2.6. Ο μπιχεϊβιορισμός
2.7. Η ψυχαναλυτική μέθοδος
2.8. Η ανάλυση του περιεχομένου
2.9. Η επαγωγική και η απαγωγική μέθοδος
2.10. Ο στρουκτουραλισμός
2.11. Η παρατήρηση, το πείραμα, η δημοσκόπηση
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 2ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
3.1. Τι είναι η Πολιτική Κοινωνιολογία;
3.2. Το αντικείμενο της Πολιτικής Κοινωνιολογίας
3.3. Υπάρχει ταυτότητα Πολιτικής & Πολιτικής Κοινωνιολογίας;
3.4. Η κρίση του σύγχρονου κράτους και των θεσμών του
3.5. Η Πολιτική Κοινωνικοποίηση
- Οι φυσικοί ή αντικειμενικοί παράγοντες
- Οι πνευματικοί ή ιδεολογικοί παράγοντες
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 3ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ & ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
4.1. Τι είναι η Πολιτική Ψυχολογία
4.2. Το αντικείμενο της Πολιτικής Ψυχολογίας
4.3. Οι σύγχρονοι κλάδοι της Ψυχολογίας και η Πολιτική Ψυχολογία
4.4. Τι είναι η Πολιτική Ψυχανάλυση;
4.5. Το αντικείμενο της Πολιτικής Ψυχανάλυσης
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 4ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ & ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
5.1. Η Εξωτερική Πολιτική σαν "Επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων"
5.2. Στοιχεία καθορισμού της εξωτερικής πολιτικής
5.3. Παγκόσμιοι & Περιφερειακοί Διακρατικοί Οργανισμοί
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 5ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
6.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις & επεξηγήσεις
6.2. Στοιχεία πολιτικής σκέψης στην Αρχαία Κίνα
6.3. Όμηρος, Ησίοδος, Σόλωνας, Ηράκλειτος, Πρωταγόρας
6.4. Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Ισοκράτης, Δημοσθένης
6.5. Η Ρωμαϊκή Περίοδος: Πολύβιος, Κικέρων, Αγ. Αυγουστίνος
6.6. Ο Μεσαίωνας: Aquinatus, Marsilius, Πληθών Γεμιστός, Macchiavelli, Althusius
6.7. Ο 17ος Αιώνας, Η Σχολή του Φυσικού Δικαίου: Grotius, Hobbes, Spinoza, Puffendorf, Locke
6.8. Ο 18ος Αιώνας: Montesquieu, Hume, Bentham, Rousseau, Kant, Fichte, Hegel
6.9. 19ος & 20ος Αιώνας: Comte, Saint-Simon, A. De Tocqueville, Marx, Engels, Bagehot, Burgess, Wilson, Bryce, Durkheim, Jellinec, Duguit, M. Weber
6.10. Σύγχρονοι Έλληνες πολιτικοί στοχαστές: Α. Σβώλος, Γ. Κ. Βλάχος, Ν. Πουλαντζάς
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 6ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ
7.1. Εισαγωγή στην έννοια των Θεσμών και "Θεσμολογισμός"
7.2. Το Σύνταγμα
7.3. Η Προεδρία της Δημοκρατίας
7.4. Το Κοινοβούλιο και ο Κανονισμός του
7.5. Η Κυβέρνηση
7.6. Η Δημόσια Διοίκηση και η Διοίκηση Επιχειρήσεων
7.7. Τα Πολιτικά Κόμματα
7.8. Ο Συνδικαλισμός
7.9. Άλλοι θεσμοί που σχετίζονται με την Πολιτική
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 7ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
8.1. Τα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης
8.2. Η Κοινή Γνώμη, οι καθοδηγητές της και η Προπαγάνδα
8.3. Τι είναι το Πολιτικό Μάρκετινγκ;
8.4. Τι είναι η Πολιτική Διαφήμιση;
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 8ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. ΣΧΕΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ
9.1. Πολιτική και Φιλοσοφία
9.2. Πολιτική και Οικονομία
9.3. Πολιτική και Δίκαιο
9.4. Πολιτική και Κοινωνική Ανθρωπολογία
9.5. Πολιτική και Στατιστική
9.6. Πολιτική και Επικοινωνία
9.7. Πολιτική και Οικολογία
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 9ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10. ΕΠΙΛΟΓΟΣ/ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 10ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
α) Ελληνική βιβλιογραφία
β) Ξενόγλωσση βιβλιογραφία
ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ