ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΜΑΡΞ (1843-1863)

Παρουσίαση

Το βιβλίο του Ερνέστ Μαντέλ "Σχηματισμός και εξέλιξη των οικονομικών θεωριών του Καρλ Μαρξ" (1843-1863) εκδόθηκε για πρώτη φορά στα γαλλικά, το 1967, λίγο μετά την έκδοση της Μαρξιστικής Πραγματείας της Οικονομίας (1962) και λίγα χρόνια πριν την έκδοση του Ύστερου Καπιταλισμού το 1972. Στα ελληνικά πρωτοεκδόθηκε το 1975 (εκδόσεις Ζαχαρόπουλος), αλλά εδώ και πολλά χρόνια έχει εξαντληθεί. Οι εκδόσεις Εργατική Πάλη προχωρούμε στην επανέκδοσή του κάνοντας κάποιες στοιχειώδεις μεταφραστικές διορθώσεις.
Σε αυτό το βιβλίο ο Μαντέλ παρουσιάζει με ευσύνοπτο τρόπο την ανέλιξη των οικονομικών ιδεών του Μαρξ από την πρώτη αδρή διατύπωσή τους σε διάφορα άρθρα σε εφημερίδες του 1842, στην Κριτική της Χεγκελιανής Φιλοσοφίας του Δικαίου και τα Παρισινά Χειρόγραφα του 1844, και διαμέσου της Γερμανικής Ιδεολογίας και της Αθλιότητας της Φιλοσοφίας έως και την Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας, τις Βασικές Γραμμές της Κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας (Grundrisse) και το Κεφάλαιο.
Το βιβλίο αυτό είναι ένα μικρό αριστούργημα και ένα αναντικατάστατο εργαλείο για την κατανόηση της μαρξιστικής κριτικής της πολιτικής οικονομίας. Δεν ανιχνεύει μόνο τη διαλεκτική ανέλιξη των βασικών οικονομικών θεωριών του Μαρξ, αλλά ταυτόχρονα τις αποσαφηνίζει και τις απαλλάσσει από μονόπλευρες παρανοήσεις και παρερμηνείες. Επανεντάσσει έτσι τις οικονομικές ιδέες του Μαρξ σε ένα ενιαίο οργανικό σύνολο, που αναπτύσσεται μέσα από τις εσωτερικές του αντιφάσεις, εμπλουτίζεται διαρκώς με την διεύρυνση/μετατόπιση των επιστημονικών ενδιαφερόντων του, και πάντα κάτω από το ενδιαφέρον να καταπολεμήσει το καπιταλιστικό σύστημα.
Αναδεικνύοντας τις διάφορες "τομές" αλλά και τις διάφορες "γέφυρες" στην σκέψη του Μαρξ, ο Μαντέλ επιτυγχάνει να υπερβεί τον διχασμό που επικρατούσε στην μεταπολεμική περίοδο μεταξύ των μαρξιστών, ανάμεσα στους υποστηρικτές του "ουμανιστή" νεαρού Μαρξ και στους υποστηρικτές του ώριμου Μαρξ του "Κεφαλαίου". Στο βιβλίο υπάρχει και μια ευσύνοπτη αλλά ταυτόχρονα καίρια κριτική διαφόρων μαρξιστών αλλά και αστών μαρξολόγων, είτε της Δύσης (των καπιταλιστικών χωρών) είτε της Ανατολής (των χωρών του λεγόμενου "υπαρκτού σοσιαλισμού"): Αλτουσέρ, Αξελός, Μπάραν και Σουίζι, Μποτιτσέλι, Κορνού, Σουμπέτερ, Φανόν, Γκαροντί, Γκοντελιέ, Γκολντμάν, Χέις, Ιλιένκοφ, Κόφλερ, Κόσικ, Λούκατς, Λάνγκε, Λεφέβρ, Λεόντιεφ, Μαρκούζε, Όιζερμαν, Οσόφσκι, Πάρσονς, Περού, Πόποβιτς, Ρόμπινσον, κ.ά.
Έτσι, αυτό το βιβλίο εκπληρώνει και μια τρίτη στόχευση. Ο Μαντέλ, εκκινώντας από την κριτική των θεωρητικών βάσεων διαφόρων πολιτικών, προχωρά και σε μια πρώτη κριτική των πολιτικών διαφόρων ρευμάτων και οργανώσεων του εργατικού κινήματος, ρεφορμιστικών, κεντριστικών και αντικαπιταλιστικών, που κυριαρχούσαν ή έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην μεταπολεμική περίοδο. (Από τον πρόλογο του εκδότη)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του εκδότη
Κεφ.1 Από την κριτική της ατομικής ιδιοκτησίας στην κριτική του καπιταλισμού
Κεφ.2 Από την καταδίκη του καπιταλισμού στην κοινωνικοοικονομική δικαιολόγηση του κομμουνισμού
Κεφ.3 Από την άρνηση στην αναγνώριση της θεωρίας της αξίας-εργασίας
Κεφ.4 Μια πρώτη γενική ανάλυση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής
Κεφ.5 Το ζήτημα των περιοδικών κρίσεων
Κεφ.6 Αποφασιστική συμβολή στην ανάπτυξη της θεωρίας της αξίας, της υπεραξίας και του χρήματος
Κεφ.7 Grundrisse, η διαλεκτική του εργάσιμου και του ελεύθερου χρόνου
Κεφ.8 Ο Ασιατικός τρόπος παραγωγής και οι ιστορικοί όροι ανόδου του κεφαλαίου
Κεφ.9 Η διαμόρφωση της Μαρξιστικής θεωρίας για τους μισθούς
Κεφ.10 Από τα "Παρισινά Χειρόγραφα" μέχρι τα Grundrisse. Από μια ανθρωπολογική σε μια ιστορική έννοια της αλλοτρίωσης
Κεφ.11 Βαθμιαία αναίρεση της αλλοτρίωσης με την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η αναπόφευκτη αλλοτρίωση σε κάθε βιομηχανική κοινωνία
Βιβλιογραφία