ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Ι. ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ

Παρουσίαση

Δεν χρειάζονται ιδιαίτερα επιχειρήματα για να πείσει κανείς πόσο αναγκαίο είναι για τον φιλόλογο να είναι εξοικειωμένος με τα ζητήματα της ιστορικής γραμματικής της αρχαίας μας γλώσσας. Η γνώσι των συστηματικών μεταβολών που χαρακτηρίζουν τη δομή της αρχαίας Ελληνικής σε όλα της τα επίπεδα είναι απαραίτητο εξάρτημα του οπλισμού του μελετητή της αρχαίας.
Ιδιαίτερα σημαντικό σε μια ιστορική γραμματική είναι το τμήμα που αφορά στην φωνολογία. Οι μηχανισμοί μεταβολής των «σημαινόντων» (των φωνημάτων και των φωνηματικών διαδοχών) μιας γλώσσας -που είναι και το πιο άμεσα αισθητό μέρος της γλώσσας- παρέχουν στον μελετητή τον μίτο εξιχνιάσεως και ερμηνείας φωνολογικών τύπων και σχημάτων που γεννούν δυσχέρειες στην σπουδή της γλώσσας των αρχαίων κείμενων. Χωρίς καλή γνώσι των μεταβολών που προήλθαν από τους διάφορους νόμους της αρχαίας, τους βραχυντικούς λ.χ. ή τους νόμους των αντεκτάσεων δεν είναι δυνατόν να κατανοηθούν πολλά φαινόμενα του αρχαίου φωνηεντισμού. Εξίσου απροσπέλαστη θα ήταν στο σύνολό της και η φωνολογική δομή της αρχαίας χωρίς τα εφόδια που παρέχει η γνώσι του συστήματος των μεταπτώσεων ή του τονισμού της αρχαίας. Έτσι το πλήθος των φαινομενικώς «ανωμάλων τύπων» των διαφόρων ριζών αποδεικνύεται ότι διέπεται από θαυμαστή κανονικότητα που είναι μάλιστα γενικώς προβλέψιμη. Ομοίως ο αρχαίος ελληνικός λόγος, ο οποίος φωνολογικώς -ως σύστημα και ως άκουσμα- ήταν σημαντικά διάφορος από τον σημερινό, αν ληφθή υπόψιν ο φωνηεντισμός και ο συμφωνισμός του καθώς και η υφή του τονισμού του, θα παραμένη στην ουσία άγνωστος σ' όποιον δεν είναι ενημερωμένος για τις διαφορές της αρχαίας φωνολογίας εν σχέσει προς την Νέα Ελληνική.
Το βιβλίο αυτό αποσκοπεί ακριβώς να δώση μια περιεκτική εικόνα της συγχρονικής και διαχρονικής μορφής του φωνολογικού συστήματος της αρχαίας. Σκόπιμα ο γράφων στάθηκε περισσότερο σ' ορισμένα θέματα που εμφανίζουν ιδιαίτερο, επιστημονικό ή πληροφοριακό ενδιαφέρον, όπως είναι οι μεταπτώσεις, η θεωρία των φωνολογικών νόμων η και η λαρυγγική θεωρία. Αυτό έγινε για να δοθή η δυνατότητα στον Έλληνα αναγνώστη να γνωρίση τις σύγχρονες απόψεις για την φωνολογική δομή της αρχαίας, που -όσο γνωρίζω- δεν έχουν ακόμα εμφανιστή στην συναφή ελληνόγλωσση βιβλιογραφία. Η ίδια σκοπιμότητα υπαγόρευσε την εκτενέστερη βιβλιογραφία που δίνεται στο τέλος κάθε κεφαλαίου, για να διευκολυνθή η περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνσι σε θέματα που κατ' ανάγκην εξετάζονται εδώ συνοπτικά. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Φωνητική - Φωνολογία - Μορφοφωνολογία
Γλώσσα και γραφή
Βασικές έννοιες της φωνητικής
Η προφορά της αρχαίας Ελληνικής
Φωνολογικές μεταβολές - φωνολογικοί νόμοι
ΦΩΝΗΕΝΤΑ
Το φωνηεντικό σύστημα της ΙΕ
Φωνήεντα
Δίφθογγοι
Η Θεωρία περί «Λαρυγγικών φθόγγων» της ΙΕ («Laryngaltheorie»)
Σύνοψι: Το φωνηεντικό σύστημα της ΠΙΕ
Το φωνηεντικό σύστημα της Ελληνικής
Το φωνηεντικό σύστημα της Πρωτο-ελληνικής
Παθήσεις των φωνηέντων της Ελληνικής
Μεταπτώσεις
Έκτασι βραχέων φωνηέντων
Ο νόμος της εκτάσεως εν συνθέσει (Νόμος του WACKERNAGEL)
Ο νόμος της ρυθμικής εκτάσεως (Νόμος του SAUSSURE)
Βράχυνσι μακρών φωνηέντων
Βράχυνσι μακρού φωνήεντος προ φωνήεντος
Χασμωδία
ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ